Toplumsal Değişme Kuramları Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Etik sistemler
II. Dini sistemler
III. Hukuki sistemler
IV. Sanat sistemleri
V. Hukuki sistemler
Yukarıdakilerden hangisi Sorokin'e göre farklılaşma çerçevesinde toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere ortaya çıkan sistemlerdendir?
I, II, III, IV |
I, II, III, V |
I, II, IV, V |
II, III, IV, V |
I, II, III, IV, V |
Sorokin’e göre toplumlarda değişimi meydana çıkaran bir farklılaşma ve bütünleşme süreci söz konusudur. Erkilet’in (2007, s. 16) dile getirdiği gibi işlevselcilerin işbölümü çerçevesinde geliştirdikleri farklılaşma ve bütünleşme kuramından ciddi bir biçimde farklı olan bu yaklaşıma göre her insan toplumunda kaçınılmaz bir biçimde ortaya çıkan farklılaşma çerçevesinde toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere beş alt sistem ortaya çıkmaktadır. Bunlar;
Doğru ile yanlışı birbirinden ayıran etik sistemler
Mülkiyet ilişkilerini, temel hak ve görevleridüzenleyen, yasal olanla suç teşkil eden eylemleri birbirinden ayıran hukuk sistemleri
Kutsal ve tabu olanı olmayandan ayıran dini sistemler
Bilgi edinirken gerçekle hatayı birbirindenayıran bilimsel sistemler
Sanat sistemleri
2.Soru
Emek hangi düşünürden beri küçültücü olmaktan çıkmıştır?
Saint-Simon |
Durkheim |
Montesquieu |
Spencer |
Comte |
Emek Saint-Simon'dan beri küçültücü olmaktan çıkmıştır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1918-22 yıllarında 2 cilt olarak yazdığı Batı’nın C¸öküşü adlı eseriyle uygarlıkların yükseliş ve düşüşünün kaçınılmaz bir kader olduğunu ilan ederek ondokuzuncu yüzyıl tarih düşüncesine yöneltilmiş en yıkıcı eleştiriyi yapan sosyologdur?
Collingwood |
Spengler |
Toynbee |
Erkilet |
Sorokin |
Spengler, 1918-22 yıllarında 2 cilt olarak yazdığı Batı’nın C¸öküşü (Der Untergang des Abendlan- des) isimli meşhur eserinde uygarlıkların yükseliş ve düşüşünün kaçınılmaz bir kader olduğunu ilan etmektedir. Ona göre her uygarlık biyolojik bir organizma gibi doğar, büyür ve ölür. Batı’nın da içinde yer aldığı sekiz büyük dünya uygarlığını inceledikten sonra, modern uygarlığın son aşamada olduğunu dile getirmiştir. Onun eseri belki de ondokuzuncu yüzyıl tarih düşüncesine yöneltilmiş en yıkıcı eleştiri olarak karşımıza çıkmaktadır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi nüfus tarihçilerinin demografik devrim olarak kabul ettiği tarihsel gelişmelerden biri değildir?
Ateşin kullanılması |
Yazının bulunması |
Buzul çağının bitişi |
Tarıma geçiş |
Sanayileşme |
Dünya tarihinde dört demografik devrim yaşandığını öne süren nüfus tarihçilerine göre, bu değişimlerin ilki insanların ateşi kullanmasıyla başlamış; ikinci demografik devrim ise büyük buzul çağının bitişiyle iklim koşullarının kısmi iyileşmesi ve besin kaynaklarının çoğalması sonucu gerçekleşmiştir. Üçüncü devrim, tarıma geçişle birlikte genişleyen gıda kaynaklarına ve doğa koşullarına karşı oluşan güvenlik ortamına bağlı olarak yaşanmıştır. Dördüncü demografik devrim ise, 17. ve 18. yüzyıllarda modern dönemin kapılarını açan sanayi dönüşümü ile gerçekleşmiştir. Doğru yanıt B’dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi klasik biyolojik evrimciliği sosyolojik açıklamaya taşıyan isimlerden biri olarak görülemez?
Spencer |
Tylor |
Spengler |
Morgan |
Hobhouse |
Spengler, evrimci ilerlerlemeciliği eleştirir ve döngüsel bir tarih anlayışını savunur.
6.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi Marx’ın tarihe bakışını doğru bir biçimde yansıtır?
