Türkçe Cümle Bilgisi 1 Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Türkçe kurallı cümlelerde zarf-fiil grupları yüklemden önce gelir. Ancak şiir, deneme, hikâye, roman gibi türlerde yüklemden sonra da gelebilmektedir." Aşağıdakilerden hangisi bu kuralı örneklemektedir?
Uyandık en güzel düşü görmeden. |
Şöyle beş on adım kala durdu, avaz avaz havlamaya başladı. |
Yazıklana yazıklana, yavaşça oturduğu iskemleden aşağı kaydı. |
Sabahın pembe, beyaz tülleri sıyrıldıkça sürekli berraklaşan fezada çıt yok. |
O dönüp gelinceye kadar gözüme uyku girmezdi. |
"Uyandık en güzel düşü görmeden." cümlesinde 'görmeden' zarf fiili yüklemden sonra geldiği için kuralı örneklemektedir. Cevap A şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bulunma grubudur?
Her obadan üç beş yiğit hoğladı |
Bir kızıl çehrede âteş gözler |
Kalleşçe saldırı düzenlemişler. |
Boynu uzun tor sunalar. |
Gâvur Dağlarının başı dumanlı |
Bulunma Grubu: Bulunma ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubudur. Grubun unsurları birer kelimeden oluşabileceği gibi kelime grubu da olabilir. Türkçede sayı ifadelerinin bir bölümünde bulunma grubundan faydalanılır. Bulunma grubu, cümle ve kelime gruplarında isim, sıfat ve zarf görevinden kullanılır.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arapça kökenli bir bağlaç olup iki sayının en küçük ve en büyük arasını ifade eder?
ile |
dahi |
yahut |
ila |
de |
ve: Arapça “ve” bağlama edatı, Farsça “u” bağlama edatı ile birlikte aynı dönemlerde ayrı ayrı kullanılan bu iki edat, eski harfli yazımının ve sesli şeklinin birbirine yakın olmasından ve ünlü uyumundan dolayı önce çok şekilli olarak (ve, vu, vü, u, ü) kullanılmış ve zamanla tek şekilli bir kullanıma girerek Türkiye Türkçesi dönemine “ve” olarak geçmiştir.
ile: Sonradan bağlama edatı olarak kullanılan bu edat, temelde Türkçe son çekim edatıdır. “ile” edatı ekleşerek -(y)lA şeklinde de kullanılmaktadır.
ilâ: Arapça köklü bir edattır. İki sayı arasında en küçük ve en büyük arasını ifade eder. dahı: Eski Anadolu Türkçesi döneminde bazı örnekler “ve” bağlama edatı görevinde kullanılmış, daha sonra kullanımdan kalkmış Türkçe kökenli bir edattır
4.Soru
Edat grubunun cümle içindeki yeri düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisinde edat grubu farklı bir görevde kullanılmıştır?
Her şeyi onun için yapmıştı. |
Cevabı anlayıncaya kadar soru sordu. |
Marketten gerekenleri aldıktan sonra eve gitti. |
Acaba bütün bu hazırlıklar ne içindi. |
Elindekilerle birlikte arabaya bindi. |
Edat grubu cümlede zarf görevinde bulunabilir: onun için, anlayıncaya kadar, aldıktan sonra, elindekilerle ifadeleri buna örnektir. Edat grubu cümlede yüklem olarak kullanılabilir: ne içindi edat grubu cümlede yüklem görevi görmüştür. Doğru yanıt D
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birleşik isim gurubuna bir örnektir?
Mehmet Akif Ersoy |
Feyza Hanım |
Adem Bey |
Bülent Abi |
Didem Abla |
Birleşik isim grubu en az iki ismin birleşmesi ile oluşur. A şıkkı dışındaki örnekler unvan grubunun yapısıdır.
6.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-DX –mAdX yapısındaki” zarf-fiil grubuna ait bir örnek vardır?
