Tüketicilerin sorumlulukları şöyle sıralanabilir:

• Sorgulayıcılık
Mal ve hizmetlerin kalitesiyle ilgili düzenlemeler konusunda sorgulayıcı olmak
• Katılımcılık
Adil bir alışveriş olmasını sağlamalı ve kendini savunmalı
• Sosyal Sorumluluk
Davranışlarının toplumun diğer kesimlerinin üzerindeki etkilerine ilgili ve duyarlı bir sosyal sorumluluk ile hareket etmelidir.
• Ekolojik Sorumluluk
Fiziksel çevre üzerinde tüketici kararlarının etkilerine çok fazla duyarlılık göstermek
• Dayanışma
En iyi ve en etkili davranış, tüketici yararına yeterli ilginin gösterilmesini sağlamak amacıyla birlikte güçlü ve etkili olabilecek tüketici gruplarının oluşumu için işbirliği yapmaktır.

Sır saklama borcu, bankacılık işlemlerinde, yapılan uygulamalar nedeniyle müşterilerin özel ilişkileri, mal varlıkları, ticari ve kredi itibarları hakkında, müşterilerin iradesiyle veya yapılan araş- tırmalar sonucunda gayriiradi^ olarak bilgi edinen kredi veren kurum mensuplarının, bu bilgileri açıklamamaları konusundaki yükümlülüklerdir.

A şıkkı doğrudur. Kanunda dikkat çeken bir diğer husus ise örtülü reklam yasağına ilişkindir. Reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda, mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt edici şekil veya ifadelerle ticari unvan veya işletme adlarının reklam yapmak amacıyla yer alması ve tanıtıcı mahiyette sunulması örtülü reklam olarak kabul edilir. Her türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel olarak örtülü reklam yapılması yasaktır (TKHK m.61/4).

Belirli kişilerden veya belirli malların alınması şartına bağlı olarak verilen tüketici kredilerine bağlı tüketici kredisi denir.

C şıkkı doğrudur. Tüketicinin temel hakları şunlardır: • Temel İhtiyaçları Karşılama Hakkı • Sağlık ve Güvenliğin Korunması Hakkı • Ekonomik Çıkarların Korunması (Tercihte Bulunma) Hakkı • Bilgi Edinme (Bilgilendirilme) Hakkı • Eğitilme Hakkı • Tazmin (Zararların Giderilmesi) Hakkı • Örgütlenme ve Temsil Edilme (Sesini Duyurma) Hakkı • Sağlıklı bir Çevrede Yaşama Hakkı

Tüketici kavramı ise, son yüzyılda ortaya çıkan
bir kavramdır. Günümüzdeki anlamıyla tüketici
kavramı 19. yüzyılda ele alınmıştır. Gümrük duvarlarının
kaldırılması ve ekonomik bütünleşmelerin
kurulması, piyasaya sunulan mal ve hizmetlerin
artmasına neden olmuştur.

bir

bir- miktar

A şıkkı doğrudur. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ayıplı mallarla ilgili 11. maddesi tüketicinin seçimlik haklarını düzenlemekte olup, Tazmin hakkına ilişkindir. Anılan maddeye göre, “malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici; (a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, (b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, (c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, (ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir.  Ayrıca tüketici herhangi bir zarara uğramışsa bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilecektir.

Ticari reklamların Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olmaları esastır. Bunlara aykırı reklam para cezası ve diğer yaptırımların uygulanmasına sebep olacaktır. Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin 5. maddesinde ticari reklam ve uygulamalarda esas alınacak temel ilkeler belirlenmiştir. Buna göre, reklamlar;
a. Genel ahlak kurallarına aykırı ifade ya da görüntüler içeremez.
b. Kamu sağlığını bozucu nitelikte olamaz.
c. Kamu düzenini bozan, şiddet hareketleri ile yasadışı veya kınanacak davranışlara yol açan, göz yuman, bu davranışları özendiren veya destekleyen unsurlar içeremez.

d. Hasta, çocuk, yaşlı ve engellileri istismar edici ifade ya da görüntüler içeremez.
e. Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri özelliklere yönelik kötüleme, istismar, önyargı veya ayrımcılık içeremez.
f. İnsan onuru ve kişilik haklarını zedeleyici biçimde yapılamaz.
g. Önceden izin alınmadan, hiç kimsenin özel ya da sosyal yaşamına dair ifade veya görüntüler içeremez; reklamlarda o kişiye atıfta bulunulamaz; kişinin özel mülkü, ilgili ürüne ya da organizasyona verilmiş kişisel onay
etkisi oluşturacak şekilde görüntülenemez veya belirtilemez.
h. Tüketicilerin korkularını ve batıl inançlarını istismar edemez.
i. Hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade ya da görüntüler içeremez.
j. Toplumu endişeye sevk edici veya yanıltıcı biçimde; hastalık, yaralanma ve benzeri bir durumla ilgili ifade ya da görüntüler içeremez.
k. Güvenlik kurallarının gözetilmediği ve güvenlik açısından tehlike oluşturabilecek uygulama ve durumlarla ilgili hiçbir sunum ya da tanımlama içeremez.

