Dil insanlar arasında gelişkin bir iletişime geçişi
sağladığı gibi, her kuşağın çeşitli zahmet ve acılarla elde
edebildiği sınama/yanılma sonucu bilgileri, becerileri ve
bunları kutsayan değer, inanç ve ritüelleri bir sonraki
kuşaklara aktarmak üzere tutanaklara aktarmak üzere
tutanaklandırmakta, saklamakta, aktarmaktadır da.

Bütün boyut ve türleri ile iletişim bugünkü
uygarlık seviyesine gelinceye kadarki bütün insani
evrilmelerin de temel taşıdır. “Açıktır ki bir toplumun
kuruluşu için, birimlerinin ve alt bölümlerinin oluşumu,
toplum üyeleri arasındaki anlaşmanın bir ön-süreç olarak
oluşumu için bazı komünikasyon süreçlerine ihtiyaç
vardır. Çoğu defa bir toplumdan, geleneklerin aracılığı ile
tanımlanabilen bir yapı olarak söz edilmesine karşın
meseleye daha derinden bakılacak olursa, toplum hiç de
bu türden bir şey olmayıp genişlik ve komplekslik
bakımından her dereceden örgütsel birimlere dek üyeler
arasında tam veya kısmi anlaşma ve anlamayı ortaya
koyan oldukça karmaşık bir iletişim ağıdır....” Bu anlamda
iletişim toplumu oluşturan temel öğelerden birisidir.

Kültür kelimesinin kökeni Latince bir deyim olan
Cultura’dan (colere: ekip, biçmek) gelmektedir.
Toplumsal gelişmenin belli bir evresine kadar kültür ile
uygarlık kavramları birbirinden tamamen farklı olgular
olarak nitelendirilmiştir. Oysa, bu iki kavram artık belli bir
iç-içelik hatta eş-anlamlılık göstermektedir. Kısacası;
bilimsel alanda kültür; uygarlıktır, toplumsal anlamda
kültür; eğitim sürecinin ürünüdür, estetik alanda kültür;
güzel sanatlardır ve maddi (teknolojik) ve bilimsel alanda
ise kültür; üretme, tarım, çoğaltma ve yetiştirmedir. Türk
Dil Kurumunca yayınlanan Toplumbilim Terimleri
Sözlüğünde kültür; «Tarihsel toplumsal gelişme süreci
içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile
bunları yaratmada, kullanmada, sonraki kuşaklara
iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine
egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların tümü» olarak
tanımlanmaktadır. Felsefe Terimleri Sözlüğünde ise
kültür, felsefi açıdan şöyle tanımlanmaktadır: «…… bir
ulusun bütün yaşama biçimlerinde birlikli bir üslup
kazanması…… Tarihin sürekliliği içinde insanlar yoluyla
ve insanlarda gerçekleşen manevi biçimlenme süreci,
insanın manevi başarıları ve yaratışları…… Tüm olarak
manevi ve törel yaşam; geniş bir toplumun bütün
alanlarında ortak olan dinsel, ahlaksal, estetik, teknik ve
bilimsel nitelikteki toplumsal olayların bütünü.»

Toplumbilimsel açıdan kültür; «Tarihsel
toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve
manevi değerler ile bunları yaratmada, kullanmada,
sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, insanın doğal ve
toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren
araçların tümü» olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle
kültür; bir toplumun ve bağlı olarak o toplum bireylerinin
sahip olduğu maddi ve manevi değerlerden meydana gelen
öyle bir bütündür ki, toplumda var olan her bilgiyi, ilgileri,
her türlü ihtiyaçları değer ölçülerini, düşünme biçimini ve
buna bağlı olarak meydana gelen davranış biçimlerini
içine alır.

Antropolojik açıdan kültür, insanın bir toplum
üyesi olarak edindiği bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk ve
törelerle her türlü beceri ve alışkanlıklarını içeren
karmaşık bir bütündür.

