Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iki isimden oluşan Farsça birleşik bir sıfattır?
deryâ-dil |
ser-asker |
gül-berg |
murg-âb |
meh-tâb |
Ser-asker, murg-âb, meh-tâb, gül-berg birleşik kelimeleri birer birleşik isimdir. Deryâ-dil ise iki kelimeden oluşmuş Farsça bir birleşik sıfattır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde tamlanan unsuru masdar olmayan Farsça bir sıfat tamlaması vardır?
ref'-i livâ-i tuğyân eden |
teslîm-i rûh |
vilâyât-ı muhtelife |
sebt-i sahîfe-i dikkâ |
gark-ı âb olmak |
Tamlanan unsuru hareket, oluş veya kılış ifade etmeyen, yani masdar
olmayan bir kelimeden oluşan tamlamalarda unsurlar birbirine geriden öne
doğru başlayan bir sıra içinde bağlanarak bir bütün oluştururlar. Bu bütün
Türkçe ek veya edatları alarak herhangi bir cümle unsuru gibi kullanılabilir.
مختلفه ولايات vilâyât-ı muhtelife "çeşitli vilâyetler"
Bu örnek, bir sıfat tamlamasıdır. Sıfat tamlamaları varlıklar
3.Soru
"Osmanlı Türkçesindeki örneklerde Arapça kelimelerle kurulan Farsça yapılı tamlamalarda bazı istisnaları olmakla birlikte söz konusu olan cinsiyet ve sayı uyumuna bağlı kalınmıştır."
Aşağıdakilerden hangisi bağlı kalınan uyumlardan biri değildir?
Tamlanan tekil ve dişil olursa sıfat "٥" ile dişil yapılır. |
Tamlanan +ât eki ile çokluk veya vezne bağlı çokluk (cem’-i mükesser) olursa sıfat "٥" ile dişil yapılır. |
Tamlanan +în ekiyle çokluk yapılmışsa sıfat "٥" ile dişil yapılır. |
Tamlanan tekil ve eril ise sıfat da tekil ve eril olur. |
Tamlanan tesniye (ikili) hâlinde ise sıfat da tesniye hâline getirilir. |
C şıkkındaki kuralın aslı "Tamlanan +în ekiyle çokluk yapılmışsa sıfat da aynı eki alır" şeklindedir. Bu nedenle C şıkkındaki bilgi yanlıştır ve doğru cevap da C şıkkıdır.
4.Soru
''serasker, mihman-hâne, sâhil-sarây'' aşağıdaki tamlamalardan hangisine örnektir?
Birleşik isim tamlaması |
Sıfat tamlaması |
Zincirleme isim tamlaması |
Zarf tamlayıcı |
Birleşik sıfat |
serasker, mihman-hâne, sâhil-sarây, gül-berg, murg-âb, İrân-zemîn, meh-tâb
yapısındaki kelimeler, birleşik isimlere örnektir. Bu yapıdaki kelimeler Osmanlı Türkçesi metinlerinde Farsça yapılı tamlamaların tamlanan (muzâf) veya tamlayan (muzâfunileyh) unsuru olabildiği gibi tek başlarına Türkçe söz diziminin herhangi bir unsuru olarak da kullanılabilirler.
5.Soru
“Pesendîde-i âlem oldu.” cümlesinde “âlem” kelimesi fiil grubunun nesidir?
özne |
yüklem |
zarf tamlayıcısı |
nesne |
yer tamlayıcısı |
“Pesendîde-i âlem oldu.” cümlesinde yer alan pesendîde-i âlem, Farsça isim tamlamasıdır. Olmak yardımcı fiili pesendîde “beğenilmiş” masdarına bağlanır: pesendîde olmak "beğenilmek". Tamlamanın diğer unsuru olan âlem kelimesi bu fiil grubunun zarf tamlayıcısıdır: “Herkes tarafından/herkesçe beğenildi.
