Osmanlı Türkçesi Grameri 2 Final 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça benzetme edatıdır?
ك |
غير |
مع |
ما |
لا |
Arapçada ke- ك “gibi” benzetme bildirir. کالاول ke’l-evvel “eskisi gibi”; کذا kezâ
“bunun gibi; هکذا hâkezâ “işte bunun gibi”; کالعدم ke’l-‘adem “yok gibi”; کأن
ke’enne “sanki”; کأن لم يکن ke’en lem-yekün “hiç olmamış gibi”; کما kemâ
“olduğu gibi”; کما کان kemâ-kân “olduğu gibi, önceden olduğu gibi”; کماهو
kemâ-hüve “olduğu gibi”; کماهی kemâ-hiye “olduğu gibi”vb.
2.Soru
Aşağıdaki Farsça birleşik sıfatların hangisi bir isim ile bir sıfat-fiilden oluşur?
nîk-nâm نيك نام |
nusret-şi’âr نصرت شعار |
âlem-ârâ عالم آرا |
Hızr-kadr خضرقدر |
hümâ-lâne هما لانه |
Farsça fiillerin geçmiş zaman gövdelerinden yapılan ism-i mef'ûller ve fiillerin ism-i fâ'il anlamı taşıyan emir gövdeleri, yani Farsça sıfat-fiillerle yapılan kelimeler, birleşik sıfat yapımında sıklıkla kullanılırlar. Bunları Türkçede -an/-en (gelen, bakan, koşan vs.) veya -mış/-miş (gelmiş, ölmüş, görmüş, düşmüş vs.) sıfat-fiil ekleriyle yapılan fiil gruplarıyla karşılayabiliriz: "âlem-ârâ "alemi süsleyen عالم آرا. Doğru yanıt “C” şıkkıdır.
3.Soru
Aşağıda Arapça okunuşu verilen ifadelerden hangisi "günümüzde" anlamına gelmektedir?
Bi-aynihî |
Bi-mennihî |
Fî-yevminâ |
Fî-kitâbihî |
Eblağu mine't-tasrîh |
"Fî-yevminâ " ifadesi "günümüzde" anlamına gelmektedir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Hangi fiilde -ten eki çıkarıldıktan sonra fiil tabanın son sesi /z/ ز 'ye dönüşür:
سوختن |
دانستن |
بوسيدن |
خوردن |
پروردن |
Farsçada -ten eki çıkarıldıktan sonra fiil tabanı /h/ خ ile bitiyorsa bu ses /z/ ز 'ye dönüşür. Bu durum yalnızca A seçeneğindeki سوختن sûhten "yakmak" fiilinde görülür ve fiilin emir gövdesi سوز sûz "yakan" olur: دل سوز dil-sûz, جانسوز cân-sûz, جهان سوز cihân-sûz.
5.Soru
Hangi tamlama “ülkeler fetheden hükümdar” anlamındadır?
شهرياركشوركشا |
سلطان آسمان احتشام |
سردار عاليشان |
پادشاه عالمپناه |
خاقان بهرام اقدام |
A seçeneğindeki شهرياركشوركشا şehriyâr-ı kişver-güşâ tamlaması “ülkeler fetheden hükümdar" anlamındadır. Diğer seçeneklerdeki سلطان آسمان احتشام sultân-ı âsumân-ihtişâm "felek gibi ihtişamlı sultan", سردار عاليشان serdâr-ı âlî-şân "şanı yüce serdar", پادشاه عالمپناه pâdişâh-ı âlem-penâh "âlemin koruyucusu olan Padişah" ve خاقان بهرام اقدام Hâkan-ı Behram-ikdâm "Behram gayretli Hakan" anlamlarındadır.
6.Soru
Aşağıdaki Arapça tamlamalardan hangisi bir dua kalıbıdır?
عليهالرحمه |
علىمراتبهم |
على حاله |
ابلغ من التصريح |
ابا عن جد |
عليه الرحمه aleyhi'r-rahme “Allah'ın rahmeti üzerine olsun” manasına gelmektedir. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
7.Soru
Aşağıdaki Farsça tamlamaların hangisinde sıfat-fiil yoktur?
Bâb-ı sa’âdet-me’âb |
pâdişâh-ı âlem-penâh |
İskender-i Hızr-kadr |
nîk-nâm |
ricâl-i devlet-i ebed-kıyâm |
nîk-nâm iyi adlı
8.Soru
''vilâyât-ı muhtelife'' aşağıdaki tamlamalardan hangisine bir örnektir?
