Türk Dili 1 Final 27. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye Türkçesinin yayılma alanlarının son elli yılda genişlemesinin nedenlerinden biri değildir?
|
Türkçe gazete ve dergilerin sanal ortamda yayımlanması |
|
Dilimizin söz varlığına giren yabancı kökenli sözcükler |
|
Yurt dışında Türkçe öğretim veren okulların, kursların, enstitülerin açılması |
|
Vatandaşlarımızın çalışmak amacıyla çeşitli ülkelere yerleşmesi |
|
Türk radyolarının ve televizyon kanallarının uydudan yayın yapması |
Türk dilinin yayılma alanlarını belirlerken öncelikle bütün bu yazı dillerini, lehçelerini ve ağızlarını değerlendirmek gerekir. Türkiye Türkçesiyle birlikte Azerbaycan, Türkmen, Gagavuz, Özbek, Uygur, Kazak, Tatar, Başkurt, Kırgız, Karakalpak, Karaçay, Balkar, Nogay, Kumuk, Tuva, Hakas, Altay Türkçeleri ile çeşitli özellikleri bakımından Türk yazı dillerinden farklılaşarak bağımsız birer dil durumuna gelen Çuvaşça ve Yakutça, yirmi yazı dili hâlinde bu geniş coğrafyada devlet dili, resmî dil veya özerk dil olarak kullanılmaktadır.
Türk yazı dilleri içerisinde en fazla konuşura sahip Türkiye Türkçesi, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil Balkanlar’da, Orta Doğu’da, Kafkaslar’da yazı dili olarak kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinin bu coğrafyalarda yazı, edebiyat, yayın kısmen de öğretim dili olarak kullanılmasının nedeni Türkçenin Osmanlı Devleti’nin resmî dili olmasından kaynaklanmaktadır. Türkçe, Osmanlı Devleti döneminde “imparatorluk dili” niteliğini kazanmıştır. Osmanlı Devleti’nin dağılmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışında Türkçe varlığını azalarak da olsa korumuştur. Bugün Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Makedonya, Kosova, Karadağ, Gürcistan, Suriye, Irak vb. ülkelerde Türkiye Türkçesi konuşurları bulunmaktadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de resmî dili Türkçedir. Günümüzden elli yıl önce çalışmak amacıyla Avrupa’nın çeşitli ülkelerine giden vatandaşlarımız sayesinde Türkiye Türkçesinin yaygınlık alanı daha da genişlemiştir. Çeşitli dönemlerde Arabistan yarımadasındaki ve Kuzey Afrika’daki ülkelere, Güney ve Kuzey Amerika kıtasında başta ABD olmak üzere çeşitli ülkelere ve Avustralya’ya yerleşen konuşurları sayesinde, bugün Türkçe dünyanın dört bir köşesinde konuşulan, kullanılan dil konumuna ulaşmıştır. Uydudan yapılan radyo ve televizyon yayınları, ağ ortamındaki yayımcılık, yurt dışında da yayımlanan gazeteler ve dergiler, yabancı ülkelerde açılan öğretim kurumları ve kurslar aracılığıyla bugün Türk dili geniş bir coğrafyada, etkin bir biçimde varlığını sürdürmektedir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir ülkenin dilinin diğer ülke dilleri tarafından itibarlı görülmesinin sebeplerindendir?
|
Ülkenin bitki örtüsünün çeşitliliği.
|
|
Ülkedeki gençlerin nüfus yoğunluğunun yüksekliği.
|
|
Ülkenin yüzölçümünün büyüklüğü.
|
|
Ülkedeki medeni ve teknolojik bilglerin güncelliği.
|
|
Ülkedeki işsizlik oranının yüksekliği.
|
3.Soru
Bilim, sanat, spor, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
|
Kelime serveti |
|
Söz varlığı |
|
Terim |
|
Söyleyiş |
|
Yazım |
Terim; bilim, sanat, spor, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcüktür. Doğru cevap C'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konuşmada ve yazıda kısır söz varlığı sebeplerinden değildir?