6.Soru
عنها االله رضى cümlesinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
"Allah ondan ( o kadın kişiden) razı olsun." |
"Allah onlardan ( o erkeklerden) razı olsun." |
"Allah ondan (o erkek kişiden) razı olsun." |
"Allah onlardan ( o kadınlardan) razı olsun." |
"Allah onlardan ( o çocuklardan) razı olsun." |
عنها االله رضى cümlesinin Türkçe karşılığı "Allah ondan ( o kadın kişiden) razı olsun."dur. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
harfinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
z |
f |
r |
j |
d |
harfinin transkripsiyon alfabesine göre karşılığı j'dir. Doğru yanıt D'dir.
8.Soru
Aşağıdaki Farsça tamlamalardan hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?
bed-nihâd |
âsûde-hâl |
İskender-i Hızr-kadr |
rûşen-zamîr |
âlî-şân |
İskender-i Hızr-kadr "Hızır yüceliğinde olan İskender
9.Soru
“mebâdî-i terakkî ve i’tilâ-sı” cümlesinin Türkçe söz dizimine doğru şekilde çevirimi hangisidir?
i’tilâ ve terakkî mebâdîsi |
i’tilâ ve terakkî mebâdîleri |
terakkî ve i’tilâ mebâdîsi |
terakkî ve i’tilâ mebâdîleri |
mebâdînin i’tilâ ve terakkîsi |
“mebâdî-i terakkî ve i’tilâ-sı” cümlesi Türkçeye “yükselme ve ilerleme belirtileri” olarak çevrilir ve doğru bir sıra ile “i’tilâ ve terakkî mebâdî-si” şeklinde sıralanır. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
10.Soru
Arap alfabesindeki ? harfinin çevriyazıdaki karşılığı hangisidir?
|
|
|
|
|
Arap alfabesindeki ? harfi için çevriyazıda şu işaretler kullanılır:
11.Soru
Hangisi “istemeyerek, zorla” anlamındadır?
مع التأسف |
مع الافتخار |
مع الممنونيه |
مع الاسف |
مع الكراهه |
Arapçada ma'a- " مع birlikte, ile "anlamlarındadır: مع هذا ma'a-hâzâ "bununla birlikte", مع ذلك ma'a-zâlik "şununla birlikte, şu var ki", مع عائله ma'a-‘â’ile "aile ile birlikte, ailecek", مع زيادة ma'a-ziyâdetin "fazlasıyla, bol bol", مع الافتخار ma'a'liftihâr "iftiharla, övünerek", مع الاسف ma'a'l-esef "esefle, ne yazık ki"; مع الكراهه ma'a'l-kerâhe "kerahetle, istemeyerek, zorla", مع الممنونيه ma'a'l-memnûniyye "memnuniyetle, seve seve", مع التأسف ma'a't-teessüf "teessüfle, ne yazık ki" vs. Dolayısıyla E doğru seçenektir.
12.Soru
“Lâ” edatıyla birlikte kullanılan ve “ölmez, ölümsüz” manasına gelen Arapça kelime hangisidir?
Lâ-ya‘kıl |
Lâ-yefhem |
Lâ-yemût |
Lâ-yu‘add |
Lâ-yuhsâ |
Bu edat, Arapça fiillerin geniş zaman şekilleriyle de kullanılır ve getirildiği fiilin olumsuzunu yapar. Bu durumlarda genellikle kalıp hâlinde, terim veya deyim gibi kullanılmaktadır: Osmanlı Türkçesinde daha çok belli kelimelerin önünde kalıp söz oluşturmak için kullanılmış gibidir: لايموت lâ-yemût "ölmez, ölümsüz". Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
13.Soru
” pesendîdei âlem'', Farsça isim tamlamasıdır. Bu tamlamada geçen alem sözcüğü için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Belirtme sıfatıdır |
İşaret sıfatıdır |
Zarf tamlayıcısıdır |
Yer-yön zarfıdır |
İsim tamlamasıdır |
Söz konusu masdar, Farsça da olabilir: “pesendîde-i âlem oldu.” pesendîdei âlem, Farsça isim tamlamasıdır. Olmak yardımcı fiili pesendîde “beğenilmiş”
masdarına bağlanır: pesendîde olmak "beğenilmek". Tamlamanın diğer unsuru
olan âlem kelimesi bu fiil grubunun zarf tamlayıcısıdır: “Herkes
tarafından/herkesçe beğenildi.”
