Türk İdare Tarihi Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Meşihat dairesinin birimlerinden biri değildir?
Meclis-i idare-i emval-i eytam |
Meclis-i meşayih |
Meclis-i imtihan-ı kur’a |
Meclis-i Vala-yı Ahkam-ı Adliye |
Meclis-i mesalih-i talebe |
Meşîhat hiyerarşisinin tepesinde şeyhülislam ve yardımcısı müsteşar bulunuyorken, mektubi ve muhasebe kalemi, meclis-i tedkikat-ı şer’iye, meclis-i intihabat-ı hükkam’ül-şer', meclis-i mesalih-i talebe, meclis-i imtihan-ı kur’a, meclis-i meşayih, meclis-i idare-i emval-i eytam kurumun diğer birimlerini oluşturmaktaydı.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Divan-ı mezalim’in işlevidir?
Maliye
|
Savaş
|
Adalet
|
İkta
|
Diplomasi
|
3.Soru
Aşağıdaki verilen devlet organlarının eski dil ve Türkçe karşılıkları eşleşmelerinden hangisi doğru değildir?
İcra vekilleri heyeti – Bakanlar kurulu |
Başvekil- Cumhurbaşkanı |
Şuray-ı devlet – Danıştay |
Divan-ı muhasebat – Sayıştay |
Dahiliye vekaleti – İçişleri bakanlığı |
Çok partili hayata uyum sürecinde bakanlıklarla ilgili alınan en önemli karar Türkçeleştirme kampanyasıydı. Bu kapsamda vekâlet başta olmak üzere dâhiliye, müdafaa ve münakalat gibi kelimeler, günümüzde de kullanmaya devam ettiğimiz bakanlık, içişleri, savunma ve ulaştırma sözcükleriyle değiştirilmiştir. Seçeneklerde verilmiş başvekil ve cumhurbaşkanı eşleştirmesi yanlıştır. Başvekil başbakan, reis-i cumhur işse cumhurbaşkanı olarak Türkçeleştirilmiştir.
4.Soru
Sultan Abdülhamit döneminde Sayıştay’ın görevini yapan kurum hangisidir?
Meclis-i Ayan |
Şura-yı Devlet |
Divan-ı Muhasebat |
Divan-ı Ali |
Heyet-i Mebusan |
Sayıştay'ın görevini yürüten kurum C seçeneğinde verilmiştir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 1888 yılında maliye nezaretinde yapılan önemli değişimlerin altında imzası olanlardan biri değildir?
Mahmut Celalettin |
Zühtü Paşa |
Agop Paşa |
Ferit Paşa |
Sudi Efendi |
On yıllık bir deneyimden sonra nezaret, 1888 yılında çok önemli bir düzenlemeden geçirilmiştir. Yapılan bu düzenleme ile mevcut departmanlar yeniden düzenlenmiş ve edinilen tecrübelere göre bir taraftan işlevsiz birimler ilga olunurken diğer tarafta yeni departmanların kurulmasına gidilmiştir. Söz konusu düzenlemenin altında Abdülhamid Dönemi maliye bürokrasisinde hızlı bir şekilde sivrilen Mahmut Celalettin, Zühtü ve Agop Paşalar ile Sudi Efendi’nin imzaları bulunuyordu. Ferit paşa ise en uzun süre başvekillik yapmış bir paşa olarak maliye alanındaki düzenlemeyle ilgisi bulunmuyordu.
6.Soru
Babıali tarafından 25 Şubat 1856’da ilan edilen, müslüman ve gayrimüslim tebaa arasındaki mevcut eşitsizliğin giderilmesini öngören Islahat Fermanı aşağıdaki maddelerden hangilerini içeriyordu?
