Türkçe Biçim Bilgisi Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bir kelimenin, genellikle de bir fiilin cümlede diğer ögeleri kendine bağlayabilme, boşluk açabilme güçlerine _____ denir.
Yukarıda tanımı verilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
istem |
uyum |
türetme |
çekim |
değişkenlik |
Bir kelimenin, genellikle de bir fiilin cümlede diğer ögeleri kendine bağlayabilme, boşluk açabilme güçlerine istem denir. Buna Türkçede değerlilik de denir. İngilizce karşılığı valency’dir. Örnek olarak geçişsiz yan- fiilinin bir, geçişli al- fiilinin iki, ver- filinin ise üç istemi vardır: Ev yandı, Ahmet kitabı aldı, Ahmet kitabı Ayşe’ye verdi. Bunlar zorunlu olan, cümlenin eksiksiz olması için bağlamdan çıkarılması veya cümlede açıkça verilmesi gereken kelimelerdir.
2.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde fiilden fiil yapım eki örneği görülmektedir?
Sözlü |
Kondur |
Açık |
Kana |
Yolla |
Fiilden fiil yapım eki örneği kondur kelimesinde görülmektedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde yazım yanlışı vardır?
Yeşilbiber |
Hanımeli |
Arz etmek |
Affetmek |
Altetmek |
Birleşik sözcüklerin nasıl yazılacağı, Türkçe yazımın en tartışmalı konularındandır. Etmek, eylemek, dilemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında bitişik yazılır. Her iki ögenin anlamlarıyla açıklanamayan bağımsız bir sözcükbirim olarak kabul edilen ve sözcüğe alınan sözcükler bitişik yazılır.
4.Soru
Birden çok kelimeyi tek bir kavramı ifade etmek için kullanmaya ne denir?
Tekrar |
Fiil çekimi |
Kelime yapımı |
Türetmek |
Birleşik kelime oluşturmak |
Birden çok kelimeyi tek bir kavramı ifade etmek için kullanmaya birleşik kelime oluşturmak denir.
5.Soru
Aşağıdaki ikilemelerden hangisi kelimenin yakın veya zıt anlamlısının tekrarlanmasıyla oluşmuştur?
Dopdolu |
Sapsarı |
Bembeyaz |
Altüst |
Masmavi |
A, B C ve E seçenekleri sıfatlarda ilk hecelerin tekrarlanmasıyla ikileme oluştururken, D seçeneğindeki altüst kelimesi alt ve üst zıt anlamlı kelimelerin tekrarlanmasıyla oluşmuş bir ikilemedir.
6.Soru
Gönüllülük kipinin çekiminde kullanılan, kaynakların bir kısmında emir ve istek ekleriyle birlikte verilen ekler aşağıdakilerden hangisidir?
1. tip kişi ekleri |
2. tip kişi ekleri |
3. Tip kişi ekleri |
4. Tip kişi ekleri |
İyelik ekleri |
3. Tip kişi ekleri ,gönüllülük kipinin çekiminde kullanılan eklerdir. Kaynakların bir kısmında emir ve istek ekleriyle birlikte verilir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi başına ek almış sözcüklerdendir?
Vergi |
Namert |
Görgülü |
Yazılı |
Yolcu |
Türkçede ekler kelimenin sonuna gelir; yani ekler son ektir. Ancak Türkçenin söz varlığında kelimenin başına –bi ve –na ekleri almış örneklere de rastlamak mümkündür: bi-çare, bi-vefa, na-vefa- na-mert sözcükleri buna örnektir. Mert sözcüğü başına –na eki almasıyla namert sözcüğüne dönüşmüştür. Diğer seçenekler sondan ek almışlardır.
8.Soru
Aşağıda isimlerle ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
I. İsimler çekim eki olarak sırasıyla çoğul, durum ve iyelik eki alırlar.
II. İsimler, isim cümlelerinde yüklem olarak kullanıldığında ekfiil alabilirler.
III. Türkçede dilbilgisel cinsiyet vardır.
IV. Türkçeye yabancı dillerden giren sözcüklerin eril ve dişil biçimleri bulunabilir.
Yalnızca I |
Yalnızca IV |
II ve III |
II ve IV |
I ve III |
İsimler, çekim eki olarak sırasıyla çoğul, iyelik ve durum eki alabilir. İsimler, isim cümlelerinde yüklem olarak kullanıldığında ekfiil alabilirler. Türkçede dilbilgisel cinsiyet yoktur, bazı isimler doğal cinsiyeti gösterse de bunun dilbilgisine bir yansıması olamaz. Örneğin, erkek- kadın, teke-keçi. Türkçeye yabancı dillerden giren sözcüklerin eril ve dişil biçimleri bulunabilir.
9.Soru
“Sıfat öğesi bir sayı adı olduğu halde kavram olarak topluluktakilerin tamamını gösterecek biçimde özel anlam kazanan tamlamalarda isim çoğul eki alır.” ifadesine örnek aşağıdaki cümlelerden hangisidir?
Yarın bu iki evrağı teslim etmeyi unutma |
Çocukken beş taş oynamayı severdik. |
Okuyacağınız iki kitaptan birinci yabancı dildedir. |
Yarınki iki maç dört büyüklerin sıralamasını belirleyecek. |
Bu belgenin üç yönetici tarafından imzalanması gerekiyor. |
Şıklar içinde bulunan “iki evrak, beş taş, iki kitap ve üç yönetici” tamlamaları sayı sıfatından sonra gelen ismin tekil olduğu durumları gösterir. Fakat “dört büyükler” ifadesi futbolda ilk dört sırayı almasına alışılmış dört büyük takımı ifade eden özel bir kullanım olduğu için tamlanan kelime çoğul eki almıştır.