Tam ders çalışmaya odaklanmışken misafirler çıkagelmez mi hırsımdan çatlıyorum. |
Yolcu yüz metre gitti gitmedi arkasından koşar adımlarla yetişip omzuna yapıştılar. |
Yirmi yıldır, çoluğa çocuğa karışalıdan beri hep böyle bir yuva hayal ederdi. |
Cenaze evden çıkar çıkmaz, Şekûre Hanım odunluğa indi. |
Sabahın pembe, beyaz tülleri sıyrıldıkça sürekli berraklaşan fezada çıt yok. |
"Yolcu yüz metre gitti gitmedi arkasından koşar adımlarla yetişip omzuna yapıştılar." cümlesinde “-DX –mAdX yapısındaki” zarf-fiil grubuna ait bir örnek vardır. Doğru yanıt B'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde birleşik isim grubu yanlış yazılmıştır?
Selimiye Camisi, Mimar Sinan'ın ustalık eseridir. |
Dördüncü Murat, Osmanlı'da alkol ve tütün yasağı getiren padişahtır. |
Çaka bey ilk Türk denizcisidir. |
35 Yaş şiiriyle tanınan Cahit Sıtkı Tarancı, en çok okuduğum şair diyebilirim. |
Yunus Emre gerçek bir halk ozanıdır. |
Birleşik isim grubunu oluşturan unsurların tamamı özel isim ve kişi ismi olduğu için her kelimenin ilk harfi büyük harfle yazılır.
8.Soru
'Zayıflıyordu günden güne; eriyordu gözlerimin önünde.'
Yukarıdaki cümlede kullanılan tekrar grubu aşağıdakilerden hangisidir?
Belirtme hal eki ile oluşan tekrar grubu |
Ayrılma hal eki ile oluşan tekrar grubu |
Yönelme hal eki ile oluşan tekrar grubu |
Bulunma hal eki ile oluşan tekrar grubu |
Farklı hal ekleriyle ile oluşan tekrar grubu |
Ögelerin her birinde farklı hâl ekinin kullanılmasıyla oluşan tekrar grupları vardır. Bu yapılarda çok defa ilk ögede bulunma, ikincisinde ise yönelme hâli eki bulunur.
9.Soru
"Zarf-fiil yapıları ikilemeler türetmede kullanılır." Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralı örnekleyen bir yapı bulunmamaktadır?
Umut güneşimin mor bulutlara / Girip girip çıkışında sen varsın. |
Tanpınar, İstanbul mahallerinin yirmi otuz senede bir çehre değiştire değiştire yaşadıklarını ve ‘geleceğe âit çok zengin ve iç açıcı bir proje olmak üzere birdenbire kaybolduklarını’ söyledikten sonra şöyle devam eder:... |
Yazıklana yazıklana, yavaşça oturduğu iskemleden aşağı kaydı; yere bağdaş kurdu. |
Şöyle beş on adım kala durdu, avaz avaz havlamaya başladı. |
Ezilip büzülerek, alçak sesle konuşursan seni fazla takmıyorlar, savmaya çalışıyorlar; yok eğer dik ve kararlı durup, tok bir sesle konuşursan ciddiye alıyorlar. |
"Şöyle beş on adım kala durdu, avaz avaz havlamaya başladı." cümlesinde altı çizili kelimeler kalıplaşmış zarf fiil gruplarına örnektir ve yukarıda bahsi geçen kuralı örneklemez. Cevap D şıkkıdır.
10.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil yoktur?
Bugünden başlayarak 30 günlük diyet programı uygulayacağım. |
Adam ona gülümseyerek baktı. |
Annem odadan kapıyı çarparak çıktı. |
Hülya tahta köprüdeki haylaz kurbağaların vıraklamaları arasında mektubu çarçabuk okuyuvermiş. |
İşim biter bitmez size uğrarım. |
- A, B, C ve E seçeneğindeki cümlelerde zarf-fiile örnek bulunurken D seçeneği isim-fiil ile çekimlenmiş bir cümledir.
