ÇALIŞMA YAŞAMININ DENETİMİ Dersi ÇALIŞMA YAŞAMININ TÜRKİYE İŞ KURUMU,SOSYAL GÜVENLİK KURUMU VE SOSYAL SİGORTALAR YÜKSEK SAĞLIK KURULU TARAFINDAN DENETİMİ soru cevapları:
Toplam 53 Soru & Cevap#1
SORU: 4857 sayılı İş Kanunu’nun Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu başlığını taşıyan 30. Maddesi neyi açıklamaktadır?
CEVAP: İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. İşverenler çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlarlar. Bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin nitelikleri, hangi işlerde çalıştırılabilecekleri, bunların işyerlerinde genel hükümler dışında bağlı olacakları özel çalışma ile mesleğe yöneltilmeleri, mesleki yönden işverence nasıl işe alınacakları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
#2
SORU: Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin Denetim ve İdari Para Cezası başlığını taşıyan 21. Maddesine göre yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere uygulana yaptırımlar nelerdir?
CEVAP: Kurum tarafından kamu ve özel kesim işyerlerinden iş ve işgücü konularında bilgi istenilmesi durumunda, Kanun’da öngörülen süre içinde bilgi verilmesi zorunlu olduğu hâlde, bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket eden özel kesim işyerlerine Türkiye İş Kurumu Kanunu hükümleri gereğince idari para cezası verilecektir.
#3
SORU: Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Türkiye İş Kurumunun görevi nedir?
CEVAP: Türkiye İş Kurumu işyerlerinin iş mevzuatı hükümlerine uygun bir biçimde engelli ve eski hükümlü işçi çalıştırıp çalıştırmadıklarını, bu konuda kendilerine düşen yükümlülükleri yerine getirip getirmediklerini denetlemekle görevlidir.
#4
SORU: Sosyal Güvenlik Kurumunun temel amacı nedir?
CEVAP: Sosyal Güvenlik Kurumunun temel amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmek olarak kabul edilmiştir.
#5
SORU: Sosyal Güvenlik Kurumu kimlerden oluşur?
CEVAP: Sosyal Güvenlik Kurumu; • Genel kurul, • Yönetim kurulu ve • Başkanlık olmak üzere üç organdan oluşan bir yönetim yapısına sahiptir. Her bir organın ayrı ayrı görevleri mevcut olup işbirliği içerisinde çalışmaları organize edilmiştir.
#6
SORU: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına bağlı olan kuruluşlar nelerdir?
CEVAP: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na bağlı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü ve Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü olmak üzere dört genel müdürlük hizmet vermektedir. Ayrıca Kuruma bağlı olarak Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı ile Aktüerya ve Fon Yönetimi Daire Başkanlığı da mevcuttur.
#7
SORU: Sosyal Güvenlik Kurumunun görevleri nelerdir?
CEVAP: 5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, Sosyal Güvenlik Kurumunun görevleri şöyle sıralanabilir: • Ulusal kalkınma, strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak. • Hizmet sunduğu gerçek ve tüzel kişileri hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek, haklarının kullanılmasını ve yükümlülüklerinin yerine getirilmesini kolaylaştırmak. • Sosyal güvenliğe ilişkin konularda; uluslararası gelişmeleri izlemek, Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar ile işbirliği yapmak, yabancı ülkelerle yapılacak sosyal güvenlik sözleşmelerine ilişkin gerekli çalışmaları yürütmek, usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmaları uygulamak. • Sosyal güvenlik alanında, kamu idareleri arasında koordinasyon ve işbirliğini sağlamak. • Bu Kanun ve diğer kanunlar ile Kuruma verilen görevleri yapmak.
#8
SORU: Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının önemi nedir?
CEVAP: 5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun çalışma yaşamının denetimi işlevini yerine getirmekle yükümlü olan birimi Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’dır. 5502 sayılı Kanun’un 17. maddesinde de ifade edildiği üzere, Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı çalışma yaşamının denetimi konusunda SGK’nın teftiş görevini üstlenmiş en önemli birimidir.
#9
SORU: Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nın, Başkan adına yapması gereken rehberlik ve teftiş görevleri nelerdir?