Ölü olgular toplamıdır. |
Birbirini izleyen olaylar dizisidir. |
Evrimci bir örüntü sergilemez. |
Değişimler dış dinamiklerden kaynaklanır. |
Değişimin itici gücü çatışmadır. |
Marx, empiristlerin aksine tarihi bir “ölü olgular toplamı” olarak almaz. Maddî gerçekliğin doğrudan gözlemlerle kavranamayan, ancak gözlem alanı içindeki görünür olayları, görünür yapıyı belirleyen daha temel dinamik güçlerin, uzun dönemli eğilimlerin, süreçlerin, derin yapıların önemini vurgular. Marx’a göre, tarih sadece dikkatli bir tarihçinin betimleyebileceği birbirini izleyen olaylar dizisi değil, aynı zamanda (doğa bilimlerinin araştırdığı olguları açıklayabilmesine benzer biçimde) bu olayları düzenleyen yasaları ortaya çıkararak açıklanabilecek olaylar bütünüdür. Marx, insan tarihinin daha az karmaşık toplumsal yapılardan daha kompleks olanlara doğru evrimci bir örüntü sergilediğine ve değişmenin bizzat toplumun içinden, iç dinamiklerinden kaynaklandığına inanır. Tarihsel değişmenin itici gücünün çatışma olduğu düşüncesini benimseyerek, değişmenin diyalektik bir çatışma, çözüm, yeniden çatışma ve daha üst, daha gelişmiş düzeyde çözüm örüntüsü içinde yapılandığını iddia eder.
7.Soru
Bilginin gözlem, deneme veya duyular ile elde edilebileceğini ileri süren geleneksel öğretidir ifadesi aşağıdakilerden hangisi için kullanılmıştır?
Emperyalizm |
Egzistansiyalizm |
Empirizm |
Eksizyon |
Pozitivizm |
Empirizm : Bilginin gözlem, deneme veya duyular ile elde edilebileceğini ileri süren geleneksel öğretidir
8.Soru
Comte toplumsal dünyayı açıklamak için aşağıdaki tekniklerden hangisini kullanmaz?
Gözlem |
Deney |
Tarihsel gözlem |
Düzensizlik |
Karşılaştırma |
Comte’un toplum ve yöntem anlayışı araştırma tekniklerinde bir işbölümüne dayanır. Ona göre toplumsal dünyayı açıklamak için dört temel tekniğe başvurulabilir: (1) insan duyumlarıyla (ve teorinin rehberliğinde) ‘gözlem’, (2) özellikle ‘toplumsal patolojiler’i anlamada ‘deney’; (3) toplumun doğasındaki -özellikle toplumsal düşüncelerin doğasındaki- düzenli değişme örüntülerini yakalamada ‘tarihsel gözlem’; ve (4) insan ve hayvan toplumları, bir arada bulunan insan toplumları ve aynı toplumun farklı unsurları olan özel değişkenlerin etkilerini soyutlayan bir gözle ‘karşılaştırma’.
9.Soru
Seçeneklerden hangisi toplumsal değişimin inceleme sınırlarından değildir?
Değişimin boyutu |
Değişimin hızı |
Değişimin vadesi |
Değişimin yönü |
Değişimin öncesi |
Değişimin öncesi, toplumsal değişimin inceleme sınırlarından biri değildir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi klasik evrimciliğin ana fikrini oluşturmaktadır?
Toplum en ilkel kabile aşamasından en gelişkin modern aşamaya kadar gelirken determinist ve doğrusal bir yol takip eder. |
Toplumun gelişmişliği enerji türü ile ölçülebilir. |
Bazı kültürler evrensel düzeyde bir çeşitlilik, örgütlenme ve uyum gerçekleştirirken bazıları da bu genel evrimden sapıp kendi özel yollarını takip etmektedir. |
İnsan ve toplum ekolojik çevre ile girdiği ilişkide toplumsal değişimin temel dayanaklarıdır. |
Genetik bilgiler kültürel bilgilere aktarılmakta ve insan toplumları bu yolla gelişmektedir. |
Toplumun en ilkel kabile aşamasından en gelişkin modern aşamaya kadar gelirken takip ettiği determinist ve doğrusal bir yol oldu- ğu fikri klasik evrimciliğin ana fikridir. Buna göre toplumsal değişmenin belirli katı yasaları vardır ve tarihsel inceleme yoluyla bu yasalar keşfedildiğinde toplumun bundan sonraki evrimi ile ilgili de bir sistematik çıkarılabilecektir.
11.Soru
Spencer’a göre homojen bir bedenin dengesi bozulduğunda çok geçmeden yeni bir dengeye doğru evrimleşmeye başlar, bu evrim aşağıdakilerden hangisiyle sonuçlanır?
Seleksiyon |
Adaptasyon |
Bireyin toplumdan uzaklaşması |
Zorunlu işbölümü |
Çatışma |
Spencer’a göre homojen bir bedenin (daha ilkel veya askerî bir toplumun) dengesi bozulduğunda çok geçmeden yeni bir dengeye doğru evrimleşmeye başlar. Bu evrim adaptasyonla sonuçlanır; yani toplumlar (kuvvetlerin bombardımanı, sürekli etkileri sonucunda) ortaya çıkan değişimlerle tepki içinde evrimleşirken insanlar varlıklarını bu değişimlere adaptasyon sağlayarak sürdürürler.
12.Soru
Sosyolojide ekolojik evrimcilik olarak bilinen yeni evrimci teorinin kurucusu olan sosyolog aşağıdakilerden hangisidir?
Fritz Machlup |
Daniel Bell |
Gerhard Lenski |
Alvin Toffler |
Leslie A. White |
Gerhard Lenski sosyolojide ekolojik evrimcilik olarak bilinen yeni evrimci teorinin kurucusu olan Amerikalı sosyologdur.
