Kullanıcı deneyimi tasarımı; strateji geliştirme,
kapsamı belirleme, yapıyı oluşturma, iskeleti oluşturma ve
görselleştirme olmak üzere soyuttan somuta doğru
ilerleyen beş ardışık aşamadan oluşur.

Strateji geliştirme aşamasında, kullanıcıların
ihtiyaçları, neden böyle bir ürüne ihtiyaç duydukları,
neden ihtiyaçların karşılanması gerektiği, neden bu
konuya eğildikleri gibi ürün ve hizmetin oraya
konmasındaki hedeflere zemin oluşturan sorulara yanıt
aranır.

Kapsam belirleme aşamasında, sorunun
çözümüne yönelik olarak ne yapılacağı, ürün veya
hizmetin işlevsel özelliklerinin ne olacağı ve içerik olarak
ne sunacağı belirlenir.

Yapılandırma aşamasında, sistemin bilgi
mimarisi oluşturulur ve etkileşim tasarımı yapılır.

Görsel tasarım aşamasında sistemin görsel
tasarımı yapılır.

başarısızlığın en sık görülen nedeni, ilk kodun
yazılması ya da ilk pikselin oluşturulmasından
kaynaklanır.

Ürünün amaçları ortaya konur.

Ürün hedefleri ve kullanıcı ihtiyaçlarının
belirlenmesi, edilen strateji geliştirme aşamasını oluşturur.

Ürün veya hizmet stratejisinin açık ve net bir
şekilde ortaya konmamasıdır.

Kendi hedefimiz veya hizmetimizin hedefini
değerlendirmektir.

Ürün veya hizmet hedefleri değerlendirilmez ve
yeterince detaylı bir şekilde ifade edilmez ise ekip üyeleri
ürün veya hizmetin nihai amacının ne olduğu konusunda
farklı fikirler yürütebilir ve bunları uygulamaya koymaya
çalışabilir.

Kullanıcı deneyimi tasarımının stratejik
amaçlarına ulaşıp ulaşmadığının göstergeleridir.

elen telefon çağrıları sayısı, web sayfası kullanım
istatistikleri, gelen e-posta sayıları, sayfayı tekrar ziyaret
eden kullanıcı sayıları olabilir.

Marka, işletmenin benliğini, vaatlerini, kişiliğini
de ifade eden kurumsal kimlik ve bu kimliğe sahip olma
durumudur.

Görsel kimlik kurumun görünür olan tüm
unsurlarında birbiriyle uyumlu şekilde kullanılan renkler,
biçimler, simgeler ve harf üslubu gibi elemanlarla kendini
ifade etmek için oluşturduğu görüntüdür.

Kullanıcıların zihninde sunulacak ürün veya
hizmete dair oluşan her türlü algı, izlenim; duygusal veya
zihinsel tepki markayı oluşturur.

Tasarımın merkezine hedef kitlenin ihtiyaç ve
istekleri konulmalıdır. Bu bakımdan strateji belirleme
aşamasında kullanıcı analizidir.

kime ulaşılmak istendiğinin,(hedef kitlenin)
belirlenmesidir

Yaş, cinsiyet, ilgi alanları, teknoloji kullanım
alışkanlıklar, harcama alışkanlıkları ve benzeri ölçütleri
temel alarak kullanıcıları gruplara ayırma işidir.

İnsan gruplarının yapısal özellikleriyle ilgili
bilgilerdir. En sık kullanılan demografik ögeler, cinsiyet,
yaş, iş durumu, yerleşim yeri olarak sayılabilir.

kullanıcıların dünyaya bakış açıları, herhangi bir
olay, durum veya olguya dair tutum ve algılarından oluşur.

Genellikle demografik bilgilerle ilişkilidir.