CEVAP: İlgili rehberlik ve teftiş görevleri şunlardır: • Sosyal güvenliğe ilişkin hükümlerin uygulanmasını; usulsüzlükleri önleyici, eğitici ve rehberlik yaklaşımını ön plana çıkaran bir anlayışla denetlemek. Kayıt dışı istihdamı önlemek, sosyal sigorta suistimalleri ile mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve bu konularda alınması gerekli tedbirleri önermek. • Prim ödeme yükümlülerini gruplar ve sektörler itibarıyla analiz etmek, denetlenecek sektörleri her yıl için belirlenecek risk değerlendirme kriterlerine göre sınıflandırmak suretiyle riskli sektörlerin denetimine öncelik vermek. • Görevleriyle ilgili her türlü kayıt ve belgeleri incelemek, ilgililerden bilgi istemek ve toplamak. • İşin yürütümü açısından gerekli olan asgari işçilik tutarını tespit etmek. • Yıl boyunca müfettişler tarafından düzenlenen raporların sonuçlarını değerlendirmek, raporlar hakkında istatistiki bilgiler ile birlikte uygulamadaki sorunlara ve yapılması gereken mevzuat değişikliklerine ilişkin öneriler sunmak. • Kurumun merkez ve taşra teşkilatı ile personelinin idari, mali ve hukuki işlemleri hakkında teftiş, inceleme ve soruşturma yapmak, sosyal güvenlik mevzuatının verdiği yetkiye dayanılarak Kurumla sözleşme yapmış gerçek ve tüzel kişiler hakkında ise inceleme ve soruşturma yapmak. • Müfettişler tarafından yapılacak denetimlere ilişkin yöntem ve teknikleri geliştirmek, standart ve ilkelerin oluşturulmasını sağlamak, denetim rehberleri hazırlamak, denetimlerin etkililiğini ve verimliliğini artırıcı tedbirleri almak, bu konuda görüş ve öneriler sunmak. • Başkan tarafından verilecek benzer nitelikteki diğer görevleri yapmak.
#10
SORU: Sosyal güvenlik müfettişlerinin atamaları nasıl gerçekleştirilmektedir?
CEVAP: Sosyal güvenlik müfettiş yardımcısı olarak atananlar, en az üç yıl fiilen çalışmak ve Kurumca belirlenen konuda tez hazırlamak kaydıyla, açılacak yeterlik sınavına girme hakkını kazanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olan müfettiş yardımcıları müfettiş kadrolarına atanırlar. Müfettişlik yeterlik sınavında başarı gösteremeyenlere yeterlik sınavından itibaren bir yıl içinde bir hak daha verilir. Bu süre sonunda da yeterlik sınavında başarı gösteremeyenler durumlarına uygun diğer kadrolara atanırlar.
#11
SORU: Sosyal güvenlik denetmenliği kurumu oluşmasının gereklilikleri nelerdir?
CEVAP: 5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, sosyal güvenlik uygulamalarının denetlenmesi için sosyal güvenlik denetmenliği kurumu oluşturmuştur. Söz konusu madde hükmüne göre sosyal güvenlik denetmenleri ve yardımcıları sosyal güvenlikle ilgili olarak getirilmiş düzenlemelerin usulüne, kanuna, yönetmeliğe vb. düzenlemelere uygun bir düzenin mevcut olup olmadığını kontrol edeceklerdir.
#12
SORU: Sosyal güvenlik denetmenlerinin atamaları nasıl gerçekleştirilmektedir?
CEVAP: Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı’na atananlar, en az üç yıl çalışmak ve olumlu sicil almak kaydıyla yapılacak denetmenlik yeterlik sınavına girmeye hak kazanırlar. Denetmenlik yeterlik sınavında başarılı olanlar Sosyal Güvenlik Denetmeni kadrolarına atanır. Sınavda başarılı olamayanlar bir yıl içinde ikinci kez sınava tabi tutulur. Bu sınavda da başarı gösteremeyenler Kurum içerisinde durumlarına uygun başka kadrolara atanır.
#13
SORU: Denetmen ve denetmen yardımcılarının verilen görev üzerine yapacakları inceleme ve denetim sonucu hangi konularda tespit yapmaları söz konusudur?
