XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Final 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
II. Mehmet’in daveti üzerine İstanbul’a doğru yola çıkan ancak İstanbul’a varamadan can veren şair kimdir?
Karamanlı Nizâmî |
Ahmed Paşa |
Aşkî |
Melîhî |
Sa’dî-i Cem |
İlme, sanata ve şiire karşı büyük ilgisi olan Fâtih, şairlerle tek tek ilgilenmiş ve meclislerinde onlara yer vermiştir. O, sadece yakınındaki şairlere değil, uzakta olan şairlere de ilgi ve desteğini eksik etmemiştir. Karamanlı Nizâmî gibi şairler, onun daveti üzerine İstanbul yolunda can vermişlerdir.
2.Soru
Aşağıdaki eserlerden hangisi Ahmed-i Dâî'ye ait değildir?
Ukûdü’l-cevâhir |
Çeng-nâme |
Mevlîd |
Câmâsb-nâme |
Vasiyyet-i Nûşînrevân-ı Âdil be-Püsereş Hürmüz-i Tâcdâr |
Mevlîd
3.Soru
Kimseye minnet etmeyen, eserlerinde devlet büyükleri ile ilgili hiçbir bilgi bulunmayan ve onlara şiirinde yer vermeyen bir şair olan Süleymân Çelebi’nin tek eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Künhü’l-Ahbâr |
Ukûdü’l-Cevâhir |
Mecmû’atü’n-nezâ’ir |
Câmi’u’l-ahbâr |
Vesîletü’n-Necât |
Künhü’l-Ahbâr Gelibolulu Âlî’nin, Ukûdü’l-Cevâhir Ahmed-i Dâ’î’nin, Mecmû’atü’n-nezâ’ir Ömer b. Mezîd’in, Câmi’u’l-ahbâr ise Âşık Ahmed’in eseridir. Süleymân Çelebi’nin tek eseri ise Vesîletü’n-Necât isimli mesnevisidir.
4.Soru
Anadolu’da bilinen ilk Heft Peyker mesnevisi hangi şair tarafından yazılmıştır?
Niyâzî |
Behiştî |
Kudsî |
Ulvî |
Aşkî |
Anadolu’da bilinen ilk Heft Peyker mesnevisi Aşkî tarafından yazılmıştır. Bugün bilinen tek nüshası British Museum (Or.7079)’da bulunan eser, 5612 beyit olup aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla 861/1456-57 yılında yazılmıştır. Giriş ve bitiş bölümü orijinal olan eserin konusu, Nizâmî’nin eserinin aynen Türkçeye çevirilmesinden oluşmaktadır. Eser, renkli ve canlı bir dil ve üsluba sahiptir.
5.Soru
Türk edebiyatında İbrahim peygamberin hayatının anlatıldığı bilinen tek eser aşağıdakilerden hangisidir?
Çeng-nâme |
Mevlid |
Halîl-nâme |
Divan |
Câmâsb-nâme |
XIV. yüzyılın ortalarında doğan ve XV. yüzyılın ilk çeyreğinde Amaysa ve Bursa’da yaşayan şairlerden biri de Abdülvâsi Çelebi’dir. Şiirlerinden, devrin hükümdarı I. Mehmed ve vezir Bâyezîd Paşa’ya yakın olduğu anlaşılmaktadır. Tek eseri olan Halîlnâme’yi yazdığı zaman, altmış, yetmiş yaşlarında olduğu dikkate alınırsa şairin, 1350 yılına yakın bir tarihte doğduğu söylenebilir. Halîl-nâme, Türk edebiyatında İbrahim peygamberin hayatının anlatıldığı bilinen tek eserdir. 3693 beyitten meydana gelen bu mesnevi, aruzun mefâîlün mefâîlün feûlün vezniyle yazılmıştır. Dâsitân-ı İbrâhîm Nebî adıyla da bilinen eserde, İbrahim peygamberin hayat hikâyesi, buna bağlı olarak kurban olayı ve İsmail peygamber anlatılmıştır. Doğru cevap C’dir.
