Orta Çağ ve Yeni Çağ Türk Devletleri Tarihi Final 24. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Tahta çıkışından sonra Balaban’ın ilk işi bürokrasiyi düzenlemek oldu. Memurlara
disiplin duygusunu aşıladı. Acemi asker kaydı ve Maliye Dairesini (Âriz-i Memalik)
yeniden düzenlemek suretiyle merkezî orduyu kuvvetlendirdi. Daha sonra
da kendi arkadaşları olan Kırklar’a yönelerek onların nüfuzunu kırdı, karşı koyanları
şiddetle cezalandırdı. Balaban mecburi bir saray mevzuatı geliştirdi. Hiç kimsenin
kendisine hürmetsizlik etmesine müsaade etmedi. Haberleflme sistemini
güçlendirdi ve memurlarının yaptıklarından haberdar olarak onların girişebileceği
isyanlardan kendisini korudu. Hâkimiyetini, miras aldığı bölgelere yerleştirdi, barış
ve düzenin sürmesi için uygun politikalar güttü. Delhi yakınlarındaki ormanları
temizledi ve hırsızları dağıttı.
Bu bilgilere göre hangi çıkarım doğrudur?
Balaban yönetimde Kırklar'dan yardım almıştır |
Balaban yaptığı yeniliklerle devlet düzenini oluşturmaya çalışmıştır |
Ülkede iç karışıklık hakimdir |
Ekonomi düzelmiştir |
Delhi Türk Sultanları içerisinde ilk ıslahatçı Balaban'dır |
Tahta çıkışından sonra Balaban’ın ilk işi bürokrasiyi düzenlemek oldu. Memurlara
disiplin duygusunu aşıladı. Acemi asker kaydı ve Maliye Dairesini (Âriz-i Memalik)
yeniden düzenlemek suretiyle merkezî orduyu kuvvetlendirdi. Daha sonra
da kendi arkadaşları olan Kırklar’a yönelerek onların nüfuzunu kırdı, karşı koyanları
şiddetle cezalandırdı. Balaban mecburi bir saray mevzuatı geliştirdi. Hiç kimsenin
kendisine hürmetsizlik etmesine müsaade etmedi. Haberleflme sistemini
güçlendirdi ve memurlarının yaptıklarından haberdar olarak onların girişebileceği
isyanlardan kendisini korudu. Hâkimiyetini, miras aldığı bölgelere yerleştirdi, barış
ve düzenin sürmesi için uygun politikalar güttü. Delhi yakınlarındaki ormanları
temizledi ve hırsızları dağıttı. Tüm bunlar Balaban'ın devlet düzenini yeniden kurma ve güçlendirme isteğini göstermektedir.
2.Soru
Urfa hakimiyken tahta geçtiğinde bir sonraki bey tarafından desteklenen Akkoyunlu beyi aşağıdakilerden hangisidir?
Hamza Bey |
Uzun Hasan Bey |
Kara Yülük Osman Bey |
Cihangir Bey |
Ali Bey |
Urfa hakimi olan Cihangir Bey, tahta geçtiğinde Uzun Hasan Bey onu destekledi. Bu sırada amcaları Üveys Bey Urfa’yı herhangi bir direniş göstermeden Karakoyunlulara teslim etmişti. Uzun Hasan Bey, amcasını sert şekilde eleştirince Üveys Bey Urfa’yı geri aldı. Karakoyunlular Urfa’yı kuşatınca bu sıralarda Ergani’de bulunan Uzun Hasan, Cihangir Bey’in yardımına gelip şehri kurtardı. Bu olay Uzun Hasan’ın Türkmenler üzerindeki prestijini arttırdı.
3.Soru
Şah İsmail'i Çaldıran Savaşı'nda mağlup eden Osmanlı sultanı kimdir?
II. Bayezit |
III. Murat |
Kanuni Sultan Süleyman |
I. Selim |
II. Selim |
I. Selim, Anadolu’daki Kızılbaşların harekete geçme ihtimaline karşı tedbirler aldıktan sonra, büyük bir ordu ile İran üzerine yürüdü. Erzincan üzerinden Tebriz’e doğru ilerledi. Hoy yakınlarındaki Çaldıran ovasında yapılan savaşta Safevîler yenildiler (23 Ağustos 1514). Şah İsmail savaş meydanını terk ederek Dergezin’e çekildi.
