Osmanlı Tarihi (1789-1876) Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Osmanlı Devleti, 2 Eylül 1798 tarihinde Fransa’ya savaş ilan etmeden önce sadaret mührünü kime vermiştir?
İzzet Mehmed Paşa |
Şeyhülislam Dürrizade Arif Efendi |
Abdullah Bey |
Âşir Efendi |
Yusuf Ziya Paşa |
Bu sırada Balkanlarda Pazvandoğlu, Hicaz’da Vahhabi isyanları devam ediyordu; hazinede finans darlığı vardı; ordu böyle bir savaşa hazırlıksızdı; Fransa’nın Osmanlı Devleti’nin diğer topraklarına da saldırma ihtimali vardı. Bu yüzden Osmanlı Devleti, savaş ilanı kararında acele etmedi ve hazırlıkların tamamlanması için bekledi. Konuyla ilgili hem Babıali’de hem de şeyhülislamlık konağında meşveretler yapıldı. 30 Ağustos 1798 tarihinde uzun süre Mısır valiliği yapmış ancak sadaretinde gerekli tedbirleri alamamış olan Sadrazam İzzet Mehmed Paşa ile onun yakın müttefiki Şeyhülislam Dürrizade Arif Efendi azledildi. Bu ikilinin yerine vezaret rütbesiyle İzzet Ahmed Paşazade Abdullah Bey sadaret kaymakamı, Âşir Efendi de şeyhülislam atandı. Sadaret mührü ise eşkıya takibinde başarıları olan Erzurum Valisi Yusuf Ziya Paşa’ya verildi. Osmanlı Devleti, 2 Eylül 1798 tarihinde de Fransa’ya savaş ilan edip İstanbul’daki Fransız maslahatgüzarı ve elçilik memurlarını Yedikule’ye hapsetti.
2.Soru
I.Rusya ile Yaş antlaşması daha iyi koşullarla imzalanmıştır.
II.İhtilalle birlikte doğan milliyetçilik fikri Osmanlı Devletinde yaygınlık kazanmıştır.
III. Osmanlı Devleti, Fransa ile 1793 yılında bir ittifak anlaşması yapmıştır.
Fransız ihtilalinin Osmanlı devletine sağladığı yarar veya yararlar yukarıda verilenlerden hangisidir?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I,II |
I,II,III |
Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkisi genel anlamda olumsuz olmakla birlikte kısa vadede avantaj sağladığı da düşünülebilir. Savaş hâlinde olduğu Avusturya ve Rusya, tıpkı diğer Avrupa devletleri gibi Fransa’daki gelişmelerden endişe duymaya başlamışlardı. Bu ülkede eski rejimi (ancien régime) getirmek için bir an önce harekete geçmek istediklerinden Osmanlı Devleti ile devam eden savaşı sonlandırmaları gerekiyordu. Bu da Osmanlı Devleti’nin Avusturya ile Ziştovi ve Rusya’yla Yaş Antlaşmalarını daha iyi koşullarla imzalamasını sağladı. Seçeneklerde belirtilen 1793 yılında böyle bir antlaşma gerçekleşmemiştir. 1796 yılında bir antlaşma söz konusudur. II. Şeçenekte belirtilen durumun da Osmanlı devleti gibi çok uluslu devlet için yararı olamazdı. Milliyetçilik fikri çok uluslu devletlerin yıkılışına zemin hazırlamıştır. Dolayısıyla doğru seçenek sadece I ‘dir.
3.Soru
Kabakçı Mustafa İsyanı ile ilgili hangisi doğrudur?
Laz yamaklar Köse Musa Paşa’yı katlettiler. |
Sadaret Kaymakamı Köse Musa Paşa, yeniçerileri kışkırtanları cezalandırmıştır. |
Asiler, Şeyhülislamın tasdik etmediklerini talep etmişlerdir. |
Nizam-ı Cedid düşmanı Hacı Mustafa Ağa’yı âsileri ikna etmeye gönderdiler. |
Bu dönemde Ragıp Paşa, yeni boğazlar nazırı atandı. |
Büyükdere’de toplanan 500 kişilik âsiler kendilerine başbuğ olarak Kastamonulu Kabakçı Mustafa’yı, yardımcı olarak da Arnavud Ali ile Bayburtlu Süleyman’ı seçti. Asiler; Müslüman olsun Hristiyan olsun kimsenin malına, canına ve namusuna dokunmayacaklardı. Bu fiilleri işleyen olursa öldürülecekti. Şeyhülislamın tasdik etmediği hiçbir şeyi talep etmeyeceklerdi. Nizam-ı Cedid ordusundan bir tabur asker bile bu âsi grubu yok edebilirdi. Sadaret Kaymakamı Köse Musa, Nizam-ı Cedid askerlerine kışlalarında kalmaları emrini verdi. Nizam-ı Cedid düşmanı Hacı Mustafa Ağa’yı âsileri ikna etmeye gönderdi.
