Tarihi Coğrafya Final 19. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi okuyucunun bilgiyi tek bir harita üzerinde görmesinin sağladığı avantajlardandır?
Mekansal analiz türlerine olanak sağlaması |
Mekansal verinin nerede konumlandırıldığını göstermesi |
İnterdisipliner geçişlerin devam etmesi |
Mekansal ilişkilerin çok daha iyi algılaması |
Coğrafyacılara gerek duymaksızın verilerini mekansallaştırmalarına imkan tanıması |
Fazlaca bilgiyi tek bir harita üzerinde görme imkanına sahip olan okuyucu, mekansal ilişkileri çok daha iyi algılamakta ve onun zihninde daha kalıcı yer edebilmektedir. Çünkü haritalar sözel bilginin kişinin zihninde somutlaştırılmasını sağlayan önemli bir araçtır.
2.Soru
Kutsal yazıt anlamına gelen ve şekillerden oluşan yazı türü hangisidir?
Çivi yazısı |
Ferman |
Hiyeroglif |
Ahidname |
Nizamname |
Hiyeroglif, Yunanca “Hieros (Kutsal) + Glypho (Yazıt)” kelimelerinden oluşur ve “Kutsal Yazıt” anlamına gelir. Alfabeyi oluşturan harflerin de kökeni kabul edilen bazı resim ve şekillerden oluşan bir yazı türüdür.
3.Soru
Geçmiş yıllardaki önemli olayları özetleyen ve ait oldukları yılların müessese ve hal tercümeleri hakkında bilgi veren kaynak aşağıdakilerden hangisidir?
Salname |
Biyografi |
Vekayiname |
Otobiyografi |
Seyahatname |
Salnameler: Geçmiş yıllardaki önemli olayları özetleyen ve ait oldukları yılların müessese ve hal tercümeleri gibi çeşitli konular hakkında son derece kısa ve önemli bilgiler veren eserlerdir.
4.Soru
İnsanın yazdığı, ürettiği ya da söylediği bilgi veren malzemeye genel anlamıyla ne ad verilmektedir?
Kaynak |
Eser |
Kalıntı |
Kitap |
Materyal |
Genel anlamı ile kaynak, bilgi veren malzeme olup insanın söylediği, yazdığı ya da ürettiği her şey bu kapsama girer, ancak her bilgi veren malzeme de kaynak olma özelliği taşımaz. Bir malzemenin kaynak olabilmesi için ya devrinde vücuda getirilmiş olması ya da devrine yakın bir zamanda ve devrinin kaynaklarından faydalanılarak meydana getirilmiş olması gerekir.
5.Soru
Bir elementin (maddenin) atom çekirdeğindeki nötronların sayısı, proton sayısına göre fazla ise; bu tür elementler kararsız bir yapı göstermektedir ve çekirdeğindeki nötronlar alfa, beta, gama gibi çeşitli ışımalar yaparak parçalanmaktadırlar. Bu şekilde etrafına ışın saçarak parçalanan maddelere ne ad verilir?
Atom |
İzotop |
Element |
Manyetik madde |
Radyoaktif madde |
Bir elementin (maddenin) atom çekirdeğindeki nötronların sayısı, proton sayısına göre fazla ise; bu tür elementler kararsız bir yapı göstermektedir ve çekirdeğindeki nötronlar alfa, beta, gama gibi çeşitli ışımalar yaparak parçalanmaktadırlar. Bu şekilde etrafına ışın saçarak parçalanan maddelere radyoaktif madde denir.
6.Soru
Tarihi dönemler boyunca insan faaliyetlerinden ve yerleşmelerinden kaynaklanan sınırlı bir alana ait tüm kalıntıların
kapsamlı bir şekilde ve detaylı bir ölçekte haritalanması ve kaydedilmesi aşağıdaki kavramlardan hangisini ifade etmektedir?
Saha araştırması |
Arkeolojik kazı |
Tarihi bölge araştırması |
Tarihi-coğrafi bölge araştırması |
Coğrafi-beşeri bölge araştırması |
Tarihi-coğrafi bölge araştırması, tarihi dönemler
boyunca insan faaliyetlerinden ve yerleşmelerinden
kaynaklanan sınırlı bir alana ait tüm kalıntıların
kapsamlı bir şekilde ve detaylı bir ölçekte haritalanması ve kaydedilmesidir.
7.Soru
Bir şeyin başka bir şeyden daha yaşlı veya daha genç olduğunu belirleyerek yapılan tarihlendirme aşağıdakilerden hangisidir?
