Toplumsal Değişme Kuramları Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Toplumlarda değişimi meydana getiren ana unsurun farklılaşma ve bütünleşme süreci olduğunu savunan düşünür kimdir?
Erkilet |
Talcott Parsons |
Sorokin |
Julian H. Stewart |
Gerhard Lenski |
Sorokin’e göre toplumlarda değişimi meydana çıkaran ana unsur farklılaşma ve bütünleşme sürecidir.Doğru cevap C'dir.
2.Soru
Weber'e göre toplumsal değişmenin temel nedeni nedir?
Çatışma |
Gerilim |
Ekonomi |
Savaşlar |
Maddi koşullar |
Weber, aslında toplumsal değişmeye gerilimin neden olduğuna inanır. Tutarlılığa ulaşmak için harcanan kesintisiz çaba yeni gerilimlere yol açar.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Comte'a göre toplumsal dünyayı açıklamak için başvurulacak tekniklerden değildir?
Deney |
Gözlem |
Tarihsel gözlem |
Karşılaştırma |
Sezgi |
Comte’un toplum ve yöntem anlayışı araştırma tekniklerinde bir işbölümüne dayanır. Ona göre
toplumsal dünyayı açıklamak için dört temel tekniğe başvurulabilir: (1) insan duyumlarıyla (ve teorinin rehberliğinde) ‘gözlem’, (2) özellikle ‘toplumsal patolojiler’i anlamada ‘deney’; (3) toplumun doğasındaki -özellikle toplumsal düşüncelerin doğasındaki- düzenli değişme örüntülerini yakalamada ‘tarihsel gözlem’; ve (4) insan ve hayvan toplumları, bir arada bulunan insan toplumları ve aynı toplumun farklı unsurları olan özel değişkenlerin etkilerini soyutlayan bir gözle ‘karşılaştırma’
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi toplumsal değişmenin iç dinamiklerinden biri değildir?
Rasyonelleşme |
Çatışma |
Din |
Dış güç için kullanılacak idarî yapıların ölçeği |
Egemenlik ilişkileri ve otorite |
Weber, Marx gibi, değişmenin kaynağını esasen toplumun iç dinamiklerinde (toplumun içinde) görür. Weber’e göre bir sosyal sistemi meydana getiren, bir bütünlük oluşturan temel içsel dinamikler, yani kültürel değerler, eylem kalıpları ve psikolojik yönelimler, aynı zamanda aralarındaki uyuşmazlıklar, Marx’ın ifadesiyle ‘çelişkiler’ nedeniyle krizlere yol açma, böylece değişme süreçleri yaratma eğilimindedir. Ana iç dinamiklerden biri her toplumun ayrılmaz bir parçası olan güç mücadelesidir. Diğer dinamikler; Egemenlik ilişkileri ve otorite, rasyonelleşme, çatışma, din gibi unsurlardır. Devletin büyüklüğü veya dış güç uygulamak için kullanılan idarî yapıların ölçeği ise dış dinamiktir.
5.Soru
"Kamu menfaatinin bozuk ahlaki özellikler olarak görülen niteliklerden de ortaya çıkabileceğini" öne süren düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Francis Hutcheson |
David Hume |
Bernard de Mandeville |
Jacques Turgot |
Immanuel Kant |
Kamu menfaatinin bazen bozuk ahlaki özellikler olarak görülen niteliklerden ortaya çıkabileceğini ve erdemli davranışın toplumsal düzen açısından düşünüldüğü gibi etkin olamayacağını ileri süren düşünür Bernard de Mandeville’dir. Ayrıca düşünüre göre, toplum ve devlet değişip ilerlerken erdemlerin de yeniden tanımlanması gerektiğinden, insan davranışları yüksek ya da düşük olarak nitelenmemelidir. Doğru yanıt C’dir.
6.Soru
Teknoloji, emek, işbölümü, organizasyon yapıları esnekleşen ve özelleştirme yolu ile devletin küçüldüğü dönem aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Sanayi sonrası toplum |
Sanayi toplumu |
Sanayi öncesi toplum |
Fordizm |
Gelişmiş tarım toplumu |
1960’lardan itibaren Fordizmin yaşadığı sorunları aşmak üzere gündeme gelen bilgi teknolojilerinin ekonomi ve toplumda kazandığı merkezi rolden ötürü bazı sosyal bilimciler ortaya çıkan bu toplumsal yapıyı yeni bir toplum aşaması olarak görmektedir. Ağırlıklı olarak sanayi sonrası toplum olarak adlandırılan bu toplumda teknoloji, emek, işbölümü, organizasyon yapıları esnekleşmiş ve özelleştirme ile devlet küçülmüştür. Sanayi toplumundan sanayi sonrası topluma geçişi açıklamak üzere teknolojik faktörlere merkezi yer veren kuramcılar toplumsal değişimi açıklamada evrimci bir yaklaşımı benimsemektedirler.
