Osmanlı Türkçesine Giriş 2 Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 15 Soru1.Soru
"Dolaylı geçmiş çekiminin 3. kişi tekil ve çoğullarında Osmanlı Türkçe'sinde de ek her zaman kullanılmaz." Aşağıdakilerden hangisi bu kurala uygun örneklerden değildir?
ايمش |
ايمشسز |
اميشدر |
اميشلر |
اميشلردر |
Dolaylı geçmiş çekiminin 3. kişi tekil ve çoğullarında Osmanlı Türkçe'sinde de ek
her zaman kullanılmaz. "ايمشسز" ifadesi buna uygun örnek değildir. Doğru cevap B'dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şart kipinin birinci çoğul kişi çekimidir?
آمتليسم |
آمتليسك |
آمتليسه |
آمتليسق |
آمتليسكز |
آمتليسق (atmałıysaḳ) ifadesi şart kipinin birinci çoğul kişi çekimidir. Doğru cevap D'dir.
3.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi istek kipi içermektedir?
بقيسرلر |
بقهجقلر |
بقهلر |
بقهجقدديلر |
باقسونلر |
بقهلر (baḳałar) istek kipi çoğul üçüncü kişi çekimidir. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde kesin gereklilik kipinde çekimlenmiş bir fiil vardır?
آمتلی سن |
آتهجقمشلر |
آتهجقسك |
بقهجقسه |
بقهجقسكز |
atmałısın آمتلی سن
5.Soru
Aşağıdaki sıfatlardan hangisi usanmış,bıkmış anlamlarında kullanılmaktadır?
صالغین |
آزغيٖن |
بتکین |
طورغون |
بزکین |
E seçeneğindeki "Bezgin" bıkmış, usanmış anlamlarında kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
Arapçada eril kurallı çoğullar, kelime sonuna hangisi getirilerek yapılır?
-ân |
-în |
-ât |
-hâ |
-â |
Arapçada eril kurallı çoğullarda kelimenin sonuna, söz içinde yalın ve çekimli durumda bulunmasına göre, ون- ûn ve ين- în getirilerek yapılır.
7.Soru
كه zamiri hangi dilden dilimize geçmiştir?
Arapça |
Farsça |
Çince |
Moğolca |
Tibetçe |
Osmanlı Türkçesi’nde işleyiş bakımından eş değerde iki ilinti zamiri vardır: كم/كيم kim, كه ki. İlki Türkçe, ikincisi Farsça’dır.
8.Soru
...... ......., Osmanlı Türkçesi’nde çok işlek olarak kullanılmış bir söz dizimi kalıbıdır. Yazı dilinde Arapça ve Farsça her türlü ad ve sıfatın, başka bir deyişle ad ve sıfat olarak kullanılan her türlü kelimenin yer aldığı bu kalıpla üretilmiş sınırsız sayıda söz öbeği kullanılmıştır.
Yukarıdaki boşluğa gelecek ifade aşağıdaki şıklardan hangisinde yer almaktadır?
...... ......., Osmanlı Türkçesi’nde çok işlek olarak kullanılmış bir söz dizimi kalıbıdır. Yazı dilinde Arapça ve Farsça her türlü ad ve sıfatın, başka bir deyişle ad ve sıfat olarak kullanılan her türlü kelimenin yer aldığı bu kalıpla üretilmiş sınırsız sayıda söz öbeği kullanılmıştır.
Yukarıdaki boşluğa gelecek ifade aşağıdaki şıklardan hangisinde yer almaktadır?
Arapça Sıfattakımı |
Farsça Sıfattakımı |
İsim Tamlaması |
Farsça Adtakımı |
Arapça Adtakımı |
Farsça’nın sıfattakımı kalıbı, adtakımı kalıbı gibi, Osmanlı Türkçesi’nde çok işlek olarak kullanılmış bir söz dizimi kalıbıdır. Yazı dilinde Arapça ve Farsça her türlü ad ve sıfatın, başka bir deyişle ad ve sıfat olarak kullanılan her türlü kelimenin yer aldığı bu kalıpla üre- tilmiş sınırsız sayıda söz öbeği kullanılmıştır.
Doğru cevap: B seçeneğidir.
9.Soru
Hangisinde zamirlerden gelen kişi eki bulunmaktadır?
كوررين |
كوزل ايدم |
سودم |
آلسم |
كوزل ايسم |
Osmanlı Türkçesi’nde kullanılan zamirlerden gelen kişi ekleri 1) i- fiilinin (isim fiilinin) geniş ve dolaylı geçmiş zamanlarında ve 2) diğer fiillerin geçmiş zaman, şart ve emir dışındaki, yani geniş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, dolaylı geçmiş zaman, istek ve gereklik çekimlerinde kullanılmıştır:
1) i- fiilinin (isim fiilinin) geniş ve dolaylı geçmiş zamanlarında:
كوزلم , كوزل ايم güzel-em, güzel-im, كوزلمشم güzel-miş-em, güzel-miş-im;
2) diğer fiillerin geçmiş zaman, şart ve emir dışındaki, yani geniş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, dolaylı geçmiş zaman, istek ve gereklik çekimlerinde:
كوررم görür-em, كوررين görür-in, كوررم görür-üm, باقهيوررم bakayür-üm, كورهيورم göreyorum, كورهجكمgörecek-im, كورمشم görmüş-em/görmüşüm, كورهيم göreyim, يم كورملى gibi.
Görüldüğü gibi A doğru seçenektir.
10.Soru
Türkçe Adtakımı ile ilgili verilenlerden hangisi/hangileri doğrudur?