CEVAP: İlgili konular şunlardır: • İşyerinin mevcut durumunu, gerektiğinde ruhsatsız yapılmış olanlar da dâhil olmak üzere özel bina inşaatlarının yapı, sınıf ve grubunun belirlenmesi için inşaatın niteliği ve yüzölçümü, yarım kalan inşaatların yapılmış olan kısımlarının seviyeleri, başlama ve bitiş tarihleri, • İşyerinin faal olup olmadığı ile işyeri tescilinde verilen bilgilerin doğruluğu, • İşyerlerinde yapılan işin niteliği ile yapılan işte değişiklik olup olmadığı, • Kanun’un 89. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen prim borçlarına halef olma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, • Sigortalıların ve sigortalı olması gerekenlerin Kurum’a bildirilip bildirilmediği, • Kanun’da sigortalılık başlangıç ve bitişiyle ilgili kurum ve kuruluşlardaki vergi mükellefiyeti, tescil ve sicil işlemlerine bağlanmış sigortalıların sigortalılık başlangıç ve bitiş tarihleri, • Sigortalıların kimlik bilgileri, çalışma süreleri, ücretleri ve prime esas kazançları, • İşten ayrıldığı bildirilen sigortalının, fiilen çalışmalarının devam edip etmediğinin tespit edilmesi ile aylık prim ve hizmet belgesi ve sigortalı hesap fişi bilgilerinin farklı olduğunun tespit edilmesi hâlinde, sigortalıların işten ayrılış tarihi, • Sigortalıların/iştirakçilerin fiili hizmet veya itibarî hizmet uygulamasından yararlandırılıp yararlandırılmayacağı hususları.
#14
SORU: 5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu’na göre sosyal güvenlik kurumunun denetim İşlevi nasıl belirtilmiştir?
CEVAP: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun (SSGSSK), 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu’nda düzenleme konusu yapılan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun denetleme ve kontrol yetkisine atıfta bulunarak SSGSSK’nin uygulanmasına ilişkin işlemlerin denetiminin, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları eliyle yürütüleceğini hüküm altına almıştır. Ayrıca 5510 sayılı Kanun’da askerî işyerlerine ait sigorta işlemlerinin denetim ve kontrolünün askerî iş müfettişleri tarafından yapılacağı da belirtilmiştir.
#15
SORU: Tespit edilen kurum alacakları konusunda uygulanan işleyiş nasıldır?
CEVAP: 5510 sayılı Kanun, Kurumun denetim ve kontrolü ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri Kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemlerin yemin hariç her türlü delile dayandırılabileceğini belirtmektedir. Bu elemanlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir.
#16
SORU: Denetim yapılan işyerlerinde iflas söz konusu olduğunda işleyiş nasıldır?
CEVAP: Denetimi yapılan işverenler ve sigortalılar ile işyeri sahipleri, eğer işyeri ya da işletme tasfiye veya iflas sürecine girmişse tasfiye ve iflas idaresinin memurları, işle ilgili gerçek ve tüzel kişiler, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarına bilgi verilmek üzere çağrıldıkları zaman gelmek, gerekli olan defter, belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek, görevlerini yapmak için her türlü kolaylığı sağlamak ve bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.
#17
SORU: İşyerleri ve işletmelerde raporlar nasıl düzenlenmelidir?
CEVAP: İşyerleri ve işletmelerin serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavirleri, raporlarını SGK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bir biçimde düzenlemelidirler. Aksi takdirde Kurum usul ve esaslarına aykırı hareket ederek Kurumun zararına sebep olurlarsa raporları dikkate alınmaz, işleme konulmaz ve verdikleri zarardan da işverenle birlikte müteselsilen sorumlu olurlar.
#18
SORU: Kamu idaresinin denetim elemanlarının görevleri nelerdir?
CEVAP: Her bir kamu idaresinin denetim elemanları kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmek zorundadır. Bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında bu Kanun’a göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirirler. Kurum bu bildirimleri esas almak üzere gerekli yasal işlemi yapar. İlgililerin itiraz hakları saklıdır.
#19
SORU: Herkesin sosyal güvenlik sistemine dahil edilmesini belirten kanunun açıklaması nedir?
CEVAP: Kısa ve uzun vadeli sigorta kapsamındaki kişilerin sigortalı ve genel sağlık sigortalısı olması, genel sağlık sigortası kapsamındaki kişilerin ise genel sağlık sigortalısı olması zorunludur. Bu Kanun’da yer alan sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler geçersizdir.
#20
SORU: Sigortalılık ilişkisi hangi hallerde sonlandırılır?