Herhangi bir teknolojik ürünü geliştirirken göz
önünde bulundurulması gereken önemli bir durum da
kullanıcıların o teknoloji ürününe yönelik tutumları ve
becerileridir. Kullanıcıların bu ürünle ne kadar vakit
geçirdikleri, bu ürünleri kullanmayı sevip sevmedikleri, en son yenilikleri takip edip etmedikleri, ürünlerini
güncelleyip güncellemedikleri gibi soruların cevaplarının
bilinmesidir.

Strateji belirleme aşamasına kullanıcı deneyimi
tasarım sürecindeki herkesi dâhil etmektir. Paydaşlar,
müşteriler, kullanıcılar, tasarımcılar, programcılar, proje
yürütücüleri bu süreçte yer almalıdır.

Strateji geliştirme aşamasında “Neden
yapacağız?” sorunun cevabı aranırken kapsam belirleme
aşamasında “Ne yapacağız?” sorusunun cevabı aranır. Bu
aşamada fonksiyonel özellikler ile içerik gereksinimleri
belirlenmektedir.

Yazılımın sahip olacağı işlevleri kapsarken;
içerik gereksinimleri sunulacak bilgileri kapsamaktadır.

Ürün veya hizmet olarak ne inşa edileceğini
bilmektir. Eğer sunmak istediğiniz ürün veya hizmetin
özelliklerini net olarak belirler ve ifade ederseniz
ekibinizdeki herkes büyük resim hakkında bilgi sahibi
olacak, projedeki görevini net bir şekilde tanımlayabilecek
ve proje amaçlarına ne zaman ulaşılacağını bilecektir. Ne
inşa edilmeyeceğini bilmektir. Sunulmak istenen ürün
veya hizmetin pek çok işlev ve özelliğinin olması iyi bir
şey gözükür ancak stratejik hedeflerle uyumlu olmayan
işlev ve özellikler beraberinde gereksiz iş yükü ve maliyet
getirir. O bakımdan kapsam belirleme aşamasında ortaya
konan pek çok fikrin arasından eleme yapılmalı hangi
işlev ve özelliklerin öncelikli olduğu belirlenmelidir.

Geliştirilecek yazılımın uygulamasının işlevsel
özellikleri hedef kitle ihtiyaçlarına göre belirlenir. Başarılı
uygulamalar incelendiğinde hedef kitlenin ihtiyaçlarına
odaklanan, hedef kitleye özel tasarlanan ve kullanıcıların
ihtiyaçlarına cevap veren fonksiyonlara sahip ürün ve
hizmetlerdir.

Olumlu dil olmak, kesin ifadeler kullanmak ve
öznel ifadeler kullanmaktan kaçınmaktır.

Sistemin yapmaması gereken bir şeyi tanımlamak
yerine yapılamaması gereken şeyi önlemek için ne
yapılması gerektiğini tanımlamak.

Arzu edilen işlevlerin oluşturulabilmesi için
yoruma yer bırakmayacak kesin ifadelerin kullanılması
gerekir.

Öznel, diğer bir değişle anlamı kişiden kişiye
değişen, ifadeler kullanmamak; kesin, açık, net olmanın,
belirsizlikten ve yanlış anlaşılmalardan kaçınmanın bir
başka yoludur.

İçerik dendiğinde çoğu insanın aklına sadece
sunulacak metinler gelir ancak içerik sunulacak ürün veya
hizmetin içinde yer alan her türlü fotoğraf, ses, video,
görsel ve metni kapsamaktadır.

Hemen her paydaşın konu ile ilgili pek çok fikri
olacaktır. Buradaki muhtemel sorun önem sırasını
belirlemek diğer bir ifade ile gelen bu fikirleri projenizin
kapsamına uygun olarak tasniflemek ve sınırlamak
olacaktır. Bu bakımdan içerikler planlanırken projenin
stratejik hedefleri unutulmamalı amaca uygun olmayan
içerikler elenmelidir.

Yapıyı oluşturma süreci, etkileşim tasarımı ve
bilgi mimarisi olmak üzere iki başlık aşamadan
oluşmaktadır.

