Osmanlı Yenileşme Hareketleri (1703-1876) Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Daimi meclislerin kurulup yaygınlaştırılması aşağıdaki hangi padişahın döneminde olmuştur?
Abdülmecid |
I. Abdülhamid |
III. Selim |
II. Ahmed |
II. Mahmud |
II. Mahmud döneminde gerçekleştirilen bir yenilik de daimi meclislerin kurulup yaygınlaştırılmasıydı. Padişahın, nezaretleri kurup sadareti başvekâlete dönüştürmesi, şeklen de olsa Avrupa kabine sistemine doğru atılmış bir adımdı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Yirmisekiz Mehmet Çelebi'nin Paris'e gönderilmesinin sebeplerinden biri değildir?
Padişahın Kudüs’teki Kutsal Lahit Kilisesi’ni (Saint-Sépulcre) onarmaları için Fransızlara izin verdiğini bildirmek |
Fransa’ya verilmiş olan kapitülasyonların yenilenmesi konusunu görüşmek |
Avrupa medeniyetini ve eğitimini izlemek |
Osmanlı yönetimini Fransız siyasetinden haberdar etmek |
Osmanlı-Fransız münasebetlerini güçlendirmek |
Yirmisekiz Mehmed Çelebi, klasik Osmanlı tarih yazımında, kendinden önce Avrupa’ya gönderilen Osmanlı sefirlerinden ayrı tutulur ve onun diplomatik ya da askeri bir nedenle değil, Avrupa medeniyetini ve eğitimini izlemesi için Damad İbrahim Paşa tarafından özel bir misyonla Paris’e gönderildiği ileri sürülür. Oysa, dönemin kaynaklarında İbrahim Paşa’nın bu tür bir emir verdiğine dair henüz bir veri tespit edilemedi.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde mevcut yönetime muhalif olarak 1867’de ortaya çıkan siyasi örgüttür?
Levantenler |
Sosyalist Fırka |
Yeni Osmanlılar |
Karbonari Örgütü |
Fedailer Cemiyeti |
Takvim-i Vekayi ve Ceride-i Havadis gibi devlet eliyle veya desteğiyle çıkartılan gazetelere, Tercüman-ı Ahval ve Tasvir-i Efkâr örneklerinde olduğu gibi 1860’lı yıllardan itibaren özel girişimin çıkardığı gazetelerin de eklenmesiyle, muhalif kesim için görüşlerini ifade edebilecekleri yasal platformlar ortaya çıkmış oldu. Basın yoluyla güçlenen ve mevcut yönetime muhalefet paydasında birleşen muhalifler, ilki 1865 yılında Meslek, ikincisi ise 1867’de Yeni Osmanlılar adlarıyla iki siyasi örgüt aracılığıyla mücadele etmeye başladılar. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
İçeriğindeki değerli maden miktarı azaltılmış ve tağşiş edilmiş sikke için kullanılan tabir aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Yed-i Vahid
|
Mağşuş sikke
|
Sarraflık
|
Kaime
|
Tağşiş |
Mağşuş sikke: İçeriğindeki değerli maden miktarı azaltılmış ve tağşiş edilmiş sikke için kullanılan bir tabirdir. Alım gücü sınırlı olduğu ve alışverişlerde kabul edilmek istenmediği için sorunlara ve zaman zaman da isyanlara neden olmuştur. 19. yüzyıl Osmanlı piyasalarının da en önemli sorunlarından birisiydi.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanının ilanı sonrası ortaya çıkan tepkiler arasında yer almaz?
Bazı eyaletlerin sınırlarının yeniden çizilmesi isyanlara sebep oldu.
|
Zorunlu askerlik uygulaması bazı eyaletlerde isyanlara sebep oldu.
|
Sipahilerin aşamalı olarak kaldırılması toplumsal isyanları tetikledi.
|
İmparatorluğun batısında milliyetçilik temelli isyanlara sebep oldu.
