Osmanlı İktisat Tarihi Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı Devleti'nde askeri^ zümrenin ikinci grubunu oluşturan bir kısım bürokrasi ile yeniçerilerden meydana gelen grup hangisidir?
Osmanlı Devleti'nde askeri^ zümrenin ikinci grubunu oluşturan bir kısım bürokrasi ile yeniçerilerden meydana gelen grup hangisidir?
Tımarlı Sipahi |
Topçu Birliği |
İlmiye-Adliye |
Kapıkulları |
Müderrisler |
Askeri^ zümrenin ikinci grubunu kapıkulları oluştururdu. Kapıkulları bir kısım bürokrasi ile yeniçerilerden meydana gelirdi. Bunların emeklilik yaşı yoktu. Yalnız kapıkullarının iş yapamaz ha^le gelenleri emekli olabilirlerdi.
2.Soru
Osmanlı'da mîrî olarak bilinen rejimde, köylüye tapu vergisi karşılığında verilen toprakların özel mülkiyet topraklarında çok önemli farklılıkları olduğu görülmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu farklılıklardan biri değildir?
Köylü toprağını hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemez |
Köylü toprağını vakıf arazisi olarak bağışlayabilirdi |
Öldüğü zaman toprağı, mirasçılar arasında paylaştırılmadan bütün halinde herhangi bir miras vergisi de alınmadan, oğluna intikal ederdi. |
Toprağını bırakıp başka yere giderse, gittiği yerde yeni bir tahrir defterine kaydedilmedikçe 10 yıl içinde geri getirilebilir veya “çift-bozan resmi” adı ile önemli bir vergiyi ödemek zorunda kalırdı. |
Mazeretsiz üst üste üç yıl ekmeden bırakırsa elinden alınır ve toprağa ihtiyacı olan başka bir köylüye verilebilirdi |
İmparatorluğun Asya ve Avrupa’daki arazilerinin büyük bölümünde geçerli olan ve mîrî diye bilinen bu rejimde ziraî topraklar, köylü ailelerine işleyebilecekleri ölçekte küçük birimler halinde tahsis edilirdi. Tapu vergisi karşılığında verilen bu toprak birimi üzerinde köylüye tanınan tasarruf hakkının özel mülkiyetten çok önemli farkları vardı. Bu farkları kısaca özetlersek: Köylü toprağını vakıf, hibe veya devletin izni olmadan başkasına devredemez, mazeretsiz üst üste üç yıl ekmeden bırakırsa elinden alınır ve toprağa ihtiyacı olan başka bir köylüye verilebilirdi. Toprağını bırakıp başka yere giderse, gittiği yerde yeni bir tahrir defterine kaydedilmedikçe 10 yıl içinde geri getirilebilir veya “çift-bozan resmi” adı ile önemli bir vergiyi ödemek zorunda kalırdı. Öldüğü zaman toprağı, mirasçılar arasında paylaştırılmadan bütün halinde herhangi bir miras vergisi de alınmadan, oğluna intikal ederdi.
3.Soru
Osmanlı döneminde ortakları sermaye, emek, kâr ve sorumluluk açısından eşit kabul eden ortaklık türü aşağıdakilerden hangisidir?
Mudarebe |
Müfavaza |
İnan (Müşareke) |
Vücuh |
Çift-hane |
Osmanlı iş dünyasında görülen ortaklık türleri içerisinde mudarebe, müfavaza, inan ve vücuh ortaklıklarını sayabiliriz. Osmanlılarda daha sınırlı ölçülerde kullanılan müfavaza iş ortaklığı, ortaklar› sermaye, emek, kâr ve sorumluluk açısından eşit kabul ediyordu. Müfavaza ortaklıklarının üç temel özelliği vardı: ortakların her açıdan tam eşitliği, tüm ticari faaliyetlerin anlaşmaya dâhil edilmesi, ortakların karşılıklı temsil yetkisi ve kefaleti. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi narh sisteminin özelliklerinden biri değildir?