Kültür doğaya karşı insanların, en başından beri,
toplumsal ve bireysel hayatın her alanında
gerçekleştirdiklerinin bir bütünü ve birikimidir. Kısacası,
kültür insanın yaşayışıdır. Bu durumda kültürün en önemli
özelliği olarak karşımıza, toplumsallık, biriktirilme ve
aktarılması çıkmaktadır. Kültür, el değmemiş (bakir)
doğaya karşı, insan varlığının ve etkinliğinin vazgeçilmez
ve ayrılmaz bir parçası ve ürünüdür. Kısacası kültür insanın ortaya koyduğu ve içinde insanın varolduğu tüm
gerçeklik biçimidir.

Kültür çerçeveleri ya da alanları en
kapsamlısından başlamak üzere ideolojik, antropolojik,
toplumsal ve artistik olarak sınıflandırılabilir.

Kültürü oluşturan ögelerin; maddi kültür öğeleri,
manevi kültür öğeleri olarak ikiye ayrıldığı söylenebilir.

Bu Bir toplumun teknolojik gelişmişlik durumu,
eserleri ve aletleri o toplumun maddi kültürü olarak
gösterilir. Maddi kültürü insanın yaptığı şeylerle, kişinin
davranışlarının birleştirilmesinin özel bir türü olarak
nitelendirmek mümkündür. Bu anlamıyla maddi kültür,
teknik ve fiziki değer ve kıymetleri içine alan bir yapı
göstermektedir. Bunun yanısıra, maddi kültür, toplumların
düzenledikleri ekonomik faaliyetleri de kapsamaktadır. Bu
açıdan bakıldığında, herhangi iki ülkenin ekonomik
bakımdan karşılaştırılması, bir çeşit maddi kültür
karşılaştırması olarak nitelendirilebilir. Bir başka deyişle,
maddi kültür öğelerinin düzey farkı, teknolojik açıdan,
kültürün ileriliğini ya da görece olarak ilkelliğini gösterir.

Bir toplumda, maddi kültür öğeleri dışında yer
alan diğer kültür öğelerini genel anlamda manevi kültür
öğeleri olarak nitelendirmek mümkündür. Bunlar: dil;
estetik; bazı kültürel değerlerin öğrenilmesi anlamında
eğitim; din, inançlar, tutumlar, gelenekler toplumsal
kurallar ve değerler; toplumsal organizasyon ve toplumsal
kurumlardır.

Herhangi bir ülkenin ve toplumun hakim
inançları, değerleri, hareket tarzları ve yaptırımlarının
türleri temelde o ülkenin genel kültürünü oluşturan
parçalardır.

Etno; grup, insan, toplum ve santrik; merkezcil
sözcüklerinden oluşan kültürel-içedönüklüğün tanımı
şöyle yapılmaktadır: Kendi kültürünün tek doğru ve tek iyi
yol olduğuna ve başka kültürleri kendi kültür yapısına
göre yargılama, değerlendirme eğilimine kültürel
içedönüklük adı verilir. Bu konudaki bir başka tanım da;
«kişinin grubunun herşeyin merkezi olduğunu ve diğer
grupların buna göre sınıflama ve sıralamasının yapılmasını
temel alan görüş» biçimindedir.

Bu işlevler arasında, insanların sahip oldukları
değerlerin doğruluk ve haklılığına inanmaları onların
toplumlarını korumalarını ve savunmalarını sağlamasını
sayabiliriz. Bunun yanında kültürel içedönüklük toplumsal
dayanışmayı da sağlayarak, toplumu bir arada tutan
“zamk” olarak da nitelendirilebilir. Ayrıca, bir toplum
içindeki bazı gruplar da kültürel içedönük bir yapı
taşıyabilirler. Bu gruplar, toplumun genel kültürünün bir
bölümünü gözardı ederek, kendi grup değerlerini ön plana
çıkarabilirler. Kültürel içedönüklük eğilimi bir anlamda
bir alışkanlıktır. Toplumda bireyler ister istemez
etnosantrik olarak yetiştirilirler ve hiçkimse şu ya da bu
ölçüde de olsa etnosantrik olmaktan kaçınamaz. Ancak,
kültürel içedönüklük eğer toplumsal değişme ve gelişmeyi
önleyecek boyuta gelirse, o durumda artık toplum için
zararlı olabilir. Bunun yanında yine kültürel içedönüklük
toplum yapısı için zararlı olabilecek değişmelere karşı bir
güvence niteliğini de taşır.