4.Soru
Dış saldırılara karşı komşu Türkmen beylikleriyle olan bağlarını kuvvetlendirmek yönünde politika takip etmiştir. Bu doğrultuda kızlarından Şahbanu’yu Ahlat-Şah II. Sökmen ile evlendirmiştir. 1154’de bir kızını da Ani hakimi Fahreddin Şeddad ile nişanlamıştır. Ancak bir süre sonra kararı değiştirip bu kızını Erzen hakimi Fahreddin Devletşah ile evlendirmiştir.
Yukarıda İzzeddin Saltuk Bey'in komşu Türkmen Beylikleri ile olan ilişkilerine ve takip ettiği siyasete ilişkin bir takım bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki değerlendirmelerden hangisinin doğru olduğu söylenebilecektir?
O dönemde Türkmen Beylikleri arasında bir barış ortamı hakimdir. |
İzeddin Saltuk Ani hakimi ile barışçıl ilişkiler sürdürmüştür. |
O dönemde evlilikler bir barış ve ittifak aracı olarak kullanılmaktadır. |
İzzeddin Saltuk yöresinde askeri faaliyetlerde bulunmamıştır. |
O dönemde Saltuklular Ani üzerinde hakimiyet tesis edememişlerdir. |
Soru kökünde verilen bilgiler aslında feodal dönemlerin genel karakteristiklerinden biri olan evlilik yolu ile ittifakların ve evlilikler yoluyla barış yapılmasının bir örneğini bize göstermektedir. Evlilik yolu ile tesis edilen barış ve ittifakların bir diğer amacı da farklı feodal birimleri aynı hanedanlık içinde toplamak ve ileride şahsi birleşme yoluyla bu birimlerin bir araya gelmesinin yolunu açmaktır. Doğru cevap C'dir.
5.Soru
Danişmendlilerin hüküm sürdüğü bölgeler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
Sivas |
Harput |
Tokat |
Kayseri |
Malatya |
Danişmendliler, Anadolu’daki en önemli Türkmen beyliklerinden biri olarak, 1071- 1178 yılları arasında Sivas, Malatya, Kayseri, Tokat, Niksar, Amasya, Kastamonu, Çankırı, Çorum ve Elbistan dolaylarında hüküm sürmüştür. Doğru cevap B’dir.
6.Soru
En yüksek mahkeme görevini aşağıdakilerden hangisi yürütmekteydi?
En yüksek mahkeme görevini aşağıdakilerden hangisi yürütmekteydi?
Korçubaşı |
Divan Begi |
Eşik Ağası Başı |
Kullar Ağası Başı |
Müstevfî-yi Memalik |
Safevîlerin ilk dönemlerinde hem dini kurumların hem de Adalethane’nin başında Sadr bulunuyordu. Ne zaman tesis edildiği tam olarak belli olmamakla beraber sonraları adalet işleri Divan Begi’nin uhdesine devredildi. Divan Begi, en yüksek mahkeme görevini yürütüyordu. Bu görevin başında çoğunlukla Türk kökenliler bulunmaktaydı.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Anuş-Tigin'in, zekâ ve dirayeti sayesinde vazifelendirildiği makama verilen addır?
Emir |
Melik |
Nizamülmülk |
Taştdâr |
Vezir |
Anuş-Tigin, zekâ ve dirayeti sayesinde saray hizmetine girmiş
ve en önemli saray vazifelerinden biri olan taşt-dâr’lık mevkiine kadar yükselmiştir. Kelime anlamıyla taştdâr,(Farsça) “leğen tutan” demektir. Taştdâr,
sultan yemeğe otururken, yemekten kalktığında veya abdest alacağı zaman, elini yüzünü yıkaması için ona leğen, ibrik tutan kimsedir. Taşdâr, görevin ifası
sırasında Sultan’a bu denli yakın olmayı gerektirdiğinden,güvenlik açısından önemine binaen ve sıkça yakınlarda bulunması icap ettiğinden Harezmşahlarda ve Hindistan’daki Türk Sultanlıklarında önemli bir makamdır.
