VIII-XIII. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden haNgisi RİBAT-I Rapgüzi tarafından yazılmıştır?
Mukaddümetü-l Edeb. |
Kısasü-l Enbiya. |
Cümcüme-name. |
Muhabbet-name. |
Mirac-name. |
Kısasü-l Enbiya. Cevap B'dir.
2.Soru
Hangisi Danişmendlilerin yoğunlukta görüldüğü şehirlerden değildir?
Çorum |
Tokat |
Konya |
Amasya |
Sivas |
Danişmendliler döneminin önemli ilim merkezlerinden bir diğeri ise, Kuzey Mezopotamya ve Suriye’den Anadolu’ya açılan ticaret yolu üzerinde yer alan ve Anadolu’nun Türkler tarafından feth edilmesinden önce Süryanilerin elinde bulunan Malatya’dır. Özellikle, Anadolu Selçuklu Sultanı Gıyaseddin Keyhüsrev’in veziri Malatyalı Muhammed Gazi, Şeyh Ebu Tahir Ahmed-i İsfahanî gibi İran asıllı kişiler, Malatya’ya gelip yerleşmişler
ve burada ilmî ve kültürel faaliyetlerde bulunmuşlardır. Bu da, İran kültürü ile Süryanî kültürünün buluştuğu Malatya’ya, Sasaniler devrindeki ilmî ve fikrî hareketliliği yeniden
kazandırmıştır. Hatta İran millî kültürünün yeniden canlandığı Malatya, Selçuklular döneminde şehzadelerin eğitim görüp devlet idaresine hazırlandıkları bir merkez hâline gelmiştir. Nitekim I. Gıyaseddin Keyhüsrev ve oğlu I. İzzeddin Keykavus burada eğitim gören Anadolu Selçuklu sultanlarındandır. Burada var olan İran tesiri, Selçuklu sultanlarının eski İran şahlarının adlarını kullanmalarında ve çok iyi şekilde Farsça bilmelerinde
etkili olmuştur.
3.Soru
Türk edebiyatının ilk tiyatro metni olarak değerlendirilen eser aşağıdaki seçeneklerden hangisidir?
Saddharmapundarika Sutra |
Karmavacana |
Maitrisimit |
Huastuanif |
Hsüan-Tsang Biyografisi |
Budizmin Mahayana mezhebine ait olan Maitrisimit Nom Bitig, Uygur edebiyatının en önemli metinlerindendir. Prajñaraksita tarafından Toharcadan çevrilen eser, gelecekteki Buda’yı ifade etmektedir. Giriş dışında ülüş adı verilen yirmi yedi bölümden oluşan Maitrisimit’in bölümleri Toharca aslı ile paralellik göstermektedir. Ancak giriş bölümünün telif olduğu düşünülmektedir. Eserin her bir bölümünde, anlatılan olayların nerede tasavvur edilmesi gerektiğini belirten sözler bulunmakta ve “seyretmek” anlamına gelen “körünç” ifadesi sıkça kullanılmaktadır. By sebeple Maitrisimit, Türk edebiyatının ilk tiyatro metni olarak değerlendirilmektedir.
4.Soru
Mantıku’t-tayr’ı yazan aşağıdakilerden hangisidir?
Âşık Paşa |
Yunus Emre |
Gülşehrî |
Yazıcızâde Ali |
Tevârih-i Âl-i Selçuk |
İlk eseri Felek-nâme’yi Farsça yazan Gülşehrî, Mantıku’t-tayr’ı ve diğer şiirlerini ise Türkçe yazmıştır.
5.Soru
Harezm bölgesine ait metinlerde _______ Türkçesinin özellikleri daha yoğunken, Altın Ordu sahasına ait metinlerde _______ ve Oğuz Türkçelerine ait özellikler daha belirgin olduğu ifade edilebilir.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki boşlukları doğru şekilde tamamlar?
Çağatay - Kıpçak |
Çağatay - Karahanlı |
Karahanlı - Çağatay |
Karahanlı - Kıpçak |
Oğuz - Karahanlı |
Harezm bölgesine ait metinlerde Karahanlı Türkçesinin özellikleri daha yoğunken, Altın Ordu sahasına ait metinlerde Kıpçak ve Oğuz Türkçelerine ait özellikler daha belirgin olduğu ifade edilebilir.
6.Soru
Aşağıdaki beyliklerden hangisi Maraş’ta kurulmuştur?