Toplumların genel kültürüne bakıldığında, bu
yapıyı paylaşan, bir başka deyişle, değerleri, alışkanlıkları,
gelenekleri ve inanışları paylaşan toplumun bütün üyeleri
akla gelir. Oysa, toplumsal insanların birbirleriyle
paylaştıkları birtakım başka değerler de söz konusudur. Bu
yeni paylaşmanın, birtakım ortak paydaları vardır. Bu
paydalara örnek olarak etnik yapı, yerleşim yöreleri, yaş
grupları verilebilir.

Alt-kültür şu şekilde tanımlanabilir: «Genel
kültürdeki birtakım değerlerin ve inanışların paylaşılması,
fakat, aynı zamanda bazı kişilerle, yine o toplum içinde
başka değerlerin de paylaşılması». Alt kültürün bir başka
açıdan yapılan tanımlaması şöyledir: «Her modern
toplumda varolan birtakım gruplar bazı kültürel öğeleri
paylaşırlar. Bu öğeler toplumun bütünü tarafından
paylaşılmayabilir. Örneğin göçmen gruplar, geldikleri
ülkede kendi öz-değerlerini korumayı sürdürürler.
Ekonomik gruplar da gelirlerine uygun bir yaşayış ve bu
yaşayışa uygun kültür değerlerini paylaşırlar. Yetişkinlerin
uydukları davranış biçimleri ile gençlerinki farklıdır.
Kısacası, genel kültürle ilgili olan fakat çeşitli yönleriyle
ondan ayrılan kültürel yapılara alt kültür adı verilir». Eğer
bir toplumda çeşitli ölçüt ve nedenlerle oluşmuş atgrupların
değişik yaşantıları varsa ve eğer gereksinmeler
ve fırsatlar da gruptan gruba değişiyorsa, o zaman
grupların yaşam biçimleri arasında birtakım başkalıklar,
farklılıklar olacağını söylenebilir. İşte, kültürel değerler,
normlar ve davranışlardaki bu farklılıklara alt-kültür adı
verilir.

Genel kültür toplumun tümüne aittir ve
toplumdaki her bireyin toplumsal yaşantısının her alanını
düzenler. Oysa alt-kültür sadece belli bir grubun, kısıtlı bir
çerçevedeki yaşamını, yaşamının sadece belli alanlarını
düzenler. Bir başka deyişle altkültürlerin düzenlemediği, ancak genel kültür tarafından düzenlenebilen birtakım
kültür alanları vardır.

En basit anlamda karşıt kültür; toplumun
birtakım değerlerine ters düşen bir kültür alt grubudur
biçiminde tanımlanabilir. Aslında yapısal olarak, karşıt
kültürler de bir tür alt-kültürdür. Ancak, karşıt kültürlerin
toplumla farklılaşması rastlantısal değildir. Karşıt kültürün
üyeleri farklılaşmanın ve dolayısıyla karşıtlığın
farkındadır ve toplumun genel davranış kalıplarının
dışında olmakla iftihar ederler. Bu bağlamda, karşıtkültürü
«toplumun bütününün değerleriyle olan
karşıtlıkların bileşkesi» olarak ele almak mümkündür. En
basit anlamda karşıt kültür; toplumun birtakım değerlerine
ters düşen bir kültür alt grubudur biçiminde tanımlanabilir.

En basit anlamda karşıt kültür; toplumun
birtakım değerlerine ters düşen bir kültür alt grubudur
biçiminde tanımlanabilir. Aslında yapısal olarak, karşıt
kültürler de bir tür alt- kültürdür. Ancak, karşıt kültürlerin
toplumla farklılaşması rastlantısal değildir. Karşıt kültürün
üyeleri farklılaşmanın ve dolayısıyla karşıtlığın
farkındadır ve toplumun genel davranış kalıplarının
dışında olmakla iftihar ederler. Tanımındaki deyişle, karşıt
kültür, toplumun birtakım değerlerine ters düşerken; altkültür,
hakim genel kültürün günlük işleyişinin çeşitli
yönleriyle ilgilidir.

