Zihinsel yetersizliği olan bireylerin yararlanabileceği eğitim ortamları en az sınırlayıcı olandan en sınırlayıcı olana doğru genel eğitim sınıfı (normal gelişim gösteren akranların devam ettiği sınıf), kaynak oda, özel eğitim sınıfı, özel eğitim okulu ve evde sürdürülen eğitim biçiminde sıralanabilir.

Anne babaların aile içi ilişkilerde ve etkileşimlerde yaşadıkları sorunları çözmek, özel gereksinimli çocukları ve normal gelişim gösteren çocukları için etkili anne babalık yapmak, eşlerin özellikle de babaların desteğini sağlamak, serbest zaman etkinliklerini planlamak gibi aile dinamikleriyle ilgili olan temel gereksinim Aile İşlevlerine İlişkin Gereksinimdir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Özel gereksinimli bireyler çeşitli sağlık sorunları nedeniyle sıklıkla hastanelerden tıbbi bakım desteği almaktadırlar. Hastanelerde sağlık hizmeti sunan personelin özel gereksinimli bireyler hakkında bilgi sahibi olmamaları ve bu bireylerin uygun olmayan davranışlarını pekiştiren tutumlar sergilemeleri özel gereksinimli bireyleri ve aileleri zor duruma düşürmektedir. Bu nedenle, sosyal hizmet uzmanlarının hastane personeline temel düzeyde de olsa özel gereksinimli bireylerin iletişim becerilerinin yetersizliği ve davranış sorunları karşısında nasıl bir tutum sergilemeleri konusunda bilgi verme gibi sorumlulukları bulunmaktadır. Sosyal hizmet uzmanlarının diğer bir görevi, özel gereksinimli bireylere yönelik eğitim hizmetlerinin koordinasyonunun sağlanmasında, boş zaman etkinlerinin planlanmasında ve toplumla bütünleşmesini saylayacak sosyal etkinliklere katılımlarını sağlamada destek olmalarıdır. Özel gereksinimli bireylerin en savunmasız oldukları durumlardan biri duygusal, fiziksel ve cinsel tacize uğramalarıdır. Sosyal hizmet uzmanları, özel gereksinimli bireye yapılan tacizin belirlenmesi ve tacize yönelik psikolojik, tıbbi ve hukuksal boyutta önlemlerin alınması konusunda profesyonel yardım seçeneklerini özel gereksinimli bireylere ve ailelerine sunmalıdır. Bu tür uygun olmayan durumların önlemesi için sivil toplum örgütlerini ve konuyla ilgili vakıf ve dernekleri harekete geçirmeli ve konuyla ilgili çalışmalarında bu kurumlara destek olma gibi sorumlulukları vardır. Ayrıca, özel gereksinimli bireye, anne-babasına ve öğretmenine taciz ve tacizi önlemek için neler yapabileceği konusunda bilgilendirmeye yönelik seminerlerin planlanması da sorumlulukları arasındadır. Sosyal hizmet uzmanları ülkemizde mesleki eğitim ve rehabilitasyon hizmetleri kapsamında, açılan iş atölyelerinde eğitim alan özel gereksinimli bireyler için iş olanaklarını araştırarak bu konuda hem özel gereksinimli bireyleri hem de işverenleri bilgilendirirler. Ayrıca, özel gereksinimli bireylerin işe yerleştirilmesi ve takibi, iş yerinde özel gereksinimli bireye sosyal desteğin sağlanması, işyerinde gerekli ergonomik düzenlemelerin yapılması ve özel gereksinimli bireylerin işe ulaşılabilirliğini sağlamada gerekli düzenlemelerin yapılması gibi özel gereksinimli bireyin yaşamını kolaylaştıran önemli hizmetler sunmaktadırlar.

Alıcı dil becerileri, karşımızdaki kişilerin söylediklerini anlamayı içerir. Alıcı dil becerilerinde sorun yaşanması durumunda şu tür davranışlar gözlenebilir; sorulara uygun cevaplar verememe, sözlü olarak sunulan bilgiyi kullanamama, sözlü yönergeleri takip edememe, nitelik, sıralama, karşılaştırma bildiren kavramları anlamada zorlanma ve karmaşık cümleleri anlamada zorlanmadır.

Diğer seçenklerde yer alan sözel dil, konuşma ve oyun davranışları iletişimle ilgili sorunlar ölçütünde yer almaktayken ilgileri, başarıları ya da eğlenceyi diğerleriyle paylaşma isteği göstermemek sosyal etkileşimle ilgili sorunlardan biridir.