8.Soru
Safevi Devletinde Kızılbaşların gücünü kırmak ve modern bir ordu kurmak amacıyla kurulan Şahseven birlikleri hangi şah döneminde kurulmuştur?
Şah İsmailŞ |
Şah Tahmasb |
Şah Safi |
Muhammed Hüdabende |
Şah Abbas |
Bu birlikler, Şah Abbas döneminde kurulmuştur. Doğru yanıt E'dir.
9.Soru
Kara Yülük Osman Bey (1403-1435) aşağıdaki devletlerden hangisinin yöneticisidir?
Osmanlı Devleti |
Moğollar |
Akkoyunlular |
Karakoyunlular |
Selçuklular |
Kara Yülük Osman Bey (1403-1435) Akkoyunlu Devletinin bir yöneticisidir. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
- Van Gölü-Vaspuragan Ermeni Prensliği
- Erzurum-Aşot-Bagratiler
- Tiflis-Mervaniler
- Diyarbekir-Caferoğulları
Yukarıdaki bölge ve beylik eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
I-II |
I-III |
III-IV |
II-IV |
II-III |
Doğru yanıt A seçeneğidir.
11.Soru
Fatih Sultan Mehmet, Trabzon şehrini kaç yılında fethetti?
1448 |
1513 |
1461 |
1467 |
1490 |
Fatih Sultan Mehmet, Akkoyunluların Trabzon üzerindeki himayelerini kaldırmaları ve Osmanlı topraklarına saldırmamaları karşılığında barışı kabul etti. Bundan sonra hızla Trabzon üzerine yürüyerek şehri fethetti (1461).
12.Soru
Badâunî’ye göre, hem din hem dünya önderliğini kendi şahsiyetinde birleştirmek isteyen, en adil, en hâkim, Allah’tan en çok korkan padişah kimdir?
Zekeriya |
Ebulfazl |
Cihangir |
Ekber |
Hümayûn |
Badâunî’ye göre, 1579 yılında Ekber, hem din, hem dünya önderliğini kendi sayisetinde birleştirmek ister. Zira Eylül 1579’da Batı tarihçilerinin “yanılmazlık burultusu” dedikleri bir fetvanın yayınlandığı görülmektedir. Allah’ın gözünde “Sultan-ı âdil” mertebesi, “müctehid” mertebesinden daha üstündür. Bu bakımdan Ebulfeth Celâluddin Muhammed Ekber, en adil, en hâkim, Allah’tan en çok korkan bir padişahtır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Delhi Türk Sultanlıklarında bulunan dört büyük divandan biri değildir?
Divan-ı Hümayun |
Dîvân-ı Vezâret |
Dîvân-ı Risâlet |
Dîvân-ı İnşâ |
Dîvân-ı Arz |
Sultanlık yönetimi daha önce geliştirilmiş İslam Devletlerinin modeli üzerine kuruldu. Bu model dîvân teşkilâtından meydana gelmekteydi. Dört büyük dîvân vardı: 1) Dîvân-ı Vezâret; 2) Dîvân-ı Risâlet; 3) Dîvân-ı İnşâ; 4) Dîvân-ı Arz. Doğru cevap A’dır.
14.Soru
- Artuk Bey 1063 yılında Sultan Alparslan'ın hizmetine girdi.
- Artuk Bey Bahreyn Karmatileri'ni itaat altına aldı.
- Mervanilere düzenlenen sefer sonrası Artuk Bey Sultan Melikşah'ta ayrıldı.
- Artuklular (Hasankeyf,Mardin) 2 kol olarak hüküm sürmüşlerdir.
Yukarıdak, ifadelerden hangileri Artuklular için söylenebilir?
I-II-III |
II-III-IV |
I-III-IV |
I-IV |
II-IV |
Doğru seçenek A.
15.Soru
Kanuni Sultan Süleyman ile en çok siyasi ilişkilerden bulunan Safevi lideri aşağıdakilerden hangisidir?
