Gençlik döneminin başlangıç ve bitişi ile ilgili üzerinde ortak anlaşmaya varılan bir yaş aralığından bahsetmek güç görünmektedir. Bu konuda farklı görüşler vardır. Bu çalışmalarda gençliğin ergenliğin bitimiyle başladığını bunun da yaklaşık 18-19 yaşlarına denk geldiği ifade edilmektedir. Gençliğin bitişinin ise 28-30 yaşlarına dek devam ettiğini belirtenler olduğu gibi, bu dönemi 3540 yaşına kadar ele alanlarda bulunmaktadır.

Yetişkinlik yıllarındaki gelişim dönemlerinde yetişkinlerin karşılaştıkları başlıca gelişim ödevleri şu şekilde belirtilebilir:

• Bedensel, zihinsel, ruhsal ve duygusal olgunluğa erişmiş olması,

• Bir mesleğe hazırlanma ve öğrenimini tamamlaması,

• Çalışma hayatına atılması, bir işe girmesi, bu işte ilerlemesi ve kariyer yapması,

• Ekonomik ve kişisel özgürlüğünü kazanması,

• Eş seçmesi, bir aile kurması,

• Çocuk sahibi olma ve çocuklarını yetiştirmesi,

• Toplumun onayladığı bir sosyal gruba girmesi,

• Yakın dostluklar kurması,

• Evin yönetimine katılma ve sorumluluklar üstlenebilmesi,

• Toplumsal sorumluluklarını yerine getirmesi beklenir.

Gençlik döneminde bireylerin gelişim özellikleriyle ilgili farklı görüşler mevcuttur. Arnett bu dönemi ifade eden beş özellikten bahsetmektedir. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir:

• Kimlik Arayışı: Birçok birey için yetişkinliğe geçiş kimlik örüntüsünde temel değişimlerin sergilendiği bir dönemdir.

• Kararsızlık: Gençlik dönemi ciddi değişimlerin yoğun yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde aynı zamanda evlilik, iş ve eğitim konularında sık karasızlıklar gözlemlenir.

• Öze Dönüklük: Yetişkinliğe geçiş sürecinde bireyler başkalarına karşı görev ve sorumluluklarını göz ardı edebilmekte ve yaşamlarına şekil vermede bağımsız olmayı tercih etmektedir.

• Kararsız Duygular: Genç yetişkinlik sürecinde birçok birey kendisini ne ergen ne de tam bir yetişkin olarak hissetmektedir.
• Bireylerin Yaşamlarını Değiştirme Fırsatını Yakalayabildikleri Olasılıklar Dönemi: Gençlik döneminde iki türlü olasılık söz konusudur;

• Birçok genç yetişkin gelecekleri hakkında olumlu düşünmektedir,

• Bir önceki dönemde zorlanan genç yetişkinler içinde bulundukları dönemde yaşamlarını olumlu yönde geliştirebilecekleri olanaklar yakalamaktadır.

Toplumumuzda evli olmak, askerliğini yapmış olmak, ekonomik bağımsızlığını kazanmış olmak, bir iş veya meslek sahibi olmak, ebeveyninden ayrı yaşamak, üniversiteden mezun olmak veya seçimlerde oy kullanmak başkaları tarafından yetişkin olarak algılanmayı sağlayan değişimlerdir.

Ergenlik bireyin sorumluluk alabilmesi ve duygusal kontrol geliştirmesi genç yetişkin kabul edilmesi için ortak özellikler olmaktadır.

Üniversitede okumakta olan gençler sene kaybetmediklerinde 21 yaşlarında üniversiteyi bitirmiş veya bitirmek üzeredir. Yükseköğrenim görmeyen genç erkekler ise askerlik hizmetini yerine getirirler. Bu yaşlardan sonra üniversiteli gençler için askerliğini yapma, okul dışındaki gençler için iş bulma gibi görevler için zamana ihtiyaç vardır. Ek olarak lisansüstü eğitim, iş bulma ya da iş kurmadaki gecikmeler gencin hayata atılmasını, ekonomik bağımsızlığını kazanmasını, evliliğini ve yetişkin rolleri kazanmasını ertelemesine yol açar. Bu duruma “uzamış gençlik” veya “üniversiteli gençlik” adı verilir.

Genç yetişkinlik yaşamın en sağlıklı dönemi olarak düşünülebilir. Genç yetişkinler çocukluklarına göre daha sağlıklıdır ve orta yaşlarda gelişen hastalıklardan ve sağlık sorunlarından henüz uzaktırlar.

