Her bir finansal tablo unsurunda, finansal nitelikteki işlemler nedeniyle meydana gelen artış ve azalışların izlendiği çizelgeye hesap adı verilir.

Borç, borçlandırma, alacak, alacaklandırma terimleri günlük hayatta ve ticari hayatta çok sıklıkla kullanılan kelimelerdir. Ancak bu kelimelerin muhasebe dilinde yüklendikleri anlamlar farklıdır. Borçlandırma veya alacaklandırma terimleri muhasebede, finansal nitelikli olaylar nedeni ile belirli bir finansal tablo unsurundaki değişikliği açıklayan “artış” veya “azalış” kelimeleri yerine kullanılır. Değişikliklerin bu şekilde ifade edilmesinin iki önemli nedeni vardır;

• Her işlem borçlandırma / alacaklandırma biçiminde açıklanabilir
• Her işlemde borçlandırılan tutar = alacaklandırılan tutardır

VARLIKLAR = BORÇLAR + ÖZ KAYNAKLAR

Varlık hesaplarındaki artışlar hesabın borç tarafında, azalışlar alacak tarafında gösterilir

Gider hesaplarındaki artışlar hesabın borç tarafında, azalışlar alacak tarafında
gösterilir

Kaynak hesaplarındaki artışlar hesabın alacak tarafında, azalışlar borç tarafında gösterilir.

Gelir hesaplarındaki artışlar hesabın alacak tarafında, azalışlar borç tarafında
gösterilir.

Hesaplar üzerinde finansal işlemleri ve olayları kaydedebilmek için belli bir yol izlenmelidir. Bunun için bir işlem veya olay olunca:

• Hangi hesapların etkilendiği,
• Etkinin ne yönde olduğu (artış veya azalış),
• Etkinin hesabın ne tarafında gösterileceği belirlenmelidir.

Varlık hesaplarının ilk açılışı borç tarafından yapılır.

Kaynak hesaplarının ilk açılışı alacak tarafından yapılır.

Gelir hesaplarının ilk açılışı alacak tarafından yapılır.

Gider hesaplarının ilk açılışı borç tarafından yapılır.

Hesabın kalanı; Hesapların borç veya alacak tarafları arasındaki farka denir. Eğer hesabın borç tarafı daha fazla ise bu fazlalık “borç kalanı”, alacak tarafı daha fazla ise bu fazlalık da “alacak kalanı” olarak isimlendirilir.

Bianço Hesapları:

• Varlık Hesapları,
• Boç Hesapları ve
• Öz kaynak Hesaplarından oluşur

Gelir Tablosu Hesapları;
• Gelir hesapları ve
• Gider hesaplarından oluşur.

Nazım hesaplar, işletmenin varlık ve kaynak yapısında bir değişme yaratmayan olaylarla ilgili olan fakat hatırlanması istenen bazı bilgilerin muhasebe içinde izlenmesi için kullanılan hesaplardır. Bu hesaplar karşılıklı olarak çalışırlar, yani varlık, kaynak veya sonuç hesapları ile karşılaştırılmazlar.

Bir işletmede kullanılacak hesapların sistemli ve gruplandırılmış şekilde yer aldığı listeye hesap planı adı verilir. Hesap planı işletmelerde kullanılan hesapları;
• belli bir sistem içinde amaca ve kontrole uygun biçimde bölümleyen,
• bu bölümleri kesin olarak sınırlayan ve açıklayan,
• aynı nitelikteki işlemlerin sürekli olarak aynı hesaplara kayıtlamasını sağlayan bir yönergedir

Ülkemizde oluşturulan hesap planının dayandığı hesap çerçevesinde hesap sınıfları şu şekilde yer almaktadır;
1. DÖNEN VARLIKLAR
2. DURAN VARLIKAR
3. KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
4. UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
5. ÖZ KAYNAKLAR
6. GELİR TABLOSU HESAPLARI
7. MALİYET HESAPLARI
9. NAZIM HESAPLAR

Muhasebenin temel işlevlerinden olan kaydetme işlevi “günlük defter” de denilen yevmiye defterinde gerçekleştirilir.

Güvenilir bir muhasebe sistemi için finansal nitelikteki işlemlerin önce yevmiye defterine kaydedilmeleri ve daha sonra büyük defterdeki hesaplara geçirilmeleri gerekmektedir. Bu işlem yapılırken, yani yevmiye defterinden büyük deftere aktarma yapılırken bir kısım matematiksel hatalar yapılabilir. Bu hataları kontrol amacı ile büyük defter hesaplarının her birinin borç, alacak tutarları ve kalanlarıyla birlikte listelenmesine mizan adı verilir.