Türkçe Cümle Bilgisi 1 Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki sıfat tamlamalarından hangisi niteleme(vasıflandırma) sıfatlarından biri ile oluşturulmamıştır?
Yaramaz çocuk |
Zeki adam |
Yuvarlak masa |
Uygun zaman |
Bu tatil |
Niteleme( vasıflandırma) sıfatları varlıkların renklerini,şekillerini,durumlarını bildirir. "Nasıl" sorusuna cevap veren sıfatlar niteleme sıfatı olarak değerlendirilebilir. E seçeneğindeki "Bu" sıfatı belirtme sıfatları grubuna dahildir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi uzaklaşma grubudur?
birbiriyle dargın |
baş başa |
birden bire |
eskisinden beter |
başı önde |
Uzaklaşma Grubu: Uzaklaşma ekli bir isimle bir başka isim unsurunun oluşturduğu kelime grubudur. Grubun unsurları tek kelimeden de bir kelime grubundan da oluşabilir. Vurgu, sondaki öge üzerindedir: kârdan zarar; şahtan ferman (Dadaloğlu, 1993:91); dünyadan gizli (Abasıyanık, 1998:13); samurdan kürk (Dadaloğlu, 1993:100); Tanrı’dan vergi (Osman Atillâ’dan akt. Elçin, 1990:17); hendeseden âbide (Yahya Kemal Beyatlı’dan akt. Elçin, 1990:23).
3.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir zarf fiil yer almaktadır?
İpe sapa gelmez sözler söyledi. |
Önerdiği projeyi reddettiler. |
Doğru olanı yapacağını biliyorum. |
Çift taraflı oynayarak bir yere varamazsın. |
Olmayacak duaya amin deme. |
"-erek/-arak" eki kullanılarak çekilen fiiller, zarf fiiller grubuna girer.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi edat grubunun yapısını yansıtan bir ifadedir?
Edat grubu bir isim unsuru ile bir çekim edatının birleşmesinden oluşur |
Edat grubunda isim unsuru çekim ekli olamaz |
Edat grubunda tek bir isim unsuru olabilir |
Edat grubundaki isim unsurunu özel isimler oluşturur |
Edat grubunun isim unsuru tek bir cümle şeklinde olamaz |
Edat grubunun isim unsuru cümleden oluşabilir.
5.Soru
"O¨mer’e, evet diyen Mevsim’di, yalnız ve sadece Mevsim! Ne olur söyle baba, içtenlikle söyle, ayrılayım mı?" Kime aittir?
"O¨mer’e, evet diyen Mevsim’di, yalnız ve sadece Mevsim! Ne olur söyle baba, içtenlikle söyle, ayrılayım mı?" Kime aittir?
Ha^likarnas Balıkçısı, Dalgıçlar, s. 40 |
Tarık Buğra, Yağmur Beklerken, s. 79 |
Mustafa Kutlu, Rüzga^rlı Pazar, s. 34 |
Emine Işınsu, Kaf dağının ardında, s. 10 |
Sait Faik Abasıyanık, Kumpanya, s. 49 |
O¨mer’e, evet diyen Mevsim’di, yalnız ve sadece Mevsim! Ne olur söyle baba, içtenlikle söyle, ayrılayım mı? (Emine Işınsu, Kaf dağının ardında, s. 10)
Doğru cevap D' dir.
6.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kullanılan edat grubu ile bu grubun cümleye kattığı anlam yanlış eşleştirilmiştir?
Ben de senin kadar anlarım bu işten. (eşitlik) |
Mektubu okuyunca memleketini görmüş kadar sevindi. (isim) |
Dünya kadar borcum var. (sıfat) |
Ne kadar güçlü bir ilaç bu, dikkat et. (zarf) |
Bir ton kadar kömür almış. (aşağı yukarı) |
A ve E seçeneklerini parantez içindeki kelimelerle değiştirip kullansak da cümlenin anlamını koruyabiliriz. Aşağı yukarı bir ton kömür, ben de seninle eşit derecede anlarım bu işten gibi. D seçeneğinde ise ilacın etkisini pekiştirmek için sıfatı niteleyen zarf görevinde kullanılmıştır. C seçeneğinde ise 'çok, fazla' borcum var anlamına getirmiştir yani borç kelimesini niteleyen sıfat olarak kullanılmıştır. Fakat B seçeneğinde isim anlamında değil sanki memleketini görmüş gibi anlamına gelecek şekilde kullanılmıştır. Dolayısıyla cevap B'dir.
