Osmanlı Türkçesi Metinleri 1 Ara 14. Deneme Sınavı
Toplam 17 Soru1.Soru
Arap harfleri ile yazılan cümlenin günümüz harflerine çevirisi doğru ve eksiksiz olarak hangi şıkta yapılmıştır?
|
Tîmâr menkûl olsa oğullarına virilür. Eğer oğlu yoğ ise hârice virilür. |
|
Tîmâr mahlûl olsa oğullarına virilür. Eğer oğlu çoğ ise haraca virilür. |
|
Tîmâr mahsûl olsa oğullarına virilür. Eğer oğlu yoğ ise haraca virilür. |
|
Tîmâr mahlûl olsa ağalarına virilür. Eğer ağası yoğ ise hârice virilür. |
|
Tîmâr mahlûl olsa oğullarına virilür. Eğer oğlu yoğ ise hârice virilür. |
Arap harfleri ile yazılan cümlenin günümüz harflerine çevirisi: "Tîmâr mahlûl olsa oğullarına virilür. Eğer oğlu yoğ ise hârice virilür."
2.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi çoğul değildir?
|
müşâvere |
|
melâ‘în |
|
küffâr |
|
sefâyin |
|
eyyâm |
müşâvere: Görüşme, bilgi alışverişinde bulunma. Müfâ'ale vezninde olup, bu vezin köke işteşlik anlamı katar.
3.Soru
"der-i devlet" tamlaması için hangisi söylenemez?
|
devlet kapısı demektir |
|
padişahın bulunduğu yeri ifade etmek için kullanılır |
|
hükümet merkezinin olduğu yeri işaret eder |
|
genellikle İstanbul için kullanılan bir sıfattır |
|
vezîr-i âzam makamını işaret eder |
Der-i devlet: Devlet kapısı anlamına gelir. Pâdişâhın bulunduğu yer ve hükümet merkezinin olduğu yeri ifade eder ve doğal olarak genellikle İstanbul için kullanılır.
4.Soru
Hangisi kamerî tamlamadır?
|
بالذات |
|
بالخصه |
|
دارالسلطنه |
|
لطف الشماﺌل |
|
برالشام |
B seçeneğinde verilen "Bi'l-hassa" kamerî, diğerleri (Bi'z-zât, Dârü's-saltana, Letâifü’ş-şemâ’il, Berü'ş-şâm) ise şemsî tamlamadır.
5.Soru
“Söyleme, anlatma” anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?
|
tastîr
|
|
tahrîk
|
|
me’kûlât
|
|
takrîr
|
|
münazara
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cevdet Tarihi'nin özelliklerinden biri değildir?
|
Modern bir tarih anlayışı ile kaleme alınmamıştır. |
|
Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına kadar gelen olayları anlatarak sona erer. |
|
Küçük Kaynarca Anlaşması ile başlatılmıştır. |
|
12 cilttir. |
|
Ahmed Cevdet Paşa tarafından yazılmıştır. |
Cevdet Tarihi ismi ile meşhurdur ve XIX. yüzyılın büyük devlet adamlarından Ahmed Cevdet Paşa tarafından yazılmıştır. Paşa’nın dönemin önemli vak‘anüvislerinden biri olarak kaleme aldığı 12 ciltlik bu dev eser, Osmanlı Devleti’nin XVIII. Yüzyılının son çeyreğinde önemli bir dönüm noktası olan 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması ile başlar ve 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasına kadar gelen olayları anlatarak sona erer. Cevdet Paşa’nın modern bir tarih anlayışı ile kaleme aldığı bu eser, gerek dilinin döneme göre sadeliği gerekse tenkidî bir bakış açısı ile kaleme alınması ile dikkatleri çekmiş ve çok tutulmuştur. Günümüzde Türk Tarih Kurumu tarafından yeni harflerle neşir çalışmalarına başlanan bu eserin, Osmanlı Dönemi’nde basımı yapılmış nüshasının I. cildinden tarih ilminin faydalarına dair bir bölüm seçilmiştir
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XV. ve XVI. yüzyıl Osmanlı tarihî metinleri için söylenebilir?
|
Halkın günlük kullandığı Türkçeyi yansıtmaktadır. |
|
Edebî kaygıdan uzak kalınmamıştır. |
|
Okunması kolay metinler değildir. |
|
Arapça kelime ve ibarelere hiç yer verilmemiştir. |
|
Farsça kelime ve ibarelere hiç yer verilmemiştir. |
XV. ve XVI. yüzyıl Osmanlı tarihî metinlerinin bir çoğu, kullanılan dil bakımından,
oldukça sade, anlaşılabilir bir Türkçe ile kaleme alınmıştır. Özellikle Osmanlı Devletinin kuruluş dönemini anlatan “Tevârîh-i Âl-i Osmân”lar her türlü edebî kaygıdan uzak, halkın günlük kullandığı Türkçeyi yansıtmaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Üç Medeniyet" adlı eser için söylenemez?
