XIX. Yüzyıl Türk Dünyası Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Nâsırî’nin geleceğe yönelik en önemli etkisi ne olmuştur?
Rusça kullanmasıdır |
Tatar lehçesinde yazması |
Türkçe kullanmasıdır |
Farsça kullanmıştır |
İngilizce kullanmıştır |
Nâsırî’nin geleceğe yönelik en önemli etkisi yerel Tatar lehçesinde yazmasıdır.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 19. yüzyılda Tatar girişimcilerin ticaret alanında geri kalmalarının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Sanayi Devrimi’nin gerisinde kalmaları |
İç karışıklıkların yaşanması |
Dini baskıların artması |
Çıkar çatışmalarının yaşanması |
Kadınların iş gücü bakımından geri planda olmaları |
Rus sanayi devriminin baskısını yakından hisseden Tatarlar yeni duruma ayak uydurmada başarılı olamadılar. Tatar girişimcilerden ancak bir kısmı atölyeden fabrikaya geçiş yapabildi; çoğunluk ise hızla gelişen makineleşmede Rus rakiplerinin gerisinde kaldı. Doğru cevap A’dır.
3.Soru
Pan-Slavist fikirlere tepki duyarak milli duyguları uyanan İsmail Gaspıralı, hangi tarihte bir arkadaşıyla beraber Osmanlı Türklerine yardım etmek niyetiyle yola çıktıysa da, Odessa’da durduruldu?
1867 |
1868 |
1869 |
1870 |
1871 |
Pan-Slavist fikirlere tepki duyarak milli duyguları uyanan İsmail Gaspıralı, 1867 yılında Girit isyanı sırasında bir arkadaşıyla beraber Osmanlı Türklerine yardım etmek niyetiyle yola çıktıysa da, Odessa’da durduruldu.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Genç Tatarlar adlı harekatın liderinin adıdır?
Abdürreşid Mehdi |
Sabri Ayvazov |
Veli İbrahim |
İsmail Gaspıralı |
Hasan Sabri |
Kazan’daki Tañcılar hareketinin bir benzeri Kırım’da Genç Tatarlar adıyla ortaya çıktı. Onlar da Rus inkılâpçılarından etkilendiler; inkılâpçı eylemlere katıldılar. Rus istibdat rejimini devrim yoluyla devirmek yanlısıydılar. Liderlerinin çoğu Akmescit’teki Tatar Öğretmen Okulunda okumuşlardı. Bunlar arasında Hasan Sabri Ayvazov, Abdürreşid Mehdi ve Veli İbrahim gibi aydınlar ve yazarlar bulunmaktaydı. Karasubazar’da Vatan Hâdimi adında adlı gazete etrafında toplanan bu gençlerin lideri Abdürreşid Mehdi idi. Doğru Cevap A'dır.
5.Soru
Moskova Kongresinde Rusya'nın ünitarist yapısını savunan Rus Müslüman aydın kimdir?
Ahmed Salihov |
İsmail Gaspralı |
M. Emin Resulzade |
Zeki Velidi |
Fuad Tuktar |
Ünitarist grubun başını çeken Kafkasyalı Ahmed Salihov (Tsalikatti), Müslümanların güçlerini birleştirmek suretiyle üniter, merkeziyetçi ve demokratik bir Rusya içinde önemli bir güç olacağı düşüncesindeydi.
6.Soru
Türk Yurdu dergisinin kuruluşunda ve Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer alan, Tercüman-ı Hakikat gazetesinin başyazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Fatih Kerimi^ |
Halim Sabit |
S¸eyh Süleyman Efendi |
Hüseyinza^de Ali Bey |
Ağaoğlu Ahmed |
Ağaoğlu Ahmed, Türk Yurdu dergisinin kuruluşunda görev aldı, Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer aldı. 1912’de Ahmed Midhat Efendi vefat ettikten sonra, Tercüman-ı Hakikat gazetesinin başyazarı oldu. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yeni nesil Tatar edebiyatının roman tarzında ilk eseri olan Hüsameddin Molla'nın yazarıdır?
Musa Akyiğitzade |
Kayyum Nâsırî |
Ayaz İshakî |
Zâhir Bigi |
İsmail Gaspıralı |
Yeni nesil yazarlar içinde roman tarzında ilk eseri yazan Musa Akyiğitzade’dir. Penza’daki Rus gimnazyasında (lisesinde) okuyan yazar, 1886’da yayınladığı Hüsameddin Molla adlı romanında Kazan Türklerinin sosyal hayatını ele aldı. Geleneksel edebiyattan farklı olarak ilk defa Avrupa tarzında yazılan bu eserde bir mollanın maceralarını ve aşk hikayesini anlattı.