4.Soru
24 Nisan 1830 tarihi aşağıdakilerden hangisiyle ilintilidir?
Mora isyanı. |
Yunanistanın kuruluşu. |
Cezayirin işgali. |
Navarin baskını. |
Tercüme odasının kuruluşu. |
Yunanistanın kuruluşu. Cevap B 'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi III. Selim ve reformcu ekibinin İstanbul’da kamuoyu desteğinin zayıflama sebeplerinden değildir?
Yeni ordu ve düzenin finansmanı gayesiyle tesis edilen İrad-ı Cedid hazinesi için yeni vergilerin konulması |
Nizam-I cedid ordusu kıyafetlerinin muhafazakar kesim tarafından kâfir taklidi sayılması |
Yeniçerilere ulufe verilmeyeceği hatta ilga edileceği algısı kemikleşmiş eski düzen mensuplarını rahatsız etti |
İktidarda olan yenilikçi devlet adamlarının ihtişamlı yaşamlarına mukabil halkın geçin sıkıntısının artması ve pahalılık |
Padişahın çok sert oluşu başta yeniçeriler olmak üzere muhalif çevrelerde cezalandırılma korkusu oluşturdu |
III. Selim’i bu meşum sona götüren pek çok sebepten bazıları sırasıyla şöyle sayılabilir. III. Selim’in yeni talimli ve düzenli ordusu, artık işlevini yitiren ve demode olan Yeniçeri ordusu mensuplarını rahatsız etti. Yeni ordu ve düzenin finansmanı gayesiyle tesis edilen İrad-ı Cedid hazinesi için yeni vergilerin konulması birtakım çevrelerin sızlanmasına sebep oldu. Nizam-ı Cedid ordusu talim ve terbiyesinin yanı sıra resmi kıyafetleriyle de farlılık arz ediyordu. Yeni düzene muhalif olanlar muhafazakârlık saikıyla bu kıyafetleri kâfir taklidi sayarak eleştirilerine yeni bir boyut daha kattı. III. Selim’in saltanatında ikbal ve iktidar sahibi olamayacaklarını düşünen bir kesim de yeni düzene muhalif oldu. Nizam-ı Cedid ordusunun sayısının artması hâlinde Yeniçerilere ulufe verilmeyeceği hatta ilga edileceği algısı kemikleşmiş eski düzen mensuplarını rahatsız etti. İktidarda olan yenilikçi devlet adamlarının ihtişamlı yaşamlarına mukabil halkın geçin sıkıntısının arması ve pahalılık III. Selim ve reformcu ekibinin İstanbul’da kamuoyu desteğini zayıflattı. Öte yandan padişahın iyi niyetli oluşu başta yeniçeriler olmak üzere muhalif çevrelerde cezalandırılma korkusu bırakmadı.
6.Soru
Layık olursa cihanda bana taht-ı şevket Eylemek mahz-ı safadır bana nâsa hizmet
Sanatçı kişiliği ile de öne çıkan, yukarıdaki dizelerin yazarı Osmanlı'nın yirmi sekizinci sultanı kimdir?
I. Abdülhamit |
III. Selim |
IV. Mustafa |
II. Mahmud |
Sultan Abdülaziz |
7.Soru
Napolean aşağıdakilerden hangisine saldırıp ilk yenilgisini alarak geri çekilme kararı almıştır?
Akka Kalesi |
Rodos |
Abukır Kalesi |
El-Ariş |
Kalyop |
Mayıs 1799 tarihinde Akka Kalesi’ne son saldırısını yapıp başarısız olan Fransız ihtilalinin yenilgisiz komutanı Napoleon, ilk yenilgisini alarak geri çekilme kararı aldı. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangisi ‘’İkinci Küme’’ olarak adlandırılan ve Fransa’nın Mısır seferine karşı dört ülkeden oluşan ittifak grubu içerisinde yer almaz?