|
Vergi toplama sisteminde gayrimüslim ve Müslümanların eşit sayılması tepkilere sebep oldu. |
Yapılan idari reformlar kapsamında bazı eyaletlerin sınırlarının yeniden çizilmesi isyanlara yol açtı. Fermanın zorunlu askerlikle ilgili hükümleri Halep, Bosna-Hersek ve Anadolu’nun doğusunda tepkiyle karşılandı; hatta, bazı aşiretler işi devletin kolluk kuvvetleriyle çatışmaya kadar vardırdı. Timar topraklardan elde edilen gelirin 1845’te kurulan zaptiye teşkilatına devri ve sipahilerin aşamalı olarak kaldırılması, yerel ayaklanmalara yol açan bir başka sorun oldu. Tanzimat’ın uygulanmasına yönelik tepkiler, imparatorluğun doğusunda genelde yerel isyanlara yol açarken, batısında özellikle dış tahrik ve destekle milliyetçi-bağımsızlıkçı ayaklanmalara dönüştü. Örneğin vergilerle ilgili sorunlar 1841 Niş isyanına, angaryanın sürdürülmesi ve eyalet meclislerindeki temsil konusu 1850 Vidin isyanına yol açtı.
6.Soru
Mahmud döneminde kurulan muhtarlık teşkilâtına ilişkin aşağıdakilerden ifadelerden hangisi doğru değildir?
Muhtarlar, halkın temsilcileri tarafından seçildikten sonra merkezin onayına sunulurdu.
|
Muhtarların görevleri halk ve devlet arasındaki ilişkiyi sağlamaktı.
|
1833’ten itibaren taşrada da kurulmaya başlandı.
|
Tanzimat’la beraber muhtarlara vergi tahsil etme görevi de verildi.
|
Kazaların yönetiminden de muhtarlar sorumluydular. |
Muhtarlar köy veya mahalle idaresinden sorumluydular. Kaza yönetimden ise kaza müdürleri sorumluydu.
7.Soru
19.yüzyıl Osmanlı Devletin de halkı eğitmek ve genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazılar yayımlayan ilk süreli yayın aşağıdakilerden hangisidir?
Takvim-i Vekayi, |
Dağarcık, |
Ceride-i Havadis, |
Tercüman-ı Ahvâl, |
Tasvir-i Efkâr |
1872’de devlet desteğiyle ve Ahmet Mithat Efendi’nin yönetiminde ya yınlanmaya başlayan Dağarcık’la süreli yayınlarda geniş kitlelere yönelim başladı. Dağarcık ve Mecmuâ-yı Fünun gibi dergiler halkı eğitmek ve genel kültür düzeyini yükseltmek amacıyla ansiklopedik yazılar yayımladı. Bunların elde ettiği başarı sayesinde 1873’ten itibaren ondan fazla dergi yayın hayatına katıldı.
8.Soru
Reformları finanse etmek amacıyla III. Selim döneminde kurulan Hazine aşağıdakilerden hangisidir?
Nizam-ı Cedit |
Sekban-ı Cedit |
İrad-ı Cedit |
Caize Parası |
Avarız vergisi |
Nizamı Cedit reformlarını finanse etmek için İrad-ı Cedit hazinesi oluşturuldu. Doğru cevap C dir.
9.Soru
Yeni Osmanlılar ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Meşrutiyet fikrinin yayılmasında önemli katkıları vardır. |
19. Yüzyıl Osmanlı siyasetinde önemli bir yere sahiptirler. |
Fikirlerini basın yayın organlarıyla kamuoyuna sunmuşlardır. |
Jön Türkler ve İttihat ve Terakki gibi cemiyetlerin ortaya çıkmasında önemli rolleri vardır. |
Meclisin açılmasını engellemek için yaptıkları girişimler başarısızlıkla sonuçlanmıştır. |
19. yüzyıl Osmanlı siyaset, fikir ve kültür hayatı bakımından önemli olan Yeni Osmanlılar hareketinin önderleri politikadan edebiyata, gazetecilikten eğitime kadar pek çok farklı alanda yeni yaklaşımlar ortaya koymuş ve basın-yayın yoluyla fikirlerini kamuoyuyla paylaşmışlardı. Batı’nın idari, sosyal ve kültürel yapısıyla kurumlarını, entelektüel düzlemde tartışmaya açmaları ve meşrutiyet fikrinin yayılmasındaki katkıları kayda değerdir. Jön Türkler, İttihat ve Terakki ile Hürriyet ve İtilâf gibi sonraki parti ve cemiyetlerin ortaya çıkmasında oynadıkları rol, Yeni Osmanlıları Türk demokrasi tarihinin öncülerinden biri yapmıştır. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