CEVAP: 5510 sayılı Kanun; sigortalılık ilişkisinin Kanun’da sayılan sigortalı sayılma şartlarının kaybedilmesi veya ölüm hâlinde sona ereceğini ifade etmektedir. Yine 5510 sayılı Kanun sigortalılar, isteğe bağlı sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin; genel sağlık sigortalıları ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tescil ve diğer tüm işlemlerinde, sosyal güvenlik sicil numarası olarak Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarasının kullanılacağını belirtmektedir. Yabancı uyruklu kişiler için ise İçişleri Bakanlığınca verilen kimlik numarası kullanılacaktır. Bu şekliyle kayıp kaçak olmaması ve kapsam dışında bulunmaması gereken herkesin kapsam içerisinde tutulmasına ve çalışma yaşamının sigorta yönüyle denetlenmesine imkân sağlanmaktadır.
#21
SORU: SGK hak sahiplerini kontrol etmek amacıyla neler yapmaktadır?
CEVAP: SGK; sağlık hizmeti alan ya da sigortalılık haklarından yararlanan bazı hak sahiplerinin, hak sahipliklerine konu olan durumun devam edip etmediğini tespit amacıyla kontrol muayenesi ve tetkikler yapılmasını isteyebilir.
#22
SORU: Hak sahiplerinin kontrolü 5510 sayılı kanunda nasıl belirtilmiştir?
CEVAP: Hak sahiplerinin kontrolü 5510 sayılı kanunda şöyle belirtilmiştir: • Sağlık hizmeti alan genel sağlık sigortalısından veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerden, sağlık hizmetinin gerçekten alınıp alınmadığını, • Sigortalının, isteğe bağlı sigortalının veya bunların hak sahiplerinin malûllük, iş göremezlik raporlarında belirtilen rahatsızlıklarının mevcut olup olmadığını tespit amacıyla kontrol muayenesi ve tetkik yaptırılmasını talep edebilir. Böylelikle çalışma yaşamının sigorta haklarının uygulanmasıyla ilgili kısmının denetiminin yolu açılmıştır.
#23
SORU: 5510 sayılı kanunda zamanaşımı halleri nasıl açıklanmıştır?
CEVAP: 5510 sayılı Kanun, aksine hüküm bulunmayan hâllerde, iş kazası, meslek hastalığı, vazife malullüğü ve ölüm hâllerinde bağlanması gereken gelir ve aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmeyen kısmının zamanaşımına uğrayacağını belirtmektedir. Ancak Kuruma müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını genel hükümlere göre ispat edilebilirse bu takdirde kişiler hakkında yukarıdaki hükümler uygulanmaz. Ayrıca Kanun’un 97. maddesi kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer hakların, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde talep edilmediği takdirde düşeceğini ifade etmektedir.
#24
SORU: 5510 sayılı kanunda sosyal güvenlik hak ve özgürlüklere nasıl bir düzenleme getirmiştir?
CEVAP: 5510 sayılı Kanun getirdiği bir düzenleme ile de sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri ile ilgili her türlü düzenlemenin ancak bu Kanun ile yapılabileceğini belirtmektedir. Böylece sosyal güvenlik gibi kamusal bir alanı ilgilendirdiği kabul edilen uygulamaların kontrol dışı kalması, farklı kanunlara serpiştirilerek denetim dışı kalma ihtimalinin önüne de geçilmek istenmektedir. Bu kuralın aslî sebebi bütün sosyal güvenlik düzenlemelerinin tek bir kanunda toplanması olmakla birlikte bu ihtimal de göz ardı edilmemelidir.
#25
SORU: SSGSSK’da uyuşmazlıkların giderilmesi nasıl gerçekleştirilmektedir?
CEVAP: SSGSSK kendisinde aksine hüküm bulunmayan hallerde bu Kanun’un uygulanmasıyla ilgili her türlü uyuşmazlığın iş mahkemelerinde görüleceğini belirtmektedir. Bu hüküm sayesinde de çalışma yaşamının denetimine ilişkin olarak adli temel kural belirlenmektedir. Bilindiği gibi hukuki düzenlemelerin uygulanmasında belirsizlik bulunması ya da tarafların uyuşmazlığa düştüğü hallerde uyuşmazlığın çözüm yeri olarak mahkemeler yetkilendirilmişlerdir. İş davalarıyla ilgili yetkili iş mahkemeleri de aynı zamanda sosyal güvenlik konularıyla ilgili olarak da yetkilendirilmişlerdir. Bu hususta; çalışma yaşamının sosyal güvenlik itibarıyla mahkemeler tarafından denetimi olarak görülmelidir.