8.Soru
Nâsırî tarafından kaleme alınarak Kazan Türklerinin sosyal hayatının ele alındığı, geleneksel edebiyattan farklı olarak ilk defa Avrupa tarzında yazılan ve bir mollanın maceralarının ve aşk hikayesinin anlatıldığı eser aşağıdakilerden hangisidir?
Günah-ı Kebâir |
Hüsameddin Molla |
Maveraünnehr’de Seyahat |
Güzel Kız Hadiçe |
Üç Kadınla Hayat |
Nâsırî, 1886’da yayınladığı Hüsameddin Molla adlı romanında Kazan Türklerinin sosyal hayatını ele aldı. Geleneksel edebiyattan farklı olarak ilk defa Avrupa tarzında yazılan bu eserde bir mollanın maceralarını ve aşk hikayesini anlattı.
9.Soru
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu ne kadardır?
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 5 milyon 285 bin idi. |
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 4 milyon 285 bin idi. |
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 3 milyon 285 bin idi. |
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 2 milyon 285 bin idi. |
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 1 milyon 285 bin idi. |
Kazak-Kırgızların 1897’deki nüfusu 4 milyon 285 bin idi.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.
10.Soru
Rusya’da Kazan Tatarcasıyla yayınlanan ilk gazete hangisidir?
Kazan Muhbiri |
Tan Yıldızı |
Tercüman |
Vatan Hadimi |
Şura |
Rusya’da Kazan Tatarcasıyla yayınlanan ilk gazete Kazan Muhbiri idi. Gazete, Kazan’ın soylu ailelerinden Avukat Seyitgerey Mirza Alkin ve Yusuf Akçura tarafından 29 Ekim 1905’te çıkarıldı.
11.Soru
Rusya Müslümanlarında Birlik (İttifak) Fikrinin ilk kongresi hangi tarihte yapılmıştır?
15 Ağustos 1904 |
15 Ağustos 1905 |
15 Ağustos 1906 |
15 Ağustos 1907 |
15 Ağustos 1908 |
Kazan, Kırım ve Kafkasya’dan gelen vekiller, Oka suyu açıklarında 15 Ağustos 1905 tarihinde ilk kongrelerini gerçekleştirdiler.Doğru cevap ''B'' şıkkıdır.
12.Soru
İdil Bulgarlarının İslam dinini seçmesinden (922) kaç yıl sonra Ruslar da Hıristiyanlığı kabul ettiler?
5 |
4 |
3 |
2 |
1 |
İdil Bulgarlarının İslam dinini seçmesinden (922) bir süre sonra Ruslar da Hıristiyanlığı kabul ettiler (988).Doğru cevap ''E'' şıkkıdır.
13.Soru
Ceditçilik akımını başlatan yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Muhammed Zâhir Bigi |
Nâsırî |
Ayaz İshaki |
İsmail Gaspıralı |
Mirza Fethali Ahundzade |
Ceditçilik denen sosyal ve fikrî akım İsmail Gaspıralı’nın adıyla özdeşleşmiştir; bu
akımın başlatıcısı odur.
14.Soru
Rusya'da Meşrutiyet Döneminin sonundaki mecliste ilk Müslüman vekiller hangi tarihte yerlerini almıştır?
1904 |
1905 |
1906 |
1907 |
1908 |
Rusya’da Meşrutiyet döneminin ilk seçimi 1906 Nisanında yapıldı. Seçilen mebuslardan 25’i Müslüman olup bunlardan 12’si Kazanlıydı; maddi ve kültür düzeylerinin yüksek olması sebebiyle, diğer Müslüman bölgelerine kıyasla Kazanlılar daha fazla vekil seçtirmişlerdi. Rusya Meclisinde liberaller, işçiler zümresi ve diğer küçük gruplar bir araya geldiğinde çoğunluğu oluşturuyorlardı; muhafazakâr Rus partiler azınlıkta kalmıştı. Bu durum Çar hükûmetini memnun etmedi. Temmuz ayında Meclis dağıtıldı. Doğru Cevap C'dir.
15.Soru
Türkistan’ın yerleşik ahalisi kimlerden oluşuyordu?
