XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 13. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tekil kişi zamiridir?
biz |
siler |
men |
olar |
bizni |
"men" tekil kişi zamiridir.Doğru cevap C'dir.
2.Soru
Aşağıdaki dillerden hangisi Di^va^nu Lugati’t-Türk'ü oluşturan dillerden biri değildir ?
Çiğıl |
Bulgar |
Suvar |
Argu |
Çağatay |
DLT’nin temel sözvarlığını Kaşgarlı’nın kendisinin de mensubu olduğu dönemin ve ülkesinin yazı dili olan Karahanlı (Hakaniye) Türkçesi, yazarın kendi tabiriyle “Türkçe”nin oluşturmasının yanı sıra Hakaniye Türkçesinin yayılma alanına yakın C¸igil, Yagma, Karluk, Yemek, Oğuz, Bulgar, Suvar, Argu, Kençek, Basmıl boylarının dilleri de oluşturmaktadı
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karahanlı Türkçesinin dil özelliklerinden biri değildir?
Orhon Türkçesindeki söz içi ve sonu /d/ sesinin, Karahanlı Türkçesinde /d/’ye değişmesi
|
Orhon Türkçesindeki söz içi ve söz sonu /b/ sesinin, Karahanlı Türkçesinde /v/’ye değişmesi
|
Orhon Türkçesindeki ön ünlülü sözcüklerin başındaki /k/ sesinin, Karahanlı Türkçesinde /g/’ye değişmesi.
|
Orhon Türkçesindeki söz başı /b/ sesinin, Karahan- lı Türkçesinde içinde genizsil /n, ?/ bulunması durumunda /m/ye değişmesi.
|
Orhon Türkçesinde bulunan palatal n (ny) sesinin, Karahanlı Türkçesinde bulunmaması.
|
4.Soru
Verilen metinde hangi ek bulunmamaktadır
?
Şart eki |
2. teklik şahıs iyelik eki |
Yakın gelecek zaman eki |
Geniş zaman |
3. teklik şahıs emir eki |
Metinde çıksa kelimesinde şart, tişi? kelimesinde 2. teklik şahıs iyelik, ayur, teyür, sıyur kelimelerinde geniş zaman ve sınmasun kelimesinde ise 3. teklik şahıs emir eki bulunmaktadır. Oysa metindeki hiçbir kelimede yakın gelecek zaman eki bulunmamaktadır.
Karahanlı Türkçesinde yakın gelecek zaman için şu ek kullanılmaktaydı:
5.Soru
Metinde hangi ek bulunmaz?
sıfat-fiil eki |
zarf-fiil eki |
belirli geçmiş zaman eki |
3. teklik şahıs iyelik eki |
çokluk eki |
Metinde geçen tugardın (< tug-ar+dın “doğudan”) kelimesinde sıfat-fiil, kitip (< kit-ip “gidip”) ve itip (< it-ip “düzenleyerek”) kelimelerinde zarf-fiil, keldi (< kel-di “geldi”) ve açtı (< aç-tı “açtı”) kelimelerinde belirli geçmiş zaman, yeli ( < yel+i “yeli”) ve yolı (< yol-ı “yolu”) kelimelerinde ise 3. teklik şahıs iyelik eki bulunmaktadır. Ancak hiçbir kelimede çokluk eki yoktur.
6.Soru
Aşağıdaki birleşik fiillerin hangisinin oluşumunda tasvir fiilinden yararlanılmıştır?
bulun bol- |
arta bar- |
boş kıl- |
dik tur- |
çak et- |
arta bar- “artmaya devam etmek”
7.Soru
“Yazı tag kır oprı töşendi yadıp etindi kolı kaşı kök al kedip” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi aşağıdakilerden hangisidir ?
Kara toprak yüzüne yeşil örtü bağladı, Çin kervanı Çin ipekli kumaşını yaydı Gök kaşını çattı gözü yaş saçar, çiçek yüzünü açtı bak katılarak güler |
Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi |
Binlerce renkteki çiçekler gülerek açıldı, dünya güzel koku ile misk ve kafur doldu Çiçeklerin üzerinde erkek ve dişi geyikler oynar, erkek ve dişi karaca yürüyorum diye gezerek oynar |
Saba rüzgarı karanfil kokusuyla çıktı, dünya sonra tamamiyle misk koktu |
Kaz, ördek, kuğu, kıl kuyruk göğü kapladı, ötüşerek yukarı-aşağı uçuşlar |
Yazı tag kır oprı töşendi yadıp etindi kolı kaşı kök al kedip” dizelerinin Türkiye Türkçesine çevirisi “Ova, dağ, kır, vadi, yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi”dizleridir.
8.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi yer zarfı değildir?
üze
|
astın
|
üstün
|
emdi
|
taşra
|
9.Soru
Nevayi, Nesayimü’l-Mahabbe min Şemayimi’l Fütüvve adlı eserinde yer alan
“Türk ülkesindenmiş. Onun işleri hakkında garip şeyler anlatılmıştır. Derler ki gözleri körmüş ve asla görmezmiş. Görürmüş ama gözü olup görmeyenler gibi değilmiş. Çok akıllı, zeki, zahit ve takva sahibiymiş. Yüce Tanrı zahir gözünü kapalı yaratmış olsa da gönül gözünü parlak etmiş” sözlerini aşağıdaki isimlerden hangisi için söylemiştir?
