Yanıt Açıklaması:

XVI. yüzyılda Azeri sahasının önde gelen şairleri, Hasanoğlu, Kadı Burhaneddin, Nesimi ve Sultan Ahmed b. Veys’tir. 

Yanıt Açıklaması:

Çağatay Türkçesi veya Çağatayca ile Orta Asya Türk-İslam yazı dilinin Karahanlı ve Harezm-Altın Ordu Türkçelerinin devamındaki yazı dili kaste­dilmektedir. Çağatay Hanlığı döneminde göçebe Türklerin dili olduğu tahmin edilen ve Timurlular zamanında şekillenen bu yazı dili, klâsik şeklini Ali Şir Nevâî ile almıştır. 

Yanıt Açıklaması:

Çağatay Türkçesi, XIX. yüzyılın sonuna kadar Orta Asya Türk devletlerinde yazı dili, edebî dil ve diplomasi dili olarak kullanılmıştır. Örneğin, Güney-batı Oğuz grubunun doğu kanadında yer alan Türk­men sahasında XVIII. yüzyıla kadar Doğu Türkçe­sinin Türkmenceye etkisinden değil hâkimiyetinden söz edilebilir. 

Yanıt Açıklaması:

C şıkkındaki eşleştirme doğrudur. Cevap  c şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Çağatay sahası şairlerinden olan Ahmedî’nin bilinen ve elde olan tek eseri Sazlar Münazarası’dır.

Yanıt Açıklaması:

Nevâî, Hüseyn-i Bayka­ra, Hamîdî, Muhammed Sâlih, Şeybânî, Ubeydî ve Babür bu dönemin başlıca temsilcileridir.

Yanıt Açıklaması:

İyi bir asker, iyi bir idareci olan Baykara, aynı
zamanda iyi bir şairdi. Herat’ı “Timuroğulları Rönesansı”
diye bilinen büyük kültür ve medeniyet
hamlesinin merkezi hâline getiren odur. Kısacası
Baykara’nın en büyük hizmeti, Türk dilini ve kültürünü
himaye etmesidir. Onun döneminde Çağatay
Türkçesi altın çağını yaşamış, Türkçeye olan
itibar artmıştır. “

Yanıt Açıklaması:

Kırşehir yöresindeki Arapkir’de 1272 yılında doğan Âşık Paşa’nın asıl adı Ali’dir. Babası Muhlis Paşa, Baba İlyas’ın oğludur. Şeyh İlyas da denilen Baba İlyas, Horasan’dan Anadolu’ya göç etmiş, önde gelen bir din âlimi ve Sünnî bir mutasavvıftır. Âşık Paşa’nın en önemli eseri olan Garîb-nâme 10613 beyitten meydana gelen ve gözleme dayanan bu mesnevi, sosyal yönü zengin, dinî, tasavvufî ve ahlaki bir eserdir. Tasavvufun Türkçe olarak en ince şekilde anlatıldığı bir eser olan Garîb-nâme, “insân-ı kâmil” olmayı öğütleyen, ahlaki, öğretici bir özellik taşır.

Yanıt Açıklaması:

Ahmedî, XIV. yüzyılın ikinci yarısında, beylikler döneminin önde gelen şair ve yazarlarındandır. Şiirlerinde gerçekçi olan Ahmedî, bazen resmeder gibi gazeller de yazar ve mevsimler onda doğal renkleri ile görünürler.

Yanıt Açıklaması: 1300-1370 yılları arasında yaşayan Hoca Mesud (Mesud Bin Ahmed), Türk tercüme edebiyatı için önemli bir isimdir. Türk edebiyatında Ahmed-i Yesevî’den sonra XIV. yüzyıla gelinceye kadar “hoca” lakabı ile anılan ikinci şairdir. Eserlerinden Arapça ve Farsçayı iyi bildiği anlaşılan şairin hoca olarak anılması, iyi bir eğitim gördüğünün ve devrindeki ilimlere vâkıf bulunduğunu bizlere yansıtmaktadır. Süheylü Nevbahâr ve Ferheng-nâme-i Sa‘dî, Hoca Mesud'un Farsçadan tercüme edilmiş iki mesnevisidir. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı 2. Sınıf öğrencisi Hasan, Hoca Mesud (Mesud Bin Ahmed) ile ilgili hazırladığı ödevini, XIV. Yüzyıl Batı Türk Edebiyatı Anadolu Sahası Şairleri kapsamındaki kitaplarla zenginleştirirse, bu dönemde ortaya çıkan eserlerde hem o dönemin özelliklerini hem de Hoca Mesud (Mesud Bin Ahmed) ile ilgili temel bilgileri daha ayrıntılı yapılandırabilecektir. Bu sebeple bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Yûsuf u Zelîhâ şairleri arasında Şeyyâd Hamza, Garîb, Kadı Darîr, Suli Fakîh, Ahmedî ve Şeyhoğlu Yusuf sayılmaktadır. Ancak Hoca Mes’ûd’un Yûsuf u Zelîhâ mesnevisi yoktur.