Şah İsmail |
I. Tahmasb |
II. İsmail |
Muhammed Hüdabende |
I. Abbas |
I. TAHMASB (1524-1576) Dulkadirli ve Tekelü Türkmenlerine mensup bazı grupların Osmanlılara katılması Kızılbaşların mukavemetini biraz olsun kırmışsada kışın erken bastırması yüzünden Kanunî Sultan Süleyman Bağdat’a çekilmiş veburayı herhangi bir direnişle karşılaşmadan ele geçirmiştir. Buna mukabil, ŞahTahmasb da Tebriz ve çevresini geri almıştır. Takip eden tarihlerde Şah Tahmasb’ın Osmanlılara barış teklifleri olmuşsa da Kanunî Sultan Süleyman bunları dikkate almamıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Akkoyunlu Bey'i Tur Ali Bey'in başarıları nedeniyle etrafına toplanan beyliklerden biri değildir?
Döğer |
Bayat |
Çepni |
Karakoyunlular |
Avşar |
Tur Ali Bey’in bu başarıları etraftaki Döğer, Bayat, Çepni, Avşar, Musullu, Pürnek gibi bazı Türkmen boy ve oymaklarının onun etrafında toplanmasına sebep oldu.
17.Soru
II. Abbas’ın 1666 yılında vefatı üzerine yerine kim tahta geçmiştir?
I.Tahmasb |
II.İsmail |
I.Abbas |
Şah Safi |
Şah Süleyman |
II. Abbas’ın 1666 yılında vefatı üzerine oğlu Safi Mirza, Şah Süleyman adıyla tahta geçmiştir. Doğru cevap E’dir.
18.Soru
Şeyh Cüneyd hangi yılda ölmüştür?
1459 |
1460 |
1461 |
1462 |
1462 |
Ancak Şirvanşahlar ile yaptığı savaşta öldürüldü (1460). Bunun üzerine Safevî müridleri Haydar’ı kendilerine reis olarak benimsediler.
19.Soru
II. İsmail’in ölüm tarihi aşağıdakilerden hangisidir?
II. İsmail’in ölüm tarihi aşağıdakilerden hangisidir?
23 Kasım 1577 |
20 Kasım 1569 |
21 Kasım 1566 |
17 Kasım 1568 |
4 Kasım 1580 |
II. İsmail kısa süren saltanatında kendisine rakip olarak gördüğü kardeşlerini ortadan kaldırttı. Bu sıralarda henüz altı yaşında olan Herat hakimi Abbas Mirza ise onu öldürmeye gelen Ali Kulu Han-ı şamlu’nun tereddüt göstermesi sayesinde ölümden kurtuldu. II. İsmail’in 23 Kasım 1577’de ölümü pek çok açıdan karanlık kalmışsa da gerek saray çevresinde gerekse halk arasında memnuniyetle karşıladı. Bu sıralarda şiraz’da bulunan Muhammed Hüdabende, acele ile Kazvin’e gelerek tahta geçti.
20.Soru
Evrengzib’in saltanatının son devresi hariç tüm dönemler için güvenilir tarihler yazıldı. Dini ve edebi biyografik eserlerin de üretildiği bu dönemde otobiyografik bir eser olan Babür’ün ve Cihangir’in hatıratı en ünlülerdendir. Mektup yazma sanatı da bu devirde gelişti ve Evrengzib’in mektupları örnek teşkil etti. Ayrıca Şeyh Ahmed Sirhindî’nin mektupları Mektubat-ı İmam-ı Rabbanî adıyla bir araya getirildi ve İslam dünyasında ünlendi. Bu bilgilere göre hangisini söylemek doğrudur.
Yanlı tarih yazımı vardır |
Tarihe ışık tutacak eserler yazılmıştır |
İslam dünyası tarihi anlatılmıştır |
Başkalarının dilinden Babür anlatılmaktadır |
Yazıya önem verilmiştir |
Geçmiş dönem tarih yazınları, hatıratlar, biyografiler günümüzde tarihe ışık tutan, geçmiş hakkında bilgi edinmemizi sağlayan araçlardan bazılarıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