Sosyoloji 1 Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Daniell Bell'e göre sanayi sonrası toplumlarda güç, iktidar ve toplumsal hareketliliğin temel unsuru nedir?
Mülkiyet |
Bilgi |
Sermaye |
Emek gücü |
Dış politika |
Kol emeğine dayalı “mavi yakalı” imalat işçilerinin yerlerini kol gücü yerine daha ziyade “kafa emeği” gerektiren “beyaz yakalı” hizmet sektörü çalışanlarına bırakması ile yaşana bu geçiş bazı düşünürler tarafından sanayi toplumundan sanayi sonrası topluma geçiş olarak görülmüştür. Bu düşünürlerin başında ise sanayi sonrası toplum kavramını Sanayi-Sonrası Toplumun Gelişi isimli çalışmasıyla yaygınlaştıran Daniell Bell gelmektedir. Bell’e göre sanayi sonrası toplumların temel özelliği güç, iktidar ve toplumsal hareketliliğin artık sanayi toplumlarında olduğu gibi mülkiyet etrafında değil bilgi etrafında şekilleniyor olmasıdır. Daniel Bell başta olmak üzere sanayi sonrası toplum tezinin savunucularına göre, “gelişmiş toplumlar olgunlaştıkça hizmetler kesimindeki işlere ve özellikle de enformasyon [bilgi] teknolojilerine” yatırım yapmaya başlamışlardır. Diğer bir ifadeyle, bu toplumlar “kömür, demir, çelik ve imalat gibi eski tarz sanayilerden” uzaklaşarak “üst düzey eğitim almış işgücüne gereksinim duyan sektörlere” ağırlık vermeye başlamışlardır.
2.Soru
Habgileri 19. yüzyılda hâkim olan evrimci kuramın temel ilkeleridendir?
I. Evrensellik: Evrim süreci bütün toplumlarda görülen evrensel ve doğal bir süreçtir;
evrimin evrensel yasalarına da ulaşmak
mümkündür.
II. Potansiyel (gizil güç): Her toplumun kendi
içinde değişme için bir potansiyeli, gizil
gücü vardır ve bunun için dışarıdan bir müdahaleye ya da yardıma ihtiyacı yoktur.
III. Bütünlük: Toplum birbiriyle ilişkili parçalardan oluşan bir bütündür. Evrimsel süreci anlamak için bu bütünün tamamına
bakılmalıdır.
IV. Evrimin yönü: Evrimsel sürecin belirli bir
yönü vardır ve değişme her zaman ileriye
doğru gerçekleşir.
V. Gerekircilik: Evrimsel süreçte, değişim zorunludur ve kaçınılmazdır. Toplumlar belirlenmiş aşamaları sırayla geçerler.
VI. Aşamalı değişim: Evrimin evrensel yasaları
çerçevesinde her toplum belirlenmiş aşamaları geçer, ani değişimler ve dönüşümler
geçirmezler.
VII. İndirgeme: Doğanın ve toplumların evrimsel süreci arasında benzerlikler vardır.
I ve II |
I, II ve III |
III, IV ve V |
V ve VI |
Hepsi |
19. yüzyılda hâkim olan evrimci kuramın temel
ilkeleri şu şekilde sıralanmaktadır (Smith, 1996:
47-48):
• Evrensellik: Evrim süreci bütün toplumlarda görülen evrensel ve doğal bir süreçtir;
evrimin evrensel yasalarına da ulaşmak
mümkündür.
• Potansiyel (gizil güç): Her toplumun kendi
içinde değişme için bir potansiyeli, gizil
gücü vardır ve bunun için dışarıdan bir müdahaleye ya da yardıma ihtiyacı yoktur.
• Bütünlük: Toplum birbiriyle ilişkili parçalardan oluşan bir bütündür. Evrimsel süreci anlamak için bu bütünün tamamına
bakılmalıdır.
• Evrimin yönü: Evrimsel sürecin belirli bir
yönü vardır ve değişme her zaman ileriye
doğru gerçekleşir.