I. Kanunlar önünde eşitlik, vergi eşitliğinin sağlanması,
II. Mahkemelerde gayrimüslimlere şahitlik etme hakkının tanınması,
III. Gayrimüslim tebaanın hem merkezi^ hem de taşra idare meclislerinde üye bulundurmaları,
IV. İdarenin daha geniş ve katılımcı bir yapıya kavuşturulmaya çalışılması,
Yalnız I. ve III
|
Yalnız III.IV
|
I.II. III.
|
II.III.IV
|
I.III.IV |
II. seçenekte yer alan ‘’Mahkemelerde gayrimüslimlere şahitlik etme hakkının tanınması’’ ifadesi ‘’ mahkemelerde gayrimüslimlere şahitlikte eşitlik tanınması,’’ olması gerektiğinden yanlış diğer seçenekler doğrudur. Bu durumda I.III. ve IV maddeleri içeren E doğru cevaptır.
7.Soru
Kanun-i Esasi hazırlıkları sırasında nezaret sistemi dışında bırakılması ısrarlı bir şekilde savunulmuş olan kurum aşağıdakilerden hangisidir?
Meşihat |
Başkitabet dairesi |
Dahiliye nezareti |
Hariciye nezareti |
Sadaret müsteşarı |
Kanun-i Esasi hazırlıkları sırasında nezaret sisteminin dışında bırakılması ısrarlı şekilde savunulmuştur. Mithat Paşa devletin dini olamayacağı gibi dini sembolize eden bir kişinin vükelada yer alamayacağını ileri sürmüştür. Ancak meşihat’ın hem anayasa hem de Abdülhamid tarafından Meclis-i Vükeladaki yeri korunmuştur. Meşihat hiyerarşisinin tepesinde şeyhülislam bulunmaktadır.
8.Soru
I. Yazı İşleri Genel Müdürlüğü
II. Arşiv Genel Müdürlüğü
III. Evrak Müdürlüğü
IV. Sinemalar Genel Müdürlüğü
Yukarıdakilerden hangisi 50’li yıllarda Demokrat Parti iktidarınca ele alınmış ve 6330 sayılı Yasa’yla düzenlenmiş Başvekâlet teşkilatını oluşturan unsurlar arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Yalnız IV |
Başvekâlet teşkilatı 50’li yıllarda bir de Demokrat Parti iktidarınca ele alınmış ve yayınlanan 6330 sayılı Yasa’yla düzenlenmişti (9 Mart 1954). Buna göre teşkilat; bir müsteşar ve uzman danışmanlardan mürekkep Özel Kalem Müdürlüğü, Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi, Özlük ve Yazı İşleri Genel Müdürlüğü, Neşriyat ve Müdevvenat Genel Müdürlüğü, Arşiv Genel Müdürlüğü, Levazım Müdürlüğü ve Evrak Müdürlüğünden oluşturulmuştu. Sinemalar Genel Müdürlüğü bunlar arasında sayılamaz. Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Cumhurbaşkanının 1924 Anayasasında yer alan yetkileri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
Cumhurbaşkanının fahri meclis başkanlığının uygulamada bir getirisi yoktur. |
Cumhurbaşkanının idari yetkileri sınırlandırılmıştır. |
Başbakan tayin edebilir ancak bakanları belirleyemez. |
Kabine listesi, Cumhurbaşkanının onayından geçmek zorundadır. |
Yasaların son onay merci Cumhurbaşkanıdır. |
Önceki devirde yasaların son onay mercii saray iken, 1924 Anayasası ile Cumhurbaşkanı bu görevden azade kılınarak sadece yasa ilan makamı olarak görülmüştü.
10.Soru
Divan efendisi olarak adlandırılan görevliler kimlerdir?
Vali |
Nişancı |
Katip |
Aşçı |
Mektupçu |
Eskiden mektupçulara “divan efendisi” denilirdi. Her nezaret mektupçusu sonrasında tahrir müdür unvanı aldıkları gibi her vilayette birer mektupçu bulunurdu. Evrak odaları bu kişilerin idaresindeydi. Resmî gazete ve matbaa onların sorumluluğundaydı.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Sultan Abdülhamit döneminde savaş mağduru göçmenlerin sıkıntılarını gidermek amacıyla kurulan komisyonun adıdır?
Muhacirin-i İslamiye Komisyon Alisi |
Islahat-ı Maliye Komisyonu |
Hicaz Demiryolu Komisyonu |
Memurin-i Mülkiye Komisyonu |
Teftiş-i Askeri Komisyonu |
Bu amaç için kurulmuş komisyon A seçeneğinde verilmiştir.
