Temel İlaç Bilgisi Ve Akılcı İlaç Kullanımı Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Organoleptik kontrol olarak yapılan kalite kontrol tersi hangi amaçla uygulanmaktadır?
Suyun Ph’ını ölçmek için |
Suyun Asitlik kontrolü |
Kalsiyum tayini için |
Koku, tat ve renk yönünden kontrol |
Uçmayan artık kontrolü |
Organoleptik kontrol: Arıtılmış su berraklık, koku, renk ve tat yönünden kontrol edilir.
2.Soru
Ülkemizde resmi olarak kullanılan Farmakope hangisidir?
Avrupa Farmakopesi (EP), |
Çin Farmakopesi (ChP), |
Hindistan Farmakopesi (IP), |
İngiliz Farmakopesi (BP), |
Japon Farmakopesi (JP). |
Kontrol aşamaları, ilacın tek bir bileşeniyle ilgili olmayıp etken madde, yardımcı maddeler, ambalaj gibi farklı birçok konuyu içerir. Bunlar hakkındaki tüm nitelikler ve test yöntemleri farmakopelerde kayıtlıdır. Ülkemizin de artık resmi olarak kullandığı Avrupa Farmakopesi (EP) dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi farmakopelerde sunulan bilgilerden biri değildir?
Etken madde bilgisi |
Ürün kalitesi |
Saklama koşulları |
Ürün paketlenmesi |
Ürün fiyatları |
Farmakopeler, etken maddeler ve tedavi amacıyla kullanılan diğer ürünlerin tanımları, içeriği, kalitesi, saklama koşulları ve paketlenmesi gibi pek çok konuda gereken standartları tanımlayan resmi birer kaynaktır. Küresel ve ulusal çapta geçerli olan bu kalite uygulamalarının kaynağı, uluslararası otoritelerin uzman komisyon ve komitelerince alınan kararlar ve bunların sonucunda ortaya çıkan yönergeler, uygulama protokolleri ve farmakopelerdir.
4.Soru
“Kereviz, Ayıüzümü, Kadıntuzluğu, Karamuk, Çiğdem, Safran, Deniz üzümü, Meyan, Peru çayı, Adi ardıç, Çemen otu, Isırgan, Zencefil, Sarımsak, İskenderiye ve Hindistan sinameki, Sarı kantaron, Maydanoz” gibi bitkisel ürünler hangi durumlarda kullanılması tavsiye edilmez?
Hamilelikte ve yaşlı olanlar |
Migren hastaları |
Sinüzit hastaları |
Sedef Hastalığı olanlar |
Mide rahatsızlığı olanlar |
“Kereviz, Ayıüzümü, Kadıntuzluğu, Karamuk, Çiğdem, Safran, Deniz üzümü, Meyan, Peru çayı, Adi ardıç, Çemen otu, Isırgan, Zencefil, Sarımsak, İskenderiye ve Hindistan sinameki, Sarı kantaron, Maydanoz” gibi bitkisel ürünler hamilelik ve emzirme döneminde güvenliği kanıtlanamamış olduğundan bu dönemlerde kullanımı tavsiye edilmez. Bu konuda sürekli güncellemeler olduğu için dikkatle takip edilmelidir. Özellikle yüksek dozda kullanımından kesinlikle kaçınılmalıdır. Diğer taraftan günlük beslenme amaçlı kullanılan çok sayıda baharat ya da sebze fazla miktarlarda tüketildiği takdirde rahim hareketlerini arttırarak düşük riskine neden olabilmektedir. Örneğin; yemeklerde, salatalarda ya da çay olarak tüketilen maydanoz yapraklarında bulunan apiol denilen madde düşük riskine neden olabilen bir maddedir. Hamilelikte yaşanan sabah bulantılarının önlenmesinde zencefil kullanımı oldukça yaygındır. Uygun dozlarda kullanıldığı takdirde zencefilin etkinliği ve güvenliği bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Ancak 1 gramın üzerinde kullanılması rahim hareketlerinin artmasına, dolayısıyla düşük riskine yol açabileceği bildirilmektedir.
Aynı şekilde yaşlılar ve çocuklarda bitkisel ürün kullanımına dikkat edilmelidir.