6.Soru
Eğirdirli Hacı Kemâl’e ait olan nazire mecmuası aşağıdakilerden hangisidir?
Sabrî Mecmuası |
Pervâne Bey Mecmuası |
Metâli’ü’n-nezâ’ir |
Câmi’ü’n-nezâ’ir |
Mecmû’atü’n-nezâ’ir |
Eğirdirli Hacı Kemâl’in Câmi’ü’n-nezâ’ir’i
Mecmû’atü’n-nezâ’ir’den 76 sene sonra, 1512 yılında, yazılan Câmi’ü’n-nezâ’ir, daha çok şaire yer vermiş ve 266 şairden 2824 şiir almıştır. Sultan II. Bâyezîd’in öldüğü ve I. Selîm’in tahta çıktığı senede yazılan Câmi’ü’n-nezâ’ir, Eğirdirli Hacı Kemâl’in eseridir.
7.Soru
Arap edebiyatında nazire yerine hangi kelime kullanılmıştır?
Tanzir. |
İhtiza. |
Cevap . |
Tazmin . |
İstikbal. |
İhtiza. Cevap B'dir.
8.Soru
I. Şiirlerindeki yerli ve millî seçki ile klasik şiirin kurucuları arasında yer alır.
II. Arapça ve Farsça tamlamalara ve yabancı cümle şekillerine şiirinde oldukça fazla yer vermiştir.
III. Kasidelerinde, canlı nitelemeler yapan şair, ele aldığı şahsı bütün yönleriyle özelliklerini vererek anlatır.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi Ahmed-i Dâ’î ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I, II |
I, III |
II ve III |
Dâ’î, kafiye, şekil ve dil yönünden Türk şiirinin sırlarına vâkıf, vezne hâkimiyeti tam olan ve Türkçeyi iyi kullanan bir şairdir. Devrinin şairlerinde görüldüğü gibi Arapça ve Farsça tamlamalara ve yabancı cümle şekillerine şiirinde oldukça az yer vermiştir. Dâ’î, şiirlerindeki yerli ve millî seçki ile klasik şiirin kurucuları arasında yer alır. Dâ’î’nin, gözleme dayalı yazdığı şiirlerinde yer alan tasvirleri gerçekçidir. Kasidelerinde, canlı nitelemeler yapan şair, ele aldığı şahsı bütün yönleriyle özelliklerini vererek anlatır.
9.Soru
Osmanlı Devleti’nde şairleri toplayan ilk şehzade/padişah kimdir?
Emir Süleymân |
I. Bâzeyîd |
İsâ Çelebi |
Mehmet Çelebi |
II. Murâd |
XV. yüzyılın ilk yarısında, Anadolu’da edebî faaliyetin Osmanlı sahasında daha verimli olduğu görülür. I. Bâyezîd’in büyük oğlu Emir Süleyman (1403-1410), edebiyata ve şiire meraklı olup Osmanlı sarayında şairleri ilk defa o toplamıştır. Sarayının çevresinde toplanan şairlerden özellikle Ahmedî ile Ahmed-i Dâ’î, ondan büyük ilgi ve destek görmüşlerdir
10.Soru
Aşağdakilerden hangisi Ahmed-i Dâ'î'nin edebi kişiliği için doğru değildir?
Dâ’î en çok Emir Süleyman için şiir yazmıştır |
Övgülerinde, Acem abartılarından uzak durmuştur |
Fars edebiyatının etkisi altındadır |
Üslubu, çağdaşlarına göre zarif, açık ve akıcıdır |
Kasidelerinde, canlı nitelemeler yapmıştır |
Ahmedî gibi Dâ’î de en çok Emir Süleyman için şiir yazmıştır. Bunu Çelebi Mehmed izler.