Kalite standardı |
Aracılık kurumunun yaygınlaşması |
Fiyatların belirlenmesi |
Kalite denetimi |
Tekelciliğin önlenmesi |
Narh sistemi özellikle ihtikar gibi tekelcilerin önlenerek, aracıların ortadan kaldırılması ve malların üreticiden tüketiciye en kısa yollardan intikal etmesi sağlanmaya çalışmıştır.
5.Soru
19. yüzyılın başlarından itibaren devlet çoğu dokuma üretimi yapan ve ‘Fabrika-i hümayunlar’ diye adlandırılan büyük sınâî kuruluşların oluşturmasındaki en önemli amaç hangisidir?
İstihdam alanı yaratmak |
Dokumacılığı geliştirmek |
Üretimi çeşitlendirmek |
Yurt dışına para çıkışını engellemek |
Sanayiyi büyütmek |
Bunun en önemli amacı özellikle askeri ihtiyaçların yurt içi üretimle karşılanması yoluyla hem askeri giderlerden tasarruf sağlanması hem de paranın yurt dışına kaçmasının önlenmesi idi. Doğru cevap D'dir.
6.Soru
Osmanlılarda faizle para işletme konusunda uzman duruma gelen sarraflar Galata Bankerleri olarak adlandırılmışlardır. Bunlar Osmanlının desteğiyle banka kurmuşlardır.
Verilen bilgiye göre Galata Bankerlerinin kurduğu bankanın adı nedir?
Dersaadet Bankası |
Bank i Osmanı Şahane |
Şirket-i Umumiyye-i Osmani Bankası |
Ziraat Bankası |
Osmanlı Ticaret Bankası |
Galata Bankerlerinin kurmuş olduğu bankanın adı Dersaadet Bankasıdır. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Osmanlı tarihinin en popüler altın parası aşağıdakilerden hangisidir?
Esedi kuruş |
Real kuruş |
Venedik dükası |
Louis sikkesi |
Solidus |
Osmanlı tarihinin en popüler altın parası ise Türkçede yaldız altunu diye adlandırılan Venedik dükası oldu. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı'daki kamu iktisadi teşebbüs işletmeleri olan mukataaların işletme yöntemleri doğru olarak verilmiştir?
İltizam - Mültezim - Malikhane |
İltizam - Esame - Malikhane |
İltizam - Emanet - Malikhane |
İltizam - Esham - Emanet |
Esham - Emanet - Malikhane |
Mukâtaalar başlıca üç yöntemle işletilirdi. Bunlar
iltizâm, emânet ve 17. yüzyılın sonlarından itibaren mâlikânedir.
9.Soru
- Köylü toprağını devletin izni olmadan başkasına devredemez
- Mazeretsiz olarak toprak üst üste üç yıl ekmeden bırakılmaz
- Köylü izinsiz toprağı terk edemez
Yukarıda verilen unsurlar ile hangi durumun oluşması amaçlanmıştır?
Tarımdan endüstriyel üretime geçiş |
Tarımsal üretimin düşmemesi |
Toprağın kamulaştırılması |
Toprak reformunun sağlanması |
Tarımsal çeşitliliğin sağlanması |
Belirtilen unsur ile üretim sürecinin sekteye uğramaması amaçlanmıştır. Köylünün göç yolu ile toprağı terk etmesi tarımsal üretim için gerekli emeğin azalmasına yol açacağından engellenmeye çalışılmış. Ekilmeyen toprağın üreticinin elinden alınması ve toprağın bölünmesinin engellenmesi üretimin sürekliliğine yönelik bir adım olmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.
10.Soru
Ahi Evren fütüvvet felsefesinden ilham alarak kendi oluşturduğu Ahi üretim teorisine ve Ahi felsefesine dayalı ilk debbağ esnaf-sanayi birliğini aşağıdakilerden hangi şehirde kurmuştur?
Kayseri |
Kırşehir |
Amasya |
Van |
Urfa |
Ahi Evren fütüvvet felsefesinden ilham alarak kendi oluşturduğu Ahi üretim teorisine ve Ahi felsefesine dayalı ilk debbağ esnaf-sanayi birliğini Kayseri'de kurdu.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yaygın olan küreklilerden birisidir ?