Genç yetişkinlerin en yaygın kronik sağlık sorunları arasında omurga ya da sırt sorunları, işitme sorunları yer alır. Bu kronik sorunlar daha çok düşük sosyoekonomik düzeydeki gençlerde görülür.

Genç yetişkinlik döneminde birçok basit temel alışkanlığın yaşamı uzattığı saptanmıştır. Bu temel alışkanlıkları edinen insanların yaşam süresi, edinmeyenlere göre daha uzundur. Bu olumlu sağlık alışkanlıkları arasında öğün atlamamak, sağlıklı, düzenli ve dengeli beslenme, aşırı yağlı, şekerli ve tuzlu gıdalardan uzak durma, ölçülü yeme, egzersiz yapma, düzenli ve yeterli uyuma, sigara-alkol gibi alışkanlıklardan uzak durma yer almaktadır. 

Piaget’ye göre ergenler ve yetişkinler niteliksel olarak benzer düşünce yapılarına sahiptir. Piaget ergenlerin 11-15 yaş civarında soyut işlemler dönemine girdiklerini ve bu dönemde 7-11 yaş grubundaki somut işlemler dönemine göre daha mantıksal, soyut ve idealist düşünme yapılarının sergilendiğini öne sürmektedir. Ayrıca genç yetişkinlerin ergenlere göre düşünme süreçlerinde niceliksel olarak daha ileri düzeyde ve daha fazla bilgiye sahip olduklarını vurgulamaktadır.

William Perry’e göre ergenler iki kutuplu düşünürler; Siyah-beyaz, doğru-yanlış, iyi-kötü, biz ve onlar gibi. Ergenlikten yetişkinliğe geçişte farklı görüş ve bakış açılarıyla karşılaştıkça, bireyler kesin düşünce yapısından uzaklaşmaya başlarlar. Genç yetişkinler düşüncenin farklı boyutları ve başkalarının farklı bakış açıları olduğunu fark etmeye başlarlar. Ergenin kesin ve ikili düşünme yapısı yerini yetişkin yansıtıcı, göreceli düşünme yapısına bırakmaktadır.

Genç yetişkinlikteki bilişsel gelişimin en önemli boyutları; belirli dünya görüşlerinin geliştirilmesi ve farklı dünya görüşlerinin benimsenmesinin gerekliliğinin anlaşılmasıdır

Post formal düşünce; doğrunun durumdan duruma değişebileceği, çözümlerin mantıklı olabilmesi için gerçekçi olması gerektiği, belirsizliğin ve karşıtlığın istisnadan ziyade kural olduğu ve duygular ile sübjektif faktörlerin düşünmede rol oynadığının anlaşılmadır.

 Warner Schaie genç yetişkinin yeni bilgiler kazanma yetkinliği dört evrede ele alır. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir:

• Kazanma Evresi: Zekanın içinde bulunan durumlara uygulama sürecidir. Mesleki açıdan bilgi ve kazanma açısından uzun vadeli planlar yapılır.
• Sorumluk Evresi: Bilişsel becerileri yönetmek için bağımsız olmak gerekir. Aile, eş ve iş yaşantısında başkalarına ilişkin sorumluluklar bilişsel yapının daha verimli kullanılmasını sağlar.

• Yönetici Evresi: Bu evre sosyal organizasyonların çalışması, aralarındaki karmaşık ilişkilerin kurulması, bunlarla ilgili şemaların kullanılması süreçlerinde bilişsel yapının işlemesini ifade eder. Bireylerin yönetim kademelerindeki bilişsel yapıları bu şekilde işler.

• Yeniden uyum Sağlama Evresi: Bu evrede bireyler anlamlı buldukları görev ve eylemler için enerji harcarlar.

Bellek üzerinde yaşlanmanın etkileri de araştırılmıştır. Bu araştırma bulgularına göre gençler kısa süreli bellekte bilginin işlenmesi konusunda yaşlılara göre daha güçlüdürler. Uzun süreli bellek açısından ise, gençlerin hatırlama hızının yaşlılardan daha kolay olduğu ve belleğe, yeni bilgi depolama yeteneğinin de yaşla azaldığı bulunmuştur. Dolayısıyla araştırma bulguları bazı bellek yeterliliklerinin yaşla azaldığını göstermekle birlikte yaşlanma sürecinde oluşması kesin ve kaçınılmaz bir durum değildir.

