Osmanlı Merkez ve Taşra Teşkilatı Final 21. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sadrazam kapısı hizmetkârlarından (Hademe-i bâb-ı âsafî) birisi değildir?
Kethüda |
Reisülküttab |
Çavuşbaşı |
Ağa Çırağı |
Teşrifatçı |
Paşakapısı devlet yönetimini yürütmek için zaman içinde değişen bir örgüte sahipti. Sadrazamın bu teşkilatı Harem, Selamlık ve Kalem dairelerinden oluşuyordu. Hademe-i bâb-ı âsafî (Sadrazam kapısı hizmetkârları) adını alan kethü- da, reisülküttâb, çavuşbaşı, büyük ve küçük tezkireciler, teşrifatçı, kethüda kâtibi, mektubî gibi sadrazamın yardımcısı ve maiyeti durumundaki görevliler Bâbıâli’de bulunuyordu.
2.Soru
Osmanlı'da Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan kişilere ne ad verilir?
Tevliye |
Akârât |
Mütevelli |
Ribat |
Müessesât |
Mütevelli: Vakıf işlerini idare etmek üzere tayin olunan zat. Mütevelli için gerekli vasıfları haiz olan herhangi bir şahıs mütevelli olabilir. Doğru cevap C'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hizmet üreten vakıfları desteklemek için kurulan Osmanlı vakıflarından biridir?
Cami |
Medrese |
Kütüphane |
Misfirhane |
Han |
İkinci grupta yer alan vakıflar ise gelirleriyle intifâ olunan vakıflar adıyla bilinir; bunlar diğer vakıfların finans kaynaklarıdır; birinci grupta yer alan vakıf müesseselerini ayakta tutmak için, onlara gelir sağlarlar. Arâzî, han, hamam, dükkân, binâ, para ve benzeri mal ve mülklerin vakfedilmeleri bu türdendir.
4.Soru
Avarız vergisi ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
XVII. yüzyıla kadar bu vergi umumiyetle sefer masraflarının karşılanması için |
Avârız mükellefi olanlar askerî sayılmayan reâyâdır |
Oturduğu evin mülkiyetine sahip olmayanlar avârızdan muâf olmaktadırlar |
Avârız hânesi 3, 5, 7, 10, 15 evden oluşan bir vergi birimidir |
Halktan nakit olarak toplanan bir vergi türüdür |
A,B,C ve D şıklarında verilen ifadeler doğru iken E şıkkında verilen ifade yanlıştır. Çünkü Osmanlı devletinin kuruluşundan Tanzimat’a kadar devam eden bu vergi, tahakkuk ve tarh usulleri bakımından diğer vergilere nazaran farklılık arz eder. Halktan nakit olarak toplanabileceği gibi, aynî ve hizmet olarak da istenebilir. Bu meyânda meselâ kürekçi bedeli hizmet olarak, nüzül zahiresi de aynî olarak alınırdı. Dolayısıyla doğru seçenek "E" şıkkıdır.
5.Soru
Hint Okyanusu’nda Osmanlı donanmasının en çok savaştığı, karşı karşıya geldiği ülke aşağıdakilerden hangisidir?
İspanya |
Venedik |
Ceneviz |
Potekiz |
İngiltere |
Hristiyanlığı yaymak ve baharatın kaynağına ulaşmak için harekete geçen Portekizlilere karşı Hint Okyanusu’nda büyük ve zorlu bir mücadeleye girilmiştir.
6.Soru
XVII. yüzyılda taşra idaresiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Sancak beylerinin yetkileri artırılmıştır.
|
Merkezden atananlar artmıştır.
|
Eyalet ön plana çıkmıştır.
|
Bazı eyalet ve sancaklara vekil yönetici gönderilmiştir.
|
Beylerbeyiliklere vezirler atanabilmiştir.
|
7.Soru
Osmanlı'da “bir çift öküzün işleyebileceği arazi” olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Çiftlik |
Arazi-i Metruke |
Arazi-i Mevat |
Nîm çift |
Çayır |
Çiftlik, ziraat yapılan yer demek olup, genellikle “bir çift öküzün işleyebileceği arazi” olarak tanımlanmıştır.
