XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Ara 7. Deneme Sınavı

1.Soru

tilindin kim edgü kim esiz bolur

dizesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

vücut her sabah kalkıp eğilerek dile yalvarır

insana ne gelirse,dilinden gelir

dilini korursan kendini de korumuş olursun

dili yüzünden kimi iyi,kimi kötü olur

Dinle ve bu söze inan

2.Soru

“Atebetü’l-hakâyık” eserinin adının anlamı hangisidir?

Hakikatlerin Eşiği

Doğruluğun Anahtarı

Hak Yol Kılavuzu

Hakka Giden Yol

Doğruluğu Arayan

3.Soru

Karahanlı Türkçesindeki “kedim” sözcüğünün Türkiye Türkçesindeki doğru karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

hayvan

giyecek

geldim

uyku

gittim

4.Soru

yiyümedi ‘yiyemedi’ < yiy-ü u-madı kelimesinde hangi ses olayı görülür?

Benzeşme

Göçüşme

Büzüşme

Yer değiştirme

Yuvarlaklaşma

5.Soru

Aşağıdaki kelimelerin hangisinde belirtme durumu eki bulunmamaktadır?

Kazka

Başın

Menizini

Atannı

Sözüg

6.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Yusuf has Hacib'in ilgi duyduğu alanlar arasında gösterilemez ?

Hekimlik

Düş yorumu

Matematik

Toplumbilim

Musiki

7.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Karahanlıların çıktığı Türk boyu tartışmalarına kaynaklık eden teorilerden değildir?

Çiğil teorisi

T’u-chüe teorisi

Uygur teorisi

Orhon teorisi

Karluk teorisi

8.Soru

Topluluk sayıları sayı isimlerine aşağıdaki eklerden hangisinin getirilmesi ile elde edilir?

+In

+(X)nç

+egü(n)

+ru/rü

+(X)n

9.Soru

Hangi seçenekte 3. teklik şahıs iyelik ekinden sonra gelen “belirtme durumu eki” bulunmaktadır?

tuġardın ese keldi öŋdün yeli /
ajun ėtgüke açtı uştmah yolı

yazı taġ kır oprı töşendi yadıp /
ėtindi kolı kaşı kök al kedip

kaz ördek kuġu kıl kalıkıġ tudı /
kakılayu kaynar yokaru kudı

irinçig kışıġ sürdi yazkı esin /
yaruk yaz yana kurdı devlet yasın

ünün ötti keklik küler katġura /
kızıl aġzı kan teg kaşı kap kara

10.Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gelecek zamanın şartı kullanılmıştır?

sizler ol kim ḳılur erdiŋiz

körü barsa erdi içim taşlarım

ulanmış erdiŋ anıŋ üze turmış

negü ayġu erse ayayın sözüm

esen bolsa ermiş bu yalŋuḳ özi

11.Soru

Harezm-Altınorda Türkçesi hangi yüzyıllar arasında hüküm sürmüştür?

XIII-XIV. yüzyıl

XIV-XVI. yüzyıl

XI-XII. yüzyıl

X-XI. yüzyıl

XII-XIV. yüzyıl

12.Soru

tugardın ese keldi ö?dün yeli

ajun etgüke açtı uştmah yolı

Yukarıda yer alan dizelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğu rüzgarı doğudan eserek geldi, dünyayı süslemek için cennet yolunu açtı.

Kurumuş ağaçlar yeşil elbiseler giydi, renk renk çiçeklerle süslendi.

İlkbahar rüzgarı kötü rüzgarı sürdü, uzaklaştırdı, parlak ilkbahar yine mutluluk yayını kurdu.

Çiçeklikte bülbül bin sesle öter, gece gündüz ilahi okur.

Ova, dağ, kır, vadi yayılıp döşendi, yamacı ve tepesi yeşil, al giyip süslendi.

13.Soru

Aşağıdaki teorilerden hangisine göre Karahanlılar sülâlesi, T’u-chüe A-shi-na hanedanının bir kolu olan Karluk hanedanına dayanmaktadır?

