Finansal araçların alım-satım işlemlerinin belli kurallara bağlanmadığı ve bu işlemlerin herhangi bir fiziksel mekâna bağlı kalmadan yapıldığı piyasalar tezgâhüstü piyasalardır. Tahtakale piyasası ülkemizde tezgâhüstü piyasalara örnek gösterilebilir. Bu piyasalar organize olmuş piyasalardan daha yüksek işlem hacmine sahiptir ve organize piyasaların önemli bir alternatifidir. Tezgâhüstü piyasalarda aracılar yüz yüze değil, birbirlerine telefon ve İnternet ağları ile bağlanarak işlem yaparlar. İşlemler genellikle iki finansal kurum ya da bir finansal kurum ile kurumsal müşterisi arasında yapılmaktadır. Finansal kurumlar, işlem hacmi yoğun olan enstrümanlarda piyasa yapıcısı olarak faaliyet gösterirler. Bu nedenle finansal kurumlar alış ve satış fiyatlarını belirleme üzerinde etkilidir. Tezgâhüstü piyasalarda yapılan telefon görüşmeleri genellikle kayıt altına alınmaktadır. Sözleşme üzerine herhangi bir anlaşmazlık olduğunda, bu anlaşmazlığı çözmek için bu kayıtlara başvurulmaktadır. Tezgâhüstü piyasaların önemli özellikleri, sözleşme esnekliği ve tezgâhüstü piyasalardaki düzenleyici çevredir. Aynı zamanda şeffaflık ve kredi riski dikkat çeken diğer özelliklerden olmaktadır. Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi, tezgâhüstü piyasalara ilişkin seçeneklerde yer ifadelerin tümü doğrudur, dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Gelecek sözleşmelerin özellikleri şunlardır:

• Borsada işlem görür.
• Standarttır. 
• Kredi riski yoktur.
• Farklı teslim tarihleri söz konusudur.
• Günlük uzlaşma vardır.
• Teslim yerine, vadeden önce pozisyon kapatılır.

Borsada işlem görmek dışındaki diğer özellikler forward sözleşmelere aittir. Doğru cevap A'dır.

Swap futures sözleşmeleri Chicago Ticaret Borsasında işlem görmektedir. Futures sözleşmeleri, 2 yıllık, 5 yıllık ve 10 yıllık faiz swapları üzerine yazılmıştır. Ancak swap futures sözleşmeleri oldukça düşük bir işlem hacmine sahiptir.

Vadeli işlem fiyatı bazen spot fiyatından daha düşük olabilir. O yüzden cevap E'dir.

Sermaye piyasasında aracılık, sermaye piyasası araçlarının yetkili kuruluşlar tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına ticari amaçla alım satımıdır. Bu kapsamda Sermaye Piyasası Kurumundan her bir ayrı faaliyet için yetki belgesi almak kaydıyla finansal araçların alım satımına aracılık yapan kuruşlar “aracı kuruluşlar” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Tezgâhüstü piyasaların önemli özellikleri, sözleşme esnekliği ve tezgâhüstü piyasalardaki düzenleyici çevredir. Aynı zamanda şeffaflık ve kredi riski dikkat çeken diğer özelliklerden olmaktadır. IV. madde "düzenleyici kuruluşlar" olması gerektiği için doğru cevap C'dir.

1973 yılında faaliyete geçmiştir. 

Takas odası gelecek işlemlerinde bir aracı gibi faaliyet göstermektedir ve her işlemde taraarın performansını garanti etmektedir. Takas odasının asıl görevi gün boyu gerçekleşen tüm işlemleri takip ederek her bir üyesinin net pozisyonunu hesaplamaktır. Takas odası gelecek sözleşmelerinde taraarın yükümlülüğünü yerine getirmeme (kredi riski) riskini minimize etmektedir.Takas odaları sistematik riski azaltmada önemli bir rol oynamaktadır.

Satma opsiyonu alınması, pay senedi fiyatının düşmesi durumunda yatırımcıya kaldıraç etkisinden faydalanma imkânı sağlar. Satma opsiyonu alınması açığa satışın alternatifidir. Açığa satış hakkında detaylı bilgilendirme 5. ünitede yapılacaktır. Satın alma opsiyonu da pay senedi alınmasına alternatif teşkil ederek kaldıraç etkisinden faydalanmaya imkân sağlamaktadır.

Satma opsiyonu satarak yükümlülük altına giren opsiyon satıcısının beklentisi pay senedi fiyatlarının yükseleceği yönündedir.

Tezgâhüstü opsiyonlar ise aşağıdaki özelliklere sahiptir:

• Bu opsiyonlar borsa dışında bankalar ya da finans kuruluşları ile müşterileri arasında gerçekleştirilmektedir.

• Opsiyonların sözleşme büyüklükleri, işlem fiyatları ve vadeli standart olmayıp tümüyle banka ile müşterileri arasındaki gereksinimler doğrultusunda belirlenmektedir.