7.Soru
Hangisi birleşik fiillerin kullanışları bakımından işlevlerinden birisi olamaz?
Birleşik fiil, diğer bir birleşik fiilin ögesi olabilir. |
Birleşik fiil, isim-fiil grubunun fiil ögesi olabilir. |
İsmin fiille kullanılmasına rastlanmaz. |
Birleşik fiil, sıfat-fiil grubunun ögesi olabilir. |
Birleşik fiil, zarf-fiil grubunun fiil ögesi olabilir. |
Diğer Kelime Gruplarında Kullanılışları Bakımından Birleşik Fiiller:
Birleşik fiiller, diğer kelime grupları içinde görevli olarak yer alabilir.
Birleşik fiil, diğer bir birleşik fiilin ögesi olabilir.
Birleşik fiil, isim-fiil grubunun fiil ögesi olabilir.
Birleşik fiil, sıfat-fiil grubunun ögesi olabilir veya Birleşik fiil, zarf-fiil grubunun fiil ögesi olabilir.
8.Soru
Cümlede, genellikle yüklem olarak görev yapan birleşik fiiller, bunun yanı sıra başka ne şekilde bulunabilir?
özne |
nesne |
yer tamlayıcısı |
hepsi |
zarf tümleci |
Cümlede, genellikle yüklem olarak görev yapan birleşik fiiller, bunun yanı sıra özne, nesne, yer tamlayıcısı ve zarf tümleci olarak da bulunabilir, tek başlarına, cümleyi de oluşturabilirler.
9.Soru
Yardımcı fiilin başına getirilen unsurun isim veya fiil olmasına, unsurların biri veya tümünün, kendi sözlük anlamları dışında kullanılmalarına göre birleşik fiiller kaça ayrılır?
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Yardımcı fiilin başına getirilen unsurun isim veya fiil olmasına, unsurların biri veya tümünün, kendi sözlük anlamları dışında kullanılmalarına (Bunların bir kısmı da deyimleşmiştir) göre birleşik fiiller üçe ayrılır;
1-Bir İsim Unsuru ile Bir Yardımcı Fiilden Oluşan Birleşik Fiiller
2-Bir Fiil Unsuru ile Yardımcı Fiilden Olu- şan Birleşik Fiiller (Tasvir Fiilleri veya Özel Birleşik Fiiller)
3-Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller
Doğru cevap A’dır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde özne olarak kullanılmış bir sıfat-fiil grubu vardır?
Kalman bizi çok sevindirdi. |
Söylediklerin bizi çok sevindirdi. |
Gitmeni hiç istemedik. |
Gitmek için neden bu kadar heyecanlısın? |
Bildiklerini bizden saklamadı. |
Sıfat-fiil grupları cümlede özne olarak bulunabilir: “Yangın var” tümcesi var olan yangının Türkçedeki kopyası mı ki? … Bir İtalyan, bir Koreli, bir Japon kuşku yok ki yangını kendi diline başka türlü getirecektir. Her birinin yaptığı hep aynı şeyin başka bir çevirisidir (Nermi Uygur, Dilin Gücü, s. 39). Buna benzer bir şekilde, B şıkkında verilen cümledeki söylediklerin, özne görevinde olan bir sıfat-fiildir. Doğru cevap B’ dir.
11.Soru
Aşağıdaki birleşik fiillerden hangisinde farklı bir ses olayı vardır?
I-katetmek
II-hissetmek
III-zerketmek
IV-kahrolmak
V-kaybolmak
I |
II |
III |
IV |
V |
Hissetmek birleşik fiilinde "his" kelimesinin son sessizi ikinci fiil eklenirken çift sessiz olmuştur.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi zarf-fiil eklerinden biri değildir?