I. 1826’da Yeniçeriliğin kaldırılarak yerine Asâkir-i Mansure-i Muhammediyye ordusunun kurulması.
II. 28 Şubat 1838’de Şıkk-ı Evvel Defterdarlığı lağvedilerek Hazine-i Âmire ile Darbhane-i Âmire, Darbhane-i Âmire Defterdarlığı adı altında birleştirildi.
III. 22 Ekim 1835’te Hazine-i Âmire ile Mansure Hazinesi’ni Maliye Nezareti adı altında birleştirdi.
IV. Müsadere: Ölen veya idam edilen devlet adamlarının veya tüccarların mallarına devletin el koyması anlamında kullanılan bir terimdir.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi yada hangileri doğru olarak verilmiştir?
I - II |
I - III - IV |
II - III |
I - IV |
II - III - IV |
Doğru cevap D olacaktır. Sayfa 53 de Maliye Nezareti konu başlığındaki açıklamalarda " II. 22 Ekim 1835’te Şıkk-ı Evvel Defterdarlığı lağvedilerek Hazine-i Âmire ile Darbhane-i Âmire, Darbhane-i Âmire Defterdarlığı adı altında birleştirildi.
III. 28 Şubat 1838’de Hazine-i Âmire ile Mansure Hazinesi’ni Maliye Nezareti adı altında birleştirdi. " şeklinde yer almaktadır.
11.Soru
Matbaanın Müslüman Osmanlılar tarafından geç bir dönemden itibaren kullanılması ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Dini kitaplarla ilgili kaygılar, |
Elyazması kitap ve bunların süslemesini yapanların engellemeleri, |
Okuma yazma oranının düşüklüğü, |
Matbaanın müslümanlara uygun olmadığını düşünme, |
Estetik olarak yazma kitaptan kopmama ve basma kitabı beğenmeme, |
Dini kitaplarda hatalı bir basımın ya ratacağı bilgi yanlışlığı ve bunun ibadetleri geçersiz kılacağı hususları elbette bazı kesimlerde endişe yaratmıştı. Aynı şekilde bu sektörden geçimini sağlayanların, bu yeni teknikten rahatsız oldukları da doğrudur. Ancak bu gerekçeler matbaanın geç gelme nedenlerini açıklamakta yetersiz kalır.Aslında gerçek daha basittir: arztalep dengesi ve estetik kaygı. Daha açık bir ifadeyle, estetik olarak yazma kitaptan kopamayan ve basma kitabı beğenmeyen bir toplumda buna bir de okuma yazma oranının düşüklüğü eklenince matbaanın tercih edilmeme konusu kendiliğinden netleşir.
12.Soru
1827’de üretime geçen İplikhane nerede kurulmuştur?
Eyüp
|
Selimiye
|
Kadırga
|
Üsküdar
|
Kadıköy |
1827’de Eyüp Bahariye’de üretime geçen İplikhane
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın talimatıyla 2 Aralık 1828’de Kahire’de yayın hayatına başlayan ve Osmanlı sınırları içerisinde çıkan ilk Türkçe gazetedir?
Takvim-i Vekayi
|
Vekayi-i Mısriyye
|
Ceride-i Havadis
|
Tercüman-ı Ahval
|
Tasvir-i Efkâr |
Osmanlı sınırları içerisinde çıkan ilk Türkçe gazete, Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın talimatıyla 2 Aralık 1828’de Kahire’de yayın hayatına başlayan Vekayi-i Mısriyye’dir.
14.Soru
Aşağıdaki ülkelerden hangi/hangileri Tanzimat Fermanı’na olumlu bakmıştır?
I. İngiltere
II. Rusya
III. Avusturya
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve III
|
I, II ve III |
Tanzimat Fermanı, dış kamuoyunda farklı tepkiler aldı. Nitekim İngiliz ve Fransız kamuoyu fermanı olumlu buldu; Avusturya ve Rusya ise, olumsuz ve ihtiyatla karşıladı.