Sıfat tamlaması |
İsim tamlaması |
Belirtili isim tamlaması |
Belirtisiz isim tamlaması |
Zincirleme isim tamlaması |
vilâyât-ı muhtelife "çeşitli vilâyetler" Bu örnek, bir sıfat tamlamasıdır. Sıfat tamlamaları varlıklar âleminde bir "şey"i gösteren isim değerindedir. Tamlama bu hâliyle uygun ekler alarak Türkçe cümlenin herhangi bir tamlayıcısı olabilir.
9.Soru
"gibi" anlamındadır ve benzetme bildirir.
Yukarıda anlatılan edat hangisidir?
zû |
ke- |
lâ- |
li- |
ma- |
ke- "gibi" anlamındadır ve benzetme bildirir. Doğru yanıt B'dir.
10.Soru
Aşağıdaki kelimelerden ism-i âlet (alet ismi) olanı hangisidir?
شمعدان |
نكهبان |
بستهكار |
ستمگار |
باغچه |
+dân دان: Âlet isimleri yapımında kullanılır, daha çok nesnelerin konulduğu kapları ifade eder. Bazı örnekleri şunlardır: شمعدان "şem'dan "mumluk, şamdan". Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
11.Soru
“Ref'-i livâ-i tuğyân eden” tamlamasının içindeki livâ-i tuğyân tamlaması fiil grubunun nesidir?
özne |
yüklem |
zarf tamlayıcısı |
nesne |
yer tamlayıcısı |
Ref'-i livâ-i tuğyân, Farsça yapılı isim tamlamasıdır. Türkçe etmek yardımcı fiiliyle kullanıldığında bu yardımcı fiil doğrudan ref' masdarına bağlanır: ref' etmek "kaldırmak". Ref' etmek, geçişlidir, bundan dolayı livâ-i tuğyan "isyân bayrağı" bu fiilin nesnesi olur: livâ-i tuğyânı ref' etmek "isyan bayrağını kaldırmak".
12.Soru
Aşağıdaki tamlamaların hangisinde hemze “ ء” kullanılması gerekirken bu işaret kullanılmamıştır?
عثمانيه شعراى |
معناى شعر |
موسى عصاى |
سبوى شراب |
سفينه بلاغت |
Tamlamaların okunuşları ve anlamları şöyledir: عثمانيه شعراى şu’arâ-yı Osmâniyye “Osmanlı şairleri”, معناى شعر ma’nâ-yı şi’r “şiirin manası”, موسى عصاى asâ-yı Mûsâ “Musa’nın asası” ve سبوى شراب sebû-yı şarâb “şarap testisi”. بلاغت سفينه sefîne-i belâgat “belâgat gemisi” tamlamasında sefine kelimesi güzel he ile bittiği için tamlamanın unsurları arasında hemze “ ء” kullanılmalıdır. Tamlama بلاغت سفينهٴ biçiminde hemzeli yazılmalıdır. Doğru cevap E’dir.
13.Soru
Hangisi Farsça bir birleşik isimdir?
پولاد بدن |
حرمين محترمين |
زاويتان متقابلتان |
دولتين عليتين |
مشكلترين |
A seçeneğinde yer alan پولاد بدن pûlâd-beden "çelik bedenli" anlamında bir birleşik isimdir. B, C ve D'dekiler tamlamadır: حرمين محترمين Haremeyn-i muhteremeyn “İki muhterem Harem” (Mekke ve Medine); زاويتان متقابلتان zâviyetân-ı mütekâbiletân “karşıt zıt açılar”; دولتين عليتين devleteyn-i aliyyeteyn “iki yüce devlet”. E'deki مشكلترين müşkilterîn ise "en zor" en zor anlamında son eklerle yapılan bir sıfattır.
14.Soru
Hangi tamlamada, tamlananın çokluk yapıldığı sıfata da aynı ek getirilmiştir?
حرمين محترمين |
زاويتان متقابلتان |
مورخين محققين |
دولتين عليتين |
علما ى كرام |
Tamlanan +în ekiyle çokluk yapılmışsa sıfat da aynı eki alır. Bu durum yalnızca C seçeneğindeki مورخين محققين müverrihîn-i muhakkikîn tamlamasında bulunmaktadır. A, B ve D seçeneklerinde tamlananın tesniye (ikili) hâlinde olup sıfatın da tesniye hâline getirilmesi söz konusudur: حرمين محترمين Haremeyn-i muhteremeyn “İki muhterem Harem” (Mekke ve Medine); زاويتان متقابلتان zâviyetân-ı mütekâbiletân “karşıt zıt açılar”; دولتين عليتين devleteyn-i aliyyeteyn “iki yüce devlet”. E’deki علما ى كرام -yı kirâm ise tamlanan da sıfat da çokluktur.