• Gerekircilik: Evrimsel süreçte, değişim zorunludur ve kaçınılmazdır. Toplumlar belirlenmiş aşamaları sırayla geçerler.
• Aşamalı değişim: Evrimin evrensel yasaları
çerçevesinde her toplum belirlenmiş aşamaları geçer, ani değişimler ve dönüşümler
geçirmezler.
• İndirgeme: Doğanın ve toplumların evrimsel süreci arasında benzerlikler vardır.
3.Soru
Moderniteyi dört temel kurum aracılığıyla ele alan Giddens'ın özel mülkiyete dayalı sermaye ile mülksüz ücretli emek arasındaki ilişkiye dayanan bir meta üretim sistemi olarak tanımladığı kavram hangisidir?
Kapitalizm |
Endüstrileşme |
Gözetim aygıtları |
Askeri güç |
Şiddet araçlarının kontrolü |
Kapitalizm, özel mülkiyete dayalı sermaye ile mülksüz ücretli emek arasındaki ilişkiye dayanan bir meta üretim sistemidir ve bu özelliklerden kaynaklanan bir sınıf sistemi tarafından karakterize edilir. Doğru cevap A'dır.
4.Soru
“Halkın halk tarafından halk için yönetimi” anlayışını gerçekçi bulmayanlar kimlerdir?
Liberal demokrasi yaklaşımını benimseyenler |
Demokratik rejimler |
Demokratlar |
Küreselleşen ulus-devletler |
Kapitalist rejim yanlıları |
Liberal demokrasi yaklaşımını benimseyenler, doğrudan demokrasi idealini ifade eden,
“halkın halk tarafından halk için yönetimi” anlayışı gerçekçi bulmazlar.
5.Soru
Modern öncesi dönemde de idareciler, yönetilenlerin kendileri hakkında neler düşündüklerini öğrenmek istemekteydiler. Casusluk, jurnalizm ve hatta bazen idarecilerin kıyafet değiştirerek halkın arasına karışmaları yönetenlerin nelere tahammül edebileceklerini öğrenme çabasının ne kadar eskiye dayandığını göstermektedir. Cümlede geçen “jurnalizm” ne anlama gelmektedir?
Gizlenmek için kılık değiştiren |
Gazete yayınlayan |
Halk adamı |
Gezgin |
İstihbarat işi ile uğraşma |
Modern öncesi dönemde de idareciler, yönetilenlerin kendileri hakkında neler düşündüklerini öğrenmek istemekteydiler.Casusluk, jurnalizm ve hatta bazen idarecilerin kıyafet değiştirerek halkın arasına karışmaları yönetenlerin nelere tahammül edebileceklerini öğrenme çabasının ne kadar eskiye dayandığını göstermektedir.
6.Soru
I. Bu kuramın temelinde, Marx’ın toplumu sınıfsal çözümlemesi yer alır.
II. Bu kuram toplumu bütünsel olarak ele alan yaklaşımların sosyolojik çözümlemede ihmal ettiği insan davranışının, öznel ve yorumlayıcı yönlerine önem vererek, onları ön plana çıkarmaya çalışmıştır.
III. Bu kuramın vurguladığı en önemli öge benlik kavramıdır.
IV. Bu kuramın temelinde yeniden canlanan ya da yeniden inşa edilen sosyoloji disiplinin konuları arasında cinsellik ve beden, kimlik ve farklılık, görsel ve kültürel sosyoloji yer almaktadır.
Yukarıda verilen maddelerden hangisi veya hangileri “Sembolik Etkileşimcilik” ile ilgili bir ifadedir?
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, II ve III |
I, II, III ve IV |
I numaralı madde Çatışmacı kuramın, II ve III Sembolik Etkileşimcilik Kuramının, IV numralı madde ise Feministik Kuramın bir özelliğidir.
