Danıştay, bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usûlü uygulanmakta ve inceleme evrak üzerinde yapılmaktadır (İYUK.m.1/2). Ancak, Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve 2019 için 44.000 Türk Lirasını aşan tam yargı davaları ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri malî yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı yirmi beş bin Türk Lirasını aşan vergi davalarında, taraflardan birisinin talebi üzerine duruşma yapılması gerekmektedir (İYUK.m.17/1). (Ancak, duruşma yapılması için getirilmiş olan parasal sınır, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırların, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298’inci maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığınca her yıl tesbit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırların bin Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmaz (İYUK.Ek.m.1)). Bu itibarla, ilk derece mahkemelerinde taraflardan birisinin duruşma talebinin olması hâlinde, mahkeme duruşma yapmak zorundadır. Çünkü, böyle bir durumda mahkemenin duruşma yapıp yapmama konusunda takdir yetkisi bulunmamaktadır. Buna karşılık, temyiz ve istinaf aşamasında duruşma yapılması tarafların talebine ve Danıştay veya ilgili bölge idare mahkemesinin kararına bağlıdır (İYUK.m.17/2).

Duruşma talebinin, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılması gerekir (İYUK.m.17/3). Ancak, Danıştay, mahkeme ve hâkim, yukarıda belirtilen talep ve miktar şartlarına bağlı olmaksızın re’sen (kendiliğinden) de duruşma yapılmasına karar verebilmektedir (İYUK.m.17/4). Yargı organının re’sen (kendiliğinden) duruşma yapılmasına karar verebilmesi, vergi yargılaması hukukunda egemen olan re’sen araştırma ilkesinin gereği ve sonucudur.

Duruşmanın yapılacağı günün, taraflara duruşma gününden uygun bir süre önce tebliğ edilmesi gerekir. Nitekim, duruşma davetiyelerinin duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara gönderilmesi zorunludur (İYUK.m.17/5)

• Şahsa özgü etkiye sahip mücbir sebebin varlığını isbat - mükellefe aittir
• Vergi beyannamesinde yazılı bilgilerin doğruluğunu isbat - mükellefe aittir
• Faturalı satışlarda, satışın piyasa fiyatının altında olduğu iddiasını - idareye aittir
• Tapu kayıtlarında yer alan satış bedelinin gerçeği yansıtmadığını isbat - idareye aittir
• Peçeleme hâllerinde olayın gerçek niteliğinin isbatı - idareye aittir

Temyiz dilekçesinin ve cevap dilekçelerinin karşı tarafa tebliğ edilememesi hâlinde karşı tarafın tebligata elverişli adresi bildirilinceye veya ilânen tebligat isteğinde bulunuluncaya kadar dosya işlemden kaldırılır ve varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır.

Dosyanın tekemmülü, davanın taraflarının dava ile ilgili olarak iddia ve savunmaları ile bunların dayanağını oluşturan delillerinin tamamını ileri sürmüş olması; söyleyecekleri bir sözlerinin ve ileri sürecekleri bir delillerinin kalmaması anlamına gelmektedir.

İstinaf dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmesi gerekir. İstinaf dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamı ödenmemiş ise, bu harç ve giderlerin on beş günlük süre içerisinde tamamlanması, aksi halde istinaftan vazgeçilmiş sayılacağı kararı veren hakim veya mahkeme tarafından ilgiliye bildirilir. Cevabımız B seçeneğidir.

Gümrük vergisinden kaynaklanan anlaşmazlıklarda zorunlu olarak yapılması gereken idarî başvuru yoluna gidilmeden (GümK.m.242) dava açılması hâlinde, merci tecavüzü söz konusu olmaktadır. Bu mercilere başvurulmadan vergi davası açılmış olduğu ilk inceleme aşamasında anlaşılırsa mahkemenin, merci tecavüzü dolayısıyla, dosyayı görevli idarî mercie göndermesi gerekir (İYUK.m.15/1,e)

Temyiz, dilekçenin Temyiz Defterine kaydedildiği tarihte yapılmış sayılır.

Kararın düzeltilmesi kanun yolunun yürürlükten kaldırılmıştır.

A şıkkı yanlıştır. Uzlaşma konusunu ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergiler ile bunlara ilişkin olarak kesilen vergi ziyaı cezaları oluşturmaktadır. Ancak, Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde yer alan (kaçakçılık suçunu oluşturan) fiillerle vergi zıyaına sebebiyet verilmesi hâlinde tarh edilen vergi ve kesilen ceza ile bu fiillere iştirak edenlere kesilen cezalar uzlaşma kapsamında değildir. B şıkkı yanlıştır. Vergi ödevlisinin, vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uzlaşma başvurusunda bulunması mümkündür. C şıkkı doğrudur. Uzlaşma Komisyonu tarafından talebin incelenmesi sonucunda vergi ödevlisine uzlaşma yer, saat ve tarihi yazılı olarak ve uzlaşma tarihinden en az 15 gün önce bildirilmek durumundadır. D şıkkı yanlıştır. Uzlaşmanın sağlanması hâlinde, uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce ilgiliye tebliğ edilmişse, kanunî ödeme zamanlarında; ödeme zamanları kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmişse, ödeme süreleri geçmiş olanlar uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir. E şıkkı yanlıştır. Uzlaşmanın temin edilememesi ve/ya da uzlaşmanın sağlanamaması hâlinde yargı yoluna gidilebilmektedir. Uzlaşmaya başvurma dava açma süresini durdurma ve/ya da kesme etkisine sahip değildir. 