Uygur teorisi

Türkmen teorisi

Karluk teorisi

Karluk-Yağma teorisi

Çigil teorisi

14.Soru

“Temiz bir kızın gönül verdiğini çağırdığı gibi keklik sesini ezgilendirdi, eşini çağırır” çevirisi aşağıdaki hangi beytin günümüz Türkiye Türkçesine çevirisidir?

ünün ötti keklik küler katġura/
kızıl aġzı kan teg kaşı kap kara

kökiş turna kökte ünün yaŋkular/

izilmiş titir teg uçar yėlgürer

sabā yėli koptı karanfil yıdın /

ajun barça bütrü yıpar burdı kin

ular kuş ünin tüzdi ünder ėşin/

silig kız okır teg köŋül bėrmişin

kara çumġuk ötti sata tumşukın /

üni oġlaġu kız üni tėg yakın

15.Soru

Karahanlı Türkçesiyle verilen cümlelerin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
‘ular kuş ünin tüzdi ünder eşin
silig kız okır teg kö?ül bermişin’

Bir kızın gönül verdiğini çağırdığı gibi keklik
sesini ezgilendirdi, eşini çağırır.

Temiz bir kızın gönül verdiğini çağırdığı gibi keklik
sesini ezgilendirdi, eşini çağırır.

Temiz bir kızı çağırdı gönül verdi keklik
sesini ezgilendirdi, eşini çağırır.

Bir kızı çağırır gibi keklik sesini ezgilendirdi,
sonra da eşini çağırdı tezden.

Temiz bir kızın gönlünü çağırdı keklik
sonra da sesini ezgilendirdi eşine.

16.Soru

Aşağıdaki hangi beyitte tasvir birleşik fiil bulunmaktadır?

yorıġlı bulıt tėg yigitlikni ıdtım /
tüpi yėl kėçer tėg tiriglik tükettim

esizim yigitlik esizim yiğitlik /
tuta bilmedim men sini terk kaçıttım

yana kėlgil emdi yigitlik maŋa sen /
ayada tutayın aġı çuz töşettim

tiriglikke tatġı süçig cān sevinci /
yigitlik teg edgü yok ermiş ayıttım

esirkep açır-men saŋa ay yiğitlik /
kamuġ körkümi sen yırattıŋ yırattım

17.Soru

Aşağıdaki ek-işlev eşleşmelerinden hangisi doğrudur ?

+gey: Niteleme sıfatları türetmek.

+g·ıl/+gil: Küçültme adları türetir

+kıya/+kiye,+ kına: Geometrik şekillerle ilgili adlar türetmek

+la/+le: Yer adları türetmek

+lAg· : Belirteç türünde adlar türetmek.

18.Soru

Kaşgarlı Mahmud eserinde ifade ettiği şu sözle böyle bir sözlüğü yazmaktaki amacını dile getirmiştir: “Türk dili ile Arap dilinin atbaşı beraber yürüdükleri bilinsin diye Halil’in
Kitabü’l-ayn’ında yaptığı gibi, kullanılmakta olan kelimelerle bırakılmış bulunan kelimeleri bu kitapta birlikte yazmak, arasıra yüreğime doğar dururdu……”.

Yukarıda bahsi geçen Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı eser aşağıdakilerden hangisidir?

Atebetü’l-Hakayık

Kutadgu Bilig

Divan-ı Hikmet

Dîvânu Lugati’t-Türk

Muhakemetü'l Lugateyn

19.Soru

Karahanlı Türkçesinde b- > m- değişimi içerisinde hangi sesin bulunduğu kelimelerde görülür?

/c/

/d/

/n/

/p/

/s/

20.Soru

İç-gey men sözcüğündeki -gey eki aşağıdakilerden hangisini belirtmektedir?

Belirsiz Geçmiş Zaman

Belirli Geçmiş Zaman

Geniş zaman

Gelecek zaman

Şimdiki zaman