Osmanlı Türkçesine Giriş 1 Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisindeki خ harfinin niteliği diğerlerinden farklıdır?
خوف |
خر |
خوب |
خواجه |
يخ |
خواجه kelimesindeki hı harfi, Farsça’ya özgü dudaksıl (labial) bir خ'dır. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdaki kelimelerden hangisi yazıldığından başka biçimde de telaffuz edilebilmektedir?
bacanak |
açacak |
kaçak |
kolçak |
saçak |
Çeviriyazı alfabesi, yukarıda verdiğimiz alfabede görüldüğü gibi, kullanılmakta olan alfabeye eklenmiş birtakım işaret ve işaretli harflerin yer aldığı bir alfabedir. Daha önce de belirttiğimiz üzere, çeviri çeşitli anlayış ve amaçlara dayanır, dolayısıyla kullanılacak alfabe de değişir ve çeşitlenir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Batı Türkçesi'nin ilk dönemine verilen bir addır?
Eski Anadolu Türkçesi |
Osmanlı Türkçesi |
Türkiye Türkçesi |
Batı Oğuzcası |
Doğu Türkçesi |
Oğuz boylarının konuşma diline dayanan ve “Batı Türkçesi”, “Batı Oğuzcası”, “Türkiye Türkçesi” gibi adlarla anılan bu yazı dilinin ilk dönemine “Eski Osmanlıca”, “Eski Türkiye Türkçesi” ve “Eski Anadolu Türkçesi” gibi adlar verilmiştir.
4.Soru
Tecvîdül-hurûf’tan kısaltılan tevcit dilciliğin hangi alanını ifade eder?
Ses bilgisi |
Yapı bilgisi |
Anlam bilgisi |
Cümle bilgisi |
Sözlük bilgisi |
Tecvit, “Har?eri ses yolunda oluştukları yere ve niteliklerine göre söylemek” anlamındaki tecvîdül-hurûf’tan kısaltılmış bir terimdir. Dilciliğin fonetik (ses bilgisi) alanıdır.
5.Soru
Hangi işaret kelime başında tonlu ve tonsuz okunması konusunda farklı değerlendirmelere yol açmıştır?
ت |
ر |
ط |
ض |
ن |
ط tı = t : Arapça’ya özgü bir sesin işaretidir. Birkaç Farsça kelimede de karşılaşılır. Türkçe’nin kalın sıradan kelimelerinde ت te ve د dal yerine de kullanılmıştır. Daha çok kelime başında görülen bu kullanım sesin tonlu ve tonsuz okunması konusunda farklı değerlendirmelere yol açmıştır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi seslendirildiğinde uzun ünlü ortaya çıkmaz?
sema
|
emanet
|
selami
|
azamet
|
tarih
|
7.Soru
Aşağıdaki Farsça harfin Türkçe karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
?
zı |
şın |
dad |
sad |
ye |
Harfin Türkçe karşılığı "ye"dir.
8.Soru
Arapça’da ا elif’ten başka, yalnızca kelime sonlarında bulunabilen ikinci bir uzunluk işareti daha vardır: üstünle okunan bir ünsüz harfin önüne gelen ى ye. Buna elif-i maksûre denir. Hangisi buna örnektir?
دعوی |
ذاتی |
ظام |
شاكر |
فاتح |
Arapça’da ا elif’ten başka, yalnızca kelime sonlarında bulunabilen ikinci bir uzunluk işareti daha vardır: üstünle okunan bir ünsüz harfin önüne gelen ى ye. Buna elif-i maksûre yani kısaltılmış elif denir. دعوی da'vâ sözcüğü buna örnektir. Diğerlerindeyse elif ünsüz harfle beraber doğrudan gösterilmiştir.
9.Soru
Seçeneklerdekilerden hangisi alt çenenin aşağı düşürülmesi durumunda çıkan ünlülerden biridir?
ı |
i |
u |
ü |
ö |
Alt çenenin aşağı düşürülmesi ya da yukarı çekilmesi ile biçimlenen ünlüler: Alt çenenin aşağı düşürülmesi ile yukarı çekilmesi ağız boşluğunu genişletir ya da daraltır. İşte bu iki duruma göre de ünlüler genişlik-darlık özelliklerini kazanır. Genişler, a, e, o, ö; darlar, ı, i, u, ü.
10.Soru
kelimesinin doğru okunuşu seçenektekilerden hangisidir?
bilâl |
diyâr |
lisân |
kibâr |
misâl |
kibâr
11.Soru
Arap harflerinden geliştirilen en eski yazı türü olan "nesih"in büyük ustaları kimlerdir?
Katip Çelebi-Şeyh Yusuf
|
Yesarî-zâde-Hafız İbrahim
|
Şeyh Hamdullah-Hafız Osman
|
Hattat İzzet Efendi-Hattat Kemal
|
Ali Paşa-Fuat Paşa
|
12.Soru
I. Yaşayan bir dilin seslerini ve bu seslerle kurulmuş sistemini ortaya koymanın yolu dolaysız tanıma yoludur.
II. Yaşayan dilde veri cansızdır, tanıtıcı değeri kaybolmuştur ve kendisine kimlik kazandıran niteliğin ayrıntısına ulaşılamaz.
III. Geçmişteki bir dil için dolaylı veriler elde etmek ve sistemi kurma yolunda verilerin kılavuzluğuna dayanmaktır.
IV. Dolaylı veri toplanırken o dönemde yaşayıp da söyleyişi dolaysız tanıma yoluyla tasvir etmiş kimselerin tanıklığına başvurulur.
