Osmanlı İktisat Tarihi Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Sipahilerden oluşan eyaletler ordusu askerleri I. Alaeddîn Keykûbâd (1220-1237) zamanında aşağıdakilerden kaç bin kişiye ulaşmıştı?
60 Bin |
70 Bin |
80 Bin |
90 Bin |
100 Bin |
Sipahilerden oluşan eyaletler ordusu I. Alaeddîn Keykûbâd (1220-1237) zamanında 100 bin kişiye ulaşmıştı.
2.Soru
19. yüzyıl büyük işletmelerin Osmanlı toplam mülk topraklarının içindeki yüzde payı kaçtır?
% 10 |
% 15 |
% 20 |
% 25 |
% 30 |
19. yüzyıl büyük işletmelerin Osmanlı toplam mülk topraklarının içindeki payı % 10’dur. Bu durum bize özel mülk toprakların % 90’ni küçük işletmeler olduğunu göstermektedir. Büyük işletmeler coğrafi dağılım itibariyle Rumeli’de ağırlıktaydı.
3.Soru
Meşrutiyet dönemine ait kaç mâlî yıla ait bütçe verisi yer almıştır?
10 yıl |
5 yıl |
9 yıl |
8 yıl |
11 yıl |
Meşrutiyet dönemine ait 11 mâlî yıla ait bütçe verisi yer almıştır
4.Soru
I. Osmanlıda sosyal sınıf bilinci vardır
II. Osmanlıda sosyal sınıf bilinci yoktur.
III. Gruplar arası geçişkenlik vardır
IV. Devlet için esas olan Reaya oğlu reaya kalmasıdır
Sosyal grup ve ilişkileri ile ilgili olarak yukarda verilen bilgilerden hangisi/hangileri doğrudur?
I,II |
I,II,III |
II,III,IV |
I,IV |
I,II,III,IV |
II,III,IV doğrudur.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin sipahilerin bir toprak aristokrasisi oluşturmasının önüne geçmek için aldığı önlemlerden birisi değildir?
Sipahinin geçimini sağlayacak büyüklükte olan bir tımar sancağı ancak terfi ile büyüyebilirdi |
Terfilerle elde edilen terakkilerin babadan oğula geçmesine izin verilmezdi |
Tımar erlerinin çiftlikleri büyütülemez, vakıf ve hibe edilemezdi |
Tımar sahipleri tımarları üzerinde ömür boyu tasarrufa sahipti |
Tımar sahiplerinin padişah değişikliklerinde beratlarını yenilemeleri zorunluluğu vardı |
Tımar sahipleri, tımarları üzerinde ömür boyu değil, genellikle kısa dönemli tasarrufa sahiplerdi. Ömür boyu olması ve kuşaktan kuşağa aktarılmaları durumunda bunların toprağa bağlı bir aristokrasi meydana getirme riskleri bulunuyordu. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
19. yy.da Osmanlıda ziraî üretimin artışının iki önemli nedeni vardır. Bunlardan ilki artan iç talep ve alınan göçler nedeniyle nüfusun artmasıdır. İkinci neden aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Artan askeri ihtiyaçlar |
Azalan zirai üretim |
Tarımda benimsenen modern yöntemler |
Artan ürün çeşitliliği |
Artan dış talep |
19. yy.da Osmanlıda ziraî üretimin artışının iki önemli nedeni vardır. Bunlardan ilki artan iç talep ve alınan göçler nedeniyle nüfusun artmasıdır, ikinci önemli nedeni dış talepteki artıştır. 19. yüzyıl boyunca Anadolu’dan Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarına yapılan ihracat on kattan daha fazla artış göstermiştir.
7.Soru
Osmanlı iktisat tarihi kaç dönemden oluşur?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Osmanlı toplumsal sistemini oluşturan siyasal-idari, sosyal ve ekonomik yapılar oluşum, gelişme ve dönüşüm tarihleri birbiri ile farklılaşan zaman dilimlerine karşılık gelse de ana hatları ile klasik dönem ve yenileşme dönemi olarak iki ana döneme ayrılabilir. Klasik dönem 18. yüzyıl sonlarına kadar uzanan dönemdir. Yenileşme dönemi ise 19. yüzyıl başlarından devletin çöküşüne kadarki dönemi kapsar.
8.Soru
Para vakıflarının ilk bilineni hangi Osmanlı Hükümdarı tarafından kurulmuştur ?