10.Soru
Bir ismin gösterdiği varlığın özünde olan bir niteliği veya özünde olmamakla birlikte onunla ilgili bir özelliği gösteren kelimelere ne denir?
Fiiller |
Sıfatlar |
İsimler |
Zamirler |
Bağlaçlar |
Verilen tanım sıfatları anlatmaktadır.
11.Soru
Aşağıda verilenlerden hangisi isimlere gelen ekler arasında yer almaz.
Çoğul |
Durum |
İyelik |
Bildirme |
Zaman |
isimlere çoğul, iyelik, durum ve bildirme ekleri gelir. Ancak zaman eki gelmez. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylılık bildiren ek kullanılmıştır?
Toplantıda bu konuyu gündeme getirebilirsin. |
Gidersen bana mutlaka haber ver. |
Bu saatte uyuyorlardır. Aramayalım. |
Seninle konuşana kadar iyiydim. |
Eskişehir çok soğuk bir şehirmiş. |
E seçeneğinde diğer seçeneklerden farklı olarak dolaylılık bildiren –imiş eki kullanılmıştır.
13.Soru
Aşağıdaki kelimelerin hangisinde kısmen değişen eklere örnek görülür?
Yaparken |
Geliyor |
Evdeki |
Sarımtırak |
Annemgil |
Şimdiki zaman eki –(X)yor’da ekin başındaki dar ünlü, ünlü uyumlarına bağlı olarak değişirken son hecedeki /o/ ünlüsü tek biçimlidir. Bunun örneği Gelirken kelimesinde görülmektedir.
14.Soru
Aşağıdaki sayılardan hangisinin yazımı doğru değildir?
İki bin |
Onar bin |
Onüç |
Yüz milyonar |
On beş bin altı yüz |
On üç sayısı ayrı yazılır.
15.Soru
Yeni kelime türetme yollarından hiç olmayan sözleri uydurmak olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir.
Yazım |
Vurgu |
Tür değiştirme |
Tekrar |
Dilsel yaratıcılık |
Yeni kelime türetme yollarından biri de hiç olmayan sözleri uydurmak, bir yerde dilsel yaratıcılık göstermektedir. Doğru cevap E'dir.
16.Soru
Anlamlı daha küçük parçalara bölünemeyen sözcüklere verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Gövde |
Kök |
Eylem |
Sıfat |
Adıl |
Yapım eki almamış, anlamlı veya işlevli daha küçük parçalara ayrılamayan kelimelere kök denir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç bulunma eki almış bir kelimedir?
Onunla bir sinemada karşılaştık. |
Mutfak seramiklerini Kütahya’dan almıştık. |
Senden ayrıldıktan sonra biz de eve geçtik. |
Yeni kitaplarımı en güzel rafa yerleştireceğim. |
Süratle giden araç yoldan çıktı. |
Bulunma eki –DA, cümlede yer tamamlayıcısı ya da dolaylı tümleç olarak kullanılabilir. A seçeneğinde bulunma eki almış sinemada kelimesi dolaylı tümleç görevindedir.
18.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylılık bildirme çekim eki kullanılmıştır?
Duyduğuma göre hastaymışsın. |
Dün müdür çok kızgındı. |
Bu aralar keyifsizim. |
Çalışkan bir öğrenciyse zorluk çekmez. |
Söylediklerinizin çoğunda haklıydınız. |
“kızgındı” kelimesi geçmiş zaman, “keyifsizim” kelimesi geniş zaman, “öğrenciyse” kelimesi şart, “haklıydınız” kelimesi geçmiş zaman ifade eder. “Hastaymışsın” kelimesindeki bildirme çekim eki ise dolaylılık ifade eder.
19.Soru
Aşağıda altı çizili sözcüklerin hangisinde –lAr çoğul eki abartma gösterir?
Ablamlar yarın bize geleceklermiş. |
Ayşeler tatilden dün dönmüşler. |
Ballar Doğu Karadeniz’den geldi. |
Paraları saydı ve çantasına koydu. |
Masalar henüz hazırlanmamıştı. |
Eklendiği kelimeyi veya öbeği sayı ve miktar bakımından etkileyen çoğul eki eklendiği kelimeye topluluk, aile, aşama, saygı, benzerlik, abartma gibi anlamlar katar. A ve B seçeneğinde çoğul eki aile, D ve E seçeneğinde sayılabilen varlıklara eklenen çoğul eki birden fazla varlığı gösterme anlamı katmıştır. Çoğul eki sayılamayan varlıklara eklendiğinde ise abartma görevi görür. Bal sayılamayan varlıktır ve çoğul eki abartma anlamı katmıştır.
20.Soru
“Hasta ateşler içinde yanıyordu.” cümlesindeki çoğul eki aşağıdaki anlamlardan hangisini ifade etmektedir.
Soy |
Saygı |
Abartma |
Benzerlik |
Topluluk |
Sayılmayan isimlere çoğul eki getirildiğinde ifadeye abartma anlamı yüklenir. “Ateşler” kelimesi buna örnektir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