İleri yaş grubunda vücutta meydana gelen değişiklikler, organların işlevlerinin aksamasına ve buna bağlı olarak kronik hastalıkların artmasına neden olur. Bunun yanısıra akut hastalıklar da daha sık görülür. İleri yaşla birlikte hem akut hem de kronik hastalıkların artmasıyla yaşlı insanların çok sayıda ilacı, ayna anda kullanması gerekebilir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilaç endüstrisinde kullanılan çözelti ürün örneklerinden biri değildir?
Şurup |
Gargara |
Göz damlası |
Kulak damlası |
Tablet |
İlaç endüstrisinde; şurup, gargara, göz, kulak ve burun damlaları, lavman ve yıkama çözeltileri gibi pek çok ürün çözeltilere örnek olarak gösterilebilir.
6.Soru
Hastanın etken maddeyi kolay bir şekilde alabilmesi ve alacağı miktarı zorlanmadan ayarlayabilmesi için kullanılan çözücü ve taşıyıcı özellikteki maddelere ne ad verilir?
Sıvağ |
Merhem |
Pomat |
Pat |
Pilül |
Sıvağ; hastanın etken maddeyi kolay bir şekilde alabilmesi ve alacağı miktarı zorlanmadan ayarlayabilmesi için kullanılan çözücü ve taşıyıcı özellikteki maddelere verilen isimdir. Bu açıklamaya göre doğru seçenek 'A' seçeneğidir.
7.Soru
Aşağıda verilenlerden hangisi ya da hangileri geriatrik dönemde absorpsiyonu etkileyen faktörler arasında yer almaktadır?
- Midenin boşalma süresi uzar.
- Mide asid salgısı azalır.
- Mide-barsak kanalının peristaltik hareketleri azalır.
- İnce barsakta villusler, atrofiye uğradığı için absorpsiyon yüzeyi azalır.
I-II-III |
I-II-III-IV |
I-II-IV |
I-III-IV |
II-II-IV |
Geriatrik dönemdeki bireylerde gastrointestinal sistemde meydana gelen birtakım değişiklikler,
ilaç absorbsiyonunu etkilemektedir. Bu değişiklikler aşağıda sıralanmıştır.
• Midenin boşalma süresi uzar.
• Mide asid salgısı azalır.
• Mide-barsak kanalının peristaltik hareketleri azalır.
• İnce barsakta villusler, atrofiye uğradığı için absorpsiyon yüzeyi azalır.
• Mide-barsak kanalından geçen kan akımı hızı azalır.
Doğru cevap B'dir.
8.Soru
- Yenidoğanda oral yolla kullanılan asetaminofen’in, fenitoin’in ve nalidiksik asid’in absorpsiyonu gecikir.
- İlk iki haftalık dönemde fenobarbital’in absorpsiyonu gecikir ve azalır.
- 3. yaşa kadar olan dönemde aside dayanıksız oral penisilinlerin sistemik biyoyararlanımı artar.
- Büyük bebeklerde ve çocuklarda bazı antiepileptik ilaçların (fenobarbital, valproik asid gibi), diazepam’ın ve imipramin’in absorpsiyonu artar.
Yukarıda verilen hangisi ya da hangileri absorpsiyonu değişen ilaçlara örnekler arasında yer almaktadır?
I-II-III-IV |
I-II-III |
I-III-IV |
II-III-IV |
I-II-IV |
Aşağıda absorpsiyonu değişen ilaçlara örnekler verilmiştir:
- Yenidoğanda oral yolla kullanılan asetaminofen’in, fenitoin’in ve nalidiksik asid’in
absorpsiyonu gecikir. - İlk iki haftalık dönemde fenobarbital’in absorpsiyonu gecikir ve azalır.
- 3. yaşa kadar olan dönemde aside dayanıksız oral penisilinlerin sistemik biyoyararlanımı artar.
- Büyük bebeklerde ve çocuklarda bazı antiepileptik ilaçların (fenobarbital, valproik
asid gibi), diazepam’ın ve imipramin’in absorpsiyonu artar.
Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilacın uygulanma sürecinde hemşirenin dikkat etmesi gereken reçete/İstem Alma Sürecinde AİK başlıklarından biridir?