Sanayi sonrası toplum, “enformasyonun merkezi önemi dışında hizmet toplumuna geçişi ve beyaz yakalı olarak adlandırılan profesyonel ve teknik adamların istihdamının büyümesini içermektedir. Bu gelişmenin kaynağı ise, tek başına enformasyon değil, yeni enformasyon teknolojilerinin gelişimi ve bu teknolojilerin toplumun her kesimine yayılabilmesinin yaratacağı potansiyel ile özdeşleştirilen kuramsal bilgidir”
7.Soru
Seçeneklerden hangisi toplumsal değişimde iradeciliği savunur?
Hegel |
Marks |
Comte |
Schopenhauer |
Descartes |
Schopenhauer toplumsal değişimde iradeciliği savunur.
8.Soru
Weber tarafından üretilen yöntemsel fikirlerden biri olan ve bir olgunun mantığının abartılması şeklinde tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
İdeal tip |
Materyalizm |
Diyalektik |
Rasyonalite |
Demir kafes |
İdeal tip, Weber’in ürettiği en önemli yöntemsel fikirlerden biridir. Hemen belirtmekte fayda vardır ki Weber ideal tip kavramıyla bir tür ütopya ya da olası en iyi olgudan bahsetmemektedir. İdeal tip, tek taraflı bir abartmadır. Genellikle bir olgunun mantığının abartılmasıdır. Toplumsal dünyayı tüm tarihsel ve güncel çeşitleriyle incelemek için kullanılır. Bu tür tek taraflı abartmalar Weber tarafından toplumsal olguları zaman içinde ve kültürler arası karşılaştırmak amacıyla kullanılır. Doğru cevap A'dır.
9.Soru
Toplumsal değişme kavramı hangi boyutta gerçekleşen değişimi belirtmek için kullanılmaktadır?
Mikro |
Makro |
Yerel |
Uluslararası |
Evrensel |
“sosyal değişim” kavramı makro boyutlu değişimleri (social change) anlatmak ve “toplumsal değişme” kavramı da mikro boyutlu değişimleri (so- cietal change) ele almak üzere kullanılabilir.99
10.Soru
Nedenler olarak fikirler düşüncesi Weber’in toplumsal değişme anlayışının hangi niteliğini ortaya koymaktadır?
İdealist |
Determinist |
Evrimci |
Materyalist |
İşlevselci |
Nedenler olarak fikirler Weber’in idealist (düşünce temelli) toplumsal değişme anlayışının kanıtıdır. Çünkü Weber’e göre, fikirler olarak dinsel düşünceler, sadece herhangi bir neden türü olmayıp, belirli bağlamlarda daha temel ve bazen birincil rol oynayabilirler. Bu yüzden Weber, “Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu” isimli eserinde dinsel bir kaygının modern kapitalizmin yaratılması açısından önemini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu çerçevede Weber, Marx’ın “sadece ekonomik çıkarlar gerçek çıkarlardır, diğer, örneğin siyasal, ulusal ve dinsel çıkarlar ekonomik çıkarların sadece yansımalarıdır” görüşünün indirgemeciliğe, yani her türden olguyu tek bir faktöre, ekonomik olgulara indirgemeye yol açtığını düşünmüştür. Doğru cevap A’dır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Marx'ın düşünceleri ile uyumlu bir önerme değildir?
Tarihteki bütün toplumları sınıf mücadeleleri şekillendirir. |
Yaşamı bilinç belirlemez, bilinci yaşam belirler. |
Teknoloji toplumsal değişmenin ardındaki temel dinamiktir. |
Tarihsel evreler statik değildir. |
Bireylerin eylemleri bilincinde olmadıkları güçler tarafından belirlenir. |
Marx, teknolojik determinist bir bakışa açısına sahip değildir. Bu yüzden teknolojiyi toplumsal değişmenin ardındaki temel faktör olarak görmemektedir.
12.Soru
I. Kuvvetlerin sürekliliği
II. Maddenin yok olmaması
III. Hareketin sürekliliği
IV. Kademeli evrim
Yukarıdakilerden hangisi Spencer’ın evrim konusunu ele alırken öne sürdüğü açıklamalarında karşımıza üç temel aksiyom arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
I, II ve III |
III ve IV |
Yalnız IV |
Spencer’ın evrim konusunu ele alırken öne sürdüğü açıklamalarında karşımıza üç temel aksiyom çıkar: i) kuvvetlerin sürekliliği, ii) maddenin yok olmaması ve iii) hareketin sürekliliği. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Sorokin’e göre her insan toplumunda kaçınılmaz bir biçimde ortaya çıkan farklılaşma çerçevesinde toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere beş alt sistem ortaya çıkmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu sistemlerden biri değildir?