#26
SORU: Bölge Müdürlüklerinin Görevleri Hakkındaki Genelgenin önemi nedir?
CEVAP: Bakanlığa, İş Teftiş Kurulu Başkanlığına, iş teftiş grup başkanlıklarına ve Bakanlık çağrı merkezine doğrudan intikal eden işçi şikâyetleri, öncelikle şikâyetin yapıldığı yerin bağlı olduğu bölge müdürlüğüne gönderilecektir. Ayrıca İşçi şikâyetlerinin incelenmesi sonucunda kayıt dışı işçi çalıştırıldığı tespit edilen işyerleri ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu il müdürlükleri ile iş teftiş grup başkanlıklarına her ayın birinci ve on beşinci gününde bildirilecektir.
#27
SORU: Bölge Müdürlüklerinin Görevleri Hakkındaki Genelgesinin vurguladığı nokta nedir?
CEVAP: Bu genelge, çalışma yaşamı ile ilgili olarak yapılan olağan denetimlerde ve şikâyet incelemelerinde sosyal güvenlikle ilgili alanın ihmal edilmemesi gerektiğine vurgu yapmaktadır.
#28
SORU: Sağlığa ilişkin t yapılan denetimin gerekliliği nedir?
CEVAP: Sosyal güvenlik hakları bakımından sağlık en önde gelen konulardan biri olmaktadır. Sağlıkla ilgili çeşitli konularda Kurumca ya da başka sağlık kuruluşlarınca yerine getirilmiş tasarruflar zaman zaman tartışma konusu olabilir. Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumunca verilmiş olan kararlar bazen sigortalıları tatmin etmemiş olabilir. Dolayısıyla sigortalıların hak kaybına uğramalarının önlenmesi amacıyla Kurumun sağlığa ilişkin almış olduğu kararların da denetlenmesi gerekmektedir. Sosyal Sigortalar ve Yüksek Sağlık Kurulu, söz konusu denetimin gerçekleştirilmesi amacıyla oluşturulmuş bir kuruldur.
#29
SORU: Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu kimler tarafından oluşur?
CEVAP: Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun Görev, Yetki, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre, Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu; Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, en fazla üyeye sahip işveren, işçi ve kamu çalışanlarını temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Kurum tarafından görevlendirilecek birer uzman hekimden oluşur.
#30
SORU: Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulunun inceleme yapıp karar verebileceği hususlar nelerdir?
CEVAP: 5510 sayılı Kanunun; • 58. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca, Kurum Sağlık Kurulunca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazlarını inceleyip karara bağlamak, • 14. maddesi kapsamında, 11/10/2008 tarihli ve 27021 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde tespit edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına karar vermek, • 14. maddesi ve Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinin 17 nci maddesinde yazılı hallerde yükümlülük süresi aşılmış olsa bile söz konusu hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağını, aynı Yönetmeliğin 20. maddesinde yazılı hallerde üç yıllık çalışma (maruz kalma) süresinin indirilip indirilemeyeceğini karara bağlamak ve • 95. maddesine göre yurt dışında tedavi için yapılacak sevklere ilişkin usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden Kurumca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazını karara bağlamak.
#31
SORU: Yurt dışında uygulanacak tedavilerde kurulun yetkileri nelerdir?
CEVAP: Kurul, Kanun’un 95. maddesine göre yurt dışında tedavi için yapılacak sevklere ilişkin usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden Kurumca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazını karara bağlamaya yetkilidir.
#32
SORU: Ölen sigortalıların uygulamasında kurulun yetkileri nelerdir?
CEVAP: Kurul, sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölen sigortalıların, ölümünün iş kazası veya meslek hastalığı sonucu olup olmadığına dair Kurum Sağlık Kurulunca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazını inceleyip karara bağlamak konusunda da yetkili sayılmıştır.
#33
SORU: Kurulun istişare yetkisi nedir?
CEVAP: Kurulun çalışma ve görev alanı ile ilgili hizmetin daha iyi verilebilmesi için önerilerde bulunma yetkisinin olduğu da kabul edilir.