7.Soru
"Toplumda yaratılmış düşüncelere dayanarak kadınlara ve erkeklere farklı roller, sorumluluklar ve görevler yüklenmesini" ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Biyolojik cinsiyet |
Toplumsal cinsiyet eşitsizliği |
Toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü |
Toplumsal cinsiyet |
Ataerkillik |
Kadınların ve erkeklerin ne yapması gerektiği ya da neleri yapabileceği hakkında toplumda yaratılmış düşüncelere dayanarak kadınlara ve erkeklere farklı roller, sorumluluklar ve görevler yüklenmesini ifade eden kavram "toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü"dür. Böylece, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri, toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü temelinde yeniden üretilmektedir. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Aşağıdaki isimlerden hangisi sosyolojinin klasik kurucuları arasında yer almaz?
Emile Durkheim |
Karl Marx |
Max Weber |
Saint Simon |
Hiçbiri |
Sosyolojinin klasik kurucuları Durkheim, Marx ve Weber, modern toplumları oluşturan değişimin, geleceği nasıl şekillendireceğini anlamaya ve açıklamaya çalışmışlardır. Weber, modern çağın ağırlıklı olarak etkin bir biçimde rasyonelleşme ve bürokrasi tarafından şekilleneceğine ve geleneksel eylemlerin daha az önemli olacağına inanmıştır. Marx ve Durkheim ise bilimsel ve rasyonalist düşünceye daha az vurgu yapmışlar, fakat her ikisi de toplumun ilerlemeci olarak gelişiyor olması üzerine güçlü bir inanca sahip olmuşlardır.
9.Soru
Benedict Anderson “hayali bir cemaat”i ne için kullanmıştır?
Ulus |
Din |
Tarih |
Devlet |
Nüfus |
Ulus, Benedict Anderson’un deyimiyle, “hayali bir cemaat”tir. Kendilerinin bir ulusa mensup olduğunu söyleyen kişiler, kökleri eskiye giden ve birebir tanımaları mümkün olmayacak kadar fazla kişiden oluşan çok daha büyük bir topluluğun parçası olarak kendilerini hissederler.
10.Soru
Moderniteyi dört temel kurum aracılığıyla tanımlayan Giddens’a göre aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?
Askeri güç ya da şiddet araçlarının kontrolü |
Statü kaygısı |
Endüstrileşme |
Gözetim aygıtları |
Kapitalizm |
Moderniteyi dört temel kurum aracılığıyla tanımlayan Giddens’a (1994: 57-58) göre, bu kurumlardan birincisi kapitalizm, ikincisi olan endüstrileşme, üçüncüsü gözetim aygıtları, dördüncüsü ise askeri güç ya da şiddet araçlarının kontrolüdür.
11.Soru
Çalışmayı “ekonomik veya sembolik değeri olan ve sadece zevk için üstlenilmeyen fiziksel ve zihinsel çaba içeren, amaçlı insan aktivitesi” olarak tanımlayan sosyal bilimci kimdir?
John W. Budd |
Anthony Giddens |
C. Wright Mills |
Max Weber |
Emile Durkheim |
Çalışmayı “ekonomik veya sembolik değeri olan ve sadece zevk için üstlenilmeyen fiziksel ve zihinsel çaba içeren, amaçlı insan aktivitesi” olarak tanımlayan sosyal bilimci John W. Budd'dır. Bu tanım, çalışmanın ekonomik karakterinin yanı sıra, zevk ve sembolik değer ifadelerinin içeriğini oluşturan psikolojik, kültürel ve toplumsal yanları üzerine de düşünmemize imkân vermesi bakımından önemlidir.
12.Soru
Feminist kuramın 18. yüzyıl Aydınlanma döneminde ortaya çıkan ilk aşamasında feministler, klasik liberalizmin eşitliği belirleyen temel ilkesi olarak hangi öğretisi ile ilgilenmişlerdir?
Sembolik etkileşim |
Bireysel özgürlük |
Semboller |
Eşitlik |
Zihin işlevi |
Feminist kuramın 18. yüzyıl Aydınlanma döneminde ortaya çıkan ilk aşamasında feministler, klasik liberalizmin eşitliği belirleyen temel ilkesi olarak ‘bireysel özgürlük’ öğretisi ile ilgilenmişlerdir.
13.Soru
Yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasına ne denir?