Göreli tarihlendirme |
Mutlak tarihlendirme |
Belirsiz tarihlendirme |
Yazınsal tarihlendirme |
Radyoaktif tarihlendirme |
Bağıl/göreli tarihlendirme, bir şeyin başka bir şeyden daha yaşlı veya daha genç olduğunu belirlemekle yapılır. Başka bir deyişle, normal şartlarda tortul tabakalar, fosiller, insan ürünü atıklar ve eserlerin dizilişleri/tabakalanışları yatay olur ve her zaman, alttaki tabaka üsttekinden yaşlıdır. Yani bu yöntem, olaylar veya buluntular arasındaki ilişkiyi inceleyerek hangisinin daha önce, daha sonra veya çağdaş olduğunu bulmaya çalışır. Göreli tarihlendirmenin esasını oluşturan bu kural, kesin bir tarih veremese de, görece yaş sıralamasına izin vermektedir. Doğru yanıt A'dir.
8.Soru
Arkeolojide Kalıntı-Buluntu arasındaki fark hangi şıkta doğru verilmiştir?
Tarihçilerin bize aktardıkları |
Kültür kaynakları – yüzey araştırmasından çıkan |
Yüzey araştırması sonucu ortaya çıkan |
Kültür kaynakları |
Yazılı alıntılardan ortaya çıkan |
Uygarlık tarihinin başlangıcından günümüze ulaşan; aletler, çanak-çömlek, heykelcikler, hayvan kemikleri gibi maddi kültür kaynaklarına kalıntı, kazılar sonucu ortaya çıkarılanlara da buluntu denir.
9.Soru
Hangisi tarihlendirme teknikleri ile anlaşılamaz?
Mevki |
Yer şekilleri |
İklim |
Bitki örtüsü |
İletişim kanalları |
Mekanın mevkii, yer şekilleri, iklimi, ve bitki örtüsü tarihlendirme teknikleri ile anlaşılabilirken iletişim kanalları anlaşılmaz.
10.Soru
"Paleocoğrafya" kavramının kelime anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Geçmiş harita |
Eski toprak |
Geçmiş coğrafya |
Eski harita |
Coğrafi harita |
Paleo, kelime olarak “eski/geçmiş” anlamındadır ve bu haliyle paleocoğrafya, “eski/geçmiş coğrafya” anlamına gelmektedir. Yani, yine “geçmişe ait coğrafya” karşılığında kullanılan tarihi coğrafya ile aynı görünmektedir.
11.Soru
Tarihi olayları kronolojik sırayla kaydeden ve genellikle yazanın öznel görüş ve gözlemlerini de içeren eserler aşağıdakilerden hangisidir?
Salnameler |
Seyahatnameler |
Otobiyografiler |
Vekayinameler |
Takvimler |
Tarihi olayları kronolojik sırayla kaydeden ve genellikle yazanın öznel görüş ve gözlemlerini de içeren eserlere “vekayiname/ kronik” denilmektedir.
12.Soru
Karbon-14 yöntemi bir tür radyometrik (radyasyon ölçümü) testtir. Bu yöntem kim tarafından geliştirilmiştir?
Frank Sherwood Rowland |
Mario J. Molina |
Willard Libby |
James R. Arnold |
Wendell Mitchell Latimer |
Libby’nin geliştirmiş olduğu bu yöntemin çok küçük örneklere uygulanabilmesi ve daha kısa zaman birimlerinin ölçülmesi, tarihlemenin günümüzden 50.000 yıl öncesine kadar götürülebilmesi gibi nedenlerle o zamana kadar uygulanan geleneksel yöntemlere göre birçok üstünlüğü bulunmaktadır.
13.Soru
Tarihin ilk bilinen yazılı belgeleri kimler tarafından yazılmıştır?
Sümerler |
Hititler |
Genç Hititler |
Frigler |
Luviler |
Tarihin bilinen ilk yazılı belgeleri Sümerler tarafından M.Ö. 3500’lerde çivi yazısı ile yazılmıştır. Önceleri kil tabletler üzerine yazılan bu yazı, Ön Asya’da 3.000 yıla yakın bir zaman boyunca Akkad, Assur, Babil, Pers, Hitit ve Urartu gibi birçok devlet tarafından kullanılmış ve Fenikeliler’in alfabe yazısına öncülük etmiştir.
