XI-XIII. Yüzyıllar Türk Dili Final 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"...Oşol ogul-nuñ öñlüki çıragı kök èrdi, agızı ataş kızıl èrdi, közleri al, saçları kaş-ları
kara èrdiler èrdi..."
Yukarıdaki metnin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Bu çocuğun beti benzi mavi idi, ağzı ateş kızıl idi, gözleri elâ, saçları kaşları kara idi. |
Bu çocuğun benzi mavi idi, ağzı ateş saçar idi, gözleri elâ, saçları kaşları kara idi. |
Bu çocuğun gözleri mavi idi, ağzı ateş saçar idi, gözleri elâ, kaşları kara idi. |
Bu çocuğun benzi mavi idi, ağzı ateş saçar idi, gözleri yeşil, saçları kaşları kara idi. |
Bu çocuğun benzi mavi idi, ağzı ateş saçar idi, gözleri elâ, atının yeleleri kara idi. |
Bu çocuğun beti benzi mavi idi, ağzı ateş kızıl idi, gözleri elâ, saçları kaşları kara idi.
2.Soru
"gök yeleli erkek kurt gördü" cümlesinin Harezm Türkçesiyle yazılışı aşağıdakilerden hangisidir?
kök çallug èrkek böri kördi |
çerig birle mundun atlañ |
atlap êl künlerni, beglerni |
gil, men saña başlap yolnı körgürür |
Tañ èrte boldukda |
"gök yeleli erkek kurt gördü" cümlesinin Harezm Türkçesiyle yazılışı "kök çallug èrkek böri kördi"dir.
3.Soru
Aşağıdaki mısraın yüklemini kipi nedir?
neteg şah tapgıña bir barga-men tep
şimdiki zaman |
geniş zaman |
belirsiz geçmiş zaman |
belirli geçmiş zaman |
gelecek zaman gereklilik |
Harezm Türkçesinde gelecek zaman gereklilik kipi 1. teklik şahıs çekiminde “-ga / -ge + men” kullanılır.
4.Soru
"köñül fermanını can birle tut[t]um
adın sakınçnı bir yolı unut[t]um"
Yukarıdaki metinde geçen "sakınç" kelimesinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
sinir |
keder |
endişe |
kaygı |
düşünce |
sakınçnı ‘düşünceyi’
5.Soru
Mu'inü'l-Mürid'in bilinen tek yazması hangi şehirdedir?
Bursa |
Yozgat |
İstanbul |
Paris |
Taşkent |
Diğerleri Mukaddimetü'l-Edeb'in bulunduğu şehirlerdir. Cevap A şıkkıdır.
6.Soru
"sözümke" kelimesinde aşağıdaki eklerden hangisi bulunmaktadır?
İyelik eki |
Bulunma durumu eki |
Ayrılma durumu eki |
Vasıta eki |
Eşitlik eki |
iyelik eki
7.Soru
Nizami’nin Hüsrev ü Şirin kaç beyitlik bir manzum romandır?
6511 |
6412 |
6512 |
6521 |
6541 |
Hüsrev ü Şirin Genceli Nizâmî [1141-1203]’nin Selçuklu sultanı Arslanoğlu Rüknü’d- dünyâ ve’d-dîn III. Tuğrul Şah [1176-1194] ile Èldenizoğlu [1145-1225] Cihân Pehlivân Ebû Ca‘fer Nusretu’d-dîn Muhammed Atabeg [1175-1186] ve kardeşi Ebû Ca‘fer Muzafferu’d-dîn Kızıl Arslan Osman Atabeg [1186-1191] adlarına 1180 yılında kaleme aldığı 6512 beyitlik manzum romanıdır.
8.Soru
Harezm Türkçesinde ses yapısı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Sekiz (8) tane ünlü harf bulunur. |
Örnekler verilirken isim kök ve gövdelerine gelen ekler -, fiil kök ve gövdelerine gelen ekler + işareti ile belirtilmiştir. |
/ (=eğik çizgi) fiilin, geçmiş,şimdi ve gelecek zaman kiplerini ayırmak için kullanılmıştır. |
Ünlü yuvarlaklaşması görülmektedir |
b > m değişimi, ünsüz değişimlerine bir örnek olarak verilebilir. |
Ünlü yuvarlaklaşması görülmektedir:
a) Kelime köklerinde: sabır > sabur, böri > börü, yöri- > yörü-
b) Eklerde: ademnüñ, za‘ifluk
Doğru cevap D'dir.
9.Soru
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Müridin Yardımcısı |
Nebilerin Kıssaları |
Mukaddimetü ’l-Edeb |
Cennetlerin Açık Yolu |
Muhabbet-name |
Nebilerin kıssası Harezm Türkçesi döneminin ilk eseridir. Nasiru ’d-din bin Burhanu’d-din ar-Rabguzi tarafından 1310-1311 yılında yazılıp Nasiru ’d-din Tok Buga’ya sunulan Farsça bir eserin Türkçeye uyarlanmış hâlidir.