Dulkadiroğulları Beyliği |
Hamidoğulları Beyliği |
Eratnaoğulları Beyliği |
Çobanoğulları Beyliği |
Pervaneoğulları Beyliği |
Hamidoğulları Beyliği Isparta’da, Eratnaoğulları Beyliği Sivas-Kayseri’de, Çobanoğulları Beyliği Kastamonu’da, Pervaneoğulları Beyliği Sinop’da, Dulkadiroğulları Beyliği Maraş’ta kurulmuştur. Doğru cevap A’dır.
7.Soru
Mevlana’nın devlet adamlarına, dönemin ileri gelenlerine, dostlarına ve oğullarına yazdığı 150 kadar mektubun toplanmasıyla meydana gelen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Mesnevi |
Mecâlis-i Seb’a |
Divan-ı Kebir |
Mektûbât |
Fîhi Mâ Fîh |
Mevlana’nın devlet adamlarına, dönemin ileri gelenlerine, dostlarına ve
oğullarına yazdığı 150 kadar mektubun toplanmasıyla meydana gelen bir eserdir. Mektûbât (=mektuplar), yazıldıkları yıllarla ilgili önemli bilgiler içermektedir. Mevlana’nın mektuplarında insanlara öğüt verdiği ve onları hayra teşvik ettiği görülür. Mevlana’ya sorulan sorulara cevap olarak yazılan bazı mektuplarda dinî ve ilmî konulara da yer verilmiştir. Doğru cevap D'dir.
8.Soru
XII-XIII. yüzyıl Anadolu'sunda İrani etki ile Türklük bakımından rekabet halinde bulunan iki şehrimiz aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
Malatya- Konya |
Malatya-Tokat |
Tokat-Manisa |
Çorum- Kayseri |
Amasya-Manisa |
Anadolu Selçukluları döneminde oluşan, Türklük ruhunun etkin olduğu Tokat ile İran tesirinin baskın olduğu Malatya’da yetişen şehzadeleri iktidara taşıma mücadelesi dikkat çekmektedir
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nehcü’l-Ferâdîs için doğru değildir?
Akıcı bir üslubu vardır. |
Epik bir eserdir. |
Harezm Türkçesi'ni iyi yansıtır. |
Kuru ve sıkıcı değildir. |
Sanat gayesi gütmez. |
Harezm Türkçesi’nin ses ve şekil özelliklerini en iyi yansıtan eserlerinin başında gelen Nehcü’l-Ferâdîs didaktik bir eser olduğu için, sanat gayesi gütmeksizin açık bir dille yazmıştır. Bununla birlikte eser kuru ve sıkıcı değildir. Sade bir dille ve akıcı bir üslupla yazılmıştır.
10.Soru
Türk edebiyatında ilk tezkire örneği, aşağıdakilerden hangisidir?
Mukaddimetü’l-Edeb |
Mecâlisü’n-Nefâis |
Kısasü’l-Enbiyâ |
Mu’înü’l-Mürîd |
Nehcü’l-Ferâdis |
Harezm bölgesine ait metinlerde Karahanlı Türkçesinin özellikleri epeyce yoğundur. Altın Ordu sahasına ait metinlerde ise Kıpçak ve Oğuz Türkçelerine ait özellikler daha belirgindir. Bunlar daha sonra yerini Çağatay Türkçesine bırakmıştır. Bu çevrede yazılmış eserlerin dilinin Harezm Türkçesi olarak adlandırıldığını, Ali Şîr Nevaî’nin Mecâlisü’n-Nefâis adlı eserinden anlıyoruz. Ünlü kişilerin hayatlarını anlatan bu eser önemlidir.
11.Soru
Birçok değişik öğretiyi birleştirmeyi amaçlayan felsefi veya dinî öğretiye ne denir?
Heterodoks |
Senkretik |
Tasavvuf |
Eş’ari |
Maturidi |
Birçok değişik öğretiyi birleştirmeyi amaçlayan felsefi veya dinî öğretiye Senkretik denir. Doğru cevap “B” şıkkıdır.
12.Soru
I. Arapça öğretmek maksadıyla yazılmıştır.
II. Lügat tazında yazılmıştır.
III. Mahmud bin Ömer ez-Zemahşarî tarafından yazılmıştır.
Yukarıda özellikleri sayılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Mukaddimetü’l-Edeb |
Mu’înü’l-mürîd |
Muhabbet-nâme |
Dâsitân-ı Cümcüme |
Hüsrev ü Şirin |
Mukaddimetü’l-Edeb, Arapça öğretmek maksadıyla, Arapça kelime ve kısa cümleler esas alınarak, satır aralarına Türkçe, Farsça ve bazı nüshalarda da Moğolca ya da bir İran dili olan Harezmce anlamları yazılarak lügat tarzında hazırlanmış bir eserdir. Eser, Harezmşah Atsız bin Muhammed bin Anuştigin’in isteği üzerine, 1127-1144 yılları arasında, devrin bilinen tefsir ve lügat âlimlerinden Mahmud bin Ömer ez-Zemahşarî tarafından yazılmıştır.