Etkileşim tasarımı, kullanıcıların sunulan işlevler
ve sitenin fonksiyonelliği ile nasıl etkileşime geçileceğini
belirlemektedir.

Bilgi mimarisi internet sitesinde sunulacak
içeriklerin hangi yapıda oluşturulacağına karar
vermektedir. İçeriklerin organizasyonu, gruplanması,
sıralanması ve sunumu bu katmanda belirlenmektedir.

Etkileşim tasarımı, kullanıcıların olası
davranışları ve sistemin bu davranışa nasıl tepki vereceği
ile ilgilenir. Bilgisayarların yaygınlaşmaya yeni başladığı
yıllarda yazılımlar, makinelerden maksimum faydayı
sağlamaya odaklanmaktaydı. Günümüzde ise teknolojinin
gelişmesi ve insan odaklı tasarımın artan bir eğilim hâline
gelmesiyle insanların yazılımlardan maksimum faydayı
sağlaması yönünde tasarımlar yapılmaktadır.

Etkileşim tasarımı; hem maddi olmayan,
görülebilen ancak hissedilmeyen hem de kullanıcıların
ürünle, hizmetle ya da bir sistemle etkileşiminin nasıl
kurulduğu ile ilgili sorulara cevap aramaktadır.

Mekanik etkileşim ve arayüz etkileşimi olmak
üzere iki farklı şekilde ortaya çıkmaktadır.

Mekanik etkileşim, etkileşimin donanımsal
boyutunu kapsar.

Arayüz etkileşimi kullanıcının yazılım ile olan
diyaloğunu belirler.

Benzeşik öğeleri kullanma, görünürlük, önceden
sezilir olma, kontrolü kullanıcıya bırakma, ipuçlarını
kullanma, kullanıcın ön bilgileriyle uyumlu tasarımlar
yapma, kullanıcının dilinin kullanma, affedici olma, sadelik
ve estetik uyumunu yakalama ve alternatifler sunma.

Kullanıcının anlamasını kolaylaştırmak için
işlevlerin gerçek hayattaki karşılığının simgesel olarak
yerleştirilmesidir.

Ekran üzerine yerleştirilen düğmelerin ne işe
yaradığı hakkında ipucu veren görsel ve yazılı bilgileri
ifade etmektedir.

Her kullanıcının kendine hitap eden ayarlar ile
ürünün rahat şekilde kullanılmasını sağlamadır.

Yazılım işlevleri için alışılagelmiş yöntemler,
simgeler, düğmeler ve sözcüklerdir.

Kullanıcıların yabancı olduğu teknik
terminolojilerden kaçınılmasını sağlamaktır.

Kullanıcıda teknolojik fobi yaratacak karmaşık
düzenlemeler yerine, kolay kullanılabilen basit, açık ve
estetik düzenlemeler yapılmasını sağlamaktadır.

Karmaşık bütünler hâlinde bulunan bilgi
öbeklerini sınıflayarak, gruplayarak, bağlantılandırarak ya
da ayrıştırarak organize edip bilgiyi kullanıcının en rahat,
kolay ve işine yarayacak şekilde erişimine sunmayı
amaçlayan disiplindir.

Web içeriği açısından değerlendirildiğinde bilgi
mimarisi kullanıcının site içeriğinde etkili ve verimli bir şekilde
dolaşmasına imkân veren organizasyon şemalarının
oluşturulması ile ilgilenir. Web için bilgi mimarisi, kullanıcının
bilgiyi en kolay bulacağı şekilde sistemin yapılandırılması ve
bilgi sınıflama şemalarının oluşturulmasıdır.