8.Soru
I- Ada^let’de ihmal
II- Müşa^vere’de ihmal
III- Asker teda^rikinde ve tedbirinde ihmal
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Usulü’l-hikem fi^ Nizami’l-a^lem yazarı Hasan Ka^fi^’ye göre ise mevcut bozuklukların başlıca sebepleri arasındadır?
Yalnız II |
I-II |
I-III |
II-III |
I-II-III |
Usulü’l-hikem fi^ Nizami’l-a^lem yazarı Hasan Ka^fi^’ye (ölümü 1616) göre mevcut bozuklukların başlıca sebepleri şunlardır:
Birincisi ada^let’de ihmaldir; bunun sebebi ise halkın işlerini ve ülkenin meselelerini ehil kişilere tevdi etmemektir. İkinci sebep müşa^vere’de ihmaldir. Bunun altında ise, idarecilerin ulema^ya üstten bakmaları ve akıllı kişilerin sohbetine katılmaktan utanmaları yatar. U¨çüncüsü ise asker teda^rikinde ve tedbirinde ihmaldir; bu da askerlerin ümera^dan ve seraskerlerden korkmamasından kaynaklanmaktadır. Genelde bunların hepsinin nihai^ sebebi, rüşvet ve kadınlara rağbet gösterip onların sözleriyle iş görmektir. Doğru cevap E’dir.
9.Soru
Vakıflar ile ilgili yazışmalardan sorumlu Evkaf Nezareti birimi aşağıdakilerden hangisidir?
Zimmet halifeliği |
Kisedarlık |
Sergi halifeliği |
Daru’s-saade yazıcılığı |
Evkaf-ı haremeyn mukataacılığı |
Evkaf Nezâreti ilk kurulduğu sırada Kisedarlık, Zimmet Halifeliği ve Sergi Halifeliği adlı üç birimden oluşmaktaydı. Evkâf Nezareti’nin birimlerinden olan Kisedarlık, vakıflarla ilgili bütün yazışmaları (i’lam, takrir ve inhaları) yürütmekten sorumluydu. Zimmet Halifeliği ise, vakıf mukâtaaları (yıllık belirli bir meblağla kiraya verilen gelir kaynakları), sarraflardan alınacak kefâlete bağlı borç tahvilleriyle ilgili işlemleri yürütmek; kira antlaşmalarını düzenlemek, gelirleri tahsil etmek, bunlarla ilgili muhasebe kayıtlarını kontrol etmek gibi işleri yürütmekteydi. Sergi Halîfeliği’nin vazifesi ise, Nezaret’in kasasına gelen paraları alma, muhtelif vakıf kuruluşlarının vakfiyelerine göre yıllık ve günlük gider bütçelerini hazırlama gibi işlerdi. Bütün bu birimlerinbelirtilen hizmetleri yürütmekle vazifeli personeli bulunuyordu.
10.Soru
Osmanlıların hanedan evliliklerinden vazgeçmelerinin sebebi nedir?
Yasal eşlerin mülklerini koruma |
Yasal eşlerin hakarete uğramasını engelleme |
İktidarın paylaşılmak istenmemesi |
Erkek çocuk sahibi olmak istenmesi |
Farklı dinlere mensup olmaları |
Osmanlıların hanedan evliliklerinden vazgeçmelerinin sebebi Timur’un Yıldırım’ın eşi Sırp Maria’ya zorla hizmetçilik yaptırması veya yasal eşlerin mülklerini korumanın tehlikeleri değildir. L. Peirce’in belirttiği gibi, hakarete uğrayanın bir kraliçe değil de bir köle kökenli olmasının Yıldırım’ın onurunu daha az zedeleyeceği varsayımı tipik Batılı bir anlayıştır. Yine cariye kökenlilerin de büyük servetlere sahip olabileceği Batılıların habersiz olduğu bir husustur. Burada temel sebep, politik evliliklerin yararının azalması ve iktidarın hanedan ve soy sahibi ailelerle paylaşılmak istenmemesidir.