12.Soru
Tanzimat Fermanı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Osmanlı vatandaşlarının can, mal ve ırz dokunulmazlıkları sağlanmalı ve bu husus devletin garantisi altına alınmalıdır. |
Herkesin geliriyle orantılı vergi vermesini sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır. |
Askerlik yükümlülüğünün adil ve belirli bir süre için yapılmasını sağlayacak önlemler kararlaştırılmalıdır. |
Tanzimat Fermanı ile gerçekleştirilen esaslı değişikliklerin temelindeki ideoloji, Turancılık'tı. |
Tanzimat Fermanı, Osmanlı vatandaşlarını temel hak ve görevler yönünden eşit gören bir metindi. |
Tanzimat Fermanı ile getirilen temel değişikliğin arkasındaki ideoloji ise farklı dil, din ve milletten oluşan Osmanlı İmparatorluğu’nu, Osmanlılık fikri etrafında birleştirebilecek ‘Osmanlıcılık’tı. Diğer önermelerde yanlış herhangi bir husus bulunmamaktadır. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
İslam Devleti’nin adem-i merkezi taşra yapılanmasına sahip olmasının nedeni nedir?
Taşra yöneticilerinin kontrolünün sadece bu yöntemle sağlanabilecek olması
|
Türk devletlerinden gelen yönetimle ilgili gelenekler
|
İslam devletinin çeyrek asır gibi kısa bir sürede geniş bir coğrafyaya yayılması
|
Padişahların otoritelerini güçlendirme istemesi
|
İslam dininin yönetim anlayışının bu tarz bir uygulamayı gerekli kılması
|
14.Soru
Osmanlı Devleti’nde “İstanbul Şehremaneti” adıyla ilk modern belediye ne zaman kurulmuştur?
1853 |
1876 |
1861 |
1854 |
1852 |
Osmanlı Devleti’nde bir yerel yönetim birimi olarak ilk modern belediye 1854’te İstanbul’da denenmiştir.
13 Haziran 1854’te “İstanbul Şehremaneti” adıyla kurulan belediyenin karar ve yürütme organları, şehremini ve şehir meclisinden oluşuyordu.
15.Soru
Osmanlı Rus savaşı mağduru göçmenlerin sıkıntılarını gidermek ve iskanlarını sağlamak amacıyla kurulan komisyon aşağıdakilerden hangisidir?
Muhacirin-i İslamiye Komisyon-u Âli |
Hicaz Demiryolu Komisyon-u Âli |
Islahat-› maliye Komisyonu |
Memurin-i Mülkiye Komisyonu |
Sadaret ile Dâhiliye Nezareti |
Aslında komisyonların teşkili Abdülhamid saltanatının ilk günlerine, Osmanlı- Rus Savaşı’na dayanmaktadır. Savaş mağduru göçmenlerin sıkıntılarını gidermek ve iskânlarını sağlamak amacıyla kurulan Muhacirin-i İslamiye Komisyon-u Âlisi ile açılan kapının sonrasında bir dizi komisyon gelmiştir. Islahat-ı maliye Komisyonu ile 1900’de kurulan Hicaz Demiryolu Komisyon-u Âlisi, gerek çalışma ilkeleri gerek üye seçimleri bakımından sultanın kontrolü altında bulunan ve öncekiler gibi sarayda bir araya gelen diğer komisyonlardı.
16.Soru
Saltanatı sembolize eden, padişahların mutlak vekaletine sahip olduğuna işaret etmek üzere sadrazamlara verilen ve çoğu zaman altından yapılan mühür, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
Resmi mühürler |
Mühr-i Hümayun |
Tuğra |
Şahsi mühürler |
Vakıf mühürleri |
Mühr-i Hümâyûn, saltanatı sembolize eden mühürdür. Padişahların mutlak vekâletine sahip olduğuna işaret etmek üzere sadrazamlara verilen çoğu zaman altından yapılan mühürdür. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Kanun-i Esasi'nin ilk maddesinde tanımlanan öğe nedir?