Ticari sistemler |
Etik sistemler |
Hukuk sistemleri |
Dini sistemler |
Bilimsel sistemler |
Sorokin’e göre her insan toplumunda kaçınılmaz bir biçimde ortaya çıkan farklılaşma çerçevesinde toplumun bütünleşmesini oluşturmak üzere beş alt sistem ortaya çıkmaktadır. Bu sistemler etik sistemler, hukuk sistemleri, dini sistemler, bilimsel sistemler ve sanat sistemleridir. Ticari sistemler bunlardan biri değildir. Doğru cevap A seçeneğidir.
14.Soru
Marx ve Engels'e göre kapitalizmden sonra gelen, üretim araçlarında özel mülkiyetin ve böylece hiçbir sınıfsal farklılaşmanın olmadığı tarihsel evre hangisidir?
Feodalizm |
İlkel komünizm |
Köleci toplum |
Sanayi toplumu |
İleri komünizm |
Marx ve Engels’e göre, her tarihsel evreyi kendine özgü farklı üretim teknolojileri ve farklı sınıfsal ilişkiler karakterize eder. Kapitalizm dördüncü ve mevcut evredir. Kapitalizmde mülksüz emekçi bir köle veya serften farklıdır, emek gücünü (özgürce!) serbest piyasada satar ancak yine de sömürülür ve bu sömürü üretim araçlarında özel mülkiyetin ve böylece hiçbir sınıfsal farklılaşmanın olmadığı "ileri komünizm" günışığına çıkıncaya kadar ortadan kaldırılamaz. Doğru cevap E'dir.
15.Soru
Üretim sistemindeki hızlı bir makineleşmenin yol açtığı değişime ne denir?
Değişim |
İlerleme |
Devrim |
Atılım |
Reform |
Üretim sistemindeki hızlı bir makineleşmenin yol açtığı değişime devrim denir.
16.Soru
Weber'e göre kapitalizmin gelişimini aşağıdakilerden hangisi etkilemiştir?
Üretici güçler |
İktisadi faktörler |
Püriten fikirler |
Üretim ilişkileri |
Yanlış bililnç |
17.Soru
Montesquieu'ye göre Orta boy devletlere uygun olan monarşinin yönetici ilkesi nedir?
Erdem |
Korku |
Sevgi |
Şan ve şeref |
Yasalar |
Orta boy devletlere uygun olan monarşinin yönetici ilkesi
18.Soru
Toplumsal ve biyolojik organizmalar ayrımını yapan ilk düşünür kimdir?
Montesquieu |
Herbert Spencer |
Auguste Comte |
Saint-Simon |
Emile Durkheim |
Yöntem anlayışını ayrıca organik analojiler etrafında geliştiren Comte çoğu kez toplumu biyolojik organizmayla karşılaştırır ve bir parça/unsurun, örneğin aile veya devletin ‘toplumsal beden’ için yaptığı şeye veya katkısına göre anlaşılabileceğini öne sürer. Montesquieu benzer bir noktaya temas etse de toplumsal ve biyolojik organizmalar ayrımını yapan ilk kişi Comte’tur.Doğru cevap C'dir.
19.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi toplumun özünde bireylerin nispeten kalıcı, sürekli davranış biçimlerinin yer aldığını idda etmiştir?
Hegel |
Weber |
Marx |
Kant |
Socrates |
Weber toplumun özünde bireylerin nispeten kalıcı, sürekli davranış biçimleri ve bunların oluşturdukları düzenliliklerden meydana geldiğini iddia etmekle, toplumun belirli bir nesnel gerçekliğe sahip olmadığını değil, sadece insanların eylemleri sayesinde var olabileceği, sürebileceği ve değişebileceğini kasteder. Doğru cevap B'dir.
20.Soru
Modernleri yeni ve tecrübesiz olmakla itham eden kilisenin söylemini tersyüz eden düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Bacon |
Descartes |
Condorcet |
Voltaire |
Comte |
Modern toplumun doğuşu tartışmalarında kilise kendi geleneksel gücünü merkeze alırken, modernleri yeni, genç ve tecrübesiz olmakla itham etmiştir. Bu düşünceye karşı Bacon, dünya tarihi penceresinden bakıldığında Antikçağların daha genç ve tecrübesiz olduklarını, modernlerin ise birikmiş bir tecrübeye sahip ve dolayısıyla daha yetkin olduğunu savunarak söylemi tersyüz etmiştir. Böylece insanlığın başlangıçtan itibaren tecrübelerin birikimi ile bir ilerlemeye sahip olduğu da kabul edilmiştir. Doğru cevap A’dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