|
Kişisel tercihlerle belirli sözcüklerin daha sık kullanılması |
|
Yabancı kökenli sözlerin de olur olmaz her yerde kullanılmaya başlanması |
|
Zamanla belirli sözcüklerin anlam ayrıntılarını ortaya koyan pek çok sözcüğün yerini alması |
|
Söz varlığımızdaki zenginliklerin, kültür değerlerinin yok olması |
|
Sözlük kullanma alışkanlığımızın giderek yaygınlaşması |
Sözlük kullanma alışkanlığımızın yeterince yaygınlaşmamış olması da bir başka sorundur. Bu sorun, anlamı bilinmeyen sözcüklerin yanlış anlamlarda kullanılması ve onlara bambaşka anlamlar yüklenmesi gibi yeni olumsuzluklara yol açmaktadır.
5.Soru
"Ağ ortamında geliştirilen uygulamalar günümüzde yeni bir iletişim biçimi olan toplum- sal iletişim ortamını doğurmuştur. Haberlerin, görüşlerin, düşüncelerin yayıldığı; ses ve görüntü dosyalarının paylaşıldığı bu yeni ortam _______ olarak adlandırılmaktadır."
Verilen cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır?
"Ağ ortamında geliştirilen uygulamalar günümüzde yeni bir iletişim biçimi olan toplum- sal iletişim ortamını doğurmuştur. Haberlerin, görüşlerin, düşüncelerin yayıldığı; ses ve görüntü dosyalarının paylaşıldığı bu yeni ortam _______ olarak adlandırılmaktadır."
Verilen cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanmalıdır?
|
Kitle iletişim |
|
Yazılı basın |
|
Dil gelişimi |
|
Mobil cihazlar |
|
Sosyal medya |
Ağ ortamında geliştirilen uygulamalar günümüzde yeni bir iletişim biçimi olan toplum- sal iletişim ortamını doğurmuştur. Haberlerin, görüşlerin, düşüncelerin yayıldığı; ses ve görüntü dosyalarının paylaşıldığı bu yeni ortam sosyal medya olarak adlandırılmaktadır.
6.Soru
Bir dilin söz varlığı denildiğinde, aklımıza ne gelmelidir?
|
Yalnızca o dilin sözlüğünde yer alan sözcükleri değil; deyimler, atasözleri, kalıp sözler, ikilemeler, terimler, argolaşmış sözler, ilişki sözleri, alkış ve kargışlar gibi çeşitli anlatım kalıpları akla gelmelidir.
|
|
O dili konuşan insanların tarihî macerasını ve hangi milletlerle ne tür ilişkilerde bulunduğunu ortaya koyacağı gibi milletin kültür ve düşünce dünyası ile kavramlar dünyası akla gelmelidir.
|
|
Bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımı akla gelmelidir.
|
|
Milletin kültür ve düşünce dünyası ile kavramlar dünyasını gözler önüne sermesini akla getirebiliriz.
|
|
Kelime dağarcığı, kelime hazinesi, kelime kadrosu, kelime serveti gibi terimler akla gelebilir. (GİRİŞ, Hatırlama,159)
|
7.Soru
Aşağıdaki çalışmalardan hangisi Türkçenin bilim dili olması yolunda atılan adımlarda sayılamaz?
|
1933 yılında yapılan üniversite reformu |
|
Üniversite reformu gereği öğretim üyelerine Türkçe makale yazma zorunluluğu getirilmesi |
|
Atatürk'ün geometri terimlerine Türkçe karşılıklar içeren bir geometri kitabı yazması |
|
Yabancı uyruklu bilim insanlarının çalışmalarının kabul görmeyecek olması |
|
Çeşitli bilim dallarına ait terimlerin Türkçe karşılıklarının kullanılmaya çalışılması |
1933 yılında bir üniversite reformu yapılmış ve buna göre öğretim üyelerine Türkçe makale yazma zorunluluğu getirilmiş,yabancı uyruklu bilim insanlarının Türkiye'de çalışmak istemeleri halinde 3 yıl içerisinde Türkçe öğrenme zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca Atatürk,yazdığı geometri kitabıyla bazı geometri terimlerine Türkçe karşılıklar bularak dile büyük katkıda bulunmuştur.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ünvan öbeği örneği değildir?