İlaçlar kutusunda, ilaca özgü uygun ısı, nem ve ışık koşullarına uyularak muhafaza edilmelidir. |
Hemşire, benzer görünüme ya da benzer okunuşa sahip ilaçların istemi sırasında daha dikkatli olmalıdır. |
İsmi ya da görünümü benzer olan ilaçlar, aynı yerde saklanmamalıdır. |
Buzdolabında saklanması gereken soğuk zincir ilaçlar dondurulmamalıdır. |
İsmi ya da görünümü benzeyen ilaçlar uygulanacağında daha dikkatli olunmalıdır. |
Hemşireler, mesleki olarak taşıdıkları sorumlulukları bilmeli ve gereğini yapmalıdırlar.
AOİK’e yol açmamak için hemşirelerin üzerine düşen sorumluluklar şu şekilde
sıralanabilir:
• Hemşire hastaya ilaç uygulamadan önce, ilacın hekim tarafından isteminin yapıldığından
emin olmalıdır. Reçete edilmeyen bir ilacı uyguladığında mesleki ve yasal
sorunlar ile karşı karşıya kalacağının farkında olmalı ve bu tür uygulamalardan
kaçınmalıdır
• Güvenli bir uygulama için istemin yazılı alınması, hasta dosyasına kaydedilmesi ve
hekim tarafından imzalanması gerekmektedir. Elektronik istemlerin kullanıldığı
hastanelerde bu süreçte özel yazılımlar kullanılmaktadır.
• Hemşirenin, istem alma ve bir reçetede bulunması gereken temel bilgiler konusunda
bilgi sahibi olması gereklidir.
• Hastanın adı, ilacın adı, dozu, uygulama yolu ve zamanı, istemin verildiği ve sonlanacağı
zaman ve süreler, tam olarak hemşireden ne istendiği gibi noktalar hemşire
tarafından kontrol edilmelidir.
• Hemşire istemde eksik bilgi, okunaksız yazı veya kısaltmaları anlamama gibi bir
sorunla karşılaşırsa, mutlaka hekimle irtibata geçmelidir.
• Hemşire, istemde kullanılabilecek kısaltmaları doğru bilmelidir.
• Hemşire, benzer görünüme ya da benzer okunuşa sahip ilaçların istemi sırasında
daha dikkatli olmalıdır.
• Hemşirenin ilaç ile ilgili konulardan haberdar olması ve bilgilerini güncellemesi beklenir.
• Sadece acil durumlarda kullanılan sözlü istemler, istemi alan kişi tarafından hekim
istem formuna kayıt edilmelidir.
• Sözlü isteme ilacın adı, dozu, kullanım şekli, verilme zamanı ve süresi, istemi yapan
hekimin adı, istemin alındığı saat ve istemi alan kişinin adı yazılmalı ve sözlü
istemin doğruluğu hekime onaylatılmalıdır. Ayrıca hekim sözlü istemi, en geç 24
saat içerisinde yazılı hale getirmelidir.
• Tüm istem alma süreçleri için kurumsal talimatlar hazırlanmalı ve sağlık personeli
bu konuda bilgilendirilmelidir.
• Reçete yazma/istem yapma yetkisine sahip olan kişiler, acil durumlarda istem yapma
yetkisi olan kişiler, özel ilaçların isteminde izlenilmesi gereken yollar ve ilgili
mevzuat, protokoller ve kurumsal talimatlar, sağlık kuruluşu tarafından önceden
belirlenmeli ve sağlık personeli bilgilendirilmelidir
10.Soru
İlaçların ve ilaç etken maddelerinin canlıların hastalıklardan korunması ve hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılabilmesi için taşıması gereken özelliklerin yer aldığı resmi nitelik taşıyan kaynağa ne ad verilir?
Drog |
Farmakop |
Preparat |
Ekstre |
Tentür |
Farmakope: İlaçların ve ilaç etken maddelerinin canlıların hastalıklardan korunması ve hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılabilmesi için taşıması gereken özelliklerin yer aldığı resmi nitelik taşıyan kaynaklardır. Her ülkenin bilim uzmanlarınca hazırlanmakta ve belirli zaman aralıklarında güncellenmektedir.
Drog: İlaçların hazırlanmasında kullanılan, tedavi edici özelliği olan, biyolojik, inorganik ya da sentetik kökenli ilaç ham maddeleridir.