Osmanlı |
İngiltere |
Makedonya |
Rusya |
İki Sicilya Krallığı |
Osmanlı Devleti tek başına savaşı kazanamayacağını biliyordu. Bu yüzden de ittifak teklif eden Rusya ve İngiltere ile anlaşmak ve onların savaş gücünden de yararlanmak istiyordu. İbrahim İsmet Bey ve Rus elçi Vasili Tamara biri açık diğeri gizli iki antlaşmayı imza ettiler. Bu ittifak antlaşmasından birkaç gün sonra 21 Ocak 1799 tarihinde de Osmanlı Devleti ile İki Sicilya Krallığı arasında bir ittifak antlaşması imzalandı. Böylece Fransa’nın Mısır seferine karşılık dört ülkeden oluşan bir ittifak grubu oluştu. Bu grup tarihte “ikinci küme” olarak adlandırıldı.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisiyle bağımsız bir yunan devleti yolunda ilk adım atılmıştır?
Mora isyanı. |
Navarin baskını. |
Osmanlı - Rus savaşı. |
Londra Andlaşması. |
S. Petersburg protokolü. |
S.Petersburg protokolü. Cevap E'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti ve Rusya arasında imzalanan Bükreş antlaşması maddelerinden biridir?
Fransa’nın, Osmanlı Devleti’ne savaş açması ya da tehdit etmesi hâlinde İngiltere, Osmanlı’ya yardım etmek amacıyla Akdeniz ve diğer kıyılarda alınacak önlemleri kararlaştırmak üzere İstanbul’da Osmanlı yetkilileri ile görüşmeler yapacak |
Fransa’nın, düşmanca tavırlarının artması durumunda İngiltere, Bosna ve Dalmaçya kıyılarının güçlendirilmesi için Osmanlı Devleti’nin yapacağı çalışmalara destek olacak ve mühimmat yardımında bulunacak |
Rusya’ya bırakılan bölgelerdeki Müslüman ve Türk ahali, mallarını, bedeli karşılığında satarak Osmanlı topraklarına göç edebilecek; aynı haktan Osmanlı tarafında kalan Hristiyanlar da yararlanabilecekti |
İngiltere, Osmanlı Devleti’nden önce Rusya ile bir barış antlaşması imzalarsa buna karşılık olarak Osmanlı ile Rusya arasında, padişahın şanına yakışır bir antlaşmanın kayda geçirilmesi sözünü vermekteydi |
İngiltere’nin, İskenderiye’yi boşaltması sırasında İngiliz komutanlarıyla Osmanlı yetkilileri arasında yapılan anlaşma, gözden geçirilerek tekrar düzenlenecek |
Bükreş Antlaşması, karşılıklı olarak Temmuz ortasında mübadele edildiğinde Napoleon da çoktan Rusya seferine başlamıştı. Antlaşmanın önemli maddeleri aşağıdaki gibidir; Yedinci Madde: Rusya’ya bırakılan bölgelerdeki Müslüman ve Türk ahali, mallarını, bedeli karşılığında satarak Osmanlı topraklarına göç edebilecek; aynı haktan Osmanlı tarafında kalan Hristiyanlar da yararlanabilecekti.
11.Soru
Osmanlı Devleti’nde önemli ve olağanüstü konuların görüşüldüğü danışma meclislerine ne ad verilirdi?
Meşveret Meclisi |
Der-beyân-ı Hal |
Vüzerâ-yı Nizâm |
Mirmirân-ı Kiram |
Derbeyân-ı tarik-i |
Türk Dil Kurumu sözlüğünde; bir konu hakkında birinin düşüncesini sorma, iki veya daha fazla kişinin birbiriyle fikir alışverişinde bulunması şeklinde açıklanan meşveretin İslam devlet geleneğinde önemli bir yeri vardır. Osmanlı Devleti’nde önemli ve olağanüstü konuların görüşüldüğü danışma meclislerine Meşveret Meclisi denir.