Karşıtlık oluşturan kültür (counter ve contrasting
culture) ve zıt (contra veya against culture) kültür.
Karşıtlık oluşturan (counter) kültür gruplarına dahil
olanlar, hakim normlara uygunluk göstermeyen veya
gösteremeyen ve alternatif bir yaşam biçimi oluşturma
düşüncesindedirler. Örneğin 1950’lerin beatnikleri,
1960’ların çiçek çocukları, 1970’lerin ilaç kullanma
tutkunları ve diğer değişik tür toplum dışı grupları bu
başlık altında ele alabiliriz. Oysa zıt (contra, against)
kültür gruplar, tam tersine, yürürlükteki kültürel değerleri
ve kalıpları ortadan kaldırmak ve yerine başkalarını
koyma hedefini güderler.

Sözel olmayan iletişim; kelime kullanmadan
yapılan iletişim; bir bireyin ses kullanmadığı zamanlarda
ortaya çıkan iletişim biçimi, başka birinin de anlamları
kavraması için kişilerin yaptığı her şeydir. Dolayısıyla,
beden dili, yüz ifadesi, giyim kuşam, çevresel faktörlerin
iletişimdeki etkisini tanımlayan ve açıklayan bir disiplin
gibi yaklaşım ve tanımlarla karşılaşmak söz konusudur.
Bunlardan yola çıkarak, işlevsel olarak nitelendirilebilecek
tanımlar şöyle yapılabilir: İletişimde doğal olarak yer alan
ses tonlaması, yüz ifadeleri, mimikler, jestler, beden
hareketleri, renkler, aksesuarlar gibi kodlardır. Kısacası,
söz dışındaki sesleri de içeren, sözel (verbal) olmayan
göstergelerden oluşan iletişim kodlarıdır. Bir başka
ifadeyle; verili bir durum ya da bağlam içerisinde, sözsüz
davranışların tekil olarak ya da sözlü davranışlarla birlikte
anlamların değiş tokuşu ya da yorumlanışında,
çözümlemesinde kullanıldığı dinamik bir süreçtir.

Kısaca kelime kullanmadan bilgi aktarımı olarak
tanımlanabilecek sözsüz iletişim genel iletişimin yaklaşık
%93’ünü oluşturur. Bu oranın içinde genel iletişime oranla
%55’in yüz ifadeleri, vücut hareketleri, takılar, mesafe
algısı olduğu kabul edilirken %38’in ise ses tonu yoluyla
gerçekleştirildiği ileri sürülmektedir.

Sözel iletişim, sözsüz iletişime göre daha fazla
yapılandırılmıştır. Sözel iletişimin yasaları ve gramer
kuralları vardır. Sözsüz iletişim için her zaman özel bir
yapı veya yapılandırma söz konusu olmadığı için, sözsüz
iletişim sisteminde üzerinde ortaklaşılan az sayıda belirli
sembollerden bahsedilebilir. Sözel iletişim bir bakıma
sürekli olmayan parçalardan oluşurken, sözsüz iletişim
belli bir süreklilik gösterir. Sözel iletişimin tamamı ve
sözsüz iletişimin bir bölümü toplumsallaşma ve belli bir
kültüre uyumlaşma süreci içerisinde öğrenilir. Kasıtlı
sözsüz iletişim kodları çok büyük oranda öğrenilir,
kasıtsız sözsüz iletişim kodlarının çok büyük bir
çoğunluğu ise doğuştan getirilir ya da kendiliğinden
hayata geçirilir. Yapılan araştırmalar uzamsal, resimsel,
gestalt tasarımları gibi örnekleri içine alan sözsüz
uyarımların beynin sağ lobunda işlendiğini açıklar. Bunun
tersine sözel uyaranların büyük çoğunluğu başka deyişle,
analitik ve mantıklı tasarımlar da beynin sol lobunda
işlenir.

Tamamlama, çelişme/yalanlama, tekrarlama,
düzenleme, yerini alma, vurgulama, resmetme.

İletişim yokluğunu olanaksız kılmak, duyguları
ve coşkuları yetkin biçimde dile getirebilmek,
insanlararası ilişkileri tanımlamak ve belirlemek, sözel
içerik hakkında bilgi vermek, güvenilir iletiler sağlamak,
kültüre göre biçimlenmek.