Erikson’a göre genç yetişkinlikte, tutarlı ve başarılı bir kimlik arayışı sürecinden sonra altıncı gelişim aşamasına; yakınlığa karşı yalıtılmışlık dönemine geçilmektedir. Erikson yakınlığı, birinin kendisini bir başkasında kaybederek kendini bulma süreci biçiminde tanımlamakta ve birine adanmayı gerektirdiğini öne sürmektedir. Erikson’a göre birey genç yetişkinlikte yakın ilişkiler geliştiremediği takdirde yalıtılmış duygusu yaşamaktadır. Başkalarıyla anlamlı ilişkiler geliştirmekte becerilerinde yoksunluklar bireyin kişiliğinde hasarlara yol açmaktadır.

Levinson insan yapılarının, birbirleriyle çakışan, dörn dönemde biçimlendiğini ileri sürer:

• Ön yetişkinlik (doğumdan 22 yaşa kadar): Doğumdan ergenliğin sonuna kadarki oluşum dönemi.

• Erken yetişkinlik (17 ila 45 yaş arası): Levinson’a göre 17 ve 33 yaşları arasındaki bireylerin ergenliğin ötesine geçerek, zorunlu bir yaşam yapısı oluşturma çabası içine girmektedir. Bu bireyler yetişkinliğe geçiş aşamasında aşk ve iş alanında birçok olanaklar keşfederek bir yaşam yapısı kurma çabasındadır. Bu süreçte de önemli ölçüde etkileyecek seçimler yaptıkları ve insanların en büyük enerjiyi sergileyecekleri ve birçok şeyi tecrübe edecekleri dönemdir.

• Orta yetişkinlik (40 ila 65 yaş arası): İnsanların biyolojik kapasitelerinin azalma ama toplumsal sorumluluklarının artma eğiliminde olduğu dönemdir.

• Geç yetişkinlik (60 yaş ve ötesi): Yaşamın son dönemdir. 

Gould’a göre yetişkin gelişimi bir dizi dönüşümden geçerek oluşmaktadır. Bireyler her dönüşümde benliklerini yeniden biçimlendirir ve sorunlarını, çatışmalarını yeniden çözüme ulaştırırlar. LEvinson gibi Gould’da yetişkinliği bir değişim zamanı olarak görür. Gould’un dönüşüm kuramında genç yetişkinlikle ilgili dört evreden bahsedilir. Bu evrelerde bireyin sosyal yapısında bazı dönüşümler başlar, birey özerklik kazanır ve amaçlarını gerçekleştirmeye başlar. Artık kendi ayakları üstünde durması gerektiğini bilir. Gençlik dönemini içine alan bu evreler kısaca şöyle açıklanabilir:

• Birinci Evre (16-22 Yaş): Bireyin annebabasından ayrıldığı görülür. Ayrıca kişi kimliğini güçlendirir.

• İkinci Evre (22-28 Yaş): Bireye özerklik yerleşir ve birey amaçlarını gerçekleştirmeye başlar.

• Üçüncü Evre (28-34 Yaş): Bu evre bir geçiş evresidir. Birey amaçlarını, evliliğini yeniden gözden geçirir, değerlendirir.

• Dördüncü Evre (35-45 yaş): Bireyin hoşnutsuzluğunun arttığı dönemdir. Yaşamın zor ve belirsiz olduğunu bu dönemde anlıyor. İstikrarsız bir dönem. Bu dönemde zaman kavramı da önem kazanıyor. Yapmış ve yapmamış olduğu şeyleri gözden geçiriyor. Bireylerin çalışma güdüsünde farklılıklar meydana gelmeye başlıyor. Çalkantı ve sıkıntıların olduğu bir dönem.

Bowlby’ya göre bağlanma yeni doğan bebeğin hayatta kalmasını ve “normal” gelişimini sağlamak için biyolojik olarak kurgulanmış olan anne (ya da bakan kişi) ve bebek arasındaki güçlü duygusal bağdır.

Geleneksel bağlanma örüntüleri üç tür bağlanma stili içermektedir:

• Güvenli Bağlanma Stili,

• Kaçınmacı Bağlanma Stili,

• Kaygılı Bağlanma Stili.

Güvenli bağlanma stili; bebeklerin çevreyi incelemek ve çevreyle etkileşim kurmak için bakım sağlayan kişileri güvenli bir dayanak olarak gördükleri
modeldir. Diğerleri ile kolay yakınlaşır, diğerlerine bağlı olmaktan rahatsızlık duymaz, yalnız olmaktan ve diğerlerinin onu reddetmesinden dolayı üzüntü yaşamaz. Güvenli bağlanma stiline sahip bireyler, ilişkileri hakkında daha olumlu görüşleri olan, diğerlerine yakınlaşmayı kolay bulan ve romantik ilişkiyle aşırı derecede ilgilenmeyen ya da bu nedenle aşırı stres altına girmeyen yetişkinleri tanımlayan bir bağlanma stilidir.