14.Soru
Eski evler, tapınaklar, çanak-çömlek kalıntıları, taş boncuklar gibi maddi kültür kaynaklarına ne ad verilmektedir?
Sanatsal yapı |
Kalıntı |
Buluntu |
Eşik |
Antika |
Uygarlık tarihinin başlangıcından günümüze ulaşan ilk aletler, en eski evler, tapınaklar, çanak-çömlek kalıntıları, taş boncuklar, pişmiş toprak heykelcikler, ocaklar, ocaklardaki yanmış kömürler ve küller, tohumlar, bitki artıkları, hayvan kemikleri gibi maddi kültür varlıkları arkeolojik veriler arasında yer alır. Arkeolojide bu tür maddi kültür kaynaklarına “kalıntı”, yüzey araştırması ya da kazı sonucu ortaya çıkartılanlara da daha çok “buluntu” adı verilmektedir.
15.Soru
Kapitalizmin mekan üzerinde otonomik bir etkisinin olduğunu ve kapitalist birikimin mekanın zaman tarafından yok edilmesine dayandığını ifade eden kimdir?
Marx |
Kant |
Durkheim |
Weber |
Newton |
Marx, Kapitalizmin mekan üzerinde kurduğu otonomiye dikkatleri çekerek, kapitalist birikimin mekanın zaman tarafından yok edilmesine dayandığını ve bunun tarım, sanayi ve nüfusa kötü dönüşümler yarattığını belirtir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sözlü kaynaklar arasında yer almaz?
Türküler |
Menkıbeler |
Efsaneler |
Salnameler |
Mülakatlar |
Salnameler kütüphane malzemesi olup; geçmiş yıllardaki olayları topluca ve özet halinde gösteren kaynaklardı.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, coğrafyanın temel ilkelerinden birisidir?
Dağılış |
Gelişim |
Geçmiş |
Mekan |
Gelecek |
Dağılış, coğrafyanın 3 temel ilkesinden biridir. Diğer temel ilkeler nedensellik ve karşılaştırmadır.
18.Soru
Tarihi coğrafyanın doğası ve eğilimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Tarihi coğrafya, coğrafyadır, coğrafi bir bilimdir. |
Artık mevcut olmayan olguların yeniden inşası ve mevcut peyzajın anlaşılmasına katkıda bulunur. |
Zamandan ziyade mekana daha fazla ağırlık verir. |
Tarihi coğrafyanın amacı, “geçmişe dönük/retrospektif” bir yöntemle seçilen peyzaj unsurlarının zamanla meydana gelen gelişimini ayrıntılı olarak açıklamak ve tasvir etmektir. |
Geçmişteki belirli bir zaman diliminde peyzaj değişiminin veya bunların çeşitli bileşenlerinin durumunu, gelişimini, nedenlerini ve mekanizmalarını coğrafi bakış açsıyla inceler. |
Kucˆera tarihi coğrafyanın doğası ve eğilimlerini yedi maddede toplamıştır: f) Tarihi coğrafyanın amacı, “geçmişe dönük/retrospektif” bir yöntemle seçilen peyzaj unsurlarının zamanla meydana gelen gelişimini ayrıntılı olarak açıklamak ve tasvir etmek değildir. Onun amacı, geçmiş peyzajların veya peyzaj alanlarının karmaşıklığını ve işleyişini anlamaktır. Doğru yanıt “D” şıkkıdır.
19.Soru
Osmanlı döneminde mahkeme kayıtları da denilen defterlere; kadı tarafından verilen hükümler dışında fermanların, emirleri beratların, dava işlemleri ve şikayetlerinin yer aldığı kaynaklar ne ad verilir?
Kanunname |
Avarız Defteri |
İcmal Defteri |
Evkaf Defterleri |
Şer’iye Sicil Defterleri |
Verilen tanım Şer’iye Sicil Defterlerini açıklamaktadır. Kanunname - devletin usul ve kaideleri, hak ve hükümlülükleri içerir; avarız - vergi defterleri ve kayıtları; icmal- gelirleri ve vergi gelirlerinin kaydı idi; evkaf ise sancaktaki vakıflar ve vakıf sayılarının kaydıyla ilgilidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi volkanik ve tortul kayaçlar içine saklanan zamanın izinin sürüldüğü tarihleme yöntemlerinden biridir?
Resamizasyon |
Florin |
Potasyum-Argon Yöntemi |
Polen analizi |
Dendrokronoloji |
Potasyum-Argon Yöntemi
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