Yanıt Açıklaması:

Tekke edebiyatı eserleri içerisinde en meşhurları Gülşehri^’nin Mantıku’t- tayr’ı ile A^şık Paşa’nın Gari^b-na^me’sidir. 

Yanıt Açıklaması:

Gülşen-nâme olarak da isimlendirilen Mantıku’t-tayr, Gülşehrî tarafından, Ferîdüddîn-i Attâr’ın aynı isimli eserinden hareketle oluşturulmuş, “vahdet-i vücûd” inancını işleyen alegorik bir mesnevidir.

Yanıt Açıklaması:

İskender-nâme Ahmedi'nin yazdığı mesnevidir. Manzum eserlerdendir.

Yanıt Açıklaması:

Fuzuli Çağatay şairlerinden değildir.

Yanıt Açıklaması:

Nitekim bu asrın önemli şairle­rinden ve klasik Türk şiirinin kurucularından olan Ahmedî (öl. 815/1412-13)’nin İskender-nâme’si, bu dönemin hem en önemli mesnevilerindendir hem edebiyatımızda bu konudaki mesnevilerin ilki ve en başarılı örneğidir hem de Anadolu’da Nizâmî’nin İskender-nâme’sine yazılan ilk naziredir. “Giriş bölümü” klasik mesnevi anlayışına uy­gun düzenlenen İskender-nâme’de, “sebeb-i te’lîf ” bölümü yoktur. Eserin bütün nüshalarında bulunmayan Dâstân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osmân bölümü dikkat çek­mektedir. Bugünkü bilgilere göre, manzum Os­manlı tarihi yazma geleneğini bu eser başlatmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Türk edebiyatında afyon ve şarap konusunu ele alan şairlerin ilki Yusuf Emiri’dir. Eserin adındaki beng “afyon, esrar” ve çagır “şarap” anlamlarına gelir.

Yanıt Açıklaması:

Risâletü’n-nushiyye isimli ahlaki bir mesnevisi ve Divan’ı olmak üzere iki eseri bulunan Yûnus Emre, Türk edebiyatında hem Türkçe mesnevisi ve divanı olan ilk şair hem de Anadolu’da başlayan Türk edebiyatında ilk Türkçe divan sahibi olan şairdir. Aruzla yazdığı şiirlerinde, bazı mısraların hece vezni ile yazıldığı görülür. Bu, Yûnus Emre’nin halk şiirinin vezin ve ahengine aruzdan daha yakın olduğunu gösterir. Şiirlerinde, Peygamber aşkı ve dostluğunu da dile getiren Yûnus, gazel tarzında na’t türünün de edebiyatımızdaki ilk temsilcisidir. Yûnus’un, anlamın kapalı olduğu bazı şiirleri, şathiye özelliği gösterir. Aslında Yûnus’un anlaşılır gibi görülen çok sayıdaki şiirinde de aynı durum vardır.

Yanıt Açıklaması:

AŞK MESNEVİLERİ

Bu dönemde bazı şairler tarafından çeşitli konu­larda çift kahramanlı aşk hikâyeleri kaleme alınmıştır. Yûsuf u Züleyhâ, Cemşîd ü Hurşîd, Süheyl ü Nev-bahâr, Hüsrev ü Şîrîn, Hurşîd-nâme (Hurşîd ü Ferahşâd), Işk-nâme ve Gül ü Hüsrev bu tip eserlerdendir. 

Yanıt Açıklaması:

Erzurumlu Mustafa Darîr, doğuştan kör olduğu için şiirlerinde hem Darîr mahlasını hem de bu kelimenin Türkçedeki anlamı olan Gözsüz kelimesini kullanmıştır. Kıssa-i Yûsuf (Yûsuf u Zelîhâ): Kur’an’daki Yûsuf Sûresi’nden hareketle fâilâtün fâilâtün fâilün vezniyle yazılan ve 2126 beyit olan bu mesnevi, Darîr’in ilk eseridir.