Yukarıdan aşağıya yaklaşımda bilgi sınıflaması
doğrudan strateji geliştirme aşamasında belirlenen
hedefler ve kullanıcı ihtiyaçlarına göre yapılır. Aşağıdan
yukarıya yaklaşımda ise işlevsel özellikler ve içerik analizi
temel alınarak yapılır. Yukarıdan aşağıya yaklaşım esnek
bir yapının oluşturulmasına olanak sağlarken, aşağıdan
yukarıya yaklaşım da önemli noktaların gözden kaçmasını
engelleyecek daha yapılandırılmış bir süreç ortaya çıkartır.

Bilgi; ardışık, hiyerarşik, matris şeklinde veya
organik olarak ilişkilendirilebilir.

Bilgi yapılarındaki en küçük birime düğüm nedir.
Düğüm temsili bir olgudur ve tek bir tek bir bilgiden
oluşabileceği gibi bir bilgi öbeğinden de oluşabilir.

Ardışık yapılarda birbirini takip eden doğrusal bir
süreç vardır. Bir bilgiyi atlayarak diğerine ulaşmak
mümkün olmaz. Video içerikler en güzel örneklerindendir.
Bir videonun içerisinde verilen bilgiler ardışık olarak
birbirini izler, verilen bilgileri anlamlandırabilmek için
videoyu baştan sona izlemek gerekir.

Bu ilişkilendirmede bir merkezî kök düğüm,
hiyerarşide bir alt bir veya daha fazla düğüm ile bağlıdır.
Merkezî düğüm ile ikinci seviyedeki her bir düğüm
arasında noktadan noktaya bağlantı vardır. İkinci
seviyedeki her bir düğümde bir alt seviyedeki bir veya
daha fazla düğüm ile bağlıdır. Hiyerarşide en üst
seviyedeki merkezî kök düğümün üstünde başka bir
düğüm yoktur.

Kullanıcının bir düğümden diğerine diğer bir
ifade ile bir bilgiden diğerine iki veya daha fazla boyutta
geçmesine imkân sağlayan yapı olup kullanıcının aynı
içeriği farklı ihtiyaçlara göre süzdüğü sistemler için
gereklidir. Ayrıcı bazı kullanıcılar ürünleri renklerine ve
ebatlarına filtreleme bilgi yapılandırılması için
kullanılmaktır.

Organik yapılar, konular arasındaki ilişkilerin
çok net olmadığı veya yeni yeni ortaya çıktığı bilginin
belirli bir davranış kalıbı içermediği durumlar için
kullanılır.

Her bir bileşene tek tek bakmayı ve bileşenler
arasındaki ilişkinin oluşturulmasını içerir. Bu aşama;
arayüz tasarımı, gezinim tasarımı ve bilgi tasarımı
boyutlarını içerir.

Kullanıcı arayüzlerinin kolay anlaşılması ve
kolay kullanılması için basit aynı zamanda sahip olduğu
tüm işlevlerini kullanıcıya sunabilecek arayüz
tasarlamaktadır. Arayüzde kullanılacak bileşenler belirlenirken kullanıcının tanıdığı ve belirli yollarla
öğrenmiş olduğu bileşenlere bağlı kalınmalı ve tutarlı
olunması gerekir.

Butonlar, listeler, yazı alanları ve bunun gibi
bileşenler girdi alanlarını içerir.

Arama kutucuğu, etiketler, ikonlar ve buna
benzer diğer bileşenler gezinim bileşenleridir.

Gezinim tasarımının amacı, kullanıcıların site veya
uygulama içerisinde yolunu kolayca bulabilmesi, nerede
olduğunu konumlandırabilmesi ve kaybolmamasıdır.

Evrensel, yerel, tamamlayıcı ve bağlam olmak
üzere 4 temel yaklaşım bulunmaktadır.

Son noktadaki bir düğümden sistem içerisindeki
diğer bütün ana düğümlere ulaşılabilme durumunu ifade
etmektedir.

Son noktadaki bir düğümden sadece o düğümün
bağlantılı olduğu düğümlere ulaşabilecek şekilde sistemin
tasarlanmasıdır.

En son noktadaki bir düğümden ilgili düğümlere
bağlantı verilen durumdur.