Genel olarak sözsüz iletişim kodları: Fiziksel
görünüme, vücut biçimi/tipine ve büyüklüğüne; giyinme, aksesuarlar, takılar ve maddelere; vücut hareketleri ve
vücudun duruşuna; mimiklere ve gözlere; çevre, kişisel
mekan algısı ve kalabalığa; dokunmaya; ses
karakteristikleri, nitelikleri ve susma-ses diline; koku ve
tada; kültür ve zamana; renk ve renk tercihlerine göre
sınıflandırılır. Ancak bu sıralananların dışında sözsüz
iletişimin el sıkışma, dış görünüş, saç biçimi, özgüven,
nefes alıp-verme, renk seçimi vb. gibi diğer türleri de söz
konusu etmek mümkündür.

Üç çekicilik türü vardır: a. Fiziksel çekicilik, b.
İş-statü çekiciliği, c. Sosyal çekicilik.

Vücut biçimleri de bazı belli karakterlerle ilişkili
olabilir. Başka sınıflama biçimleri de olmasına rağmen
yapılan araştırmalar genel olarak üç vücut tipi üzerinde
uzlaşmıştır: İnce narin (Ectomorfik), kaslı (mesomorfik),
ağır, yuvarlak (endomorfik). Bunların yanısıra saç, deri
rengi, boy da önemlidir.

Sözsüz iletişim denildiğinde genellikle ilk akla
gelen vücut dili (beden dili), vücut hareketleri bir başka
deyişle jestlerdir. Beden dili, ya da bilimsel bir deyişle
“kinesics”, esas olarak duygu ve düşüncelerin vücut
hareketlerine yansımasıdır. Bir başka deyişle beden dili
insanın ilk anlaşma aracı ve ilk dili olmuştur. Bedenlerinin
dili aracılığı ile insanlar; duygularını, düşüncelerini,
isteklerini, ihtiyaçlarını ve ruhsal zenginliklerini başka
insanlarla paylaşmışlardır Sözsüz hareketler, dar
anlamıyla konuşma harici hareketlere karşılık gelir. Ayrıca
Vücut dili(kinesics) ve vücut hareketleri iletişimde
bulunan insanların birbirlerine karşı olan durumlarının da
ifadesi olabilir. Bu konunun doğru anlamlandırılması
kültürel (genel ve/veya üyesi olunan alt-kültür grubu) ve
kullanıldığı bağlama bağlıdır.

Keyfi (Arbitrary) kodlar: En çok kullanılan kod
türü budur. Bunlar keyfi olarak adlandırılır çünkü kod ile
işaret ettiği şey arasında doğrudan bir ilişki yoktur. En çok
bilinen örnek, merhabalaşmalarda elini kaldırmak, el
sallamak vs. İkonik Kodlar: Bu kodlar görünüşleri
yüzünden anlamları hakkında bazı ipuçları taşırlar. Yani
kodlar işaret ettikleri şey hakkında görsel olarak ipuçları
içerirler. Örneğin, birini öldüreceğini işaret eden birinin
boğaz kesme işareti yapması. İçsel Kodlar (Intrinsic):
Bunların içsel olarak adlandırılmalarının nedeni sembolik
anlam ve fiziksel görünüşleri ayrılamaz biçimde
birbirlerine yapışık olmasındandır. İşaret ettikleri şey ile
doğrudan görsel bir ilişkileri vardır. Örneğin kızgın bir
insanın titremesi, kızarması, yumruğunu sallaması gibi.
Beden dilini çözmek konusunda kendini geliştirmek
isteyenler işe koşulan kod türüne dikkat etmek
zorundadırlar. Bazı belli beden dili işaretleri birkaç kod
türünün bileşimi de olabilir.

Yüz yüze iletişimde göz teması iletişimi
kolaylaştırır. Tarafların güven duygusunu arttırır. Gözünü
göremediğimiz insanlar bizi rahatsız eder. Çünkü göz
temasını keser. Göz teması, toplumdan topluma değişiklik
gösterebilir. Özel bakış süresi kalabalıktaki bakış
süresinden farklıdır. Konuşulan insanın yakınlık
derecesine göre bu süre % 25 ile %100 arasında değişir.
Temas süresi, dinlerken artar. Konuşurken % 40-60 olan
göz teması süresi, dinlerken % 80 ‘e çıkar. Göz temasının
zayıf olması, güçsüzlüğü veya amaçsızlığı gösterir.
Ayrıca, kısa ve kesik bakışlar güven sarsıcıdır. Aşırı göz
kırpma ve göz sulanması da olumsuzdur. Göz kırpma bizi
sinirli, göz sulanması da aşırı duygusal veya zayıf gösterir.
Gözün çok seyrek kırpılması da olumsuzdur çünkü, bu
durum katı, gergin, soğuk bir ifade verir.