Eski Yunan, Roma, Antik Mısır Uygarlığı gibi uygarlıklara ilişkin kaynaklardan edinilen bilgilere göre bu dönemlerde zihinsel yetersizlik gösteren bireylerin satıldıkları, dilendirildikleri, kötü işlerde çalıştırıldıkları ya da değişik biçimlerde istismar edilebildikleri; orman, çöl gibi yerlere terk edildikleri ya da doğar doğmaz öldürüldükleri gibi bilgiler elde edilmektedir (II). 1800’lü yıllarda Avrupa ve Amerika’da zihinsel yetersizlik gösteren bireylere yönelik ilk sistemli çalışmaların başladığı ve okulların açıldığı görülmektedir (I). 1800’lü yılların sonu ve 1900’lü yılların başında zihin özrünün genetik ve düzelmez olduğu, fakirlikle, suç eğilimiyle, çeşitli hastalıklarla bağlantılı olduğu ve zihin özürlülerin toplumu bozabileceğine inanılıyordu. Bundan dolayı, toplumdan yalıtılmaları yönünde düzenlemeler yapıldı (III).1985 ve sonrasında anne-babalar ve profesyonellerin çabalarıyla kaynaştırma uygulamalarının yaygınlaştığı görülmüştür. Sonraki yıllarda diğer çabalarla birlikte bakım yurdu, akıl hastanesi gibi kuruluşlara yerleştirme oranlarının ciddi düzeyde azaldığı erken eğitim hizmetlerinin önem kazandığı, zihinsel yetersizlik gösteren bireylerin işe yerleştirilme oranlarının yükseldiği gözlenen gelişmeler arasına girmiştir (IV).

Alıcı dil becerilerinde sorun yaşanması durumunda şu tür davranışlar gözlenebilir: • Sorulara uygun cevaplar verememe • Sözlü yönergeleri takip edememe • Dil bilgisi kurallarını yanlış kullanma • Bir konudan başka bir konuya atlama • Sözcük dağarcıklarında sınırlılık.

Özel eğitimde, birincil önleyici çalışmaların planlanmasında hastanelerde çalışan sosyal hizmet uzmanlarına önemli sorumluluklar düşmektedir. Örneğin, anne adayları hamilelikleri sırasında yaşının küçük olması gibi kendisinden ya da çevreden kaynaklanan olumsuz koşullar nedeniyle “hamilelik döneminde bakım” konusunda kendisini yetersiz hissedebilirler. Doğum öncesi hizmetler olarak hastanelerde çalışan sosyal hizmet uzmanları bu dönemde sağlık personelin görüş ve onayını alarak anne adaylarına bir yol haritası çizebilir.

Zedelenme, bir vücut parçası ya da organın kaybını ya da işlevinin azalmasını ifade eder. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uzmanların sahip olduğu sözel iletişim becerileri de yapılan çalışmayı olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin etkileşimler sırasında aşırı konuşma ya da karşıdaki kişinin konuşmasını sık sık gereksiz yere kesme bu etkileşimleri olumsuz yönde etkileyebilir. Sohbet ya da etkileşimde baskın olmama, dostça yaklaşımda bulunma, karşısındakinin görüşlerini anlama ve görüşlerine saygı duyma, görüş ayrılığı yakalama çabası içinde olmama sözel iletişimin temel ilkeleri arasında yer alır. Bu durumda “Aile ile etkileşim kurarken sık sık bilgi verme” davranışı etkileşimi olumsuz yönde etkileyebileceğinden uzmanların yapmaması gereken bir davranış olarak düşünülebilir.

Özel gereksinimli bireyler için yapılan sınıflandırma aşağıdaki gibidir:

• Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olanlar
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olanlar
• Dil ve konuşma güçlüğü olanlar
• Duygusal ve davranış bozukluğu olanlar
• Görme yetersizliği olanlar
• Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olanlar
• İşitme yetersizliği olanlar
• Orta düzeyde yetersizliği olanlar
• Ortopedik yetersizliği olanlar
• Otistikler
• Özel öğrenme güçlüğü olanlar
• Serabral palsililer
• Süreğen hastalığı olanlar
• Üstün yetenekli olanlar

Okuma, yazma ve matematikle becerileri sorunu, öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin özelliklerinden biridir