15.Soru
“istiknâh-ı habâyâ-yı umûr” cümlesinin Türkçe söz dizimine doğru şekilde çevirimi hangisidir?
umûr(un) habayâ(sına) istiknâh(ı) |
umûr(un) habayâ(sına) istiknâh |
umûr(un) istiknâh(ına) hanâyâ(sı) |
habâyâ(nın) umûr(una) istiknâh |
istiknâh(ın) habâyâ(sına) umûr |
“istiknâh-ı habâyâ-yı umûr” cümlesi Türkçeye “işlerin gizliliklerinin gerçeklerinin araştırılması” olarak çevrilir ve doğru bir sıra ile “umûr(un) habayâ(sına) istiknâh” şeklinde sıralanır. Doğru yanıt “B” şıkkıdır.
16.Soru
Hangi seçenekte Arapça “sahip, +lı/+li" anlamlarındaki ذو zû edatının tamlamalardaki çokluk biçimi bulunmaktadır?
ذوى الارحام |
ذو فنون |
ذو اربعة الاضلاع |
ذوذنب |
ذوالجلال |
Arapça “sahip, +lı/+li" anlamlarındaki ذو zû edatının tamlamalardaki çokluk şekli ذوى zevi'dir: ذوى المفاصل zevi'lmefâsıl "mafsallılar", ذوى الارحام zevi'l-erhâm "yakın akrabalar" vs. Bu biçim de yalnızca A seçeneğinde bulunmaktadır. Dolayısıyla A doğru cevaptır.
17.Soru
ifadesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Allah onların hepsine rahmet etsin |
Allah'a hamdolsun |
sırrı kutsansın |
faziletleri sürekli olsun |
Ona selam olsun |
Kuddise sırruhu "sırrı kutsansın" anlamına gelmektedir. Doğru yanıt C'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde birleşik isim tamlanan olarak kullanılmamıştır?
ser-asker-i ordu-yı hümayûn |
ser-menzil-i Safâ ve Merve |
ser-halka-i kerâmet |
mihmân-sarây-ı kulûb |
kafile-sâlâr nübüvvet |
kafile-sâlâr-ı nübüvve şeklinde doğru kullanımı.
19.Soru
Hangi kelime tamlanan konumunda olduğunda Farsçada izafet esresi yerine ye “ی” yazılır?
دل |
ملك |
دولت |
لسان |
آهو |
Tamlanan kelime /â/ okunan elif “ا” ve /û/ okunan vav “و” ile bitiyorsa izafet esresi yerine ye “ی” yazılır izafet esresi –yı biçiminde okunur: علماى اسلاميه ulemâ-yı İslâmiyye “İslâm âlimleri”; شعراى عثمانيه şu’arâ-yı Osmâniyye “Osmanlı şairleri”; معناى شعر ma’nâ-yı şi’r “şiirin manası”; عصاى موسى asâ-yı Mûsâ “Musa’nın asası”; ترازوى عدالت terâzû-yı adâlet “adaletin terazisi”; سبوى شراب sebû-yı şarâb “şarap testisi”; آهوى ختن âhû-yı Hoten “Hoten ahusu”; آرزوى محال ârzû-yı muhâl “imkansız arzu”. Bu durum da yalnızca E seçeneğindeki آهو “ahu” kelimesi için söz konusudur: آهوى ختن âhû-yı Hoten “Hoten ahusu”.
20.Soru
“dest-yârî-i eltâf-ı Kirdigârî” tamlamasının Türkçe söz dizimine çevrilmiş doğru şekli aşağıdakilerden hangisidir?
Kirdigârî(nin) eltâf(ının) dest-yârî(si) |
Eltâf(ın) Kirdigârî(sinin) dest-yârî(si) |
Dest-yârî(nin) eltâf(ının) Kirdigârî(si) |
Dest-yârî(nin) Kirdigârî(sinin) eltâf(ı) |
Kirdigârî(nin) dest-yârî(sinin) eltâf(ı) |
“dest-yârî-i eltâf-ı Kirdigârî” cümlesi Türkçeye “Allah'ın lütuflarının yardımı” olarak çevrilir ve doğru bir sıra ile “Kirdigârî(nin) eltâf(ının) dest-yârî(si)” şeklinde sıralanır. Doğru yanıt “A” şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