Karamürsel |
Kalyon |
Ağrıbar |
Şalope |
Ateş Gemisi |
- yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, şayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda ve çekeleve sayılabilir. Kalyon, ağrıbar, şalope ve ateş gemisi de yelkenli gemilere örnektir. Gemilerin bir kısmı da hem yelken hem de kürekle hareket etme özelliğine sahipti. Diğer taraftan klasik dönem deniz taşımacılığında, denizin özelliğine göre farklı gemiler kullanılmaktaydı. Söz gelimi 17. yüzyılda saray için Marmara’nın güneyinden temin edilen odun, at gemileriyle (atkayığı) taşınıyordu. Uludağ’dan temin edilen buz, firkate ve kayıklarla naklediliyordu. Marmara’da ayrıca şayka ve karamürsel ile de taşıma yapıldığı bilinmektedir. Saray mutfağı için Mısır zahiresinin yüklendiği gemiler daha da çeşitlidir. Karamürsel, iğrib, şayka, firkate ve kadırga gibi kürekli gemiler ile kalyon ve burtun gibi yelkenliler Mısır-istanbul arasında saray zahiresi taşımaktaydı
12.Soru
I.Hangi mal ve hizmetleri
II.Hangi kalitede
III.Hangi esnaf birliği
IV.Hangi bölgede (mahalde)
V.Hangi fiyattan
Osmanlı devletinin esnafa tanıdığı haklar ve yükümlülükler yukarıdaki unsurlardan hangilerinin belirlenmesinden ibarettir?
I-II-III |
I-II-IV-V |
III-IV-V |
IV-V |
I-III |
Osmanlı devletinin esnafa tanıdığı haklar ve yükümlülükler aşağıdaki 5 unsurun belirlenmesinden ibarettir;
Hangi mal ve hizmetleri
Hangi kalitede
Hangi bölgede (mahalde)
Hangi fiyattan
Kimler
13.Soru
Esnaf birlikleri Anadolu topraklarında aşağıdaki hangi tarihten itibaren vardır?
12. yüzyıl |
13. yüzyıl |
14. yüzyıl |
15. yüzyıl |
16. yüzyıl |
Bir ticarî gelişme dönemi olan 13. yüzyıl başlarındaki Selçuklu döneminden beri Anadolu topraklarında var olan esnaf birlikleri 16. yüzyıldan itibaren tüm büyük kasaba ve şehirlerde etkin hâle gelmişlerdir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yelkenli gemilere bir örnektir ?
karamürsel |
üstüaçık |
şayka |
firkate |
kalyon |
19. yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, şayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda ve çekeleve sayılabilir. Kalyon, ağrıbar, şalope ve ateş gemisi de yelkenli gemilere örnektir. Gemilerin bir kısmı da hem yelken hem de kürekle hareket etme özelliğine sahipti. Diğer taraftan klasik dönem deniz taşımacılığında, denizin özelliğine göre farklı gemiler kullanılmaktaydı. Söz gelimi 17. yüzyılda saray için Marmara’nın güneyinden temin edilen odun, at gemileriyle (atkayığı) taşınıyordu. Uludağ’dan temin edilen buz, firkate ve kayıklarla naklediliyordu. Marmara’da ayrıca şayka ve karamürsel ile de taşıma yapıldığı bilinmektedir. Saray mutfağı için Mısır zahiresinin yüklendiği gemiler daha da çeşitlidir. Karamürsel, iğrib, şayka, firkate ve kadırga gibi kürekli gemiler ile kalyon ve burtun gibi yelkenliler Mısır-istanbul arasında saray zahiresi taşımaktaydı
15.Soru
Osmanlı Devleti'nde gerçekleştirilen ilk toplu iş sözleşmesi kaç yılında, hangi esnaf topluluğu tarafından imzalanmıştır?