Oryantalizm |
Komünizm |
Etnosantrizm |
Sosyalizm |
Oksidentalizm |
Etnosantrizm, yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasıdır (Marshall, 1999). Doğru cevap C'dir.
14.Soru
- Devlet toplumsal düzeni korur, kapitalist üretim ilişkilerine dayalı toplumsal düzende ise bazı sınıf ve gruplar, diğerlerinden daha fazla ayrıcalığa sahiptir.
- Devlet, şiddet kullanımını tekeline almaya çalışan bir aygıttır, ancak bunu sadece bir sınıfın egemenliğini sürdürmesi için yapmaz.
- Özel mülkiyete sahip olup olmama üzerinden tanımlanan sınıflar arasındaki mücadele, tarihin itici gücü ya da motorudur.
- Devlet, egemen sınıfın sömürülen sınıfları baskı altında tutmak için kullandığı bir mekanizmadır.
- Devletin ortaya çıkışı sadece sınıflar arası mücadeleye indirgenemez, savaşlar ve teknolojik gelişmeler en az sınıf mücadeleleri kadar önemlidir.
Hangisi Weberyan devlet anlayışının özelliklerindendir?
- Devlet toplumsal düzeni korur, kapitalist üretim ilişkilerine dayalı toplumsal düzende ise bazı sınıf ve gruplar, diğerlerinden daha fazla ayrıcalığa sahiptir.
- Devlet, şiddet kullanımını tekeline almaya çalışan bir aygıttır, ancak bunu sadece bir sınıfın egemenliğini sürdürmesi için yapmaz.
- Özel mülkiyete sahip olup olmama üzerinden tanımlanan sınıflar arasındaki mücadele, tarihin itici gücü ya da motorudur.
- Devlet, egemen sınıfın sömürülen sınıfları baskı altında tutmak için kullandığı bir mekanizmadır.
- Devletin ortaya çıkışı sadece sınıflar arası mücadeleye indirgenemez, savaşlar ve teknolojik gelişmeler en az sınıf mücadeleleri kadar önemlidir.
Hangisi Weberyan devlet anlayışının özelliklerindendir?
II ve III |
I, II, V |
I, II, IV, V |
I, II, III, IV, V |
III ve IV |
Başta Max Weber olmak üzere Marksist olmayan birçok fikir adamı tarafından geliştirilmiş ve Weberyan diyebileceğimiz devlet anlayışında, devlet, belli fonksiyonları yerine getirmek için karmaşık gelişmeler neticesinde ortaya çıkmış hakim sınıfın baskı aracı olmaya indirgenemeyecek bir mekanizmadır. Devletin ortaya çıkışı sadece sınıflar arası mücadeleye indirgenemez, savaşlar ve teknolojik gelişmeler en az sınıf mücadeleleri kadar önemlidir. Devlet, şiddet kullanımını tekeline almaya çalışan bir aygıttır, ancak bunu sadece bir sınıfın egemenliğini sürdürmesi için yapmaz. Devlet toplumsal düzeni korur, kapitalist üretim ilişkilerine dayalı toplumsal düzende ise bazı sınıf ve gruplar, diğerlerinden daha fazla ayrıcalığa sahiptir. Bu anlamda devlet eşitsizlikleri de korumuş olur, ancak bunu kabul etmek demek devletin sadece bir sınıfın hizmetinde olduğunu kabul anlamına gelmez.
15.Soru
"Siyaset" kavramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi/hangileri söylenebilir?
1. Karar alma mekanizmalarıyla ilgilenir.
2. Siyaset bir süreç değil sonucu ifade eder.
3. Her toplumsal kural siyasetle ilgilidir.
Yalnız 1 |
Yalnız 2 |
1 ve 2 |
1 ve 3 |
Yalnız 3 |
Genel anlamda siyaset, insanların bir arada yaşayabilmesi için gerekli olan ortak kurallar ve karar alma mekanizmalarıyla ilgilenir. Siyaset bir kez olup biten bir durumdan ziyade bir süreci ifade eder. Ortak kuralları bir kez koyduktan sonra süreç sona ermez. Diğer taraftan her toplumsal kural siyasetle ilgili değildir. Ahlak ve örf ve âdet kurallarının ihlali halinde devreye bir otorite girmez, toplumsal baskıya güvenilir. Doğru yanıt A seçeneğidir.