11.Soru
"Her gün aynı yemeği yemek sıkıcı değil mi?" cümlesindeki bileşik fiil, yapı bakımından hangi gruba girer?
İsim fiil |
Sıfat fiil |
Kaynaşmış fiil |
Yardımcı fiil |
Zarf fiil |
"-me/-ma", "-mak/-mek" ve "iş" ekleriyle üretilen filler isim fiilerdir.
12.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde "için" edatı neden-sonuç ilişkisi kurmaktadır?
Bu elbiseyi sizin için aldım. |
İki gün için İstanbul'a gitti. |
Her gün iş için karşıya geçiyor. |
Yemek için eve gelmişti. |
Notları düşük geldiği için bu sınava çok çalıştı. |
"Notları düşük geldiği için bu sınava çok çalıştı." cümlede "için" edatı neden-sonuç ilişkisi kurmaktadır. Çok çalışması bir sonuç; çok çalışmasını gerektiren de notlarının düşük olması; bu da nedendir. Doğru yanıt: E'dir.
13.Soru
X Ve -A Zarf-Fiil Ekleriyle Kurulan Zarf-Fiil Grupları: Bu zarf-fiil ekleri cümlede tek başına bulunmazlar. Bu işlevi -ArAk ekine devretmişlerdir. Bu ek, cümlede 1) kalıplaşmış hâlde 2) tekrar gruplarında 3) tasvir birleşik fiillerde kullanılır.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi açıklamaya uygun bir örnektir?
X Ve -A Zarf-Fiil Ekleriyle Kurulan Zarf-Fiil Grupları: Bu zarf-fiil ekleri cümlede tek başına bulunmazlar. Bu işlevi -ArAk ekine devretmişlerdir. Bu ek, cümlede 1) kalıplaşmış hâlde 2) tekrar gruplarında 3) tasvir birleşik fiillerde kullanılır.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi açıklamaya uygun bir örnektir?
Cemil Meriç yirminci yüz yıl boyunca Türk düşünce tarihinde ele alınıp tartışılmıştır. |
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. |
Tanışalı uzun zaman geçmemişti ama Cevdet bana sahiden sırılsıklam âşıktı. |
Fatma olsa, konuğuna bile sormadan, kestirirdi bana tavuk. |
Ya sen o erkekliğinle böyle bir işe cesaret bulamazken kızın sana aşkını ilan etmesini nasıl ümit ediyorsun? |
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. Doğru cevap B'dir.
14.Soru
Aşağıda verilen cümlelerden hangisinde isnat grubu bulunmaktadır?
Boynu uzun tor sunalar vardı. |
Kazanoğlu yapma benimle inadı. |
Kıymetini bilici yok. |
Ellisinde yaşım yarıyı geçti. |
Onu sürmeye bir hoşça can gerek. |
"Kazanoğlu yapma benimle inadı." cümlesinde "benimle inadı" vasıta grubudur.
"Kıymetini bilici yok." cümlesinde "kıymetini bilici" yükleme grubudur.
"Ellisinde yaşım yarıyı geçti." cümlesinde "ellisinde yaşım" bulunma grubudur.
"Onu sürmeye bir hoşça can gerek." cümlesinde "bir hoşça" eşitlik grubudur.
"Boynu uzun tor sunalar." cümlesinde "boynu uzun" isnat grubudur.
15.Soru
Edat grubu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Edat grubu anlamı olmayan çekimli kelimelerle kullanılır ve onları anlam bakımından destekler. |
Edat grubu cümlede yüklem olarak kullanılabilir. |
Edat grubu sıfat tamlamasında tamlayan unsur olabilir |
Edat grubu sıfat-fiil grubunun unsuru olabilir |
Edat grubunda, isim unsuru zarf-fiil grubu olabilir. |
Anlamı olan çekimli kelimelerle kullanılır ve onları anlam bakımından destekler.