|
Orhan Gazi
|
|
Murat Bey
|
|
Selin Hanım
|
|
Selim Amca
|
|
Bizim Ahmet
|
9.Soru
'Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.' ifadesi Türk dilinin zenginliğini açıklamada aşağıdakilerden hangisine örnek olarak verilebilir?
|
Coğrafi yaygınlık
|
|
Söz varlığının zenginliği
|
|
Nezaket ve ilişki sözcükleri
|
|
Akrabalık adlarının çeşitliliği
|
|
Atasözleri ve anlatım gücü
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, ad durum eklerinden ‘yükleme/belirtme/nesne durumu’ örneğidir?
|
İstanbul’a
|
|
İstanbul’da
|
|
İstanbul’dan
|
|
İstanbul’u
|
|
İstanbul’la
|
11.Soru
Aşağıdaki dillerden hangisi tipik bir bükünlü dildir?
|
Arapça |
|
Çince |
|
Türkçe |
|
Macarca |
|
Vietnamca |
Biçim bilgisel tipoloji bakımından Yunanca, Latince, Ingilizce, Rusça, Ukraince; Arapça, İbranice vd. bükünlü dillerdir. Çince ve Vietnamca, yalınlayan dil; Türkçe ve Macarca ise bitişken dillerdir. Doğru cevap A’dır.
12.Soru
Türkçenin söz varlığını aktif bir biçimde kullanmak isteyen bir birey, aşağıdakilerden hangisini yapacaktır?
|
Mesajlarında Türkçe karakter kullanmaya dikkat edecektir.
|
|
İnternette Türkçe karakter kullanımına özen gösterecektir.
|
|
Konuşma dilinde yabancı kökenli sözcük kullanmayacaktır.
|
|
Arkadaşlarını Türkçeyi doğru kullanmaya özendirecektir.
|
|
Sıkça Türkçe yayın okuyacak ve TDK sözlüğünü inceleyecektir
|
13.Soru
I. Toplumlar ve kültürler arasındaki ilişkiler, dillerin birbirini etkilemesinde daima belirleyici olmuştur. II. Yeryüzünde dillerin oluşumundan bu yana diller arasında bir etkileşim söz konusudur. III. İnsanoğlunun var oluşundan başlayıp avcılık, toplayıcılık, tarımcılık aşamalarında kurdukları ilişkilerle dilleri etkilenmeye başlamıştır. IV. Ticari ilişkiler, savaşlar, barışlar, buluşlar, felaketler, dillerin birbirini etkilemesinde pay sahibi olmuştur. V. Bir inanca girme, bir uygarlık dairesine katılma da dillerin etkilenmesinde bir başka etkendir. Dillerin biribirini etkilemesi ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
|
I, II, III
|
|
II, III, IV
|
|
I, III, V
|
|
I, II, III, IV
|
|
I, II, III, IV, V
|
14.Soru
Dilimizi yabancı diller boyunduruğundan kurtarma mücadelesi veren Türk Dil kurumunun mobbing sözcüğü için önerdiği Türkçe karşılık aşağıdakilerden hangisidir?
|
bezdiri |
|
tutsat |
|
oydaşma |
|
yönelim |
|
başarım |
Türk Dil Kurumu, Atatürk’ün “Ülkesini, yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti
dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.” sözünü kendisine ilke edinerek
dilimizi yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarma mücadelesini vermektedir. Türk Dil
Kurumunun yabancı kaynaklı sözlere karşılık önerdiği sözlerden birkaçına bakalım: anchorman karşılığında ana haber sunucusu, arboretum karşılığında ağaç parkı, viyadük için köprü yol, mobbing için bezdiri; selfie için özçekim, mortgage tutsat vb...