Kaşgarlı Mahmud |
Yusuf Has Hacib |
Mevlana |
Edib Ahmet |
Bilge Kül Kadir Han |
Nevayi, Nesayimü’l-Mahabbe min Şemayimi’l Fütüvve adlı eserinde
Edib Ahmed hakkında şu bilgileri vermektedir:
“Türk ülkesindenmiş. Onun işleri hakkında garip şeyler anlatılmıştır. Derler ki gözleri körmüş ve asla görmezmiş. Görürmüş ama gözü olup görmeyenler gibi değilmiş. Çok akıllı, zeki, zahit ve takva sahibiymiş. Yüce Tanrı zahir gözünü kapalı yaratmış olsa da gönül gözünü parlak etmiş”.
10.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde "yönelme eki" almış bir kelime vardır?
bularnın |
bularnı |
bularka |
munça |
munar |
"bular-ka" kelimesindeki "-ka" eki Karahanlı Türkçesinde "Yönelme eki" dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig'in yazarıdır?
Marcel Erdal |
Yusuf Has Hâcib |
Ahmet Caferoğlu |
Hasan Eren |
Fârâbî |
Yusuf Has Hâcib
12.Soru
"Avlap" kelimesinde aşağıdaki eklerden hangisi mevcuttur?
isim-fiil eki |
sıfat-fiil eki |
zarf-fiil eki |
şimdiki zaman eki |
gelecek zaman eki |
zarf-fiil eki avlayıp
13.Soru
Aşağıdaki italik yazılmış tasviri fiillerden hangisi asıl eylemin devam ettiğini gösterir?
kite bardı künde üzildi küçi |
Akı er biligni yete bildi kör |
ayu ber mana bu negüne kerek |
baka körgil emdi uku sınayu |
kelü berdi dünya tiriglik barır |
bar- :bu tasviri fiille yapılan birleşik yapılar asıl eylemin devam ettiğini gösterir.
küte bardı künde üzüldi küçi " gücü hergün (biraz daha) azalmaya devam edip (sonunda ) tükendi.
Doğru cevap A'dır.
14.Soru
Eşitgil biliglig negü tep ayur
Edebler başı til küdezmek teyür
Tilin bekte tutgıl tişin sınmasun
Kalı çıksa bektin tişinni sıyur
Ne kim kelse erke tilindin kelür
Tilindin kim edgü kim esiz bolur
Eşit büt bu sözke kamug tanda ten
Turup tilke yüknüp tazarru kılur
Küdezgil tilinni kel az kıl sözün
Küdezilse bu til küdezlür özün
Resul erni otka yüzün atguçı
Til ol tedi yığ til yul ottın yüzün
Atabetü’l-hakayık’tan alınan yukarıdaki dörtlüklerde aşağıda belirtilen öğütlerden hangisi yoktur?
Dilini sıkı tut |
Dilini doğru kullan |
Sözünü kısa kes |
Dilini iyi koru |
Bilgili ol, mutlu ol |
Dörtlükler dilin iyi kullanılması gerektiğini belirtmektedir. Bilgili olmaktan söz edilmemektedir.
15.Soru
Aşağıdaki eklerden hangisi eklendiği eyleme "benzer ve gibi olma" anlamları katar?
-g·Ur- |
-(X)k- |
-msın-/-msin- |
-(X)n- |
-Ir-(I) |
16.Soru
"ne kim kelse erke tilindin kelür" dizesinin Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Kime ne gelirse, dilinden gelir. |
İnsana ne gelirse, dilinden gelir. |
İnsana ne gelirse, sözünden gelir. |
İnsana ne gelirse, söylediklerinden gelir. |
İnsana ne gelirse, dilinden gelir. |
Bir kimseye ne gelirse, dilinden gelir.
17.Soru
Kutadgu Bilig’in hangi nüshası eski Uygur alfabesiyle yazılmıştır?
Mısır |
Herat |
Viyana |
Fergana |
Semerkant |
Kutadgu Bilig’in üç yazma nüshası vardır: Viyana (Herat) nüshası, Mısır nüshası ve Fergana nüshası. 1439’da Uygur harfleriyle kopyalanmış olan Herat nüshası bulunan ilk nüshadır.
18.Soru
Orhon ve Uygur Türkçesinde şart kipi hangi ek ile sağlanmaktadır?
-sar/-ser |
–mı /-mi |
–se / -sa |
–e / - a |
-gı/ -gi |
Orhon ve Uygur Türkçesinde şart kipi -sar/-ser eki ile sağlanmaktadır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Karahanlı Türkçesinde meydana gelen ses değişimi doğru olarak verilmiştir?
ç- ~ ş- değişimi |
-s ~ -z değişimi |
/m/ ~ /ŋ/ değişimi |
m- > b- değişimi |
/n/ ~ /ŋ/ değişimi |
A seçeneğinde verilen ses değişimi Karahanlı Türkçesinde mevcuttur. çöpik ~ şöpik buna örnek olarak verilebilir. Bu nedenle doğru cevap A'dır.
20.Soru
Kutadgu Bilgi hangi tarzda kaleme alınmıştır?
tuyug |
hatırat |
sagu |
muhammes |
mesnevi |
Kutadgu Bilig 900 yıllık bir geçmişi olan İslâmî Türk edebiyatının ilk en büyük ürünüdür. Aruzun mütekarib (fe’ûlün fe’ûlün fe’ûlün fe’ûl) vezniyle yazılan bu didaktik eser, 6645 beyittten oluşmaktadır. Eserin bütünü her beyti kendi arasında kafiyeli olan mesnevi tarzında yazılmıştır, yalnızca eserin sonundaki üç bölüm gazel tarzında kafiyelenmiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