VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Ara 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Endülüs şiiri, hangi dönemde estetik yapısının en olgun noktasına erişerek rağbet görüp büyük bir gelişme göstermiştir?
Duraklama dönemi |
İslami dönemi |
Cahiliye |
Emeviler dönemi |
Hilafet dönemi |
Endülüs şiiri, estetik yapısının en olgun noktasına, rağbet görüp büyük bir gelişme gösterdiği hilafet döneminde (756-1031) ulaşmıştır. Doğru cevap E’dir.
2.Soru
Mani ve Uygur alfabeleriyle yazılıp yirmiden fazla nüshası bulunan ve on beş bölümden oluşan, bir günah çıkarma kitabı olan Huastuanift’ın, Soğdcadan çevrildiği tahmin edilmektedir. Bu eserde aşağıdakilerden hangisinden bahsedilir?
Budizmin kuralları |
İslamiyetin kuralları |
Din dışılığın kuralları |
Maniheizmin kuralları |
Hıristiyanlığın kuralları |
Mani ve Uygur alfabeleriyle yazılıp yirmiden fazla nüshası bulunan ve on beş bölümden oluşan, bir günah çıkarma kitabı olan Huastuanift’ın, Soğdcadan çevrildiği tahmin edilmektedir. Eserde, Maniheizmin kuralları ve bu kurallara uyulmadığında ortaya çıkan günahlar üzerinde durulmuştur. Hoço ve Dunhuang’da bulunan nüshaları, bugün St. Petersburg ve Berlin koleksiyonlarında yer almaktadır.
3.Soru
Karahanlı yazı dilinin ve İslamî Türk edebiyatının bilinen ilk eseri olan Kutadgu Bilig ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?
Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. |
Mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. |
6645 beyitten oluşmaktadır. |
Eser Bağdat'ta yazılmıştır. |
Farsça ve Arapça kelimelerin bulunmaktadır. |
Yusuf Has Hacip tarafından Balasagun’da yazılmaya başlanmış, 1069 yılında Kâşgar’da tamamlanmıştır.
4.Soru
Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan bölüme ne ad verilir?
Manzum |
Mukaddime |
Tahmid |
Tertip |
Törütgen |
Mesnevilerin giriş bölümünde yer alan ve Allah’ın anılıp övüldüğü hamd’i konu alan bölüme tahmid adı verilir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Arap şiirinin en eski nazım şeklidir?
Bedi’iyyat |
Kasîde |
Seci |
Beyit |
Recez |
Arap şiirinin en eski nazım şekli recezdir. Alt alta dizilen ve 7-8 mısraı geçmeyen recezde, bütün mısralar kendi arasında kafiyelidir. Araplar, Cahiliye döneminde olumlu veya olumsuz bütün duygu, düşünce ve arzularını recezle ifade etmişlerdir. Doğru cevap E’dir.
6.Soru
Maniheist Uygurlara ait metinler üzerinde ilk çalışmaları başlatan araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
Albert von Le Coq
|
W. Bang
|
A. V. Gabain
|
J. Wilkens
|
P . Zieme
|
7.Soru
Köktürk Kağanlığının birinci dönemine ait yazınsal faaliyetler içerisinde en önemli olanı aşağıdakilerden hangisidir?
Nirvana Sutra |
Tonyukuk yazıtı |
Yenisey yazıtları |
Ongin yazıtı |
Bugut yazıtı |
Köktürk Kağanlığının birinci dönemine ait yazınsal faaliyetler içerisinde en önemli olanı, kuşkusuz 582 yılında Taspar Kağan zamanında dikilmiş olan Bugut yazıtıdır.
8.Soru
Maniheist metinleri Budist metinler ile karşılaştırdığımızda, aşağıdakilerden hangisi Maniheist metin özellikleri arasında bulunmaz?
Kısa ve yıpranmıştır |
Minyatürlerle süslenmiştir |
Noktalama işaretleri farklıdır |
Daha güzel ve itinalı yazılmıştır |
Sadece Mani alfabesi kullanılmıştır |
Maniheist metinlerin yazımında hem Mani hem de Uygur alfabesi kullanılmıştır. Öte yandan Uygur alfabesinin kullanımı daha sonraki yüzyıllarda yaygınlaşmış, bununla birlikte Mani alfabesi de unutulmamış, Pothi gibi geç Maniheist metinlerin yazımında dahi kullanılmaya devam etmiştir. Budist metinlere göre daha güzel ve itinalı yazılıp minyatürlerle süslenen Maniheist metinler, noktalama işaretleri bakımından Budist metinlere göre farklılık göstermektedir. Maniheist Uygur metinleri, Budist metinlere göre kısa ve oldukça yıpranmıştır. Hatta bazı fragmanlarda aşınmadan dolayı, sadece birkaç kelime okunabilmektedir. Bu sebeple Maniheist fragmanların hangi eserin parçası olduğunu tahmin etmek güçtür. Bunlar arasında en hacimli olanı, çeşitli kütüphane ve koleksiyonlarda yirmiden fazla nüshası muhafaza edilen Huastuanift adlı tövbe kitabıdır.