16.Soru
Cins isimlerin anlam boşalması yoluyla yeni bir varlığa ad olması ile ve bu adların yan yana gelmesiyle aşağıdakilerden hangisi oluşur?
Özel isim |
İsim tamlaması |
Sıfat |
Birleşik isim grubu |
Sıfat tamlaması |
Birleşik isim grubu cins isimlerin anlam boşalması yoluyla yeni bir varlığa ad olması ile ve bu adların yan yana gelmesiyle oluşur.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem grubunun özellikleri arasında yer almaz?
Bir ünlem grubu ünlem ve isimden oluşur. |
Ünlem grubu ek almaz. |
Ünlem grubunda vurgu, ünlem olan ifadenin üzerindedir. |
Ünlem grubu cümlenin sonunda yer alır. |
Ünlem grubunda birden fazla isim unsuru bulunabilir. |
Ünlem grubu cümlenin sonunda bulunmak zorunda değildir. Cümlenin herhangi bir yerinde yer alabilir.
18.Soru
"Duyguların ya da doğada insan sesi dışındaki seslerin yansımalarıdır. İfadeleri ses yapılarına dayanır. His ve heyecanlarla tabiattaki seslerin ses halindeki tezahürleridir." Bu tanım aşağıdakilerin hangisine aittir?
"Duyguların ya da doğada insan sesi dışındaki seslerin yansımalarıdır. İfadeleri ses yapılarına dayanır. His ve heyecanlarla tabiattaki seslerin ses halindeki tezahürleridir." Bu tanım aşağıdakilerin hangisine aittir?
Ünlem |
Sıfat |
Zamir |
Zarf |
Özne |
U¨nlemler, duyguların ya da doğada insan sesi dışındaki seslerin yansımalarıdır. İfadeleri ses yapılarına dayanır. His ve heyecanlarla tabiattaki seslerin ses halindeki tezahürleridir.
Doğru cevap A' dır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde nesne olarak kullanılmış bir sıfat-fiil grubu vardır?
Giydiklerin çok zevkli. |
Yaptıklarım yapacaklarımın teminatıdır. |
Giydiklerini kim tasarlıyor ve dikiyor? |
Giydiklerini hangi terziye diktiriyorsun? |
Sen bunları duy da inanma. |
Sıfat-fiil grupları cümlede nesne olarak bulunabilir: Yazarların şahsî hayatları umumiyetle enteresan değildir. Çokları yazdıklarını hayallerinden uydururlar (Mehmet Kaplan, Kültür ve Dil, s. 77). Bu örnek doğrultusunda, Giydiklerini kim tasarlıyor ve dikiyor? cümlesindeki giydiklerini nesne görevinde bir sıfat-fiildir. Doğru cevap C’ dir.
20.Soru
Aşağıdaki kısaltma gruplarından hangisi isnat grubu yapısındadır?
Günlerle ölen hatıralar. |
Türkiye'm gök maviliğince rahat. |
Kalleşçe saldırı düzenlemişler. |
Başı bozuk yaşıyorlardı. |
Kuş kemiğinden saraylar yaptırdım. |
isnat Grubu: Bir nitelik (vasıf) isminin kendisinden önce gelen bir isme dayandırıldığı kelime grubu olup yapısı bakımından, sıfat tamlamasının ters çevrilmiş hâli görünümündedir. Isnat grubunda, biri diğerine isnat edilen iki isim unsuru vardır. Birinci isim iyelik ekli olabilir.
yalın hâlde veya iyelik ekli isim + yalın hâlde isim veya sıfat (Isnat olunan, isnat yapılan isim) (isnat edilen isim veya sıfat)
Isnat grubu, kelime grupları ve cümlede isim, sıfat ve zarf görevinde bulunur: Yaşı geçkini yanına çağırdı. (isim)
Boynu uzun tor sunalar. (Dadaloğlu, 1993:90); (sıfat);
Başı bozuk yaşıyorlardı. (zarf)
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