Çizelge 1.1 Tarla Bitkilerinin Kullanım Yerlerine Göre Sınıflandırılması

Türkiye’de 1925 yılında Şeker Fabrikası kurmak için bir şirket kuran Uşak eşrafından Mollazade Nuri efendi 1926 yılında Uşak’ta ilk şeker fabrikasını kurmayı başarmış ve fabrika 1927 yılında faaliyete geçmiştir

Sayılamayacak kadar kullanma yeri olan soyaya “harika bitki”, tohumlarına da besin hapı” da denilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Tohumlarında %50-55 yağ bulunur. Tohumlar aynı zamanda hamur işleri ve şekerleme sanayinde kullanılır. Afyon ve alkaloidleri, özellikle de morfin, acı ve ağrı dindirici, teskin edici ve kan durdurucu (pıhtılaştırıcı) etkisi nedeniyle tıpta geniş ölçüde kullanılmaktadır.

Hava neminin büyüme dönemindeki değişik devrelerinde farklı olması gereklidir. Genellikle ekim, büyüme ve gelişme dönemlerinde nemin nisbeten yüksek olması, olgunluk, hasat ve harman dönemlerinde ise düşük olması gerekmektedir. Herhangi bir bitki yetiştiriciliği süresince o bölgede esen hakim rüzgârların da bitkilere ve bitkilerin geliştiği ortama çok büyük etkisi vardır. Denizlerden karalara doğru esen rüzgârlar nemli ve ılık rüzgârlardır. Bunlara genel olarak meltem denilir ve bitkilere faydalıdır. Karalardan denizlere doğru esen rüzgârlar kuru ve sıcak rüzgârlardır. Bunlara da sam yeli denir ve bitkilere kavurucu etki yaparlar.

Ayçiçeğinin kabuklu tohumlarındaki yağ oranı % 35 dir

Endüstri bitkileri haşhaş ve kolza gibi bir kaçı hariç hemen hepsi yazlık (bitki) olarak ekilen ve yetiştirilen bitkilerdir. Endüstri bitkilerinin tamamı fazla ışıklı ve güneşli iklimleri sever. Haçlı çiçekler (crucifera) familyasındaki bitkilerin bazıları örneğin kolza ışığa karşı toleranslıdır. Bu bakımdan başta pamuk olmak üzere gerek lif ve yağ, gerekse tütün, ilâç ve baharat bitkileri de ışıklı, açık havaları ve yüksek sıcaklıkları sever. Nişasta ve şeker bitkilerinde gerek patates ve pancar, gerekse yerelması ve batat da aşırı olmamakla beraber sıcaklık istekleri bakımından talepkârdır. Yazlık ekilirler. Patates yayla iklimine, pancar ise karasal iklime mevsimlik ve günlük sıcaklık farkları fazla olan yerlere uyum göstermişlerdir. Kışlık (bitki) olarak ekilebilen haşhaş ve kolza dahil bütün endüstri bitkileri tarla çıkışından sonraki fide dönemlerinde düşük sıcaklıklardan zarar görürler.

Pamuk tohumlarından lif elde ediken bitkilere örnek olarak verilebilir.

Haşhaş tarımı yasa ile tanzim edilmiştir. Devlet adına Toprak Mahsulleri Ofisi
ekim yaptırır, kontrol eder ve denetler. Üreticiler kuru haşhaş kapsüllerini Ofise
teslim etmek zorundadır. Kuru kapsüller Bolvadin/Afyon’daki fabrikada işlenir ve
ekstraksiyon yöntemi ile morfin alınır ve pazarlanır.

Lupilin: Şerbetçi otu kozalağının etkili maddesi olan alfa asittir. Doğru cevap B'dir.

Bitkisel yağların sanayide kullanım alanı çok geniştir. Likid yağlar hidrojenle
bombardıman edildikten sonra katılaşmaktadır. Tereyağını andırması, kolayca
taşınabilmesi açısından yağlar katılaştırılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Şıklarda verilenlerin tamamı pamuk türlerindendir.

Ayçiçeği Türkiye için tartışmasız en önemli yağ bitkisidir. Tek başına yağ üretiminin yarıdan fazlasını karşılamaktadır.  Yağı alındıktan sonra küspesi çok besleyici bir hayvan yemidir. Ayçiçeği çerez olarak da kullanılır. Sapları ve tablası kâğıt sanayinde selüloz kaynağı olarak faydalanıldığı gibi, yakacak olarak da kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Endüstri bitkileri sınıflandırıldığı takdirde dört grup altında toplamak mümkündür. Bunlar; lif ve kauçuk bitkileri; bu bitkilerin değişik organlarından (tohum, sap, yaprak, meyve vb.) tek ve çok hücrelerden ibaret lifler elde edilmektedir. Lif alımı için çeşitli tekniklere başvurulmaktadır. Bunlar; pamuk, keten, kenevir, jüt, rami hibiskus, sisal, güneş keneviri, lif kabağı, guayül ve kök sakızı gibi bitkilerdir. Nişasta ve şeker bitkileri; bu bitkilerin yumru, kökgövdesi ve şişkinleşmiş ana kökleri ile saplarından nişasta ve şeker elde edilmektedir. Bunlar; patates, yerelması, batat, kassava ve yams; şeker pancarı, şeker kamışı, hurma, akcaağaç, şeker darısı gibi bitkilerdir. Tütün ilâç ve baharat bitkileri; tütün, haşhaş, datura, atropa, yüksük vb; şerbetciotu, anason, kimyon, kişniş, dereotu, maydonoz, defne, kekik, çemen, nane, soğan, sarımsak, biber ve benzeri gibi bitkilerdir. Yağ bitkileri; ayçiçeği, susam, yerfıstığı, soya, haşhaş, kolza, aspir, hardal, yağşalgamı, hintyağı, ızgın, ketencik, pelemir gibi bitkilerdir. 

Tav: İşlenecek topraklardaki bulunması gereken sıcaklık, nem ve hava derecelerinin yeterlilik halidir.

Doğu, Güneydoğu Tütünleri; sert içimli, tok, kokulu ve kehribar sarısı renk gösteren oldukça kaliteli tütünlerdir. Nikotin oranı % 2-4 kadardır. Artık yetiştirilmemektedirler.

Şeker pancarı 30. güney enlemi ile 60. kuzey enlemleri arasında yetiştirilebilmektedir.