-dık |
-madan |
-ken |
-ArAk |
-A |
Basit zarf-fiil ekleri -Xp, -X, -A, -AlI, -ArAk, -XncA, -mAdAn, -ken
Türemiş zarf-fiil ekleri -mAksIzIn, -mAklA, -DXkçA, -DxKtA, -mXşçAsInA, - mIşken, -AlIdAn, -XncAyA, -AsIyA, -mXşçAsInA, -AsIyA, -XşXndA vb.
Birleşik zarf-fiil ekleri -mAdAn önce, -mAdAn sonra, -DXktAn dolayı, -mAsInA rağmen,
-mXş gibi, -Ar kadar, -DXğX için, -mAk üzere, -Ar -mAz, vb.
Diğer zarf-fiil ekleri -Ar -mAz, -DX –mAdI, -DX mX, -mAz mI
13.Soru
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat yoktur?
Görevlinin bize karşı tutumu hoş değildi. |
Özgürlük kadar güzel bir duygu olamaz. |
Onun da kendine göre planları vardır. |
Güneye doğru bitki örtüsü değişir. |
Uzun bir süre buralara gelmeyeceğim, dedi. |
"Uzun bir süre buralara gelmeyeceğim, dedi." cümlede edat yoktur. Doğru yanıt: E'dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi zarf-fiillerin özelliklerinden değildir?
Türkçede fiillerin anlık olarak zarf işlevinde kullanılmasını sağlarlar. |
Aslen birer fiilimsidirler. |
Özne, nesne, zarf-tümleci veya yer tamlayıcısı (dolaylı tümleç) görevlerini alabilmektedirler. |
Zarf-fiiller yan cümleler oluşturamazlar. |
Bünyesindeki diğer ögelerle birlikte cümlede zarf-fiil gruplarını oluştururlar. |
A, B, C ve E seçeneklerinde zarf-fiillerin özellikleri sıralanırken D seçeneğinde yanlış bir ifadeye yer verilmiştir çünkü zarf-fiiller yan cümleler oluşturabilirler.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde yüklem olarak kullanılan bir isim-fiil grubu vardır?
Bu sınavı geçmek çok da zor değil. |
Bu sınavı geçmek için elimden geleni yaptım. |
Amacım bu sınavı geçmekti. |
Bu sınavı geçmeyi hedefledim. |
Bu sınavı geçmeye kararlıyım. |
İsim-Fiil Gruplarının Yüklem Olarak Kullanılması: İsim-fiil grupları isim soylu basit yüklemdir. Bilindiği gibi isim soylu yüklemler ek fiil yardımıyla geniş zaman, hikâye, rivayet ve şart çekimine girerler. Diğer kipler için ise olmak fiili gerekir. Seçeneklerde Amacım bu sınavı geçmekti ek fiil taşımaktadır. Doğru cevap C’ dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde basit zarf-fiil ekiyle kurulmuş zarf-fiil grubu yoktur?
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından bu yana Çince isimlerin Latin harfleriyle yazımı konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır. |
Adam ona gülümseyerek baktı ve sağ elini kalbinin üstüne götürüp, selâm verdi. |
Ormanlara salıverilmiş genç bir fili sonunda bana ve arkadaşlarımdan birine benzemesi yüzünden, evcilleşmesi için aramıza saldılar. |
Birden koskocaman bir kutu, upuzun şey, gürültüyle duruverdi yanımda. |
Sonra Ayşenaz’ın güçsüz bedeni uykuya yenilivermişti, oturduğu yerde düşü düşüvermişti başı. |
Batılıların sinoloji ile uğraşmaya başlamalarından
bu yana Çince isimlerin Latin harfleriyle yazımı
konusunda tam bir sistem oturtulamamıştır.
17.Soru
Ünlem grubunda, ünlem unsuru tek olabileceği gibi kelime grubu şeklinde de olabilir. Aşağıdakilerden hangisi buan örnektir?
Ey Türk Gençliği! |
Gelir misin? Hadi! |
A kızım, oğlum! |
Hey gidi toy kızlar |
“Beyler! Paşalar! |
Ünlem grubunda, ünlem unsuru tek olabileceği gibi kelime grubu şeklinde de olabilir.
Vay! Hey!
Ey Türk Gençliği! Ey nazlı hilâl!
Gel ey dünyâların Mevlâ’sı, ey Leylâ-yı vicdânım.
