Yanıt Açıklaması:

Bulunma hali, bir yerde uzunca ya da bir süre için kalmayı, beklemeyi gösterir.

Yanıt Açıklaması:

Bir hal eki, belirli bir tarihi dönemde veya belirli bir lehçede, diğer bir dönem veya lehçeye göre farklı kullanımlar gösterebilmektedir. Örneğin bugünkü yazı dilimizde “vasıta hali eki” ile kullanmakta olduğumuz “meşgul ol-” fiili, EAT metinlerinde pek çok kez “yönelme hali” eki ile kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Dil ve üslubu açısından geniş halk kitleleri için yazıldığı anlaşılan Mu’inü‘l-Mürîd’in bugüne kadar bilinen tek nüshası Bursa Orhan Kütüphanesi’ndedir.

Yanıt Açıklaması:

+ArU yuvarlak ünlülü eklerden yön gösterme ekidir. Diğerleri İsimden isim yapmak ekidir.

Yanıt Açıklaması:

Geçmişte cereyan eden bir oluş veya kılışın bizzat görülmediği, başkası tarafından nakledildiği durumlarda Duyulan~Farkına Varılan Geçmiş Zaman kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Kısasü’l-Enbiya, Nasırü’d-din bin Burhanü’d-din Rabguzi tarafından 1310 tarihinde yazılmıstır. Mogol sehzadesi Nasırü’d-din Tok Buga’ya sunulmuştur.

Yanıt Açıklaması:

Anlatılan Geçmiş Zamanın Şartı 2. Tekil Şahıs -mIş erseñ (bolmış erseñ.)

Yanıt Açıklaması:

Arap harfleriyle yazıldığı için bu dönemdeki ünlü çeşitlerini sadece alfabenin imkan verdiği ölçüde tespit edebilmekteyiz. Türkçedeki 8 ünlü fonemini göstermek için Arap harflerinde sadece 3 harf bulunmaktadır: elif: /a/, /e/; ye: /ı/, /i/; vav: /o/, /ö/, /u/, /ü/. Uzun ünlüleri göstermek için farklı harfler olmadığından dolayı EAT’de o tür ünlülerin takip edilebilmesi de zordur. Türk dilindeki dokuzuncu ünlü olan /é/ (kapalı e) sesi için de özel bir harf olmadığından, hangi metnin dilinde bulunup hangisinde bulunmadığını belirlemek güçtür

Yanıt Açıklaması:

Görülen geçmiş zamanın hikâyesinde –dUmdl 1.tk,-dUK idi 1. çk. Ekidir. –dl(yl)dI ise 3. tk. ekidir.

Yanıt Açıklaması:

Diğerleri kök olarak kurala uymazken sonraki kelimesi aldığı ekten dolayı uymamaktadır. Günümüzde uyum dışı kullanılmakta olan bu ek (+ ki ) Eski Anadolu Türkçesi metinlerinde uyumsuz örnekleri bulunsa da pek çok yerde uyuma girmiştir. Arkasındagı, sonragı, yarınkı…

Yanıt Açıklaması:

Gelecek zaman.( Dön – iser – siz )

Yanıt Açıklaması:

2. teklik kişi -GIl eki ile yapılan (kişiler için özel eklerle yapılan) ‘beg eyitdi eyitgil’ sözü emir bildirir.

Yanıt Açıklaması:

1341 yılında Altın Ordu şairi Kutb tarafından Altın Ordu hükümdarı Tını Beg Han ile eşi Melike Hatun adına yazılmış ve aynı addaki Genceli Nizami’nin mesnevisinden tercüme edilmiş mesnevi Hüsrev ü Şîrîn’dir.

Yanıt Açıklaması:

“Duyulan-farkına varılan geçmiş zaman” eki olarak Köktürkçedeki –mIş eki Oğuz lehçelerinde yaşamakta, Kıpçak ve Karluk lehçelerinde kullanılmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Altın Ordu yarlık ve bitikleri, diğer bitiklerle birlikte Melek Özyetgin tarafından incelenmiştir. Altın Ordu, Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlık ve Bitiklerin Dil ve Üslup İncelemesi adlı bu çalısmada 18 yarlık ve bitik ayrıntılı dil ve üslup incelemesi, metin, bugünkü dile aktarım, gramatikal dizin ve tıpkıbasım olarak ele alınmıstır.

Yanıt Açıklaması:

Oğuzca olan –(y)AsI sıfat-fiil eki bugünkü Türkiye Türkçesinde “göresim geldi, okuyası gelmiş” gibi çekimlerde canlılığını koruyan bir ektir.

Yanıt Açıklaması:

Çokluk ve iyelik ekleri günümüz Türkiye Türkçesinde olduğu gibidir. Sadece iyelik ekleri, ekleşme anında küçük ünlü (dudak) uyumuna girmez. Birinci ve ikinci kişilerin ünlüsü daima yuvarlak; 3. kişilerin ise daima düz kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Oğuz Türkçesi ve Kıpçak Türçesi’nin karışıp kaynaşmasından olan Türkçe Harezm veya Harezm-Altın Ordu Türkçesi’dir.

Yanıt Açıklaması:

Harezm-Altın Ordu Türkçesi Türk dilinin doğu kolunu oluşturan Karahanlı Türkçesi temelinde güney kolunu oluşturan Oğuz Türkçesi ve kuzeybatı kolunu oluşturan Kıpçak Türkçesinin karışımından oluşmuştur.