Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı 2 Ara 5. Deneme Sınavı

Musammat, divan şiirinde bendlerle kurulan nazım şekillerinin geneline verilen addır. 

Recaizade’nin Türk şiirinde kendi zamanına kadar pek görülmemiş birkaç tema getirdiği belirtilmektedir. Bunlar; yaban arısı, kuzu otlatan kız, çiçek ve kelebektir. 

Abdülhak Hâmit Tarhan, Namık Kemal ve Recaizâde tarafından övülmüş ve genç şair adaylarına örnek şair olarak gösterilmiştir. Ayrıca “Şâir-i Âzâm” unvanıyla da Türk edebiyatının en üst seviyelerine çıkarılmıştır.

A, B, C ve D seçeneklerinde verilen eserler Sami Paşazâde Sezai'ye aittir. E seçeneğinde verilen eser ise Abdülhak Hâmit Tarhan'a aittir.  “Küçük Şeyler Mukaddimesi”nde güzel yazılmak şartıyla her şeyin edebiyata konu olabileceğini söyleyen Sami Paşazâde Sezai’ye göre Güneş sistemini anlatmakla küçücük bir böceğin kalbini incelemek edebiyat bakımından birbirine eşittir. En mükemmel kitaplarda bile eksik olan bazı küçük şeylerin edebiyat bakımından öneminin büyük olduğunu dile getirir (Samipaşazâde Sezai, 2003a, s.101). Doğru cevap C'dir.

Muallim Naci ve Ahmet Midhat Efendi’nin birbirlerine yazdıkları mektuplardan oluşan eser Muhaberat ve Muhevarat’tır.

Doğru cevap B dir. Sami Paşazâde Sezai’nin “İki Yüz Elli Kuruşa Bir Asır” hikayesinde Çamlıca’daki ağaçlık bir bölgede önce bir ağacın “teverrüm etmesi” sonucu yapraklarının dökülmesi, sonra ağaçların kesilerek satılması sonucu arazinin çölleşmesi anlatılmıştır. 

Recaizade’nin kalemi nadiren siyasi kisveye bürünür. Özellikle Namık Kemal ile mektuplaşmaları onun kaleminin siyasallaştığı metinlerdir. A, B, D ve E şıklarında geçen bilgiler doğrudur. 

Abdülhak Hamit Tarhan’ın yazdığı ilk tiyatro Macera-yı Aşktır.

Sami Paşazâde Sezai, politik düşünceleri veya toplumun bir kesimini savunmak yolu­na gitmeden, kısa hikâyenin dar çerçevesi içerisinde bir veya birkaç kişinin belirli zaman dilimindeki yaşama biçimini, kişisel serüvenini anlatmayı seçer.

Doğru cevap E dir. Sami Paşazâde Sezai'nin Şir adlı eseri Abdülhak Hâmit'in Macera-yı Aşk adlı eserin konusuyla benziyordur. 

Takrîzât Recaizâde Mahmut Ekrem’in eseridir. 

Hikâye ve roman kişileri, so­yut birer varlık olmaktan çıkarak çevreyle, nesnelerle ilişkilendirilir; dış dünya kimi za­man onların bakış açısıyla anlam kazanır. Romanlardaki dramatik aksiyona olaylardan çok; esaret, kadın hakları, kıskançlık, masumiyet, özentili yaşayışların yarattığı yıkımlar gibi konular yön vermeye başlar. Roman kişileri döne­min sosyal hayatına, modalarına, eğitim ve kültürel yapısına uygunluk gösterecek şekilde kimlik kazanır.

İmge, bir kelimenin ya da kelimeler topluluğunun, sözcük anlamının dışında ve/veya ötesinde, sözcüğün ya da sözcük öbeğinin belirtme, gösterme ve adlandırma özelliğine/ yeteneğine/gücüne “çağrışım”ı da ekleyerek kullanma marifetidir. 

Tanzimat Dönemi ikinci kuşak sanatçılarından Recaizâde Mahmut Ekrem, şair ve yazarlığının yanı sıra Batı retoriğine yönelen bir edebiyat kuramcısı olarak da edebiyat tarihlerinde ayrıca­lıklı bir yer edinir. Tanzimat Dönemi eleştirisinin Namık Kemal’den sonra ikinci önemli ismi olan Recaizâde Mahmut Ekrem’in eleştiri anlayışının önemli tarafı, Tanzimat edebiyatının estetiğini yapması ve eski edebiyat ta­raftarlarına karşı yeni edebiyatı savunmasıdır. Ekrem, aynı zamanda Servet-i Fünûn kuşağının da âdeta yol haritasını çizer ve fikirleriyle, bakış açısıyla onlara yol gösterir. Servet-i Fünûn edebiyatının teorisyeni olarak görülen Recaizâde Mahmut Ekrem, Ta’lîm-i Edebiyat, Takdir-i Elhan, “III. Zemzeme Mukaddi­mesi” ve Takrizat adlı eserlerinde sanat, edebiyat ve şiirle ilgili eleştirilerini dile getirir.

Hikâyeleriyle birlikte düşünüldüğünde hikâye türü üzerinde gerçek değişimi ve kısa hikâyenin Türk edebiyatında belirli bir form kazanmasını sağlayan yazarlar Sami Paşazâde Sezai ve Nabizâde Nâzım'dır. 

Sami Paşazâde Sezai, Abdülhak Hâmit ve Recaizâde Mahmut Ekrem gibi tabiattaki
her şeyi şaire ilham veren unsurlar olarak görür. Bununla birlikte Ekrem’in II. Zemzemeki tabında yer alan “Mersiye”yi okurken vicdanının, sakin sakin ağlayan kalbin sesini işittiğini, kelimelerin güzideliğinin ve sözlerin tabiiliğinin ruh için güzel bir ahenk olduğunu vurgular. Ona göre, bir çocuğun ölümünü Ekrem’den daha etkileyici, daha mükemmel tasvir eden bir başka Türk şairi yoktur. 

Recaizade Mahmut Ekremin eserlerinden olan Şemsa 1895 yılında yazılmıştır.

Recaizâde Mahmut Ekrem’in Takdir-i Elhan isimli eleştiri kitabı 1886 yılında yazılmıştır.