Mersiyeleri içli olan şair, padişah övgülerini yalnız kaside nazım şeklinde değil, mersiyelerinde olduğu gibi terci-bend tarzında da yazmıştır. Dâ’î’nin, gözleme dayalı yazdığı şiirlerinde yer alan tasvirleri gerçekçidir. Kasidelerinde, canlı nitelemeler yapan
şair, ele aldığı şahsı bütün yönleriyle özelliklerini vererek anlatır. Övgülerinde, Acem abartılarından uzak duran şair, Fars edebiyatının etkisi altında da değildir.
11.Soru
II. Bâyezîd’in vezirlerinden Cezerî Kasım Paşa, Sâfî ve Ahmed Paşa’ya nazire söylemekle tanınmış, yerine göre Ahmed Paşa’dan üstün tutulmuş şair kimdir?
Nizâmî |
Sarıca Kemâl |
Melîhî |
Aşkî |
Hafî |
Zamanında çok tanınıp sevilen Nizâmî, II. Bâyezîd’in vezirlerinden Cezerî Kasım Paşa, Sâfî ve
Ahmed Paşa’ya nazire söylemekle tanınmış, yerine göre Ahmed Paşa’dan üstün tutulmuştur.
12.Soru
Azerî sahası Türk edebiyatı kapsamında bir yandan İran edebiyatının gelişmesini sağlamaya çalışırken bir yandan da Türkçe şiirler yazmayı teşvik eden Karakoyunlu hükümdarı Cihânşâh b. Karayusuf, Türkçe ve Farsça şiirlerini hangi mahlasla yazmıştır?
Habîbî |
Hamîdî |
Celîlî |
Hakîkî |
Latîfî |
Hakîkî
13.Soru
Şâh içün düzmiş idüm bir hoş kitâb
Kim safâ bulurdı andan şeyh ü şâb
Anı tertîb eyledüm Sultân içün
Bunı tertîb it Mehemmed Han içün
Karamanlı Mehmed Paşa tarafından Miftahü’l-ferec mukaddemesinde yer alan beyitlerinden aşağıda verilen bilgilerden hangisini anlamaktayız?
Saraya yakın bir şair olduğu |
Saray ile başının dertte olduğu |
Saray ve eşrafının eleştirildiği |
Nişancılıktan vezirliğe yükseldiğini |
Memleketi ve halkı önemsediğini |
Miftahül-ferec mukaddemesinde yer alan beyitlerinden saraya yakın bir şair olduğu anlaşılmaktadır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Cem şairlerinden değildir?
Türâbî, |
Aynî-i Tirmizî, |
Hafî |
Sirozlu Sa’dî, |
Haydar |
Sanatkâr yönü de bulunan Cem, Konya’da vali iken etrafında topladığı âlim, şair ve sanatkârlarla dikkat çekici bir edebî canlılığın meydana gelmesine, kültür ve edebiyatımızın gelişmesine de hizmette bulunmuştur. Sarayının çevresinde sayıları oldukça çok olan bir şairler topluluğu bulunmaktadır. Başta şair şehzade olmak üzere, etrafında toplanan şairlere, Cem şairleri adı verilmiştir. Türâbî, Aynî-i Tirmizî, Sirozlu Sa’dî, Haydar, Kandî, Sehâyî, La’lî, Şâhidî, Şerîfî-i Âmidî Cem’in çevresinde bulunan şairlerdir.
15.Soru
Sazlar Münâzarası adlı eseri ile tanınan Ahmedî hangi döneme ait bir şairdir?
Divan dönemi |
Klasik Çağatay dönemi |
Klasik Çağatay öncesi |
Klasik Çağatay sonrası |
Çağatay Hanlığı dönemi |
Sazlar Münâzarası adlı eseri ile tanınan Ahmedî hakkında bilgilerimiz çok sınırlıdır. Eserinden bazı bilgiler edinilse de bunlar içerisinde en sağlamı, eserin üslubundan anlaşılacağı üzere Ahmedî’nin klasik Çağatay öncesi şairlerinden oluşudur.