I. 1. ve 2. kişi iyelik ekleri, 1. ve 2. kişi zamirlerinin karşılıklarıdır.
II. ve , birinci maddede verilen duruma örnektir.
III. ve 3. kişi iyelik ekinin yalnız 3. kişi zamirine gönderici olabildiği duruma örnektir.
IV. Aralarında ait olma ilişkisi bulunan her iki ad söz içinde bulunuyorsa, iki üyeli bir gramer birliği oluşmuş olur.
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
3. kişi iyelik eki yalnız 3. kişi zamirine değil, bütün adlara gönderici olabilir. İşte bu durumda iki adın gösterdiği kavramlar arasında sahip olan-sahip olunan ilişkisi kurulmuş olur: üçüncü maddede verilen ağanın evi ve kış evi öbekleri de bu duruma örnektir. Dolayısıyla bu maddede verilen bilgi doğru değildir.
Doğru yanıt D'dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi takı gibi kullanılan zarflardan biri değildir?
kabl |
taht |
fevk |
ba'd |
an |
ba‘d “sonra”:
Türkçe’de karşılığı ayrılma durumu isteyen soñra takısıdır:
الالزو بعد ba‘de'z-zevâl “güneş battıktan sonra”, بعد السلام ba‘de's-selâm “selâmdan sonra”,
من بعد min ba‘d “sonra, artık”.
وق ف fevḳ “üst”:
Türkçe'nin bir tür takı öbeğindeki ῾üstünde, üzerinde, üstünden’ takılarına karşılıktır:
وق العاده ف fevḳa'l-âde “olağanın üzerinde, alışılagelenin dışında”.
تحت taht “alt”:
Anlamca Türkçe’nin belirsiz adtakımı kalıbındaki takı öbeklerindeki altı, altında, altından
takılarına eştir:
تحت القلعه tahte'l-ḳal‘a “kale altı, kale altında”.
قبل ḳabl “ön”:
Karşılığı +den durumunu isteyen öñce takısıdır:
لالددخو قبل ḳable’d-duhûl “girmezden önce”, يخ التار قبل ḳable't-târîh “tarihten önce”
عند ind “yan, kat”:
Türkçe’deki yanında, ḳatında, nezdinde gibi takılara karşılıktır:
عند الله inda'łłâh “Allah katında”.
لدی ledâ “yan, kat”:
Türkçe’nin -de ekine, ayrıca yanında, katında takılarına karşılıktır:
لالوصو لدی lede'l-vusûl “vardıkta, ulaştıkta”.
12.Soru
".کوز کوره کوره جامی قیردی" cümlesinde yer alan çekimsiz fiil çeşidinin benzeri aşağıdakilerden hangisidir?
کیده کله |
چيقماديق |
سومك |
اوتوران |
ييتيك |
" Göz göre göre camı kırdı." cümlesindeki göre göre zarf fiildir. Benzeri A seçeneğindeki gide gele sözcüğüdür. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça türemiş adlardan değildir?
matbah |
maḳtel |
mebde‘ |
mensik |
kelb |
Arapça’da yer adları fiilden türemedir ve belli kalıplarla yapılır:
مطبخ matbah “mutfak”, مقتل maḳtel “ölme yeri”, مبدأ mebde‘ “başlama yeri”, مكان
mekân “oluş yeri”, مكتب mekteb “yazı öğrenilecek yer”, مسجد mescid “secde edilen
yer”, مسقط mesḳıt “düşülen yer, doğma yeri”, مشرق maşrıḳ “-güneş için- doğma yeri,
doğu”, مطلع matla‘ “-güneş, ay ve yıldızlar için- doğma yeri”, مسكن mesken “oturulan yer”, جملس meclis, منسك mensik “ibadet ve kurban yeri”, مأوی me‘vâ “sığınak”,
مقام maḳâm “duracak yer, durma yeri”, مقرب maḳber “kabir”, منزل menzil “konak”, منزله
menzile “oturulan yer, durak”, مملحه memlaha “tuzla” gibi
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi belirli adtakımlarındandır?
|
|
|
|
|
Türkçe’nin adtakımını oluşturan öbekte ait olma ilişkisi her zaman bir ekle, iyelik ekiyle gösterilmiştir. Bununla birlikte Türkçe adtakımlarında takımın ilk üyesi ilgi eki alabilmektedir. İlgi durumu eki de iki kavram arasında ait olma ilişkisi kurar ve eklendiği adın kavramına sahip olan kavramı katar. Böylece aynı kavram ikinci kez kullanılmış olur. Bu, Türkçe’ye özgü bir durumdur. İlgi eki adın belirli bir hâlini gösterir. Demek ki bir adtakımında ilgi ekli ad belirli bir addır. Bu yüzden bu adtakımlarına belirli adtakımı diyoruz: C seçeneğinde verilen (evin kapısı) bu duruma örnektir.
(göz halkası), (kuş yemi), (kadife çiçeği) ve (gece kuzgunu) belirsiz adtakımlarındandır.
Doğru yanıt C'dir.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça takı gibi kullanılan zarflardan değildir?
derûn |
zer |
birûn |
pes |
pîş |
derûnن , اندرو enderûn ( = içinde):
ن خانه درو derûn-i hâne “ev içi”, (ez- “-den” ile birlikte:) ن خانه درو از ez derûn-i hâne “evden”.
ون بير bîrûn ( = dışında, dışarıya):
غبا ون بير bîrûn-i bâğ “bağ dışında.”
پس pes ( = arkasında, arkasından, ardında, ardından):
ده پر پس pes-i perde “perde arkasında, perde ardından.”
پيش pîş ( = önünde, -de):
پيش پادشاه pîş-i pâdişâh “padişah önünde”, پيش در der-pîş “önde, önce”.
رزي zîr ( = altına, altında):
مين زير ز zîr-i zemîn “yer altı, yer altında”.