Bağlantıların içeriğin içine gömüldüğü durumdur.
Sayfadaki metinde geçen bazı kelimelere bağlantı
tanımlamak örnek olarak verilebilir. Burada amaç
kullanıcıyı daha fazla bilgi almak isteyebileceği içeriğe
yönlendirmektir.

Bilgi tasarımı, bilginin kullanıcıya nasıl
sunulacağı ile ilgili olup bilgi görseli olarak ya da
kullanıcının daha kolay anlayabilmesi için çeşitli
gruplama ve sınıflamalardan yararlanılmasıdır.

Strateji-Kapsam-Yapı-İskelet-Görsellik

1. Bu ürün veya hizmet ile ne elde edeceğiz?
2. Kullanıcılarımız bu ürünü veya hizmeti kullandıklarında ne elde edecek?

Hedefler ve kullanıcı ihtiyaçlarıdır.

Hedefleri doğru anlamanın yolu ise “Hedefe ulaştığımı nasıl anlarım?” sorusunu yanıtlamaktan geçer.

Kullanıcı bölümleme, kullanıcıların ihtiyaçlarını anlamamızı kolaylaştırır.

Psikografik bilgi; kullanıcıların dünyaya bakış açıları, herhangi bir olay, durum veya olguya dair tutum ve algılarından oluşur.

İşlevsel Özellikler ve İçerik Gereksinimleridir.

Geliştirilecek yazılımın uygulamasının işlevsel özellikleri hedef kitle ihtiyaçlarına göre belirlenir.

Olumlu dil olmak, Kesin ifadeler kullanmak, Öznel ifadeler kullanmaktan kaçınmak olarak üç ana kuralı vardır.

Sistemin yapmaması gereken bir şeyi tanımlamak yerine yapılamaması gereken şeyi önlemek için ne yapılması gerektiğini tanımlamaktır.

Arzu edilen işlevlerin oluşturulabilmesi için yoruma yer bırakmayacak kesin ifadelerin kullanılması gerekir.

Öznel, diğer bir değişle anlamı kişiden kişiye değişen, ifadeler kullanmamak; kesin, açık, net olmanın, belirsizlikten ve yanlış anlaşılmalardan kaçınmanın bir başka yoludur.

Etkileşim Tasarımı ve İçerik Mimarisi'dir.

Etkileşim tasarımı, kullanıcıların olası davranışları ve sistemin bu davranışa nasıl tepki vereceği ile ilgilenir.

Hatırla ve tıkla yerine algıla ve tıkla yaklaşımı kullanılmalıdır.

Ardışık İlişkilendirme: Ardışık yapılarda birbirini takip eden doğrusal bir süreç vardır. Bir bilgiyi atlayarak diğerine ulaşmak mümkün olmaz.

Hiyerarşik İlişkilendirme: Ağaç topolojisi ya da hiyerarşik topoloji de denir. Bu ilişkilendirmede bir merkezi kök düğüm (hiyerarşinin en üst seviyesinde), hiyerarşide bir alt seviyede (ikinci seviye) bir veya daha fazla düğüm ile bağlıdır.

Matris İlişkilendirme: Kullanıcının bir düğümden diğerine diğer bir ifade ile bir bilgiden diğerine iki veya daha fazla boyutta geçmesine imkan sağlayan yapıdır.

Organik İlişkilendirme: Organik yapılar, konular arasındaki ilişkilerin çok net olmadığı veya yeni yeni ortaya çıktığı bilginin belirli bir davranış kalıbı içermediği durumlar için kullanılır.

Arayüz tasarımı-Gezinin Tasarımı-Bilgi Tasarımı'dır

İnsanın dünyayı algılaması görme, işitme, dokunma, koku ve tat alma olmak üzere beş duyusu ile olduğundan kullanıcı deneyimi tasarımının son durağı bu duyulara hitap edecek deneyimi tasarlamaktır.