16.Soru
Süleyman Çelebi’nin yazdığı Türk edebiyatında ve halk arasında ‘’Mevlid’’ olarak bilinen, Hazreti Muhammed’in doğumunu, hayatını anlatan ünlü eserinin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Mevlidü’n-Nebî |
Vesîletü’n-Necât |
Kitâbü’t-tenvir fî-Mevlidi’s-sirâci’l-münîr |
Tezkiretü’l-Evliyâ |
Vesîletü’l-mülûk li Ehli’s-sülûk |
Süleyman Çelebi’nin tek eseri olan bu mesnevi, bu alanda Osmanlı’da tek eser denilebilir, Türkçe yazılmıştır. Süleyman Çelebi yazdığı bu esere Vesîletü’n-necât adını vermesine karşın, halk arasında Mevlid adıyla bilinmektedir. Arapça birçok mevlid yazılmıştır.
17.Soru
Fâtih devrinde çağdaşlarının aksine saraydan değil de esnaftan çıkıp ün kazanan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Cemâlî |
Melîhî |
Hafî |
Aşkî |
Zeyneb Hanım |
Hafî, Fâtih devrinde esnaf arasından çıkan şairlerden olup kunduracıdır. Bu şairlerin yetişmeleri, ilim ve sohbet meclislerine devamları ile olmuştur. Latîfî’nin ‘kitâb ve deftersiz müftî ve müderris olmışıdı’ şeklinde bahsettiği Hafî’nin hafızası güçlüdür. Şöhretini duyan Fâtih, onu saraya çağırıp şiirlerini dinlemiş ve kendisine ihsanlarda bulunmuştur.
18.Soru
Dinî-ahlaki-tasavvufî mesneviler, gerek sayı gerekse nitelik yönünden bu dönem edebî metinleri
arasında önemli bir yer tutar.Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu mesnevi türü içinde yer almaz?
Vesiletü-n-Necat |
Muhammediyye |
Zadü’l-me’ad |
Miracname |
Hüsrev-ü Şirin |
Vesiletü-n-Necat,Muhammediyye,Zadü’l-me’ad,Miracname dini ve ahlaki konulu mesnevilerdir ancak Hüsrev-ü Şirin aşk konulu bir mesnevidir.
19.Soru
Aşağıdaki şairlerden hangisi Necati Begin şiirlerini tanzir etmemiştir?
Baki . |
Fuzuli. |
Mihri. |
Sehi beg. |
Hakim Süleyman Ata. |
Hakim Süleyman Ata.Cevap E'dir.
20.Soru
Türk edebiyatının bilinen ilk manzum “yüz hadis”i olan, diğer “yüz hadis”lerden, her hadis tercümesinden sonra konuyla ilgili bir hikâyeye yer verilmesiyle ayrılan manzum eser aşağıdakilerden hangisidir?
Letâyif-nâme |
Ferah-nâme |
Sûre-i Mülk Tefsîri |
Câmâsb-nâme |
Kırk Armağân |
Hatîboğlu’nun yedi yıllık bir çalışmadan sonra 829/1426’da tamamlayıp Sultan II. Murâd’a takdim ettiği Ferah-nâme, dinî edebiyatın “yüz hadis” dalına ait bir örnektir. Aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan eser, 6105 beyitten oluşmaktadır. Baştan sona mesnevi nazım şeklinin kullanıldığı eserde, farklı vezinle yazılmış yedi beyitlik gazel tarzında bir “na’t” vardır. “Yüz bölüm”den oluşan Ferah-nâme’nin her bölümünde, bir hadis ve onunla ilgili bir hikâyeye yer verilmiştir. İslami bir kültür kitabı olan Ferah-nâme’nin Arapçadan tercüme olduğunu ifade eden şair, eserin aslını belirtmemiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