13.Soru
Görevlerde uzmanlaşmaya yeterli bir koordinasyonun eşlik etmediği durumlarda enerji boşa harcanır ve bireylerin kendilerini kollektif hayatın akışıyla yetersiz düzeyde bütünleşmiş hissettikleri bir durum ortaya çıkabilir. ifadesi kime aittir?
Comte |
Weber |
Durkheim |
Engels |
Marks |
Durkheim’a göre, değişmeye yol açabilecek bir başka normal dışı biçim koordinasyon eksikliğidir. Görevlerde uzmanlaşmaya yeterli bir koordinasyonun eşlik etmediği durumlarda enerji boşa harcanır ve bireylerin kendilerini kollektif hayatın akışıyla yetersiz düzeyde bütünleşmiş hissettikleri bir durum ortaya çıkabilir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi döngüselci tarih yaklaşımını benimseyen düşünürler arasında yer alır?
Toynbee |
Saint Simon |
Spencer |
Comte |
Durkheim |
Spengler, Toynbee ve Sorokin gibi isimler ilerlemeci tarih anlayışına yönelttikleri eleştirileri ile bilinirler. Döngüselci bir tarih yaklaşımına sahiplerdir.
15.Soru
Aşağıdaki kuramcılardan hangisi "yeniden oluşumcu ve modernist görüş"ün temsilcilerinden biridir?
Bernstein |
Schultz |
Giroux |
Althusser |
Dewey |
Eğitim ile toplumsal değişme arasındaki ilişkileri inceleyen dört temel görüşten biri olan ve eğitimi toplumsal değişmeyi sağlayan en önemli kurum olarak gören yeniden oluşumcu ve modernist görüşün temsilcileri Count, Inkeles, Smith, Schultz, Harbison ve Myers olarak sıralanabilir. Doğru yanıt B’dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fransa'daki aydınlanma düşünürlerinden biridir?
Leibniz |
Bacon |
Hobbes |
Descartes |
Wolff |
Descartes, Fransa'daki aydınlanma düşünürlerinden biridir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni-evrimcilik çerçevesinde fikir üretmiş isimler arasında yer almaz?
Marvin Harris |
Max Weber |
Eric Wolf |
Marshall Sahlins |
Gordon Childe |
Steward yeni-evrimciliğin önemli isimleri olan Marvin Harris, Eric Wolf, Marshall Sahlins ve Gordon Childe’ı oldukça etkilemiştir.
18.Soru
“Weber, toplumu anlamanın önemli iki ekseninin ………..…………. ve ………..…………. olduğunu düşünür. Bu bağlamda tarihi bir anlamda geleneksel otoriteden karizmatik ve daha sonra rasyonel-hukukî otoriteye geçiş olarak yorumlar.”
Yukarıda verilen paragrafta boş bırakılan bölümlere uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Tabakalaşma, meşru düzen |
Tabakalaşma, ayrışma |
Ayrışma, çatışma |
Çatışma, üretim düzeni |
Meşru düzen, hukuk |
Weber, genelde toplumu ve özelde modern kapitalist toplumları anlamak için sosyal sınıfların yanı sıra statü grupları ve güç gruplarına odaklanmanın önemini vurgular, ayrıca toplumu anlamanın önemli iki ekseninin tabakalaşma ve meşru düzen olduğunu düşünür. Bu bağlamda tarihi bir anlamda geleneksel otoriteden karizmatik ve daha sonra rasyonel-hukukî otoriteye geçiş olarak yorumlar.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arnold Joseph Toynbee’ye göre bir medeniyetin ömrünü tamamlamadan önce geçirdiği dört temel aşamadan biri değildir?
Gelişme Çağı |
Kargaşa Zamanı |
Evrensel Devlet Süreci |
Parçalanma Devresi |
Yükseliş Çağı |
Arnold Joseph Toynbee’ye göre bir medeniyet ömrünü tamamlamadan önce gelişme çağı, kargaşa zamanı, evrensel devlet süreci ve parçalanma devresi olmak üzere dört temel aşamadan geçmektedir. Ancak Toynbee’ye göre tüm uygarlıklar nihayetinde yok olmazlar. Hatalarından ders alan ve diğer kültürlerden çözümleri ödünç alan uygarlıklar yeniden yükseliş dönemine girebilir. Dolayısıyla yükseliş her uygarlığın geçirdiği bir aşama değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.
20.Soru
Ondokuzuncu yüzyılın tamamını kapsayan fikir nedir?
çatışmacılık |
işlevselcilik |
yenievrimcilik |
döngüselcilik |
ilerlemecilik |
Modern medeniyet ve toplum fikrinin ana
kaynaklarından birisi olan ilerlemecilik ondokuzuncu yüzyılın tamamını kapsayan bir fikri çerçeve oluşturmuştur. Bu anlamda ilerleme fikri bir
tarihsel mesele olmaktan çıkarak geleceğe yönelik
ütopyacı bir vizyonun bir nişanesi olarak görülmüştür.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