11.Soru
Osmanlı Devleti’nde yabancılara arazi satışı kaç yılında serbest bırakılmıştır?
1839
|
1858
|
1867
|
1876
|
1908
|
12.Soru
Vakıf literatüründe menkul ve gayrı menkul mallardan elde edilen gelirlere ne denir?
Akarat |
Hasenat |
Sadaka |
Hayrat |
Mukata |
Vakıf literatüründe menkul ve gayrı menkul mallardan elde edilen gelirlere akarat denir.Hayrat, hayır işlemek ve karşılığında Allah’ın rızâsını, dolayısıyla sevap kazanma düşüncesiyle kurulan müsseselerin tamamının ortak adı olmuştur. Sadaka, Allah rızası için fakirlere, muhtaç kimselere, karşılıksız olarak verilen şey; yapılan yardım, her türlü iyilik; Allah yolunda yapılan harcamadır.Hasenat, güzel ve hayırlı iş demektir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi vakfeden kişide bulunması gereken şartlar arasında değildir?
Vakıf yapan kişi, ailesinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin rızasını aldığını belgelemek zorundadır |
Vakıf yapan kişi, yaptığı işi, her hangi bir zorlama ile değil, kendi rızâsıyla |
Vakıf yapan kişinin, akıl sâhibi, erginlik (bülûğ ve rüşd) çağına erişmiş ve hür olması lâzımdır |
Vakıf yapanın kişinin, her hangi bir borç veyâ müsriflik yüzünden, kendi |
Vakıf yapan kişi, vakfettiği malı, mülkü, parayı, bir çıkar gözeterek değil, sâdece hayır ve sevap kazanma düşüncesiyle yapmalıdır |
Vakfeden Kişide Bulunması Gereken Şartlar
a. Öncelikle vakıf yapan kişinin (vâkıfın), temlik ve teberrua ehil olması gerekir. Başka bir deyişle akıl sâhibi, erginlik (bülûğ ve rüşd) çağına erişmiş ve hür olması lâzımdır. Henüz çocuk sayılan yaştakilerin, akıl yönünden problemli (deli) ve ne yaptıklarını bilemeyecek derecede yaşlı (bunamış) olanların yapacakları vakıflar, geçerli sayılmaz.
b. Vakıf yapanın kişinin, her hangi bir borç veyâ müsriflik yüzünden, kendi malını kullanma yetkisi hâkim tarafından elinden alınmış (mahcûr) olmaması gerekir.
c. Vakıf yapan kişi, yaptığı işi, her hangi bir zorlama ile değil, kendi rızâsıyla yapmalıdır.
d. Vakıf yapan kişi, vakfettiği malı, mülkü, parayı, bir çıkar gözeterek değil, sâdece hayır ve sevap kazanma düşüncesiyle yapmalıdır. Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Nasihat ve Islahat yazarlarının XVII. yüzyıldan itibaren düzenin değişmesini “nizam-ı âlem’in bozuluşu” olarak görmelerinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Bu bozulmaya bizzat şahit olmaları
|
Değişme karşısında “taraf” olmaları
|
Padişahların danışmanları olmaları
|
Halkın beklentilerine cevap vermeleri
|
Valide Sultanların etkisinde kalmaları
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bütçede denkliği sağlamak için ıslahat yapmasıyla tanınan veziriazamdır?
Rum Mehmet Paşa
|
Nişancı Mehmet Paşa
|
Hüseyin Paşa
|
Tarhuncu Ahmet Paşa
|
Kuyucu Murad Paşa
|
16.Soru
XVII. asrın başlarından itibaren Kızıldeniz ve Hint denizlerinde hâkimiyet kurmuş olan güçler aşağıdakilerden hangisinde birlikte ve doğru şekilde verilmiştir?