9.Soru
Cahiliye döneminde, şairin en güzel şiiri olarak kabul edilen, yedi veya on şaire ait kasidelerden meydana gelen şiir koleksiyonuna ne ad verilir?
İktibas |
Mu’allakat |
Şahtiyye |
Devriyye |
Murabba |
Mu’allakat: Cahiliye döneminde, şairin en güzel şiiri olarak kabul edilen, yedi veya on şaire ait kasidelerden meydana gelen şiir koleksiyonu.
Aynı zamanda bu dönemin en seçkin edebî ürünleri, Mu’allakat diye bilinen kasidelerdir. Doğru cevap B’dir.
10.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Çin kaynaklarında geçen Türkçe bir kelimenin günümüzdeki karşılığı vardır?
Oğul |
Ekmek |
Su |
Ağaç |
Ev |
Gök, hükümdar eşi, demir, karargâh kelimeleri Çin yıllıklarında geçmektedir.
11.Soru
Ötüken’e bir Budist tapınak yaptırdığı, Nirvana Sutra adlı Budist metni Türkçeye çevirttiği tahmin edilen Türk kağanı kimdir?
Işbara Kağan |
Kimin Kağan |
Taspar Kağan |
Şipi Kağan |
Çulo Kağan |
572 yılında vefat eden Mukan Kağan’dan sonra tahta kardeşi Taspar Kağan geçmiştir. Taspar Kağan da Çin ile mücadeleye devam etmekle birlikte, Çin ile dinî / kültürel teması da göz ardı etmemiştir. Bu temasın sonucunda Taspar Kağan’ın Budizm ile ilgilendiği ve Ötüken’e bir Budist tapınak yaptırdığı, Nirvana Sutra adlı Budist metni Türkçeye çevirttiği tahmin edilmekte, Türklerin Budizm ile ilk temaslarından birinin bu zamanda gerçekleştiği düşünülmektedir. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.
12.Soru
Uygur Bozkır Devletinin idare edildiği merkez aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Ötüken |
Su-wei |
Karabalgasun |
Tibet |
Karaşahr |
Uygur Bozkır Devletinin sınırlarını, doğuda Su-wei, batıda ise Altay dağları oluşturmaktadır. Devletin idare edildiği merkez (ordu-balık) ise, Orhun nehri yakınlarında inşa edilen Karabalgasun’dur.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi din dışı Uygur edebiyatı metinleri arasında yer almaz?
Geziler |
Mektuplar |
Atasözleri |
Toprak kiralanması |
Sağlık bilgisi |
Uygur edebiyatı din dışı metinler, daha çok sağlık bilgisi, gök bilim, mektuplar, atasözleri ve toprak kiralanması ya da satışı, köle satışı gibi konularda yazılmış hukuk belgelerinden oluşmaktadır. Doğru yanıt A’dır.
14.Soru
Kutadgu Bilig üzerine Türkiye’deki ilk ayrıntılı çalışma 1951 yılında kim tarafından yapılmıştır?
Besim Atalay
|
Reşit Rahmeti Arat
|
Kilisli Rıfat
|
Kemal Eraslan
|
Ali Emiri Efendi
|
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı yazı diliyle yazılmış eserlerden değildir?
Kutatgu bilig. |
Divanı lügat-ı Türk. |
Atabetül hakayık. |
Yarkend hukuk belgeleri. |
Mirac name. |
Mirac name. Cevap E'dir.
16.Soru
"Ançada aydımız firiştilerke: yükününgler Ademqa, yükündiler meger rahmetdin
umunçsız unamadı. Biz aydımız: ey Adem, çın bu yagı turur sanga, çüftüngqa. Çıqarmasun oq silerni uçtmahdın , emgegey sen. Çın sanga açmamaqıng ang (ya da anıng) içinde, yalıng bolmagay sen, sen suvsamagay sen ang içinde, ne isig bolgay sen."
Yukarıdaki metin aşağıdakilerden hangisinde ait olabilir?