Ünlem grubu eksiz bağlanan bir kelime grubudur: Ünlem grubunu oluşturan unsurlar eksiz bağlanırlar.
Gelir misin? Hadi!
Ah zavallı Cevher!
Ünlem grubunda birden fazla isim unsuru bulunabilir: Ünlem grubu bir ünlem ile en az bir isim unsurundan meydana gelir. Bununla birlikte ünlemin yanında birden fazla isim unsuru da kullanılabilir.
A kızım, oğlum!
Ünlem grubunda birden fazla ünlem unsuru bulunabilir:
Galata, Fener veya Samatya’da hangi meyhanenin çığırtkanı, “Beyler! Paşalar!
Ünlem grubu eksiz bağlanan bir kelime grubudur: Ünlem grubunu oluşturan unsurlar eksiz bağlanırlar.
Gelir misin? Hadi!
Doğru yanıt A
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kurallı olarak ortaya çıkan ve isim-fiil, sıfat-fiil veya zarf fiil gruplarından kısalarak kalıplaşan örneklerden biri değildir?
Dikkati çekmek |
Keyfe keder |
Yüreği buruk |
Kalpten kalbe |
Eline sağlık |
Bazı kısaltma grupları da kurallı olarak ortaya çıkmıştır. Bunlar genellikle, isim-fiil, sıfat-fiil veya zarf fiil gruplarından kısalarak kalıplaşmıştır. Kısaltma gruplarında, sözü edilmeyen ya da düşmüş –etmek, olmak, olan, olarak, eden, ederek, vb. - birer çekimsiz fiil vardır.
Eline sağlık (olmak): İsim-fiil grubundan kısalmıştır.
kalpten kalbe (olmak): İsim-fiil grubundan kısalmıştır.
yüreği buruk (olmak): İsim-fiil grubundan kısalmıştır.
gözü yüksekte (olan): Sıfat-fiil grubundan kısalmıştır.
gönlü yüce (olarak): Zarf-fiil grubundan kısalmıştır.
keyfe keder (olarak): Zarf-fiil grubundan kısalmıştır.
Doğru cevap A’dır.
19.Soru
Aşağıdaki bağlama edatlarından hangisi cümle başında kullanılmaz?
Ama |
Fakat |
Ya |
Ve |
İse |
“Ve” bağlama edatını kesinlikle cümle başında kullanılmaz.
Doğru cevap D' dir.
20.Soru
Aşağıdaki italik ile vurgulanmış zarf gruplarından hangisi zarf-fiillerden oluşan birleşik zarf-fiil gruplarına örnektir?
Yirmi yıldır, çoluğa çocuğa karışalıdan beri hep böyle bir yuva hayal ederdi. (Ömer Seyfettin, Yalnız Efe, 12) |
Bunun en büyük delili Anadolu fethedildikten sonra bu topraklarda kurulan medreseler, tekkeler ve çarşılardır. (Mehmet Kaplan, Kültür ve Dil, s. 76) |
Cemil Hoca bütün bu dağdağa içinde bile, aksi ispat edilmediği müddetçe, düşüncelerinin ana yolundan ayrılmamış, metodik düşünme prensiplerine daima bağlı kalmıştır. (Halil Açıkgöz, Cemil Meriç ile Sohbet, s. 9) |
Beş yüz ton ağırlığındaki bir hidrolik vinci denize düşmüştü. Ben çağrılmazdan önce başka bir dalgıç tutulmuş, adam çok çalışmış, fakat vinci bir türlü kurtaramamıştı. (Halikarnas Balıkçısı, Dalgıçlar, s. 23) |
Bin bir etkinin ortasında varlığını ayakta tutmaya çalışıp didinirken, dilini kullanaraktan seçen, kara veren, türdeşleriyle çatışan, anlaşan hep insandır. (Nermi Uygur, Dilin Gücü, s. 61) |
Zarf-Fiillerden Oluşan Birleşik Zarf-Fiil Grupları: Zarf-fiillerin edatlarla kullanılması çok nadirdir. Bunlardan -XncAyA kadar. -AlI beri, -AlIdAn beri en yaygın olan biçim birimlerdir.
Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