15.Soru
Değişik coğrafyalarda çeşitli devletler kuran Türk soylu haklar, bugün yaklaşık 12 milyon kilometrekarelik bir alanda Türk yazı dilleri, lehçeleri ve ağızları varlığını sürdürmektedir. Türkçenin bu coğrafya yaygınlığını dile getiren ilk kişilerden birisi aşağıdakilerden hangisidir ?
|
Armin Vambery |
|
Mirjona Marinkoviç |
|
Yusuf Has Hacib |
|
Kaşgarlı Mahmut |
|
Ali Rıfat Çağatay |
Türkçenin bu coğrafya yaygınlığını dile getiren ilk kişilerden birisi Armin Vambery'dir. Türkçe bilerek Balkanlardan, Mançurya'ya kadar yolculuk yapmıştır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yanlış yazılmıştır?
|
Makine |
|
Meyva |
|
Kurdele |
|
Egzoz |
|
Şoför |
makine yerine makina, meyve yerine meyva, kurdele yerine kordale veya kurdela, egzoz yerine eksoz veya egsoz, şoför yerine şofor veya şöför yazmak birer yazım yanlışıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deyimlerle birleşik sözler arasındaki farklardan değildir?
|
Deyimi oluşturan iki sözcük kesinlikle bitişik yazılmazken, birleşik sözlerin bir |
|
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük arasında başka hiçbir ek ya da sözcük giremezken deyimde girebilir. |
|
Deyimleri oluşturan ikinci sözcük normal bir fiil olarak çekimlenir. |
|
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de deyimi oluşturan sözcükler de değiştirilemez. |
|
Anlam bakımından da bu iki yapı birbirinden farklıdır. |
Birleşik sözcüğü oluşturan iki sözcük de değiştirilemezken, deyimi oluşturan sözcüklerden biri zaman zaman değiştirilebilir.
18.Soru
Deyimler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
|
Deyimlerde yer alan sözcükler değişiklik gösterebilirler. |
|
Deyimler kalıplaşmış söz gruplarıdır. |
|
Deyimler benzetme yoluyla bir durumu açıklar. |
|
Deyimler yargı bildirirler. |
|
Her dilin söz varlığında deyimler vardır. |
Deyimler anlatıma açıklık kazandıran ve renk katan söz varlığı ögeleridir. Her dilin söz varlığında deyimler vardır. Kimi deyimler belirli dillere özgü olsa da bunların benzerleri başka dillerde de görülebilir. Konuyla ilgili çalışma yapanların tanımlarından hareketle şöyle bir deyim tanımı yapılabilir: İki veya daha fazla sözcükten oluşan, anlatım gücünü artırmak için az çok mantık dışına kayan, gerçek anlamından uzak, ilgi çekici bir anlam yüküne sahip, bazı sözcükleri değişmeyip bazıları değişebilen, toplum tarafından ortaklaşa benimsenen kalıplaşmış söz gruplarına deyim denir. Deyimler, anlam ögesi olarak incelendiğinde, içerisindeki sözcükler ayrı ayrı değil hepsi bir bütün olarak değerlendirilmelidir. Bu yönüyle deyimler, tıpkı sözcükler gibi bir dilin sözlüğünün içerisinde madde başı olarak yer almalıdırlar. Yani bir başka anlatımla deyimler, sözcükler gibi, sözlük maddesi olan anlam birimleridir.Deyimler yargı bildirmezler. Deyimler; bir durumu, olayı ya da varlığı tasvir etmek, açıklamak, ifade etmek amacıyla etkili anlatımından yararlanılan kalıplaşmış söz gruplarıdır.
19.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangsinin öğelerini ayırmada yanlışlık yapılmıştır?
|
İyi çalışmadığı için / geçen yıl/ sınıfta/ kaldı. |
|
Bahçenin kokusunu /içime/ çekerek / gökyüzüne / baktım |
|
Bu uzun yolu / bisikletle / geldi. |
|
Hastanenin bahçesinde /güzel bir haber/ bekliyordu. |
|
Doktor/ reçetiyi/yazıp/yolladı |
"Bahçenin kokusunu /içime/ çekerek / gökyüzüne / baktım" cümlesinde zarf tümleci öğesi ikiye bölünmüştür, olması gereken Bahçenin kokusunu /içime çekerek / gökyüzüne / baktım şeklindedir.Doğru cevap B şıkkıdır.
20.Soru
Bilim, sanat, spor, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcük aşağıdakilerden hangisidir?
|
Terim |
|
Söyleyiş |
|
Kopyalama |
|
Genelleşme |
|
Yazım |
Terim; bilim, sanat, spor, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcüktür. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