V. Dolaylı veri toplamanın diğer yolu ise belli seslerin yazıda gösterilmesindeki çeşitlilik
ve edebiyatta kullanımından elde edilen delillerdir.
Ses sisteminin belirlemenin kaynaklarına ilişkin verilen maddelerden hangileri doğrudur?
I - II |
III - IV |
II - III - IV |
I - III - IV - V |
I - II - III - IV - V |
Yaşayan bir dilin seslerini ve bu seslerle kurulmuş sistemini ortaya koymanın yolu dolaysız tanıma yoludur. Veri dilde canlıdır, tanıtıcı değeriyle yaşamaktadır ve kendisine kimlik kazandıran niteliği bütün ayrıntısıyla ele verir. Yapılacak şey ses birimlerini yaşamakta olan değerleriyle belirleyip sistemi ortaya koymak, sonra da kullanılmakta
olan işaretler sistemi, yani alfabe ile bu sistemi karşılaştırmaktır. Geçmişteki bir dil, ya da bir dilin belli bir dönemi söz konusu olduğunda durum değişir. Bu durumda yapılması gereken iş, dolaylı veriler elde etmek ve sistemi kurma yolunda bunların kılavuzluğuna dayanmaktır. Bu durumda başvurulacak iki ana kaynak vardır:
1. İlk kaynağı dış malzemeler oluşturur. Bu da o dönemde yaşayıp da söyleyişi dolaysız tanıma yoluyla tasvir etmiş kimselerin tanıklığına dayanır.
2. İkinci kaynak, seslerin dilde iç gelişimi, belli seslerin yazıda gösterilmesindeki çeşitlilik ve edebiyatta kullanımından elde edilen delillerdir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sülüs yazı türü için söylenemez?
Çok kullanılmış bir yazı türüdür. |
Nesih'e çok benzer. |
Bu yazının da en ünlü ustaları Şeyh Hamdullah ve Hafız Osman’dır. |
Levhalarda ve bilhassa kitap ve son dönem dergi kapaklarında çok kullanılmıştır. |
Osmanlı sülüsü İran sülüsünden çarpıcı biçimde farklıdır. |
Osmanlı taliki İran talikinden çarpıcı biçimde farklıdır, bu yüzden İranlılar Türk talikine nestalik adını vermişlerdir
14.Soru
Aşağıdaki Arapça kelimelerden hangisinde ortalama a ünlüsü diğerlerinden farklı seslendirilir?
لوحه |
حرف |
عقل |
قلم |
غرب |
B, C, D, E şıklarındaki kelimelerde bulunan ortalama a'lar, Türkçe a’dan biraz farklı, kapalıca ve incelmiş bir a (= á) gibi seslendirilir. Yalnızca A şıkkında bulunan levha kelimesindeki ortalama a ünlüsü, diğer seslerle birlikte ise e’ye çok yakın bir ses verir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Türkçesinin gelişme sürecindeki düzeyleri hakkında doğru bir bilgidir?
İkinci seviyesi yazı diline başlangıçtır. |
İlk seviyesi anlatım dilini araç olarak görür. |
İlk seviyesi sanat amaçlıdır. |
İlk seviyesi zamanın seçkinlerine hitap eder. |
İkinci seviyesi geniş okur yazar kitlesi tarafından anlaşılır. |
Gelişme süreci içinde iki ayrı seviye bulunmaktadır. İlk seviye, yazı dilinin ilk seviyesidir. Konuşma dilinden oldukça farklıdır; ancak geniş bir okur-yazar kitlesi tarafından kolayca okunup anlaşılabilir. Anlatım dilini araç olarak gören bir anlayışa dayanır. İkinci seviye, sanat amaçlıdır. Yüksek kültürlü bir toplum kesimine, açıkçası zamanın seçkinlerine hitap eder. Bu nedenle yanıt B’dir.
16.Soru
Aşağıdaki ünsüz harflerden hangisi diş ünsüzleri arasında sayılamaz?
D |
T |
J |
K |
R |
diş ünsüzleri: d t c ç j ş z s n l r
D şıkkındaki K diş ünsüzü değil damak ünsüzüdür. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdaki ünsüz harflerden hangisi dudak ünsüzleri arasında sayılamaz?
B |
P |
S |
M |
V |
dudak ünsüzleri: b p m v f
C şıkkındaki S dudak ünsüzü değildir. Bu nedenle doğru cevap C şıkkıdır.
18.Soru
Türkçede var olan ünlüleri Arap harfleri ile gösterirken kullanılan işaretlerin genel adı seçeneklerdekilerden hangisidir?
fetha |
hareke |
kesre |
zamme |
ötrü |
Klâsik Arapçada uzunları da bulunan üç ünlü vardır: a i u. Ortalama uzunlukta olanların yazıda harf karşılıkları yoktur. Gösterilmek istendiğinde hareke denilen yardımcı işaretler kullanılır. Daha önce gördüğümüz bu işaretlerin Arapçadaki adları fetha (üstün), kesre (esre) ve zamme (ötrü)dir.
19.Soru
", a sesi" Türkçe kelimelerde sonda nasıl yazılır?
|
|
|
|
|
20.Soru
Osmanlı Türkçesinde aynı harflerle yazılan farklı ifade ve anlamlardaki sözcüklerin okunmasını kolaylaştıracak en temel yol aşağıdakilerden hangisidir?
Sözlük kullanmak. |
Kelimenin kökünü bulmak. |
Metnin yazarına sormak. |
Metnin bağlamına bakmak. |
Kelimenin aldığı eki bulmak. |
Yazılışları aynı olan sözcüklerin doğru seslendirilmeleri metnin bağlamından tespit edilebilir. Doğru cevap D'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