Yabancı devlet başkanı ile hükümet başkanı ve dış işleri bakanının yargı muafiyeti de günümüzde artık bir örf ve adet kuralı hâline gelmiş olup hukuk davaları bakımından sadece resmi işlemleri (Bunların resmi olmayan eylem ve işlemlerine ilişkin davalar ancak görevlerinin sona ermesinden sonra açılabilir), ceza davalarında ise her bakımdan muafiyetten yararlanırlar.

Ülkeler arasında yapılan  operasyonlar sırasında meydana gelen zararların tazmin edilmesi konusunun çeşitli antlaşmalara bağlanmış olması teşkilatların uluslararası alanda sorumlulukları olduğunu gösterir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yabancı bir devlet ülkesinde gönderen ülkenin kişiliğini temsil eden diplomatik temsilcilerin hukuki statüsü sorunu milletlerarası hukukun en eski konularındandır. Bu konudaki milletlerarası örf ve adet kuralları 1961 tarihinde kabul edilmiş olan Diplomatik İlişkilere dair Viyana Konvansiyonu’nda yazılı hâle getirilmiştir (BMAD’nın 1980 tarihli Tahran’daki Amerikan Diplomatik ve Konsolosluk Personeli kararı).

Devletlerin halefiyeti hususundaki uluslararası kuralları düzenleyen iki antlaşmadan ilki 1978 tarihli Devletlerin Antlaşmalara Halefiyeti Sözleşmesi ve ikincisi de 1983 tarihli Devlet Malları, Arşivleri ve Borçlarına Halefiyet Sözleşmesi’dir. Doğru cevap C'dir.

Mesela BM’e üye olabilmek için üyelik talebinin Güvenlik Konseyi daimi
üyelerin hiç birisinin veto etmediği toplam dokuz
olumlu oyla Genel Kurul’a tavsiye edilmesi gerekir. 

Güvenlik Konseyi, gerekli olursa kendi yetkisi altında alınan zorlayıcı tedbirlerin uygulanması için bizatihi kendisi yetki kullanabileceği gibi bölge antlaşmaları ve teşkillerini de kullanabilir.

Bir devletin ülkesinin tamamında veya bir kısmında kontrolü ele geçirmeye çalışan rakip bir hükümetin ortaya çıkması durumunda devlet ve hükümet tanıması birbirinden ayrılabilir. Bu bakımdan anayasaya aykırı yollarla, örneğin bir ayaklanma veya darbe yoluyla hükümetin değişmesi hâllerinde çıkarları etkilenen devletlerin yeni hükümeti tanıyıp tanımayacağı sorunu uluslararası hukukta ele alınmış ve bu konuda farklı kriterler ileri sürülmüştür. Bu kriterlerden biri meşruluk ölçütüdür. Bu ölçüte göre bir hükümetin tanınması için meşruluğunun bir seçimle doğrulanması gerekir. Kimi yazarlar bu ölçütü iç işlerine karışma saymış ve uluslararası hukuka aykırı bulmuştur. İkinci kriter uluslararası yükümlülükleri ifa ölçütüdür. Buna göre anayasaya aykırı yollarla gelen bir hükümetin tanınması için yeni hükümetin eskisinin yüklenmiş olduğu uluslararası yükümlere bağlı kalacağını açıklaması gerekir. Son bir ölçüt ‘etkin kontrol ölçütü’dür. Uygulamada çoğunlukla benimsenen bu ölçüte göre ülkenin büyük bir kısmı üzerinde etkin kontrol kuran bir hükümete karşı direnen başka bir gücün bulunmaması hâlinde tanıma yapılması uygun olur. Ancak bu konuda siyasi öncelikler de büyük rol oynamaktadır. Buna en iyi örnek Tayvan’dır. İkinci Dünya Savaşı sonrası Çin’de çıkan iç savaşı 1949’da komünistler kazanınca milliyetçi parti lideri Çan Kayşek Tayvan’a sığınmış ve 1970’lere kadar Çin’in resmi hükümeti sayılmıştır. Ancak ABD’nin ping-pong diplomasisi sonucu 1971 yılında Birleşmiş Milletler’e üye kabul edilen Çin Halk Cumhuriyeti resmi hükümet olarak tanınmaya başlanmıştır. Tayvan’ın hukuki statüsü ise tartışmalıdır.