14.Soru
"Eben an-ceddin" ifadesinin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Babadan babaya, babadan dedeye |
Dededen babaya, babadan babaya |
Babadan dedeye, dededen dedeye |
Dededen babaya, babadan dedeye |
Babadan babaya, dededen dedeye |
Arapça yazılışı "د عن ابا " olan "eben an-ceddin" ifadesinin Türkçe karşılığı, "Babadan babaya, babadan dedeye" dir. Doğru cevap A'dır.
15.Soru
Aşağıdaki tamlamalardan hangisi “Tamlanan çoğul olduğu durumda sıfat da çoğul olabilir.” kuralına uygundur?
اصحاب كزین |
اصحاب كرام |
سدارة پناهی |
رسول أكرم |
|
اصحاب كرام tamlamasında ashâb sahabe sözcüğünün, kiram ise kerim sözcüğünün çoğuludur ve bu kurala uymaktadır. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
“Yirmi” kelimesinin Farsça karşılığı hangisidir?
چهل |
پنجاه |
بيست |
سى |
هفتاد |
A seçeneğindeki چهل çihil "kırk", B’deki پنجاه pencâh "elli", C’deki سى sî "otuz" ve D’deki هفتاد heftâd "yetmiş" demektir. C seçeneğindeki بيست bîst ise "yirmi" anlamındadır. Dolasıyla C doğru cevaptır.
17.Soru
''teslim eylemek'' aşağıdaki sözcük türlerinden hangisine örnektir?
İsim |
Sıfat |
Geçişli fiil |
Geçişsiz fiil |
Yardımcı fiil |
teslîm-i rûh, bir isim tamlamasıdır. Eylemek yardımcı fiili, anlamca
tamlamanın aslî unsuruna bağlıdır: teslîm eylemek. Teslîm eylemek, geçişli bir
fiildir, yani nesne alır. Bundan dolayı rûh kelimesini bu tamlamanın nesnesi
olarak değerlendirir ve Türkçe yapıya böylece çeviririz: ruhu teslim eylemek.
18.Soru
Aşağıdaki Farsça birleşik sıfatların hangisi iki ismin yanyana gelmesiyle oluşur?
pûlâd-beden پولادبدن |
bed-nihâd بد نهاد |
hayret-bahş حيرتبخش |
rûşen-zamîr روشن ضمير |
âlî-şân عاليشان |
İki isim yanyana gelerek birleşik sıfat oluşturabilir. Yanyana gelen iki kelime Farsça olabileceği gibi, Arapça da olabilir. Bu gibi tamlamaları Türkçede daha çok isnat grubu, sıfat tamlaması+lı kalıbı veya sıfat-fiil grubuyla karşılarız. Bilimsel çalışmalarda bu gibi yapılarda iki kelimenin arasına (-) işareti konur : "pûlâd-beden" çelik bedenli پولادبدن . Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
19.Soru
"Zâtü'l-cenb" tamlamasının Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Eklem iltihabı |
Baştan bacaklılar |
Eklem bacaklılar |
Akciğer zarı iltihabı |
Kulak zarı iltihabı |
"Zâtü'l-cenb" tamlamasının Türkçe karşılığı "akciğer zarı iltihabı"dır. Doğru cevap D'dir.
20.Soru
صدقنا و آمنا cümlesinin doğru okunuşu aşağıdakilerden hangisidir?
Âmena ve saddakinâ |
Âmennâ ve saddaknâ |
Âminnâ ve sadaknâ |
Âminnâ ve saddaknâ |
Âmennâ ve saddiknâ |
صدقنا و آمنا cümlesinin doğru okunuşu "Âmennâ ve saddaknâ "dır. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