Portekiz ve İspanya |
Portekiz ve İngiltere |
Hollanda ve İngiltere |
Hollanda ve Portekiz |
İspanya ve Hollanda |
XVI. yüzyılın sonlarına doğru ticaret yolları mücadelesinde önemli değişliklikler
meydana geldi. İspanyolların Portekiz’i ele geçirmelerinden (1580) sonra II. Felipe
Hint Okyanusu’ndaki ticaret yollarını keserek Osmanlılara karşı öldürücü darbeyi
indireceğine inanıyordu. Fakat çok geçmeden Hollandalılar ve İngilizler daha üstün
gemilerle geldikleri denizlerden önce İspanyol ve Portekizlileri, daha sonra da
Osmanlıları uzaklaştıracaklardı; onlar XVII. asrın başlarından itibaren Kızıldeniz ve
Hint denizlerinde hâkimiyetlerini kurmuş bulunuyorlardı.
17.Soru
Aşağıdaki padişahlardan hangisinin dönemi için modern tarihçiler tarafından Altın çağ terimini kullanır?
Fatih Sultan Mehmet
|
Yavuz Sultan Selim
|
Kanuni Sultan Süleyman
|
II. Selim
|
III. Murad
|
18.Soru
Osmanlı sultanlarından ilk defa vakıf kuran padişah aşağıdakilerden hangisidir?
2. Mehmed |
3. Selim |
Yıldırım Bayezid |
2. Abdülhamid |
Orhan Bey |
Osmanlı sultanlarından ilk defa vakıf kuran Orhan Bey (öl. 1362) olmuştur. Kendisinin ikinci Osmanlı hükümdârı olması dolayısıyla, kurmuş olduğu vakıflar son derece önemlidir. O, 1324 yılında bugünkü Sakarya ilinin Pamukova ilçesi, merkez bucağına bağlı bir yerleşim yeri 6. Ünite - Vakıf Müessesesi 135 olan Mekece’de bir hankah (tekke, zâviye) yaptırmış ve mütevellîliğini âzâdlı kölelerinden Tavâşî Şerâfeddîn’e havâle etmişti. Orhan Bey, ayrıca vakıf sistemi çerçevesinde İznik’te bir medrese kurmuş, bu ilk Osmanlı medresesinin giderlerinin karşılanması için yeterli miktarda gayr-i menkul vakfetmişti. Onun yine vakıf sistemi çerçevesinde, Adapazarı’nda bugün hâlâ Orhan Bey Câmii adıyla bilinen bir câmi ve medrese; Kandıra’da kezâ kendi adıyla anılan başka bir câmi; Bursa’da bir câmi, zâviye, misâfirhâne ve imâret yaptırdığını ve bunların varlıklarını sürdürebilmeleri için vakıf olarak yeterli miktarda gelir kaynağı tahsis ettiğini biliyoruz.
19.Soru
Osmanlı İmparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan araziler aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılmaktaydı?
Mezraa |
Zemin |
Hassa Çiftlik |
Hassa Çayır |
Bağ |
Osmanlı İmparatorluğu’nda Nim çift’den küçük olan ve hububat ziraati yapılan arazilere zemin adı verilmektedir. Bu arazilerde zirâat yapan raiyyet çok defa tahrir defterlerinde bennâk yazılanlardır.
20.Soru
18.yy'da Osmanlı Devleti'nde İzmir bölgesinde etkin olan âyân ailesi aşağıdakilerden hangisidir ?
Katipoğulları |
Karaosmanoğulları |
Babanzadeler |
Pazvandoğlu |
Kalyoncuoğulları |
18.yy'da Osmanlı Devleti'nde İzmir bölgesinde etkin olan âyân ailesi Katipoğulları 'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