Lahey Konferansları’nda savaş hukuku düzenlenmiş, bugün dahi yürürlükte olan kara, deniz, tarafsızlık, savaşın başlaması, esir ve yaralılara yapılacak muameleye dair andlaşmalar yapılmıştır.

Uluslararası ekonomik ilişkileri serbest hâle getirecek düzenlemeler getiren diğer bir yapı 1948 yılında GATT adıyla kurulan ve 1995 yılında Dünya Ticaret Örgütü adını alan uluslararası teşkilattır.

Doğru cevap E'dir.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra yapılan Versay Barış Antlaşması’na kadar savaş, devletler için bir haktır ve kuvvet kullanmayı yasaklayan herhangi bir uluslararası hukuk kuralı yoktur. 1899-1907 Lahey Konferansları’nda kabul edilen kurallarla, savaşı düzenlemeyi ve savaşın acılarını azaltacak birtakım tedbirler almayı amaçlayan kurallar yapılmış ama savaş yasaklanamamıştır.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1919 Versay Antlaşması ile kurulmuş olan Milletler Cemiyeti kurulmuş, 1945 San Fransisko Konferansı ile başlayan müzakereler aynı yıl imzalanan Birleşmiş Milletler (BM) Şartı ile hedefine varmıştır. Türkiye bu örgüte 1932 yılında üye olmuştur ancak ABD üye olmaktan kaçınmıştır.

Doğru cevap B'dir.

NATO, 9 Nisan 1949’da Washington Antlaşması ile kurulan bir kolektif savunma örgütüdür.

İyi mesai veya dostane teşebbüs denilen usul, uyuşmazlığa düşen ve bu uyuşmazlığı çözmek için karşılıklı görüşmeye başlamış ama birtakım sebepler dolayısıyla bu görüşmeleri kesilmiş olan devletlerin aralarındaki sorunu çözmek üzere tekrar görüşmeleri başlatmak ve devam ettirmeleri için teşvik etmek manasına gelmektedir. Bu bir devlet ya da devletler topluluğu veya bir teşkilât tarafından yapılabilir. Böyle bir girişimde bulunan uyuşmazlık taraflarıyla aynı masaya oturmaz, taraflar arasında müsait bir ortam yaratmak suretiyle bunların görüşmeleri imkânını hazırlar ve ilgili tarafları karşı karşıya getirir, kendisi çekilir.

Divan’ın kararı, kesin ve bağlayıcıdır. Doğru cevap D'dir.

Bu açıdan bazı teşkilatlar uluslararası toplumu ilgilendiren pek çok konuda faaliyet göstermekte olduklarından genel amaçlı
teşkilat olarak adlandırılırlar. Bu tür teşkilatlara örnek
olarak barış ve güvenlik, demokrasi, insan hakları,
ekonomik kalkınma gibi konularda faaliyet gösteren
BM, Avrupa Konseyi ve AGİT gösterilebilir.
Buna karşı yine uluslararası toplumu ilgilendiren
belli bir konuda faaliyet gösteren özel amaçlı teşkilatlar bulunur. Bu teşkilatlar uluslararası ilişkilerin bir
düzen gerektirdiği ekonomik, sosyal ve teknik alanlarda faaliyet gösterirler (ör., Dünya Ticaret Örgütü,
OECD, ILO, UNESCO, Uluslararası Denizcilik
Örgütü, Uluslararası Telekominikasyon Birliği vb.).

Bu meseleye özel bir düzen getiren antlaşma Türkiye’nin de taraf olduğu 1951 tarihli Kuzey Atlantik Antlaşması (NATO) ve bununla bağlantılı 1954 tarihli Türkiye ile ABD Arasında Kuvvetlerin Statüsüne Dair Sözleşmenin (SOFA) Tatbikatına Dair Antlaşma’dır. Bu Antlaşma’ya göre vatana ihanet ve casusluk suçlarında gönderen devletin münhasıran yetkili olduğu, ayrıca gönderen devletin malına, güvenliğine ve vatandaşına karşı yine o devletin vatandaşınca işlenen suçlarda veya resmi vazifenin ifası dolayısıyla işlenen suçlarda gönderen devletin yargı yetkisini kullanmasında öncelik hakkı olduğu kabul edilmiştir.