Ekstreler: Ekstreler (Extracta) genellikle kuru haldeki bitkisel veya hayvansal droglardan maserasyon, perkolasyon ya da başka uygun bir valide edilmiş yöntemle elde edilen; sıvı, katı veya yarı katı kıvamda olabilen preparatlardır.
Tentürler: Genellikle kuru haldeki bitkisel materyalin alkol veya sulu alkol ile perkolasyon, maserasyon gibi yöntemlerle tüketilmesi sonucu elde edilen, sıvı haldeki preparatlardır.
11.Soru
Aşağıda verilen ünlü hekim ve eserleri ile ilgili eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
Dioskorides - Materia Medica |
İbn-i Sina - El-Kanun fi't Tıb |
Dineveri - Kitab el-Nebat |
Biruni - Kitab al-Saydala fi Al-Tıb |
İbn Baytar - Kitabü'ş-Şifa |
Buharalı hekim İbn-i Sina (980-1037), "Kitabü'ş-Şifa" ve "El-Kanun fi't Tıb" eserlerini yazmıştır. Arap hekimi İbn Baytar (1197-1248), "Kitab al-Cami al-Müfredat al-Adviye vel-Agdiye" adlı tedavi kitabını (Baytarname) yazmıştır. Doğru seçenek E'dir.
12.Soru
- Augsberger formülü
- Clark formülü
- Vücut yüzey alanı formülü
Yukarıdakilerden hangisi pediatrik hastalarda, ilaç dozunu hesaplamada vücut ağırlığını esas alan formüldür?
Yukarıdakilerden hangisi pediatrik hastalarda, ilaç dozunu hesaplamada vücut ağırlığını esas alan formüldür?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve III |
I, II ve III |
13.Soru
Aşağıdaki ilaçlardan hangisi ilk kullanıldığı yıllarda hayvansal kaynaklardan elde edilmiştir?
Atropin |
Asetil salisilik asit |
İnsülin |
Penisilin |
Demir |
Günümüzde kimyasal ya da biyoteknolojik yollarla sentezlenmelerine rağmen birçok ilaç ilk bulundukları yıllarda doğal kaynaklardan elde edilmekteydi. Asetil salisilik asit ve atropin bitkisel kaynaklı, insülin hayvansal kaynaklı, penisilin mikroorganizma kaynaklı, demir ise mineral kaynaklı ilaçlara örnek verilebilir.
14.Soru
Vücutta ateş yükselmesine sebep olan bakteri toksini, yabancı proteinler gibi maddelere ne ad verilmektedir?
Pirojen |
Klorür |
Nitrat |
Sülfat |
Sülfür |
Pirojenler, vücutta ateş yükselmesine sebep olan bakteri toksini, yabancı proteinler gibi maddelerdir.
15.Soru
"Aromatik bitkilerden veya bitkisel droglardan, genellikle distilasyon yöntemi ile elde edilen, kendine özgü koku, tat, renk yanı sıra uçucu özellikte olan, oda sıcaklığında çoğunlukla sıvı hâlde olan, fakat bazen donabilen yağımsı karışımlardır. Koku ve tat özelliklerinden dolayı parfümeri ve gıda sanayiinde, tedavi edici özelliklerinden dolayı ise çeşitli hastalıklarda kullanılmaktadır."
Yukarıda açıklaması verilen bitkisel drog preparat şekli aşağıdakilerden hangisidir?
Tıbbi çay |
Tentür |
Ekstre |
Uçucu yağ |
Sabit yağ |
Uçucu Yağlar: Aromatik bitkilerden veya bitkisel droglardan, genellikle distilasyon yöntemi ile elde edilen, kendine özgü koku, tat, renk yanı sıra uçucu özellikte olan, oda sıcaklığında çoğunlukla sıvı hâlde olan, fakat bazen donabilen yağımsı karışımlardır. Uçucu yağlar (Aetherolea) bu koku ve tat özelliklerinden dolayı parfümeri ve gıda sanayiinde, tedavi edici özelliklerinden dolayı ise çeşitli hastalıklarda kullanılmaktadır. Doğru cevap D'dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi emzirme döneminde kontrendike olan ilaçlardan biridir?