#34
SORU:
Ülkemizin ilk sosyal güvenlik kuruluşu hangisidir?
CEVAP:
10.09.1921 tarih ve 151 sayılı “Ereğli Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun” ile kurulan Amele Birliği (Ereğli Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardım Sandığı) ülkemizin ilk sosyal güvenlik kuruluşudur.
#35
SORU:
Ülkemizde memurların sosyal güvenliklerini sağlayan ilk kanun ne zaman yürürülüğe girmiştir?
CEVAP:
1949 tarihli olup 01.01.1950 tarihinde yürürlüğe giren 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu, memurların sosyal güvenliklerini sağlamak amaçlı yürürlüğe sokulmuştur.
#36
SORU:
Sosyal güvenlik kavramını tanımlayınız.
CEVAP:
Sosyal güvenlik, bir ülke halkının bugününü ve yarınını güvence altına almayı amaçlayan ve birbiri arasında sıkı bir birlik ve uyum kurulmuş olan bir kurumlar bütünüdür” ya da “bir mesleki ya da sosyal risk yüzünden geliri, kazancı kesintiye uğramış kimseleri başkalarının yardımına müracaata lüzum bırakmaksızın, geçinme ve yaşam ihtiyaçlarını karşılayan bir sistemdir”
#37
SORU:
“4857 sayılı İş Kanunu’na göre işyerlerinin engelli ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülükleri nasıl düzenlenmiştir?
CEVAP:
“4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu” başlığını taşıyan 30. maddesine göre,
“İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
#38
SORU:
İşyerlerinin iş mevzuatı hükümlerine uygun bir biçimde engelli ve eski hükümlü işçi çalıştırıp çalıştırmadıklarını denetleyen kurum hangisidr?
CEVAP:
Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerinden de anlaşılabileceği üzere, Türkiye İş Kurumu işyerlerinin iş mevzuatı hükümlerine uygun bir biçimde engelli ve eski hükümlü işçi çalıştırıp çalıştırmadıklarını, bu konuda kendilerine düşen yükümlülükleri yerine getirip getirmediklerini denetlemekle görevlidir.
#39
SORU:
Sosyal Güvenlik Kurumunun yönetim yapısı nasıldır?
CEVAP:
Sosyal Güvenlik Kurumu genel kurul, yönetim kurulu ve başkanlık olmak üzere üç organdan oluşan bir yönetim yapısına sahiptir. Her bir organın ayrı ayrı görevleri mevcut olup işbirliği içerisinde çalışmaları organize edilmiştir.
#40
SORU:
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun temel amacı nedir?
CEVAP:
Sosyal Güvenlik Kurumunun temel amacı; sosyal sigortacılık ilkelerine dayalı, etkin, adil, kolay erişilebilir, aktüeryal ve mali açıdan sürdürülebilir, çağdaş standartlarda sosyal güvenlik sistemini yürütmek olarak kabul edilmiştir.
#41
SORU:
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na bağlı genel müdürlükler hangileridir?
CEVAP:
“Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı’na bağlı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü, Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü ve Hizmet Sunumu Genel Müdürlüğü olmak üzere dört genel müdürlük hizmet vermektedir.
#42
SORU:
Sosyal Güvenlik Kurumunun görevlerine örnek veriniz.
CEVAP:
5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, Sosyal Güvenlik Kurumunun görevleri şu şekilde sıralanabilir:
• Ulusal kalkınma, strateji ve politikaları ile yıllık uygulama programlarını
dikkate alarak sosyal güvenlik politikalarını uygulamak, bu politikaların
geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak.
#43
SORU:
Sosyal güvenlik uzman yardımcısı veya müfettiş yardımcısı kadrolarına atanabilmek için yaş şartı aranmakta mıdır?
CEVAP:
Sınavın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk gününde otuz yaşını doldurmamış olmak şartı aranmaktadır.
#44
SORU:
Sosyal güvenlik uzman yardımcısı veya müfettiş yardımcısı kadrolarına atanabilmek için hangi mezuniyet diplomasına sahip olmak gereklidir?
CEVAP:
En az dört yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarının hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadî ve idarî bilimler, tıp, diş hekimliği, eczacılık fakültelerinden veya sosyal hizmetler, sağlık idaresi veya sağlık yönetimi, matematik, istatistik, aktüerya, bankacılık, sigortacılık, işletme mühendisliği, endüstri mühendisliği, yazılım mühendisliği, elektronik mühendisliği, elektrik ve elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği bölümlerinden ya da bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak gereklidir.