15.Soru
1861 tarihli Maadin Nizamnamesi aşağıdaki devletlerden hangisinin kanunlarından yararlanarak hazırlanmıştır?
Almanya |
Avusturya |
İngiltere |
Belçika |
Fransa |
1810 tarihli Fransız kanunu esas alınarak hazırlanan 1861 tarihli Maadin Nizamnamesi de yabancıların bu tür şirketlere sadece ortak olabileceğini öngörmekteydi. Doğru cevap E dir.
16.Soru
hazinenin artık önceki borçlanmaların taksitlerini ödeyebilmek için dış borca başvurmak zorunda olduğu borçlanma hangisidir?
1719 |
1869 |
1865 |
1858 |
1901 |
1865’te yapılan altı milyon sterlinlik borçlanmanın Osmanlı dış borç tarihi açısından büyük bir önemi vardır; zira, hazine, artık önceki borçlanmaların taksitlerini ödeyebilmek için dış borca başvurmak zorundaydı.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni tarz okulların ilk kademesi olarak eğitim sisteminde yerini almıştır?
Kadı mektebi |
Sıbyan Mektebi |
Divan-ı Hümayun |
Bâbıâli |
Bâb-ı Askeri |
19. yüzyılda medreselerin durumu fazla değişmedi. Sıbyan mektepleri düzenlenerek yeni tarz okulların ilk kademesi olarak eğitim sistemindeki yerini aldı.
18.Soru
Tanzimat’ı 6 Aralık 1839 tarihli fermanla Mısır’da hangi paşadan uygulaması istenmiştir?
Mustafa Reşit Paşa
|
Midhat Paşa |
Rıza Paşa |
Hüseyin Avni Paşa |
Mehmet Ali Paşa |
İstanbul’dan çok uzak olmasına rağmen, merkezle sorunları devam eden Mısır eyaleti ise uygulama kapsamına alındı ve 6 Aralık 1839 tarihli fermanla Mehmed Ali Paşa’dan Tanzimat’ı Mısır’da uygulaması istendi. Esasında, bu, hükümetin Mehmed Ali Paşa’nın üzerindeki bir güç denemesinden başka bir şey değildi. Mehmed Ali Paşa da, buna karşılık idaresi altındaki yerlerde bu ilkeleri bir süreden beri kendisinin zaten uyguladığını; ancak, yine de fermanı kamuoyuna duyuracağını biraz da kinayeli bir biçimde Bâbıâli’ye iletti.
19.Soru
Ali Paşa kapitülasyonların gözden geçirilmesi talebini nerede dile getirmiştir?
Kırım Görüşmeleri |
Paris Kongresi |
Baltalimanı Görüşmeleri |
Galata Sözleşmesi |
Viyana Kongresi |
19. yüzyılda yerli sermayeyi, iktisadi yapıyı, şirketlerin gelişimini ve devletin bir iktisadi siyaset belirlenmesini engelleyici bir konum kazanan kapitülasyonlar, yabancı devletlerin ülkenin iç işlerine karışmak için kullandıkları bir araca dönüştü. 1856 Paris Kongresi’nde konuyu gündeme getiren Âli Paşa’nın, kapitülasyonların ülkenin gelişimini engelleyip hükümetin nüfuzunu kırdığını belirtmesi üzerine, yeniden gözden geçirilmeleri hususu kongre de onaylandı; ancak daha sonra İstanbul’da toplanması gereken konferans gerçekleşmediği için bu girişimden bir sonuç çıkmadı. Âli Paşa, 7 Temmuz 1867’de, devletin hükümranlık haklarına aykırı olan imtiyaz iddialarının reddedileceğini elçiliklere bildirdi. Doğru cevap B’dir.
20.Soru
Madeni paranın (sikke) içerisinde bulunan değerli maden miktarını azaltma işlemine verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Kaime
|
Yed-i Vahid
|
Sarraflık
|
Tağşiş
|
Mağşuş sikke |
Tağşiş: Madeni paranın (sikke) içerisinde bulunan değerli maden miktarını azaltma işlemine tağşiş denirdi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