1770, Loncalar |
1776, Fincancı Esnafı |
1779, Dokuma Esnafı |
1893, Kağıt İşçileri |
1895, Ahiler |
Günümüzde toplu iş sözleşmelerinin çalışanlara sosyal nitelikte destekler sağladığı düşünüldüğünde, Osmanlı Devleti’nde gerçekleştirilen ilk toplu iş sözleşmesi dikkat çekicidir. Bu sözleşmenin Kütahya’da çalışan fincancı esnafı tarafından imzalandığı bilinmektedir. Fincancı esnafının 1776 yılında ücret ve diğer haklar konusunda imzaladığı bu sözleşme dünyada da ilk toplu sözleşme özelliği taşımaktadır.
16.Soru
I. Ücretlerin yüksek olması, köle uygulamasına yol açmıştır.
II. Mükatebe yöntemi oldukça yaygındı.
III. Hür emek ve köle emeği olarak iki farklı uygulama mevcuttu.
Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı Devleti'nin klasik dönemindeki çalışma hayatının özellikleri arasında gösterilebilir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Osmanlı ekonomisinde emek faktörünü hür ve köle emeği olarak ikiye ayırabiliriz. Ücretlerin yüksek seviyesini koruması, işverenin değişik çözümler bulmasına yol açmıştır: bunlardan en önemlisi köleliktir. Kalifiye iş gücünü oluşturan köleler çoğunlukla belirli bir iş süresi sonunda, mükatebe yoluyla özgürlüğüne kavuşuyordu. Mükatebe belli bir meblağ ödeme, belli bir süre hizmet verme veya belli miktarda mal üretme karşılığında kölelere özgürlüklerini sağlayan bir sözleşmeydi.
17.Soru
Aşağıdaki şıklardan hangisi 19. yüzyılda yaygın olarak kullanılan kürekliler arasında değildir?
karamürsel |
üstüaçık |
atkayığı |
Feribot |
firkate |
19. yüzyılda buharlı gemilerin devreye girmesine kadar denizlerde hem kürekli
hem de yelkenli gemiler seyrüsefer yapmıştır. Yaygın olarak kullanılan kürekliler
arasında karamürsel, üstüaçık, atkayığı, flayka, firkate, kalite, kadırga, mavna, baştarda
ve çekeleve sayılabilir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Klasik Döneminde tedavülde olan para birimlerinden birisi değildir?
Sultani |
Kuruş |
Metelik |
Mangır |
Akçe |
Real kuruş 17. yüzyılın ortalarına kadar popülerdi, fakat bu tarihten itibaren ortadan kayboldu. Esedi kuruş işte bu ortadan kayboluştan sonra popüler para oldu. Altın sikkeler, tüccarlar tarafından büyük ödemeler yapmak için kullanılıyordu; gümüş sikke para düzeninin temel taşını oluşturuyordu; mangırlar ise günlük alışverişlerde çokça kullanılıyordu. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Anadolu'daki buğday üretimiyle ilgilidir?
1583’te Milas’ta ekimine başlanmıştır. |
Temizlik sektörünün temel maddesiydi. |
İtalya’da Granaturco, Macaristan’da “Türk buğdayı” olarak adlandırılmıştır. |
Rumeli’ye Osmanlılar tarafından götürüldüğü bilinmektedir. |
Ziraatın en önemli ürünüydü. |
Şıklar arasında buğday üretimine ilişkin şık E'dir yani "Ziraatın en önemli ürünüydü".
20.Soru
İnsanın iradesi dışında ortaya çıkan, onu çalışma yeteneğinden ve geçimini devam ettirmek için bir gelirden yoksun bırakan, genelde bir toplumun tüm bireyleri için, özelde (başkasına) bağımlı çalışanlar için, söz konusu tüm risklere karşı alınmış önlemleri içeren uygulamalar bütününe ne denir?
Sosyal güvenlik |
Sosyal barış |
Çalışma güvencesi |
Kişisel zararın tanzimi |
Sigorta sistemi |
İnsanın iradesi dışında ortaya çıkan, onu çalışma yeteneğinden ve geçimini devam ettirmek için bir gelirden yoksun bırakan, genelde bir toplumun tüm bireyleri için, özelde (başkasına) bağımlı çalışanlar için, söz konusu tüm risklere karşı alınmış önlemleri içeren uygulamalar bütününe sosyal güvenlik denir. Doğru cevap A seçeneğidir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