Maddî Anlamda Yargı: Objektif hukukun, bağımsız hâkimler (mahkemeler) tarafından belli bir olaya uygulanmasıdır.

Açıklama yoluna gidebilmek için, hükmün kesinleşmesini beklemeye gerek yoktur. Kesinleşmemiş kararlar için de hükmün açıklanması istenebilir.

Vergi mahkemesince bir karar verilmeden, yani istinaf hakkı doğmadan istinaftan vazgeçilemez. Ancak, karar verildikten sonra tarafların bu karara karşı istinaf hakkını kullanmaması mümkündür. Ayrıca, istinaf dilekçesini verdikten, yani istinaf hakkını kullandıktan sonra, istinaf talebi, bölge idare mahkemesince karara bağlanıncaya kadar yine istinaftan vazgeçilebilir. İstinaftan vazgeçme talebinin bir dilekçe ile mahkeme başkanlığına bildirilmesi gerekir. İstinaftan vazgeçen taraf, kararın doğruluğunu kabul etmiş sayılır. Cevabımız A seçeneğidir.

Dava ehliyeti, kişinin kendisinin bizzat veya yetkili kılacağı bir temsilci (vekil) aracılığı ile bir davayı, davacı veya davalı olarak takip etme ve usûl işlemlerini
yapabilme ehliyetidir.

Dosyanın tekemmülü, davanın taraflarının dava ile ilgili olarak iddia ve savunmaları ile bunların dayanağını oluşturan delillerinin tamamını ileri sür­müş olması; söyleyecekleri bir sözlerinin ve ileri sürecekleri bir delillerinin kalmaması anlamına gelmektedir.

Yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurabilmek için mahkemece verilmiş nihaî bir karar olmalı ve bu karar da kesin hüküm niteliği kazanmış bulunmalıdır. Bir karara
karşı yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunabilmek için, o karar aleyhine başvurulacak olağan kanun yolunun kalmamış olması gerekir. Bu itibarla, karara karşı istinaf ya da
temyiz yoluna başvurma imkânı varsa, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunulamaz. Danıştay’ın, temyiz aşamasında, işin esasına girmeden verdiği kararlara
karşı da yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez. Danıştay’ın temyiz yoluyla incelediği işlerde verdiği onama veya bozma kararları ise, esas karar olmadıklarından yargılamanın yenilenmesi yoluyla kaldırılmaları mümkün değildir. Bu nedenle doğru cevap "E" şıkkıdır.

Sürelerin sona ermesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa süre ara vermenin bittiği günü izleyen tarihten itibaren (günden başlayarak) 7 gün uzamış sayılır.

İlk inceleme üzerine Danıştay ya da vergi mahkemelerince verilen kararlardan, yalnız husumete ilişkin olanlar ile dava dilekçesindeki eksiklikler ve avukat olmayan vekil tarafından açılan davalar nedeni ile verilenlere karşı herhangi bir kanun yoluna gidilememektedir.

Temyiz dilekçesi İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3’üncü maddesine uygun olarak düzenlenmemişse, eksikliklerin on beş gün içinde tamamlanması, kararı veren Danıştay veya bölge idare mahkemesi tarafından ilgiliye tebliğ edilir. Bu sürede eksiklikler tamamlanmazsa, tebligatı yapan merci tarafından temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına karar verilir (İYUK.m.48/2).

Temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına ilişkin kararlarına karşı, bu kararların tebliğ tarihini izleyen günden başlayarak (itibaren) 7 gün içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir.

Mahkemeler davalarda bağlantı bulunduğu iddialarını yerinde görmezlerse bu iddiaları kabul etmedikleri yönünde bir ara kararı verir ve taraflara tebliğ ederler. Taraflar, tebliğ tarihini izleyen on beş gün içerisinde, aynı yargı çevresindeki mahkemeler için o yer bölge idare mahkemesine; bağlantılı davaların Danıştay’a açılmış olması ya da bağlantılı davalardan birinin Danıştay’da bulunması hâlinde ise, Danıştay’a başvuruda bulunabilirler. Başvuru, bölge idare mahkemesi veya Danıştay görevli dairesince, Kanun’da yazılı (İYUK.m.38, 39, 40) usûllere göre incelenerek karara bağlanır.

Kararın düzeltilmesi, itiraz ve/ ya da temyiz merci tarafından verilen kararın, bu kararı vermiş olan yargı merci tarafından bir kez daha hukuka uygunluk açısından ve kanunda gösterilen ve kararın düzeltilmesi talebinde yer alan sebeplerle sınırlı olmak üzere, gözden geçirilmesini sağlayan bir kanun yoludur.