İnsan Hakimiyet Alanı: Bir tek ya da bir grup
insanın sürekli etkileşimde bulunduğu, hakimiyeti altında
tuttuğu belli bir bölgeyi belirtir. İnsan hakimiyet alanı 3
ölçüt temelinde sınıflanır: Bölgenin büyüklüğü; sahibine
göre bölgenin önemi; bölgede oluşan, ortaya çıkan
etkileşim türü. Kişisel Alan: İkinci bir bölge tanımı
“kişisel alan”dır. Vücudu bir cam küre gibi sardığı
varsayılan alana verilen isimdir. Bu da, cinsiyete, statüye
ve kültüre göre değişiklik gösterir. Burada insanların
bilinmez ve potansiyel korkulana göre kendilerini koruma
düzeyleri de bir etken olarak karşımıza çıkar.

Çevresel, kişisel, sosyal ve araç ilişkili faktörler.

Duyguları aktarma, izlenim yönetimi, düzenleme
işlevi.

Psikolinguistik susma (kısa ve uzun süreli),
etkileşimsel susma (karar verme ile ilgili, akıl yürütme ile
ilgili ve denetim kurma amacıyla), sosyo-kültürel susma.

Araştırmacılar cinsiyetler arası davranış
farklarının cinsiyet özelliklerinden kaynaklandığını,
toplumsal hayattaki statü farklılıklarıyla bir ilgisi
olmadığını ortaya koymuşlardır. Bu söylenenlere bağlı
olarak, kadın ve erkekler sözsüz iletişimin farklı
noktalarına odaklanma eğilimi göstererek farklı biçimlerde
iletişim kurar. Genel olarak kadınlar sözsüz iletişimin
daha yüksek düzeylerini tercih ederler. Kadınlar sözsüz
iletişimi kişisel bağlantılar kurmakta kullanırken
erkeklerin kullandığı sözsüz iletişim güç ve baskınlığın
eşlik ettiği paralel davranışlar olma eğilimi gösterir.

İletişime iki değişik bakış açısı söz konusudur. İlk bakış açısı ile yapılan yaklaşım, kaynak ile alıcının iletiyi nasıl kodladığı ve kod açımının nasıl yapıldığı ile ilgilenir. Ayrıca bu yaklaşımda, etkililik ve doğruluk da iletişimde büyük önem taşır. İletişim olgusuna bu bakış açısı ile bakıldığında, iletişim bir insanın diğerinin davranışına veya düşüncelerine etki etmekte kullandığı bir süreç olarak görülür. Eğer, etki istenenden değişik ya da daha azsa, ortada iletişimsel bir hatanın olduğu öne sürülür ve hatanın nerede oluştuğunu saptayabilmek için iletişim sürecinin işleme aşamaları incelenir. İkinci yaklaşım, iletişimi anlamların oluşturulması ve değişimi olarak görür. Bu yaklaşım, iletilerin veya metinlerin anlam oluşturmak için insanlarla nasıl etkileşimde bulunduğuna bakar. Bu da, metinlerin insanların kültüründeki rolü dile getirmektedir. Yanlış anlamaların iletişim hatalarının delili olmadığını; bunların kaynak ve alıcının kültürel farklılıklarından doğduğu öne sürülmektedir. Bu yaklaşıma göre, iletişim konusundaki çalışmalar bir anlamda kültür ve metinler üzerinde çalışmak anlamını taşır. Çalışmanın ana metodu ise semiotik (simgeler ve anlamlar bilimi) olarak ortaya çıkmaktadır.

Kültürel değerlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayan ve bazı kültürlerden diğerlerine kültürel değerlerin aktarılmasını ve alınmasını sağlayan süreç olarak “kültürel iletişim” dir.

Türk Dil Kurumunca yayınlanan Toplumbilim Terimleri Sözlüğünde kültür; «Tarihsel toplumsal
gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, kullanmada,
sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü
gösteren araçların tümü» olarak tanımlanmaktadır. 