#45
SORU:
Sosyal güvenlik müfettiş yardımcısı olanlar müfettiş kadrolarına nasıl atanabilirler?
CEVAP:
Sosyal güvenlik müfettiş yardımcısı olarak atananlar, en az üç yıl fiilen çalışmak ve Kurumca belirlenen konuda tez hazırlamak kaydıyla, açılacak yeterlik sınavına girme hakkını kazanırlar. Yeterlik sınavında başarılı olan müfettiş yardımcıları müfettiş kadrolarına atanırlar.
#46
SORU:
Sosyal güvenlik denetmeninin görevi nedir?
CEVAP:
5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, sosyal güvenlik uygulamalarının denetlenmesi için sosyal güvenlik denetmenliği kurumu oluşturmuştur (mad.31). Söz konusu madde hükmüne göre sosyal güvenlik denetmenleri ve yardımcıları sosyal güvenlikle ilgili olarak getirilmiş düzenlemelerin usulüne, kanuna, yönetmeliğe vb. düzenlemelere uygun bir düzenin mevcut olup olmadığını kontrol edeceklerdir.
#47
SORU:
Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığına atanabilmek için yaş sınırı var mıdır?
CEVAP:
Sınavın yapıldığı gün itibariyle 35 yaşından gün almamış olmak gerekir.
#48
SORU:
Askerî işyerlerinin denetimi ve askerî iş müfettişlerince yapılan denetim SGK denetimi kapsamında mıdır?
CEVAP:
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na Göre “Kanun’un uygulanmasına ilişkin işlemlerin denetimi” ile “askerî işyerlerine ait sigorta işlemlerinin denetim ve kontrolü” şeklinde öngörülen denetimlerden sadece SSGSSK’nin uygulanmasına ilişkin işlemlerin denetimi SGK ile ilgilidir. Askerî işyerlerinin denetimi ve askerî iş müfettişlerince yapılan denetim SGK denetimi kapsamında değildir.
#49
SORU:
İşyerleri ve işletmeler raporlarını SGK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bir biçimde düzenlemezlerse ne gibi sonuçları olur?
CEVAP:
İşyerleri ve işletmelerin serbest muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavirleri, raporlarını SGK tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun bir biçimde düzenlemelidirler. Aksi takdirde Kurum usul ve esaslarına aykırı hareket ederek Kurumun zararına sebep olurlarsa raporları dikkate alınmaz, işleme konulmaz ve verdikleri zarardan da işverenle birlikte müteselsilen sorumlu olurlar.
#50
SORU:
Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu kimlerden oluşur?
CEVAP:
Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu; Milli Savunma Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, en fazla üyeye sahip işveren, işçi ve kamu çalışanlarını temsil eden konfederasyonlar, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Ziraat Odaları Birliği ile Kurum tarafından görevlendirilecek birer uzman hekimden oluşur.
#51
SORU:
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu'nun,yurt dışı tedavi ve sağlık işlemleri ile ilgili ne gibi yetkileri bulunmaktadır?
CEVAP:
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu, Kanun’un 95. maddesine göre yurt dışında tedavi için yapılacak sevklere ilişkin usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden Kurumca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazını karara bağlamaya yetkilidir.
#52
SORU:
Sosyal Sigortalar ve Yüksek Sağlık Kurulu hangi amaçla kurulmuştur?
CEVAP:
Sosyal Güvenlik Kurumunca verilmiş olan kararlar bazen sigortalıları tatmin etmemiş olabilir. “Dolayısıyla sigortalıların hak kaybına uğramalarının önlenmesi amacıyla kurumun sağlığa ilişkin almış olduğu kararların da denetlenmesi gerekmektedir. Sosyal Sigortalar ve Yüksek Sağlık Kurulu, söz konusu denetimin gerçekleştirilmesi amacıyla oluşturulmuş bir kuruldur.
#53
SORU:
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu, kendisine incelenmek üzere gönderilen dosya ve evrakları en geç kaç gün içerisinde sonuçlandırmalıdır?
CEVAP:
Kurul kendisine incelenmek üzere gönderilen dosya ve evrakları en geç 60 gün içerisinde sonuçlandırmalıdır (Yön. mad.16).