Devletin dili |
Devletin dini |
Devletin yönetim şekli |
Devletin yapısı |
Padişahın konumu |
Anayasanın ilk maddesinde devletin yapısı tanımlanmış ve içerdiği vilayetler, bölgeler ve ayrıcalıklı beldelerle hiçbir sebeple ayrılık kabul etmez bir bütün olduğu belirtilmiştir.
18.Soru
I. Tasarruf tedbirleri
II. Yerli halkın isyan etmesi
III. Meşrutiyetin ilan edilmesi
IV. Yapısal reformlar
V. Bulgaristan veGirit’in bağımsızlık bildirileri
Yukarıdakilerden hangileri Kamil Paşa Hükümeti’nin düşürülmesine zemin hazırlamıştır?
I, II, III |
I, IV, V |
II, III, V |
II, IV, V |
III, IV, V, |
Tasarruf tedbirleri III. Selim’den beri karşılaşılan ancak mevcut rejime yönelik öfkeyi artırmak bir yana hiçbir semeresi olmayan bir yöntemdi. Hükümet bunun bilincinde olarak ziraat ve baytar birimlerini gözden geçirirken, maden nizamnamesini yeniden düzenlemişti. Önceki dönemin simge yasalarından Tekaüd ve Terakki Kararnamesi’ni sil baştan hazırlamaya karar veren kabine, başlattığı nüfus sayımıyla gelir rezervlerinin dökümüne ulaşmak istemişti. Yapısal reformlar nedeniyle hükümet, kısa sürede kendisini destekleyen çevreleri dahi kaybetmiştir. Kamil Paşa’nın İttihatçıları kabineye alması dahi sempati yaratmamıştı. Önce Bulgaristan ardından da Girit’in bağımsızlık bildirileri, öfkenin farklı boyutlara tırmanmasına neden olmuş ve sonunda sadrazam aleyhine verilen gensoruyla parlamento, hükümeti düşürmüştür (13 Şubat 1909).
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Sayıştay’ın özellikleri arasında yer almaz?
Devletin gelir-giderlerini denetler |
Usulsüzlükler ile karşılaştığında sorgu hâkimi gibi çalışır |
Denetim sadece idari bakımdan sınırlanmıştır |
TBMM’ye bağlı bir kurumdur |
Sekiz üyeden oluşur |
TBMM’ye bağlı bir kurum olarak yeniden kurulmuştu (24 Kasım 1923). Bir birinci reis, üç ikinci reis ve sekiz üyeden oluşan müesseseye TBMM adına devletin gelir ve giderlerinin denetimini yapması sorumluluğu yüklenmiştir. Söz konusu sorumluluk 1924 Anayasası’nca da kayıt altına alınmıştır. Sorumluluk bu anlamıyla sadece idari bakımdan sınırlanmamış yargı işleviyle birleştirilmiştir. Kuruluş gerekçesinde de açıklandığı üzere kurum devletin gelir giderlerini denetlerken kontrolör, usulsüzlüklerle karşılaştığında adeta bir sorgu hâkimi gibi çalışacaktır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gazneliler Devleti'nin yönetim yapısı için söylenemez?
Divan-ı Arz'ın başında Sahib-i Arz bulunurdu ve bu mevkinin görevi ordu ile alakalı her türlü mevzuya hakim olmak ve askeri hususlarda sultana danışmanlık yapmaktı.
|
Divan-ı Risalet makamının başındaki bürokrat, sultan adına dış temasları yürütürdü ve devletin şifreli yazışmaları bu ofis tarafından yapılırdı.
|
Divan-ı Berid makamının başındaki Sahib-i barid ünvanlı bürokrat, devlet adına casusluk faaliyetlerini yönetirdi.
|
Divan-ı Vekalet sarayın ve sultanın özel hayatından sorumlu olan ofisti ve başındaki Sahib-i Vekalet sultanın hazinesi ve mülkün işletilmesi ile ilgilenirdi.
|
Vilayetlerin başındaki idari mali işleri yürüten ve emrinde amil isimli küçük memurlar bulunan Sahib-i Divan vardı.
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