12.Soru
11 Temmuz 1789 yıllında imzalanan antlaşma ile Osmanlı Rusya karşısında hangi ülkeyle ittifak kurmuştur?
İsveç |
Fransa |
İngiltere |
Prusya |
Avusturya |
11 Temmuz 1789’da Osmanlı-İsveç İttifak Sözleşmesi imzalandı. Dört maddeden ibaret sözleşmeye göre: Osmanlı Devleti, İsveç’in savaşa devam etmesi için senede ikişer bin olmak üzere, toplam 20 bin kese mâlî yardımda bulunacak, iki taraf Rusya ile ayrı barış yapmayacak, Rusya’nın eline geçmiş olan Osmanlı ve İsveç topraklarının geri alınması için iki ülke birbirlerine yardımcı olacaktı.
13.Soru
Sen-Petersburg Protokolü’nü hangi iki devlet imzalamıştır?
Fransa ve Yunanistan |
Prusya ve Fransa |
İngiltere ve Rusya |
Avusturya ve Rusya |
Prusya ve Fransa |
İngiltere ve Rusya 4 Nisan 1826’da Sen-Petersburg Protokolü’nü imzalamışlardır.
14.Soru
1814’de Odesa’da üç Rum tüccar tarafından kurulan, asıl amacı bağımsız bir Yunan devleti kurmak olan sözde dostluk cemiyeti aşağıdakilerden hangisidir?
Filiki Eterya Cemiyeti |
Beşiktaş İlmiye Cemiyeti |
İhtilal Cemiyeti |
Mavri Mira Cemiyeti |
Pontus- Rum Cemiyeti |
Filiki Eterya:1814’de Odesa’da üç Rum tüccar tarafından kurulan, asıl amacı bağımsız bir Yunan devleti kurmak olan sözde dostluk cemiyetidir
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi dağlı eşkıyasına bir türlü son verilememesinin en önemli nedenidir?
Bazı ayan ve yerel eşrafın eşkıya ile birlikte hareket etmesi |
Eşkiyanın büyük bir bölümünün asker kaçağı olması |
Eşkiyanın afeedilmesi |
Eşkiyaya makam verilmesi |
Bölgede görevli olan devlet adamlarının gevşek davranması |
Dağlı eşkıyasına bir türlü son verilememesinin en önemli nedeni, bazı ayan ve yerel eşrafın kendi çıkarları nedeniyle eşkıya ile birlikte hareket etmesidir.
16.Soru
Osmanlı- Prusya İttifak anlaşmasına göre aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
Avusturya ve Rusya Tuna Nehrini geçerse Prusya iki ülkeye de savaş ilan edecek |
Osmanlı Devleti düşmanlarıyla barış yapana kadar savaşa devam edecekti |
Osmanlı Devleti Avusturya’nın elindeki Galiçya’nın Prusya’ya verilmesi için çaba gösterecekti |
Prusya’ya bazı ticari imtiyazlar verilecekti |
Osmanlı devleti Prusyaya senede 10 bin kese mali yardım yapacaktı |
31 Ocak 1790 tarihli beş maddelik bir ittifak senedi imzalandı. Osmanlı tarihinde karşılıklılık esasına dayanan bu ilk ittifak antlaşmasına göre: Avusturya ve Rusya Tuna Nehrini geçerse Prusya iki ülkeye de savaş ilan edecek ve Osmanlı Devleti düşmanlarıyla barış yapana kadar savaşa devam edecekti. Osmanlı Devleti de Avusturya’nın elindeki Galiçya’nın Prusya’ya verilmesi için çaba gösterecekti. Ayrıca Prusya’ya bazı ticari imtiyazlar verilecekti.