II. Mehmed (1451-1481) |
Kanûnî Süleyman (1520-1566) |
I. Mehmed (1413 – 1421) |
II. Murad (1421 – 1451) |
II. Bayezid (1481 – 1512) |
Para vakıflarının ilk bilineni II. Mehmed (1451-1481) tarafından kurulmuştur. Fatih, geliri yeniçeri ocaklarına verilen etlerin subvansiyonunda kullanılmak üzere 24 000 altın vakfetmiştir. istanbul’da Fatih’ten beri, 1456-1551 arasında kurulmuş 1161 para vakfı vardı. Yine istanbul’un et ihtiyacı için Kanûnî Süleyman (1520- 1566) kendinden önce bu iş için tesis edilen vakışarı bir araya getirerek 698 bin akçelik bir vakıf yapmıştı. Bunun gelirleri istanbul kasaplarına sermaye olarak veriliyordu. Para vakışarı o kadar gelişmiş idi ki bunları vakıf bankalar olarak adlandırmak mümkündür.
9.Soru
İslâm devletlerinde zimmî statüsündeki Müslüman olmayan faal erkek nüfustan alınan gelire ne ad verilmektedir?
Avârız |
İştirâ |
Sürsat |
Cizye |
Mukâtaa |
Osmanlının önemli gelir kaynaklarından biri, ‘avârız-ı divaniye’ veya kısaca ‘avârız’ denen olağandışı vergilerdir. Bunlar başlangıçta savaş harcamalarını finanse etmek için konmuş, 17. yüzyılın sonlarından itibaren olağan vergiler haline gelmişti. Avârız yükümlülükleri nüzül, sürsat ve iştirâ olarak aynî ve avârız gibi nakdî vergilerdir. Mukâtaalar doğrudan devlet işletmeleri, devlete ait bir gelir payının tahsili işi, inhisar haline getirilen herhangi bir kuruluşun işletme hakkı veya üretilen malı satın alma tekeli oluşturma gibi özellikler taşıyabilirler. Mukâtaaları günümüz yaklaşımıyla (genellikle özel teşebbüs tarafından işletilen) Kamu iktisadî teşebbüsleri olarak görmek mümkündür. Kara ve deniz gümrükleri, darphaneler, madenler ve Şaphâneler buna örnek olarak verilebilir. İslâm devletlerinde zimmî statüsündeki Müslüman olmayan faal erkek nüfustan alınan gelire ise cizye denmektedir. Doğru cevap D’dir.
10.Soru
1885’den 1914’e kadarki dönemde sadece bugünkü sınırları ile Türkiye’de yaşayan
gayrimüslim nüfus % kaç azalmıştır?
%5 |
%10 |
%15 |
%20 |
%25 |
1885’den 1914’e kadarki dönemde sadece bugünkü sınırları ile Türkiye’de yaşayan
gayrimüslim nüfus % 25 azalmıştır.
11.Soru
Osmanlı'da bütün cizye gelirlerinin tek yerde toplanması hangi yıl gerçekleşmiştir?
1690 |
1691 |
1692 |
1693 |
1694 |
1691 yılında gerçekleşmiştir.
12.Soru
Klasik dönemde Osmanlının üretim yapısının temelinde kontrol etmeni yer almaktadır. Toprak, emek ve kapital üzerinde mümkün olabildiği ölçüde kontrolü elinde bulundurmaya çalışmak, devletin en çok dikkat ettiği durumlardan birisidir. Aşağıda yer alan seçeneklerden hangisinde bu durumun temel sebebi yer almaktadır?
Üretimin sürekliliğini sağlamak |
Verimliliği arttırmak |
Merkezi yönetimi güçlü tutmak |
Tarımsal dönüşümü sağlamak |
Emek göçünü sınırlamak |
Ademi merkeziyetçi bir yapıya sahip Osmanlı İmparatorluğu toprak, emek ve kapital üzerinde kontrol sağlamakla iktisadi yaşamı kendi tekelinde tutmaya böylece Batı Avrupa’da görüldüğü gibi siyasi iktidar dışında bir güç odağı haline gelen burjuvazi gibi güç dengesini aleyhine geliştirebilecek değişimlerin oluşmasını engellemeye çalışmıştır. Doğru cevap C’dir.
13.Soru
Nitekim XVI. yüzyıl ortalarında, Kanuni Sultan Süleyman döneminde (Mısır,Irak ve Tuna ötesi bölgeler hariç,bugünkü Türkiye topraklarında),nüfusun % 41,1’i gayrimüslim olmasından hangi sonuç çıkarılabilir?
Kanuni'nin Hristiyanlaştırma politikası yürüttüğü |
Hristiyan misyonerlerin yoğun çalıştuğı |
Gayrimüslim göçlerinin fazla olduğu |
Yaşanılan coğrafyadaki etnik ve dînî-mezhebî zenginliği |
Müslüman nüfusun savaşlarda çok kayıp verdiği |
Osmanlı ülkesinde gayrimüslim nüfusun yüksek oranı yanında dikkati çeken bir başka husus da bu grubun çeşitli ırklar ve mezheplerden müteşekkil oluşudur. Bu yönü ile Osmanlı Devleti adeta bir etnik ve dînî-mezhebî zenginlik örneğidir. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
Tarihçi Ömer Lütfi Barkan’a göre 16. Yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti’nin tamamının nüfusu kaçtır?