Kloramfenikol |
Parasetamol |
Penisilinler |
Eritromisin |
Varfarin |
Parasetamol, penisilinler, eritromisin, varfarin ve insülin gibi ilaçlar emzirme döneminde kullanılabilen ilaçlardır.
17.Soru
Hastanın etken maddeyi kolay bir şekilde alabilmesi ve alacağı miktarı zorlanmadan ayarlayabilmesi için kullanılan çözücü ve taşıyıcı özellikteki
maddelere ne ad verilir?
Sıvağ |
Viskozite |
Emülsiyon |
Flükülasyon |
In vivo |
Hastanın etken maddeyi kolay bir şekilde alabilmesi ve alacağı miktarı zorlanmadan ayarlayabilmesi için kullanılan çözücü ve taşıyıcı özellikteki
maddelere sıvağ adı verilir.
18.Soru
- Ürün içerisinde yer alan bitki türü farklılıkları, kullanılan kısım,
- Mikrobiyal kontaminasyon (bakteri, mantar, parazit vb.)
- Tağşiş ve hileli ürün hazırlanması ve sunulması
Yukarıda verilen öncüllerden hangisi veya hangileri bitkisel ürünlerde kaliteyi etkileyen faktörlerdendir?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Bitkisel ilaçlarda kaliteyi etkileyen başlıca faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Ürün içerisinde yer alan bitki türü farklılıkları, kullanılan kısım,
• Mevsime ve doğal koşullara bağlı olarak etken madde miktarlarının değişiklik
gösterebilmesi,
• Doğadan toplanma şekli (ekolojik açıdan da önemlidir),
• Tarım ve üretim metotlarının farklılığı; İyi Tarım Uygulamaları (GAP= Good Agricultral Practice) kural ve standartlarına dikkat edilmemesi,
• Depolama şartlarının uygunluğu, saklama koşulları ve süreleri,
• Toksik maddelerle kontaminasyon (Ağır metal kontaminasyonu, tarım ilaçları ile olan kontaminasyon, radyasyon vb.),
• Mikrobiyal kontaminasyon (bakteri, mantar, parazit vb.),
• Hasat sonrası işlemler; İyi Laboratuvar Uygulamaları (Good Laboratory Practices) ve İyi Üretim Uygulamaları (GMP= Good Manufacturing Practice) kural ve standartlarına dikkat edilmemesi,
• Bitkisel ilaçların üretim yöntemindeki farklılıklar (Ekstraksiyon yöntemleri, kullanılan çözücü, ısı vb.),
• Tağşiş ve hileli ürün hazırlanması ve sunulması,
• Son üründe ilaç etkileşimleri ve diğer yan etkiler hakkında yeterli bilgi verilmemesi,
• Son üründe farmakokinetik, farmakodinamik özellikleri ile ilgili bilgilerin yeterli olmaması.
Doğru cevap E şıkkıdır.
19.Soru
Gebelik ortalama 40 hafta devam eden bir süreçtir. Bu süreç aşağıda verilenlerden evrelerden hangisi ya da hangilerinden oluşmaktadır?
- 1. trimester (ilk 13 hafta)
- 2. trimester (14-27. haftalar arası)
- 3. trimester (27-40. haftalar arası)
I-II-III |
I-II |
I-III |
II-III |
Yalnız I |
Gebelik ortalama 40 hafta devam eden bir süreçtir. Bu süreç üç bölüme ayrılır:
• 1. trimester (ilk 13 hafta)
• 2. trimester (14-27. haftalar arası)
• 3. trimester (27-40. haftalar arası)
Doğru cevap A'dır.
20.Soru
Hamilelikte yaşanan sabah bulantılarının önlenmesinde zencefil kullanımı oldukça yaygındır. Uygun dozlarda kullanıldığı takdirde zencefilin etkinliği ve güvenliği bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Ancak ....... gramın üzerinde kullanılması rahim hareketlerinin artmasına, dolayısıyla düşük riskine yol açabileceği bildirilmektedir.
Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Hamilelikte yaşanan sabah bulantılarının önlenmesinde zencefil kullanımı oldukça yaygındır. Uygun dozlarda kullanıldığı takdirde zencefilin etkinliği ve güvenliği bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Ancak 1 gramın üzerinde kullanılması rahim hareketlerinin artmasına, dolayısıyla düşük riskine yol açabileceği bildirilmektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