• Opsiyon primi yalnızca anlaşmadaki taraflarca bilinmektedir. Prim dışında herhangi bir teminat söz konusu değildir.

• Bu opsiyonların bazıları alıcıya opsiyonu satın almış olduğu kuruma vadeden önce uygun bir fiyattan satma olanağı tanımaktadır.

Takas odası borsanın bir tamamlayıcısı olup futures işlemlerinde bir aracı gibi faaliyet göstermektedir. Takas odası, her işlemde tarafların performansını garanti etmektedir. Takas odasının asıl görevi gün boyu gerçekleşen tüm işlemleri takip ederek her bir üyesinin net pozisyonunu hesaplamaktır. Nasıl bir yatırımcı aracı kurumda teminat hesabı bulunduruyorsa, bir takas odası üyesi de takas odasında teminat hesabına sahiptir. Bu takas teminatı olarak adlandırılmaktadır. Takas odası üyelerinin teminatı da yatırımcıların teminatında olduğu gibi gün sonu kazanç ve kayıplarına göre izlenmektedir. Ancak takas odası üyesinde orijinal teminat bulunmakla birlikte sürdürme teminatı bulunmamaktadır. Her işlem günü, her sözleşme için hesap dengesi, orijinal teminat dolaşımdaki sözleşme sayısı kadar olmalıdır. Sonuçta, gün boyunca yapılan işlemlere ve fiyat hareketlerine bağlı olarak takas odası üyesi gün sonunda teminat hesabına fon aktarmak durumundadır. Aynı zamanda bu zamanlarda hesabından para çekme hakkına sahiptir. Takas odası üyesi olmayan aracı kurumlar, takas odası üyesi olan bir üye ile bir teminat hesabına sahip olmalıdır.

Doğru cevap C'dir çünkü C şıkkındaki bilginin doğrusu şudur: "Takas odası, her işlemde tarafların performansını garanti etmektedir." 

Vadeli işlemlerin sağladığı avantajlar şunlardır:

• Vadeli işlem piyasaları, spot piyasalarda ortaya çıkabilecek gelecekteki fiyat dalgalanmalarına karşı bugünden alım satım yapılmasına olanak sağlaması açısından risklerin yönetilmesini sağlar. Bu kapsamda vadeli işlem piyasaları, spot piyasada ortaya çıkan risklerin ortadan kaldırılması sonucu olası fiyat dalgalanmalarına karşı tarafların korunmalarını sağlar.
• Vadeli işlem piyasaları yatırımcılara fiyatların gelecekteki seyirleri hakkında fikir vererek risk yönetiminde yol gösterici olur.
• Vadeli işlem piyasalarında yatırımcılar, spot piyasalara oranla daha düşük miktarlarda sermaye ile işlem yapabilme şansına sahiptirler. Spot piyasalarda işlem tutarının tamamı tahsil edilirken, vadeli piyasalarda marjin adı verilen işlem tutarına oranla daha düşük miktardaki teminat tutarı ile işlem yapılabilmektedir. 

Bütün maddeler doğru olduğu için doğru cevap E'dir.

Açığa Satış: Fiyatın düşeceği beklentisinde olan bir yatırımcının bugün elinde olmayan
bir finansal aracı satıp, vade sonunda satışını gerçekleştirdiği kişiye teslim etmeleri işlemidir.

Spot Fiyat: Alım satımlarda o an için geçerli piyasa fiyatıdır

Avrupa ve Amerikan tipi opsiyonlar, anlaşmada belirlenen hakkın kullanım süresine ilişkin içerdiği sınırlamaya göre belirlenir. Avrupa tipi opsiyonlar sadece vade tarihinde kullanılabilmektedir. Bu özelliği ile Avrupa Tipi Opsiyonlar future sözleşmelere benzemektedir.

Arbitraj, bir malın farklı zamanlarda veya yerlerde, farklı fiyatlardan satılması sonucu risksiz olarak kâr sağlanmasını ifade eder. Bir başka ifade ile arbitraj zaman veya mekân farklılığından yararlanarak risksiz gelir elde edilmesi olayıdır. Bu işlemi yapan yatırımcıya da arbitrajcı denmektedir. Arbitrajcı malı fiyatların düşük olduğu yerden alarak yüksek olduğu yerde satıp kâr etmeyi amaçlamaktadır. Arbitraj, yatırımcılar için etkileyici bir stratejidir; bu nedenle yatırımcılar, arbitraj fırsatı yakalamak için zamanlarının büyük bir bölümünü ayırabilmektedir. Alım satımlar, düşük fiyat yükselip, yüksek olan fiyat düşüp eşit hâle gelene kadar devam etmektedir. Günlük hayatımızda pek çok alım-satım yaparız. Bazen iki farklı yerde iki farklı fiyat ile satılan bir ürünü almaya çalışırız. Örneğin, İnternetten satışı yapılan bir bilgisayar ile bir teknoloji mağazasında satılan aynı ürünün fiyatları farklı olabilir. Bu farklılık neden ortaya çıkmaktadır? Bunun pek çok nedeni olabilir; örneğin teknoloji mağazası daha uzun bir garanti süresi önerebilir ya da İnternetten satış yapan firmadan daha iyi servis sunabilir. Ancak bazen de fiyat farklılığı varmış gibi görünse de bu farklılık gerçek olmayabilir. Örneğin, ortaya çıkabilecek iki farklı durum olduğunu varsayalım.