13.Soru
1313 yılında Harezm'de yazılmış dini tasavvufi eser aşağıdakilerden hangisidir?
Muinül mürid. |
Cümcüme name. |
Mirac name. |
Muhabbet name. |
Kısasül enbiya. |
Muinül mürid. Cevap A'dır.
14.Soru
Hangileri II. Kılıç Arslan veya Alaaddin Keykubad döneminde astroloji ile uğraşan ilim adamlarından değildir?
Bibi Müneccime |
İbn Bibi |
Esirüddin |
Bahaaddin Şang-ı Müneccim |
Tiflisli Hubeyş b. İbrahim |
İbn Bibi değil annesi Bibi Müneccime astrolojiyle uğraşan bir ilim insanıdır.
15.Soru
Harezm yazı dilinin eserleri arasında kabul edilen yarlık ve bitik kavramlarının ne olduğu aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir
Biyografi - Tarih |
Destan - Hikâye |
Hatıra - Günlük |
Ferman - Mektup |
Mesnevi - Methiye |
Türk dili araştırmaları bakımından önemli olan yarlık ve bitikler, aynı zamanda Türk tarihi ve kültürü üzerine yapılan çalışmalar için de büyük önem taşmaktadır. Yarlık han fermanı, buyruğu anlamında bir kavramdır. Bitik de bugün betik olarak da bilinen mektup anlamındadır.
16.Soru
I. Arapçadan Farsçaya yapılmış bir tercümenin Türkçe uyarlaması”dır.
II. Harezm Türkçesi ile yazılmış üçüncü edebî eserdir.
III. Nâsırüddîn Tok Buga tarafından yazılmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Kısasü’l-Enbiyâ için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Arapçadan Farsçaya yapılmış bir tercümenin Türkçe uyarlaması”dır. Harezm Türkçesi ile yazılmış ilk edebî eserdir. Nâsırüddîn Tok Buga'ya sunulmuştur.
17.Soru
4, 8, ve 11. babları farsça olan Harezmi mahlasıyla yazılan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Nechül feradis. |
Kısasül Enbiya. |
Mukkaddemetül Edeb. |
Muinül Mürid. |
Muhabbet-name. |
Muhabbet-name. Cevap E'dir.
18.Soru
Harezmşahlar tarihi esas itibariyle aşağıdakilerden hangisiyle başlar?
Anuş Tigin |
Berke Han |
Çengiz Han |
İl Arslan |
Özbek Han |
Harezmşahlar tarihi esas itibariyle Atsız bin Muhammed bin Anuş Tigin ile başlar.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Farsça yazdığı ilk eseri Felek-na^me haricinde, Mantıku’t-tayr’ı ve diğer şiirlerini Türkçe yazan; böylece Türkçe eser yazmada öncü durumuna gelen şairdir?
Aşağıdakilerden hangisi Farsça yazdığı ilk eseri Felek-na^me haricinde, Mantıku’t-tayr’ı ve diğer şiirlerini Türkçe yazan; böylece Türkçe eser yazmada öncü durumuna gelen şairdir?
Âşık Paşa |
Gülşehrî |
Yunus Emre |
Sultan Veled |
Hoca Ahmed Fakih |
İlk eseri Felek-na^me’yi Farsça yazan Gülşehri^, Mantıku’t-tayr’ı ve diğer şiirlerini ise Türkçe yazmıştır. Böylece Türkçe eser yazmada öncü durumuna gelen Gülşehri^, Türkçe eser yazanların hor görüldüğü bu dönemde, Türkçeye olan sevgi ve bağlılığını açıkça ortaya koymuş bir şairdir. Türkçeye gönül veren Gülşehri^, kimsenin Türkçe yazmaya iltifat etmediği ve Türkçe yazanların da özür dilediği bir devirde Türkçe yazmakla övünmüştür. Doğru cevap B’dir.
20.Soru
Aşağıdaki şahsiyetlerden hangisi XIII. yüzyılda Anadolu'da ortaya çıkan dinî-tasavvufî edebiyatın ilk temsilcileri arasındadır?
Yunus Emre |
Şeyh Galip |
Nedim |
Nef'î |
Baki |
Yunus Emre
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