Kur’an çevirisi |
Atebetü’l-Hakayık |
Dîvânu Lugâti’t-Türk |
Kutadgu Bilig |
Yarkend Hukuk Belgeleri |
Karahanlı Türkçesi Kur’an çevirilerinde örnek metinler:
TİEM
Ançada aydımız firiştilerke: yükününgler Ademqa, yükündiler meger rahmetdin umunçsız unamadı. Biz aydımız: ey Adem, çın bu yagı turur sanga, çüftüngqa. Çıqarmasun oq silerni uçtmahdın , emgegey sen. Çın sanga açmamaqıng ang (ya da anıng) içinde, yalıng bolmagay sen, sen suvsamagay sen ang içinde, ne isig bolgay sen. (Eckmann 1971:157).
17.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde Maniheist Uygur öykülerini yayınlayan araştırmacılar doğru olarak verilmiştir?
Peter Zieme - Le Coq |
W. Bang - Semih Tezcan |
J. P. Asmussen - Lary Clark |
Şinasi Tekin - Reşit Rahmeti Arat |
S. Himran - Elverkog |
Maniheist Uygur edebiyatında, Hıristiyan Süryaniler aracılığıyla Maniheist Türklere ulaştığı düşünülen çeşitli öyküler de bulunmaktadır. Bu öyküler, Le Coq (M III 7, 13, 14 ve 30 numaralı metinler) ve Zieme (Die türkischen Yosipas-Fragmente, MIO 14, 1968: 45-67) tarafından yayımlanmıştır. Bu bilgi dahilince doğru cevap A şıkkıdır.
18.Soru
"Budizmin Mahayana mezhebine ait ve Uygur edebiyatının en önemli metinlerindendir. Prajñārakśita tarafından Toharcadan çevrilen eser, gelecekteki Buda’yı ifade etmektedir. Giriş dışında ülüş adı verilen yirmi yedi bölümden oluşan eserin bölümleri Toharca aslı ile paralellik göstermektedir. Ancak giriş bölümünün telif olduğu düşünülmektedir. Eserin her bir bölümünde, anlatılan olayların nerede tasavvur edilmesi gerektiğini belirten sözler bulunmakta ve “seyretmek” anlamına gelen “körünç” ifadesi sıkça kullanılmaktadır. Bu sebeple bu eser, Türk edebiyatının ilk tiyatro metni olarak değerlendirilmektedir."
Yukarıda bahsi geçen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hsüan-Tsang Biyografisi |
Maitrisimit Nom Bitig |
Sadaprarudita |
Nilakanthaka |
Sekiz Yükmek Yaruk Sutra |
Budizmin Mahayana mezhebine ait olan Maitrisimit Nom Bitig, Uygur edebiyatının en önemli metinlerindendir. Prajñārakśita tarafından Toharcadan çevrilen eser, gelecekteki Buda’yı ifade etmektedir. Giriş dışında ülüş adı verilen yirmi yedi bölümden oluşan Maitrisimit’in bölümleri Toharca aslı ile paralellik göstermektedir. Ancak giriş bölümünün telif olduğu düşünülmektedir. Eserin her bir bölümünde, anlatılan olayların nerede tasavvur edilmesi gerektiğini belirten sözler bulunmakta ve “seyretmek” anlamına gelen “körünç” ifadesi sıkça kullanılmaktadır. By sebeple Maitrisimit, Türk edebiyatının ilk tiyatro metni olarak değerlendirilmektedir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap B şıkkıdır.
19.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Karahanlı yazı diliyle yazılmıştır?
Kısasül Enbiya. |
Divan-ı Lügat-ı Türk. |
Hüsrev-i Şirin. |
Cümcüme name. |
Mirac name. |
Divan-ı Lügat-ı Türk. Cevap B'dir.
20.Soru
Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebileceğini göstermek ve Türklerin diğer milletlerden sadece güç ve kuvvet yönünden üstün olmadığını, bilakis dil, kültür ve medeniyet bakımından da büyük bir maziye ve geleceğe sahip bulunduğunu ortaya koymak ve bu durumu Türk olmayan milletlere haber vermek amacıyla yazılan eser aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kutadgu Bilig |
Dîvânu Lugâti’t-Türk |
Divan-ı Hikmet |
Atabetü'l Hakayık |
Mecalisü'n Nefais |
DLT, Araplara Türkçe öğretmek, Türkçenin Arapça ile boy ölçüşebileceğini göstermek ve
Türklerin diğer milletlerden sadece güç ve kuvvet yönünden üstün olmadığını, bilakis dil,kültür ve medeniyet bakımından da büyük bir maziye ve geleceğe sahip bulunduğunu ortaya koymak ve bu durumu Türk olmayan milletlere haber vermek amacıyla yazılmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