20-25 milyon |
25-30 milyon |
30-35 milyon |
35-38 milyon |
39-40 milyon |
Tarihçi Ömer Lütfi Barkan’a göre 16. Yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti’nin tamamının (Mısır ve Kuzey Afrika dâhil) nüfusu 30-35 milyon, Fransız tarihçi Fernand Braudel’e göre ise 20-22 milyondur.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı merkez maliye teşkilatının en üst makamıdır?
Tımarlı sipahi |
Hassa |
Başdefterdarlık |
Bab-ı defter |
Mükellef |
Merkez maliyesini gelir ve giderleri merkezî bütçeye yansıyan ve Bâb-ı defterî denen ve Başdefterdâr tarafından yönetilen mâliye daireleri oluşturmaktadır. Bu teşkilatın en üst makamı Başdefterdârlıktır.
16.Soru
16. yüzyıl sonlarında çıkan ve Osmanlı Devleti’nde 17. yüzyılda da görülen isyanlar için kullanılan eşkiyalık hareketlerine genel olarak aşağıdaki adlardan hangisi verilir?
Bozok İsyanları |
Celali İsyanları |
Baba İshak İsyanları |
Kalenderi İsyanları |
Yeniçeri İsyanları |
Celali İsyanları, 16. yüzyıl sonlarında çıkan ve Osmanlı Devleti’nde 17. yüzyılda da görülen isyanlar için kullanılan eşkiyalk hareketlerinin genel adıdır. doğru cevap B dir.
17.Soru
Rumeli’de umumiyetle müslüman olmayan, köylü veya şehirli reayadan alınan baş vergisi aşağıdakilerden hangisidir?
Yava resmi |
Resm-i cürüm |
Bâd-ı hevâ |
Resm-i ispenç |
Resm-i arus |
Resm-i ispenç, Rumeli’de umumiyetle müslüman olmayan, köylü veya şehirli reayadan alınan bir baş vergisidir.
18.Soru
- İltizam
- Tımar
- Malikâne
Yukarıda verilen vergi toplama ve işletim sistemlerinden hangisinden reayanın/köylünün korunması söz konusu olmuştur?
I |
I,II |
III |
I,III |
II,III |
Tımar ve malikâne. Bir çeşit özelleştirme olan İltizam sisteminde reayanın müteşebbis olan mültezim tarafından ezilmesi söz konusu olmaktadır. Malikâne bu riski artırmak üretimdeki sürekliliği sağlamak amacıyla 1695 te geçilen bir sitemdir. Tımarda da sipahiyi köylünün her zaman şikâyet hakkı vardı.
19.Soru
- İmdadiye
- Esham
- Tımar
Yukarıdaki bilgilerden hangisi/hangileri Osmanlının savaş ve maaş ödemlerinin finansmanı için başvurduğu yöntemlerden birisidir?
I |
I,II,III |
II,III |
Hiçbirisi |
III |
Tümü doğrudur. Tımar, askerilere maaş karşılığı verilen gelirler demektir. Esham, savaş finansmanı için başvurulan bir iç borçlanma şeklidir. Günümüzdeki devlet tahvillerinin satışına benzer. İmdadiye, 18. Yy. da taşra üst düzey yönetici giderleri için izin verilen bir çeşit vergi toplama yöntemidir
20.Soru
"Doğrudan devlet işletmeleri, devlete ait bir gelir payının tahsili işi, inhisar (satıştekeli, monopol) haline getirilen herhangi bir kuruluflun işletme hakkı veya üretilen malı satın alma tekeli (monopson) oluşturma gibi özellikler taşıyabilirler" Aşağıdaki seçeneklerden hangisi tanıma ait doğru cevaptır?
Mukâtaa Gelirleri |
Mevkûfât Kalemi |
Muhasebe-i evvel |
Cizye Muhasebesi |
Salyâne Kalemi |
Mukâtaa Gelirleri
Bütçelerde yer alan gelir kaynakları çoğunlukla mukâtaa, cizye ve avârız gelirleridir. Mukâtaalar doğrudan devlet işletmeleri, devlete ait bir gelir payının tahsili işi, inhisar (satıştekeli, monopol) haline getirilen herhangi bir kuruluflun işletme hakkı veya üretilen malı satın alma tekeli (monopson) oluşturma gibi özellikler taşıyabilirler.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