Bakım sağlayanların(bakım verenlerin) çocuğun bağlanma ihtiyaçlarını reddedici ve çocuğun ilgisini bağlanılan kişiden uzaklaştırmaya çalışma eğiliminde olduğu modeldir. Kaçınan bireyler romantik ilişkilere girmekte isteksizdirler, kararsızdırlar ya da kendilerini partnerlerinden uzaklaştırmaya çalışırlar.

Bakım sağlayanın pasif, tepkisiz ve etkisiz davranışlar göstererek çocuğun bağlanma ihtiyacını uygun olmayan şekilde karşılaması, bu nedenle çocuğun ebeveyne karşı kızgın veya ikircikli tavır gösterdiği modeldir. Bu kişiler yakınlık kurmak isterler, az güvenen ve daha fazla duygusal, kıskanç ve tahakküm edicidirler.

Sternberg’e göre aşk üç temel boyutu olan bir üçgen gibi düşünülmektedir. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir:

• Tutku: Birini, fizyolojik olarak yoğun bir biçimde arzu etme. Romantik aşkın ilk dönemlerini yansıtmakta ve karşı tarafa cinsel ve fiziksel çekicilik içermektedir.

• Yakınlık: Birini, tüm duygu ve düşünceleri paylaşacak kadar yakın hissetme. Romantik aşkın ilk dönemlerini yansıtmakta ve karşı tarafa cinsel ve fiziksel çekicilik içermektedir

• Bağlılık: İyi ve kötü zamanlarda birlikte olmayı gönüllü olarak isteme. İlişki hakkında sorun yaşandığında ilişkinin sürdürülüp sürdürülmeyeceğine yönelik düşünceleri kapsamaktadır.

Sternberg’e göre aşk üç temel boyutu olan bir üçgen gibi düşünülmektedir. Bunlar kısaca şöyle açıklanabilir:

• Tutku: Birini, fizyolojik olarak yoğun bir biçimde arzu etme. Romantik aşkın ilk dönemlerini yansıtmakta ve karşı tarafa cinsel ve fiziksel çekicilik içermektedir.

• Yakınlık: Birini, tüm duygu ve düşünceleri paylaşacak kadar yakın hissetme. Romantik aşkın ilk dönemlerini yansıtmakta ve karşı tarafa cinsel ve fiziksel çekicilik içermektedir

• Bağlılık: İyi ve kötü zamanlarda birlikte olmayı gönüllü olarak isteme. İlişki hakkında sorun yaşandığında ilişkinin sürdürülüp sürdürülmeyeceğine yönelik düşünceleri kapsamaktadır.

Boşanma sonrasında bireylerin hayatlarında bazı değişimler görülmektedir. Bu değişim biçimlerinden bazıları şunlardır: Güçlenenler, Yeterince İyiler, Arayış İçindekiler, Özgürlükçüler, Başarılı Yalnızlar ve Mağluplardır.

Bir mesleğe başlama ve emekliliğe kadar geçen süreye “mesleki döngü “ denir.

Mesleki döngü dört aşamadan oluşmaktadır:

• Seçim ve başlama aşaması,

• Uyum aşaması,

• Devam aşaması,

• Emeklilik aşaması.

Meslek seçimi ve gelişimi karmaşık bir süreçtir. Fiziksel, psikolojik, sosyo-kültürel ve ekonomik özellikler meslek seçimini etkileyen faktörlerdir. Meslek seçimi bir anda gerçekleşmez. Çocukluktan itibaren devam eden bir süreci içerir. Bu süreçte yer alan evreler şunlardır:

• Fantezi Evresi,

• Deneme Evresi,

• Gerçekçi Evre,

• Tamamlama Evresi,

• Sabit ve Tutarlı,

• Pekiştirme Evresi

İnsanların karşılıklı konuşmaları ve yazışmaları “dille iletişim” olarak kabul edilir.

Sözsüz iletişimde konuşma ve yazı olmaksızın insanlar birbirlerine birtakım mesajlar iletirler. Bu iletişim türünde insanların birbirlerine ne söyledikleri değil “ne yaptıkları” öne çıkar.

Sözsüz iletişim kendi içinde dört grupta ele alınabilir:

• Yüz ve beden,

• Bedensel temas,

• Mekan kullanımı,

• Araç kullanımı.

Yağda eriyen vitaminler, A-D-E-K vitaminleridir.

Suda eriyen vitaminler B-C vitaminleridir.