üç

Değişiklik yapıldıktan sonra Maastricht Antlaşması’nda

19

TKHK’nun 25’nci maddesine göre, belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde faiz oranı sabit olarak belirlenir. Sözleşmenin kurulduğu tarihte belirlenen bu oran tüketici aleyhine değiştirilemez. TKHK’nun 26/1’nci maddesinde ise daha geniş anlamda “belirli süreli kredi sözleşmesinin şartları, tüketici aleyhine değiştirilemez” denilmektedir. Bu hallerde özellikle faiz oranları, masraflar, komisyon ücretleri gibi hususlar sabittir ve sözleşmenin kurulmasından sonra ancak tüketici lehine indirilmeleri mümkündür. 

Buna karşılık, hukuki niteliği göz önüne alınarak, belirsiz süreli kredi sözleşmeleri bakımından faiz oranında değişiklik yapılabileceği kabul edilmekle birlikte, 26/2 hükmü ile bu değişikliğin yapılması ve yürürlüğe girmesi özel olarak ve oldukça ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. 

Belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde akdi faiz oranında değişiklik yapılması hâlinde, bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden otuz gün önce, tüketiciye kağıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla yazılı olarak bildirilmesi zorunludur. Bu bildirimde, yeni faiz oranının yürürlüğe girmesinden sonra varsa yapılacak ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının değişmesine ilişkin ayrıntılara yer verilir. Faiz oranının artırılması hâlinde, yeni faiz oranı geriye dönük olarak uygulanamaz. Tüketici, bildirim tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde borcun tamamını ödediği ve kredi kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından etkilenmez (TKHK m.26). Bu düzenlemeye göre kredili mevduat hesabına ilişkin sözleşmeler ile kredi kartı sözleşmeleri gibi belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde faiz oranında değişiklik yapılması mümkündür. Ancak değişikliğin yürürlüğe girmesinde otuz gün önce, tüketiciye kağıt ortamında yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Diğer taraftan sözleşmede değişiklik yapma yetkisinin kullanılmasında Türk Medeni Kanununun 2’nci maddesinde düzenlenmiş olan hakkın kötüye kullanılması yasağının her zaman bir sınır teşkil ettiği unutulmamalıdır. Yani hakkın kötüye kullanılması olarak nitelendirebilecek ölçüde bir faiz veya masraf artırımı her zaman Türk Medeni Kanununun 2’nci maddesi denetimine tabidir. 

Eğitilme hakkıdır.

Kullanım ve yararlanma imkânını etkilemeyen ayıplardan dolayı satıcının sorumluluğu
yoluna başvurma olanağı yoktur. Örneğin satılan bir kitabın sayfalarından bir kaçının kıvrılmış, fakat sayfanın basımında hiçbir hata bulunmuyor ve yazıları açık biçimde okunabiliyorsa veya bir otomobilin görünmeyen kaportasının iç bölümünde boyada bir çizik varsa, bir ürünün ambalajı aşınmış ancak içindeki ürüne bir etkisi olmamışsa
bunlar ayıp olarak kabul edilmeyecektir.

Bir reklam yanlış veya yanıltıcı ise aldatıcı olarak kabul edilmektedir. Aldatıcı reklamın unsurları yanlış reklam, yanıltıcı reklam, reklamın tüketiciyi aldatma kabiliyeti olarak sıralanabilir. “En iyi”, “en
üstün”, “daha ucuz”, “en eski”, “en büyük”, “yegane”, “tek”, “erişilmez” gibi üstünlük bildirir ifadeler kullanılarak yapılan reklamlar yanlış veya yanıltıcı olmadıkları sürece aldatıcı reklam sayılmazlar. Eğer iddia edilen üstünlükler kanıtlanamıyorsa, yanlışsa veya doğru olmakla birlikte yanıltıcı, asalak reklama yol açacak nitelikte ise, o zaman aldatıcı reklam olarak kabul edilir.

Bir reklamın aldatıcı reklam olup olmadığının tespitinde en önemli ölçüt reklamda sunulan bilginin yalan veya yanlış olmasıdır. Yanlış reklam gerçeğe aykırı olan reklamdır ve esas itibariyle aldatıcıdır. Yanlış reklamda yer alan yalan veya yanlış bilgi aynı zamanda tüketicinin o malı satın alma kararını etkileyebilecek düzeyde olmalıdır. Reklamlarda bir ölçüde abartma makul karşılanmaktayken, bazı reklamlarda bu abartma o kadar barizdir ki, buna hiç kimsenin inanması beklenemez.

Bir reklamın aldatıcı sayılabilmesi için tüketicilerin aldanması veya aldanma ihtimalinin bulunması gerekir. Hiçbir tüketiciyi aldatamayacak derecede abartılı olan reklamlar aldatıcı reklam olarak kabul edilemez. Tüketicilerin aldanması veya aldanma ihtimalinin varlığı araştırılırken öncelikli olarak tüketici kitlesinin kimlerden oluştuğu ve bu kitleyi hedef alan reklamın hangi ölçüde tüketiciyi aldattığına bakılmalıdır.