|
Bir mecmua halinde tertip edilmiştir. |
|
Karşılaştırılan medeniyetlerden biri Batı medeniyetidir. |
|
Karşılaştırmaya konu olmuş diğer bir konu Buda-Brahma'dır. |
|
Anlatılan medeniyetlerden biri İslam medeniyetidir. |
|
Ağaoğlu Ahmed tarafından yazılmıştır. |
Diğer metin, Türk fikir ve siyaset hayatında bilhassa 1912’den sonra etkili olmuş bir yazar olan Ağaoğlu Ahmed’in Üç Medeniyet adlı eserinden alınmıştır. Ağaoğlu Ahmed’in faaliyet ve yazılarının ekseriyetini önceleri Türk Milliyetçiliği ve Türk kültürü teşkil ederken, sonraları fikir hürriyeti ve bilhassa Avrupa medeniyetini tam manasıyla benimseme konuları ağırlık kazanmıştır. Üniversite yıllarında hocası Ernest Renan’dan, İslâmiyet ile ilgili konularda Paris’te tanıştığı Cemâleddîn Efgânî’den, siyasî konularda ise Ahmed’in Rıza’dan etkilenmiştir. Dili oldukça sade olan Üç Medeniyet’de İslam, Buda-Brahma ve Batı medeniyetleri mukayese edilmiştir.
9.Soru
"Altı nefer kimesneler rızâlarıyla anbara duhûl eyledikleri cihetden üzerlerine muşamma‘ çekilüp..." cümlesinin günümüz Türkçesi'ne çevirisi hangi şıkta doğru yapılmıştır?
|
Altışar kişi kendi rızalarıyla anbara girdiklerinden üzerlerine muşamma çekildi. |
|
Altışar adam kendi rızalarıyla anbara girdiklerinden üzerlerine muşamma çekildi. |
|
Altı kişi kendi rızalarıyla anbara girdiklerinden üzerlerine muşamma çekildi. |
|
Altı kişi kendi adamlarıyla anbara girdiklerinden üzerlerine muşamma çekildi. |
|
Altı adam kendi rızalarıyla anbardan çıktıklarından üzerlerine muşamma çekildi. |
"Altı nefer kimesneler rızâlarıyla anbara duhûl eyledikleri cihetden üzerlerine muşamma‘ çekilüp..." cümlesinin günümüz Türkçesi'ne çevirisi: "Altı kişi kendi rızalarıyla anbara girdiklerinden üzerlerine muşamma çekildi." şeklinde olmalıdır.
10.Soru
Eski harflerle yazılan cümlede anlam bütünlüğünü bozan ve çıkarılması gereken kelime hangisidir?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cümlenin çevirisi "Sadr-ı azam İbrahim Paşa bu fakire merhûm altun ihsan ederdi" şeklinde olup, anlam bütünlüğünü bozan kelime, "merhûm" kelimesidir.
11.Soru
Aşağıda eski harflerle verilen metnin doğru ve noksansız çevirisi hangi şıkta yapılmıştır?
|
Birkaç nefer acemi oğlanları bulunup kendülerin suya bırakup kapudânı tutdular. |
|
Birkaç nefes acemi oğlanları bulunup kendülerin suya bırakup kapudânı tutdular. |
|
Birkaç nefer yeniçeri oğlanları bulunup kendülerin suya bırakup kapudânı tutdular. |
|
Birkaç nefes gulam oğlanları bulunup kenardan suya bırakup kapudânı tutdular. |
|
Birkaç nefer acemi oğlanları bölünüp kendülerin suya bırakup kapudânı boğdular. |
Birkaç nefer acemi oğlanları bulunup kendülerin suya bırakup kapudânı tutdular.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisnde “Şehriyâr” kelimesinin anlamı doğru olarak verilmiştir?
|
Vali |
|
Şehremini |
|
Hükümdar |
|
Muhtar |
|
Kaymakam |
Hükümdar
13.Soru
Aşağıdaki kelime-anlam eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
|
Ağyâr: Başkaları |
|
Ahbâr: Haberler |
|
Ahkâm: Hükümler |
|
Âmâde: Hâzır |
|
Ashâb: İşaretler |
Ashâb kelimesinin anlamı sahibin çoğulu ve peygamberimizi görenler demektir.