Eğer 1. durum ortaya çıkarsa A1 varlığının fiyatı 100 $ olacaktır; 2. durum ortaya çıkarsa A1 varlığının fiyatı 80 $ olacaktır. 1. durumda A2 varlığı 50 $, 2. durumda A2 varlığı ise 40 $ olacaktır. A1 varlığının 2 adet A2 varlığına eşit olduğu açık olarak görülmektedir. Diğer bir deyişle A2 varlığından iki adet alarak A1 varlığından 1 adet alındığı durumdaki sonuçları elde ederseniz. Şimdi diyelim ki A1 varlığı 85 $’a satılıyor. Bu durumda A2 varlığının fiyatı ne olacaktır? A2 varlığının 41 $ olduğunu düşünelim. Bu durumda 82 $ ödeyerek 2 adet A2 varlığından alabilir ve A1 varlığından bir adet aracı kurumdan ödünç alarak açığa satabi lirsiniz. A1 varlığının açığa satılması demek, onun fiyatı olan 85 $’ı alacaksınız demektir ve bu durumda net nakit akışınız 3 $ (85 $ - 82 $) olacaktır. Gerçek durum ortaya çıktığında ise 2 adet A2 pay senedini satıp A1’deki kısa pozisyonunuzu kapatmak için ihtiyaç duyduğunuz nakdi elde edebilirsiniz. Bu işlemde hiçbir risk almadan 3 $ kâr elde etmeniz mümkündür. Peki bu durumda, A1 ve A2 varlıklarının fiyatı eşitlenene kadar, A2 varlığının fiyatını yükselten ve A1 varlığının fiyatını düşüren mekanizma nedir? Bu mekanizma “tek fiyat kanunu” olarak bilinmektedir. Tek fiyat kanunu A2 varlığının fiyatının A1 varlığının fiyatına eşit olacağını söylemez. Tek fiyat kanunu, finansal enstrümanlardan oluşan eşit kombinasyonların tek bir fiyata sahip olması gerektiğini ifade etmektedir. Bu durumda, Tek fiyat kanununa göre 2 adet A2 varlığı ile 1 adet A1 varlığının fiyatı birbirine eşit olması gerekmektedir. Bu açıklamalardan da anlaşıldığı gibi,  arbitraj ve tek fiyat kanununa ilişkin seçeneklerde yer alan ifadelerin tümü doğrudur, dolayısıyla doğru cevap E’dir.

Forward sözleşme özellikleri şunlardır:

• İki taraf arasında yapılır.
• Sözleşme unsurları standart değildir.
• Diğer piyasa katılımcıları yapılan forward sözleşmelerden habersizdir.
• Vade sonunda teslimat ile sonuçlandırılır.
• Devredilemez.
• Kredi riski vardır.
• Kâr veya zarar vade sonunda ortaya çıkar.

Kâr veya zararın günlük olarak hesaplanması ve ilgili hesaplara yansıtılması vadeli işlem sözleşmelerinin özelliklerindendir. Bu nedenle Doğru cevap D'dir.

Satın alma opsiyonunda, dayanak varlığın piyasa fiyatı kullanım fiyatına eşit olduğu durumda opsiyon başabaşta olarak nitelendirilir. Satma opsiyonunda da durum aynıdır.
Hem satın alma hem de satma opsiyonunda opsiyon sahibi açısından opsiyonu kullanmak ile kullanmamak arasında kârlılık açısından bir fark bulunmamaktadır.

Opsiyonlar türev ürünlerdir. Türev ürünler, daha önce de tanımlandığı gibi değeri bir varlığa bağlı olan kıymetlerdir. Dolayısıyla opsiyonlar da bir varlığı temsil eden finansal araçlardır. Opsiyona konu olabilecek varlıklar şunlardır:

• Pay senedi

• Pay senedi future sözleşmeleri

• Endeks menkul kıymetler

• Pay senedi fiyat endeksi future sözleşmeleri

• Hazine bonosu ve devlet tahvili future sözleşmeleri • Döviz • Döviz future sözleşmeleri

• Faiz

• Faiz oranı future sözleşmeleri

• Mallar

• Mal future sözleşmeleri

• Borçlanma araçları

Uzun pozisyon ile riskten korunma, gelecek sözleşmesinde uzun pozisyon almak anlamına gelmektedir. Bu strateji şirket gelecekte bir malı satın almak zorundaysa ve fiyatını bugünden belirlemek istiyorsa alınması uygun bir pozisyondur.