10.Soru
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi türetim bakımından diğerlerinden farklıdır?
toḏġur- |
süle- |
sarġar- |
meñze- |
küçlen- |
toḏġur- “doyurmak” < toḏ - “doymak” –ġUr: eylemden eylem türeten ek
süle- “asker sevketmek” < sü “asker” +le: addan eylem türeten ek
sarġar- “sararmak” < sarıġ “sarı” +(A)r: addan eylem türeten ek
meñze- “benzemek” < meñiz “yüz” +A: addan eylem türeten ek
küçlen- “güçlenmek” < küç +len: addan eylem türeten ek
11.Soru
Aşağıdaki hangi beyitte “tasvir birleşik fiil” bulunmaktadır?
yorıġlı bulıt tėg yigitlikni ıdtım / tüpi yėl kėçer tėg tiriglik tükettim |
esizim yigitlik esizim yiğitlik / tuta bilmedim men sini terk kaçıttım |
yana kėlgil emdi yigitlik maŋa sen / ayada tutayın aġı çuz töşettim |
tiriglikke tatġı süçig cān sevinci / yigitlik teg edgü yok ermiş ayıttım |
esirkep açır-men saŋa ay yiğitlik / kamuġ körkümi sen yırattıŋ yırattım |
B seçeneğinde “tuta bilmedim” kelime grubunda tut- fiili -e zarf-fiil eki yardımıyla bil- fiiline bağlanmış ve bu yapı yeterlik ifadesi taşıyan tasvir birleşik fiilini oluşturmuştur.
12.Soru
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Kısasü’l-Enbiya |
Nehcü ’l-Feradis |
Divanü Lugati't-Türk |
Uştmahlarning Açuq Yoli |
Kitâbu Suret el-Ard |
Harezm Türkçesi döneminin ilk eseri Kısasü’l-Enbiya'dır.
13.Soru
Eserin tamamının yazıçevrimi hangi yılda yapılmıştır?
1980 |
1984 |
1986 |
1990 |
1995 |
Eserin tamamının yazı çevrimi 1984’te yayımlanmıştır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi emir-istek kipinde çekimlenmiştir?
Köçtüm |
Bolmışmen |
Taparmen |
Baratururmen |
Öleyin |
Teklik 1. kişi: -ayın / -eyin, -gayın / -geyin,-ayım / -eyim (nadiren), -gayım / -geyim (tek tük), -ayın-men / -eyin-men (HŞ), -yın(HŞ tek örnek)
15.Soru
Metinde adı geçen kitabın adı nedir?
Ahyâ-yı El-‘Ulûm |
Ahbâbu’l-‘ulûm |
İhyâu’l-‘Ulûm |
İhyâ-yı ‘ulûm |
İhyâ’ul-‘ûlûm |
Metinde İmam Gazâlî’nin kitabının adının doğru okunuş C seçeneğinde İhyâul-‘Ulûm şeklinde olacaktır.
16.Soru
"çıkardım hoş yıdıglık suw bu köldin köŋüller kansu tèp bu safi suwdın" şeklindeki beytin Türkiye Türkçesine doğru aktarımı aşağıdakilerden hangisidir?
Gönüllerden göller ve saf sular |
Bu gölden, kansın diye, gönüllere giden |
Gönüllerden göllere ulaşan sudan Hoş kokuları kansın diye çıkardım |
Bu sudan göllere ulaşan gönüller |
Bu gölden, bu saf sudan gönüller |
"çıkardım hoş yıdıglık suw bu köldin
köñüller kansu tèp bu safi suwdın" şeklindeki beytin Türkiye Türkçesine doğru aktarımı şu şekildedir:
Bu gölden, bu saf sudan gönüller
kansın diye hoş kokulu su çıkardım.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Harezm Türkçesinde ‘daima’ anlamına gelir?
öñin |
ulaşu |
uluñ |
tutgıl |
yörise |
ulaşu
18.Soru
'köp' kelimesinin karşılığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
şey |
çok |
bile |
görür |
ekse |
köp ‘çok’ : < köp
19.Soru
Aşağıdaki eser ve yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Nehcü'l Feradis-Harezmi |
Mukaddimetü'l Edeb-Zamahşeri |
Kıssü'l-Enbiya-Rabgazi |
Mu'inü'l-Mürid-İslam |
Hüsrev-ü Şirin-Genceli Nizami |
"Nehcü'l Feradis" adlı eserin yazarı Harezmi değildir. Bu eserin yazarı "Muhammed bin Ali"dir. Harezmi "Muhabbet-name"nin yazarıdır. Doğru yanıt: A'dır.
20.Soru
Mukaddimetü'l Edeb'in bilinen en eski nüshaları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmişitir?
Yozgat-Paris |
Berlin-Yozgat |
Paris-Taşkent |
İstanbul-Yozgat |
Yozgat-Taşkent |
Mukaddimetü'l Edeb'in bilinen en eski nüshaları Berlin ve Yozgat nüshalarıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