14.Soru
Aşağıda Arap harfleri ile verilen cümlenin yeni harflere çevirisi doğru ve eksiksiz olarak hangi şıkta verilmiştir?
|
Orhan Gazi atası Osman Gazi'yle buluşup dört yana iller açmağa başladılar. |
|
Osman Gazi oğlu Orhan Gazi'yle anlaşıp dört yana iller açmağa başladılar. |
|
Orhan Gazi atası Osman Gazi'yle buluşup dört tarafa iller açmağa başladılar. |
|
Osman Gazi oğlu Orhan Gazi'yle buluşup dört yana göçmeye başladılar. |
|
Orhan Gazi babası Osman Gazi'yle konuşup dört yana iller açmağa başladılar. |
Cümlenin doğru ve eksiksiz çevirisi: Orhan Gazi atası Osman Gazi'yle buluşup dört yana iller açmağa başladılar.
15.Soru
Seçenektekilerden hangisi fâ‘il veznindedir?
|
mektûb |
|
hâdis |
|
mergub |
|
mezbûr |
|
matlûb |
Sülâsî mücerred masdar ism-i fâilleri (fâ‘il vezninde):
bâ?is
hâdis
sânih
lâyıh
vâkı‘
Sârî
zâbit ve hâkim
16.Soru
"Merhûm Sultân Süleymân Han Budin Kal‘ası’nı feth idüp Nemçe ve Alaman memleketlerini vîrân ü tâlân itdiklerinde ol memâlik dahi müsahhar olup hükkâmı taraf-ı Devlet-i aliyye’den nasb olunmak üzre iltizâm-ı harâc itmişler idi." Cümlesinin sadeleştirilmiş hali doğru olarak aşağıdaki şıklardan hangisinde verilmiştir?
|
Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni teslim edip Lehistan ve Alaman memleketlerini altüst ettiği zamanda Erdel dahi feth olunup yöneticileri Osmanlı Devleti tarafından atanmak üzere haraca bağlanmışlardı. |
|
Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni feth edip Macaristan ve Alaman memleketlerini altüst ettiği zamanda Erdel dahi feth olunup yöneticileri Osmanlı Devleti tarafından atanmak üzere sürgün edilmişlerdi. |
|
Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni feth edip Avusturya ve Alaman memleketlerini teslim ettiğinde Erdel dahi feth olunup yöneticileri Osmanlı Devleti tarafından atanmak üzere haraca bağlanmışlardı. |
|
Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni alıp Boğdan ve Alaman memleketlerini altüst ettiği zamanda Erdel dahi feth olunup ahalisi Osmanlı Devleti tarafından emniyet üzere haraca bağlanmışlardı. |
|
Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni feth edip Avusturya ve Alaman memleketlerini altüst ettiği zamanda Erdel dahi feth olunup yöneticileri Osmanlı Devleti tarafından atanmak üzere haraca bağlanmışlardı. |
Cümlenin sadeleştirilmiş hali "Merhum Sultan Süleyman Budin Kalesi’ni feth edip Avusturya ve Alaman memleketlerini altüst ettiği zamanda Erdel dahi feth olunup yöneticileri Osmanlı Devleti tarafından atanmak üzere haraca bağlanmışlardı." olacaktır.
17.Soru
"İki konak yeri on yedi günde kat‘ idüp askeri cengden men‘ ve şiddet-i şitâ mihneti ile ta‘zîb eyledin" Cümlesinin günümüz Türkçesi ile ifadesi hangi şıkta doğru verilmiştir?
|
İki saatlik yeri on yedi günde geçip askeri savaşmaktan uzak tuttun ve onları şiddetli kışın zorluklarıyla uğraştırdın. |
|
İki konak yeri on yedi günde geçip askeri savaşmaktan uzak tuttun ve onları şiddetli kışın zorlukları ile boğuşturdun. |
|
İki konaklık yerden on yedi gün önce geçip askeri savaşmaktan uzak tuttun ve onları şiddetli kışın zorluklarına bıraktın. |
|
İki konak yere on yedi günde ulaşıp askeri istirahatten uzak tuttun ve onları şiddetli kışa maruz bıraktın. |
|
İki konak yeri on yedi günde geçip askeri savaşmaktan uzak tuttun ve onlar olmadan şiddetli kışa meydan okudun. |
"İki konak yeri on yedi günde kat‘ idüp askeri cengden men‘ ve şiddet-i şitâ mihneti ile ta‘zîb eyledin" Cümlesinin günümüz Türkçesi ile ifadesi: "İki konak yeri on yedi günde geçip askeri savaşmaktan uzak tuttun ve onları şiddetli kışın zorlukları ile boğuşturdun."