Felsefe Terimleri Sözlüğünde kültür, felsefi açıdan şöyle tanımlanmaktadır: «…… bir ulusun bütün yaşama biçimlerinde birlikli bir üslup kazanması…… Tarihin sürekliliği içinde insanlar yoluyla ve insanlarda gerçekleşen manevi biçimlenme süreci, insanın manevi başarıları ve yaratışları…… Tüm olarak manevi ve törel yaşam; geniş bir toplumun bütün alanlarında ortak olan dinsel, ahlaksal, estetik, teknik ve bilimsel nitelikteki toplumsal olayların bütünü.»

Kültür kavramına antropolojik bir yaklaşım ise şöyledir: «Kültür, insanın bir toplum üyesi olarak edindiği bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk ve törelerle her türlü beceri ve alışkanlıklarını içeren karmaşık bir bütündür».

Kültür çerçeveleri ya da alanları en kapsamlısından başlamak üzere ideolojik, antropolojik, toplumsal ve artistik olarak sınıflandırılabilir.

Kültürü oluşturan ögeler; maddi kültür öğeleri, manevi kültür öğeleri olarak ikiye ayrılır.

Bir toplumun teknolojik gelişmişlik durumu, eserleri ve aletleri o toplumun maddi kültürü olarak
gösterilir.

Bir toplumun manevi kültür öğeleri: dil; estetik; bazı kültürel değerlerin öğrenilmesi
anlamında eğitim; din, inançlar, tutumlar, gelenekler toplumsal kurallar ve değerler; toplumsal
organizasyon ve toplumsal kurumlardır.

Kültür çeşitleri: genel kültür, Alt Kültür (Subculture) ve Karşıt Kültür (Counter Culture-Contraculture).

Herhangi bir ülkenin ve toplumun hakim inançları, değerleri, hareket tarzları ve yaptırımlarının türleri temelde o ülkenin genel kültürünü oluşturan parçalardır.

Alt-kültür : «Genel kültürdeki birtakım değerlerin ve inanışların paylaşılması, fakat, aynı zamanda
bazı kişilerle, yine o toplum içinde başka değerlerin de paylaşılması».

En basit anlamda karşıt kültür; toplumun birtakım değerlerine ters düşen bir kültür alt grubudur biçiminde tanımlanabilir.

Yapısal olarak ya da kullanılan kodlara göre iletişim ikiye ayrılır:
• Sözel İletişim (Verbal Communication)
Konuşma-Dinleme
Yazma-Okuma
• Sözsüz İletişim (Non-verbal Communication)

Sözsüz iletişim söz dışındaki sesleri de içeren, sözel (verbal) olmayan göstergelerden oluşan iletişim kodlarıdır.

Bu davranışlar, sesi dışarıda bırakırsak anlam aktarmak için kullanılan tüm davranışları içerir.
Örneğin, vücut biçimimiz, duruşumuz, giyimimiz, saçımız, yüz ifademiz, mekanın kullanımı gibi.
Dokunma da burada yer alır.

1. Sesli-Sözel İletişim Davranışları
2. Sessiz-Sözel İletişim Davranışları
3. Sesli-Sözsüz İletişim Davranışları
   1. Sessiz-Sözsüz İletişim Davranışları

• Yapılandırılmış veya Yapılandırılmamış Olmak
• Linguistik Olmak ya da Linguistik Olmamak
• Sürekli Olmak ya da Sürekli Olmamak
• Doğuştan Getirilen veya Öğrenilmiş Olmak
• Beynin Sağ ya da Sol Lobunda İşlenme

Tamamlama, çelişme ve yalanlama, tekrarlama, düzenleme, yerini alma, vurgulama, resmetme işlevi sözsüz iletişimin işlevleridir.

Sözsüz iletişim kodlarının ortak özelliklerini şu biçimde sıralamak mümkündür:
• İletişim yokluğunu olanaksız kılmak
• Duyguları ve coşkuları yetkin biçimde dile getirebilmek
• İnsanlararası ilişkileri tanımlamak ve belirlemek
• Sözel içerik hakkında bilgi vermek
• Güvenilir iletiler sağlamak
• Kültüre göre biçimlenmek