17.Soru
Fransız ordusunun tüm askeri teçhizat ve birlikleriyle Mısır’dan çıkıp Fransa’ya dönmesini sağlayan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Tilsit Antlaşması |
Amiens Antlaşması |
Paris Antlaşması |
El-Ariş Sözleşmesi |
Compo Formio Antlaşması |
III. Selim, Mısır’a yeni kuvvetler sevk etmenin yanı sıra İngiltere’nin de kara kuvvetiyle müdahalesini istedi. Nitekim Sadrazam Ziya Paşa’ya gönderdiği fermanında “Bizim askerimiz ile iş görmek müşküldür. Binaenaleyh İngiltere’nin Mısır için göndereceği kara askeri için sana gizlice yazmasını kaymakam paşaya tembih eyledim.” diyordu. İngiltere’den yollanan 5.000 kişilik bir kolorduya yenilen General Menou 2 Mart 1801 tarihinde İskenderiye kalesine çekildi. Osmanlı ve İngiliz birlikleri 17 Ağustos 1801’de İskenderiye’yi muhasaraya başladı. Ayrıca 7-8.000 kişilik İngiliz Hint ordusu da Haziran başlarında Süveyş bölgesinde sahile çıkmıştı. Her taraftan sıkıştırılan Fransızlar 27 Haziran 1801’de Kahire’de 30 Ağustos’ta da İskenderiye’de teslim oldular. Yapılan görüşmeler sonunda hemen hemen El-Ariş Sözleşmesi şartları 30 Ağustos 1801 tarihinde de kabul edilerek Fransız ordusunun tüm askeri teçhizat ve birlikleriyle Mısır’dan çıkıp Fransa’ya dönmeleri sağlandı. Böylece Mısır yeniden Osmanlı hâkimiyetine girdi.
18.Soru
Osmanlı Devleti’nin Yunanistan’ın kurulması ve bağımsızlığını öngören Londra Protokolü’nü kabul ettiği antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Londra |
Atina |
Bükreş |
Sen-Petersburg |
Edirne |
Edirne Antlaşması’na göre; Rusya, Tuna nehrinin ağzındaki adalar dışında, Rumeli’de işgal ettiği diğer yerlerden çekilecek ve Prut nehri savaştan önce olduğu gibi iki devlet arasında sınır olacaktı. Osmanlı Devleti Rusların Kafkasya, Gürcistan ve İran’dan aldığı Nahçivan ve Erivan’daki varlığını kabul edecek, Rusya da buna karşılık Erzurum, Kars ve Bayezıd’ı geri verecekti. Sırbistan ve Eflâk- Boğdan’a daha önceden verilen haklar genişletilecek, Eflâk-Boğdan voyvodaları kayd-ı hayat şartıyla atanacaktı. Rus ticaret gemileri Boğazlardan serbest olarak geçebilecek ve Ruslar Osmanlı topraklarında ticaret yapabileceklerdi. Ayrıca Osmanlı Devleti Yunanistan’ın kurulması ve bağımsızlığını öngören Londra Protokolü’nü kabul edecekti.
19.Soru
Napoleon döneminde Rusya ile ilgili hangisi doğru değildir?
Çar I. Petro’nun temelini attığı siyaseti takip ediyordu. |
Divan Edebiyatını doğallığa ters olarak tanımlamaktadır. |
Rusya, Osmanlı topraklarındaki Ortodoksların himayesini almıştı. |
İstanbul ve boğazlar ile Mora bölgesindeki hedeflerini gerçekleştirmiştir. |
Rusya, kendi hedeflerini Fransa’nın gerçekleştirdiğine inandığından kendi çıkarlarını tehlikede görüyordu. |
Rusya ise Çar I. Petro’nun (Büyük/Deli Petro) temelini attığı siyaseti takip ediyordu. Rusya, Osmanlı topraklarındaki Ortodoksların himayesini almış, ancak İstanbul ve boğazlar ile Mora bölgesindeki hedeflerini gerçekleştirememişti. Şimdi Fransa, Mora yarımadasında Rusya’nın hedeflerini gerçekleştirmekteydi. Bu yüzden de Rusya, kendi çıkar ve hedeflerinin tehlikede olduğunu düşünüyordu. İngiltere de en büyük rakibi Fransız donanmasını Akdeniz’de takip ediyordu. İki ülke de Osmanlı Devleti ile Fransa’ya karşı bir ittifak yapmak istiyordu.
20.Soru
I. Yalnız padişah başkanlığında toplanan bir meclistir.
II. Önemli ve olağanüstü konuların görüşüldüğü danışma meclisidir.
III. Savaş ve barışa karar vermek için toplanırdı.
Meşveret Meclisi ile ilgili hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
II ve III |
I ve II |
Osmanlı Devleti’nde önemli ve olağanüstü konuların görüşüldüğü danışma meclisidir. Savaş ve barışa karar vermek, antlaşma yapmak ve önemli devlet işlerini görüşmek üzere padişahın veya o olmadığı zaman sadrazamın başkanlığında toplanırdı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