16.Soru
Modern devletin ortaya çıkışında aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisi bulunmaz?
Ticaret alanındaki gelişmeler |
Ateşli silahların keşfi |
Üretim artışı |
Hristiyanlık |
Ulaşım alanındaki gelişmeler |
Modern devlet ilk kez Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Ateşli silahların keşfi, üretim artışı, ulaşım ve ticaret alanındaki gelişmeler, modern devletin Avrupa’da ortaya çıkışını tetikleyen başlıca unsurlardandır. Ancak Avrupa’nın Hristiyan olmasının bu noktada belirleyici olmadığını söylemek gerekir. Doğru cevap D’dir.
17.Soru
İşçiye verilen ücret ile onun performansı arasında yakın ilişki olmalıdır ve işçi standart üretim düzeyine eriştiği zaman günlük ücret dışında belli bir ek prim verilerek motive edilmelidir şeklindeki bilimsel yönetim anlayışı hangi kavram ile ifade edilir?
Post-fordizim |
Fordizim |
Taylorizm |
Kurumsallaşma |
Uzmanlaşma |
Taylor’un bilimsel yönetim anlayışının temel unsurlarından biri işçiye verilen ücret ile onun performansı arasında yakın ilişki olmalıdır. İşçi standart üretim düzeyine eriştiği zaman günlük ücret dışında belli bir ek prim verilerek motive edilmelidir şeklindedir.
18.Soru
Doğa, insan ve toplum hakkında yeni bir dünya görüşü ortaya koyan Aydınlanma Düşünürleri arasında aşağıdaki seçeneklerde verilen isimlerden hangisi yer almaktadır?
David Humme |
Walter Benjamin |
Rudolf Arnheim |
Umberto Eco |
Malcom Gladwell |
Doğa, insan ve toplum hakkında yeni bir dünya görüşü ortaya koyan Aydınlanma düşünürleri arasında, Baron de Montesquieu, Voltaire, David Hume, Thomas Hobbes, Adam Ferguson ve J.J. Rousseau, önemli isimler olmuşlardır. Bu doğrultuda doğru seçenek A'dır.
19.Soru
Giddens’a göre küreselleşme sürecindeki temel unsurlar nelerdir?
Üretim - Tüketim - Politik |
Tüketim - Kültürel - Politik |
Ekonomik - Politik |
Ekonomik - Kültürel - Politik |
Ekonomik - Kültürel - Politik - İmaj |
Giddens’a göre küreselleşme sürecinde ekonomik, kültürel ve politik olmak üzere üç temel unsur bulunmaktadır. Bunlar: Ekonomik- Küresel piyasaların gelişimi ve dünya çapında pazarlar ve fabrikalara sahip Sony ve Ford gibi modern çokuluslu şirketlerin gücünde artış; Kültürel- Kitle iletişim araçları ve uydu yayınlarıyla yaratılan küresel fikirler, imgeler ve kimliklerin gelişimi; Politik- Uluslararası diplomasiye geçiş, uluslar-üstü ve dünya çapındaki yönetim birimleri ve ağların yükselişiyle, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler Örgütü’nden Güney-Doğu Asya Ulusları Birliği’ne doğru geçiş.
20.Soru
Toplumsal değişmeyi toplumların mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru geçirdiği evrim süreci olarak ele alan kuramcı aşağıdakilerden hangisidir?
Spencer |
Herbert |
Marx |
Comte |
Durkheim |
Bir diğer evrimci kuramcı olan Durkheim toplumsal değişmeyi toplumların mekanik dayanışmadan organik dayanışmaya doğru geçirdiği evrim süreci olarak ele alır. Nüfus yoğunluğunun az olduğu ve benzerliğe dayalı olan mekanik dayanışmadan
nüfus yoğunluğunun arttığı ve farklılığın hâkim olduğu organik dayanışmaya geçiş sürecinde işbölümü çok önemli bir role sahiptir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