Türk kökenli Özbeklerden ve İranî Taciklerden |
Tatarlardan |
Moğollardan |
Ruslardan |
Türkmenlerden |
Türkistan’ın yerleşik ahalisi Türk kökenli Özbeklerden ve İranî Taciklerden oluşuyordu.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.
16.Soru
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim kimdir?
Selçuklu Hükümdarı |
Rus Hanedan Üyesi |
Osmanlı Sadrazamı |
Kazak Hanı |
Özbek Hanı |
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim 1910 yılı başında, Rusya Müslümanlarının tanınmış seyyahlarından Sibiryalı Abdürreşid İbrahim İstanbul’a geldi. Gezip gördüğü yerler hakkında verdiği konferanslarla büyük ilgi topladı. Kendisi gibi Rusya Müslümanlarından olan Troyskili Ahmed Taceddin’le beraber Teârüf-i Müslimîn (1910-1911) adında bir dergi çıkardı. Bu, Tatarların Rusya dışında çıkardıkları ilk dergiydi. Derginin amacı, teârüf (tanıştırmak) idi. Doğru Cevap E'dir.
17.Soru
Kırım’da örgütlenen Genç Tatarlar hareketinin lideri kimdir?
Kayyum Nâsırî |
Yusuf Akçura |
Şihabüddin Mercanî |
Ayaz İshakî |
Abdürreşid Mehdi |
Kazan’daki Tañcılar hareketinin bir benzeri Kırım’da Genç Tatarlar adıyla ortaya çıktı. Onlar da Rus inkılâpçılarından etkilendiler; inkılâpçı eylemlere katıldılar. Rus istibdat rejimini devrim yoluyla devirmek yanlısıydılar. Liderlerinin çoğu Akmescit’teki Tatar Öğretmen Okulunda okumuşlardı. Karasubazar’da Vatan Hâdimi adında adlı gazete etrafında toplanan bu gençlerin lideri Abdürreşid Mehdi idi. 1906’da çıkmaya başlayan bu gazeteyi çekip çevirdi. Doğru cevap E’dir.
18.Soru
"1914’te yayınlanmaya başlanan dinî reform taraftarı İslam Mecmuası kuzeyin ıslahçı ulemasından kadı Rızaeddin b. Fahreddin ve Musa Cârullah’ın eserlerine dayanarak, İslam açısından kadınların özgürlüklerini savunma cesaretini gösterdi". İslam Mecmuası adlı bu dergiyi aşağıdaki kişilerden hangisi çıkarmıştır?
Kazanlı Halim Sabit |
Sibiryalı Abdürreşid İbrahim |
Kazanlı Ayaz İshakî |
Yusuf Akçura |
Troyskili Ahmed Taceddin |
Kuzey Türklerindeki dinî ıslahat konusundaki fikirleri İstanbul üzerinde etkili oldu. Hindistan, Mısır, Kazan ve Orenburg gibi merkezlere kıyasla yarım asır gecikmeyle de olsa, dinî ıslahat fikirleri sonunda Hilafet makamında da ortaya çıktı. 1914’te yayınlanmaya başlanan dinî reform taraftarı İslam Mecmuası aynı doğrultuda yayınlar yapmaya başladı. Dergi, kuzeyin ıslahçı ulemasından kadı Rızaeddin b. Fahreddin ve Musa Cârullah’ın eserlerine dayanarak, İslam açısından kadınların özgürlüklerini savunma cesaretini gösterdi. Bu dergiyi çıkaran Kazanlı Halim Sabit ilim tahsil etmek niyetiyle İstanbul’a gelip daha sonra burada yerleşip kalan Tatar aydınlardandır. Doğru Cevap A'dır.
19.Soru
XIX. yüzyılda Tatar halkında en büyük toplumsal güç aşağıdakilerden hangisiydi?
Tüccarlar |
Ulema |
Askerler |
Soylular |
Toprak sahipleri |
XIX. asırda Tatar-Başkurtların fikir hayatı ve medeniyeti büyük ölçüde Buhara Hanlığının etkisi altındaydı. Tatarlar teknoloji, ticaret ve eğitim alanlarında değişim olgusunu yaşarlarken, bir taraftan da geleneksel bir toplum olma özelliğini sürdürüyorlardı. Tatar edebiyatı daha ziyade tasavvufun tesiri altındaydı; tanınmış Tatar yazarları ve şahsiyetleri, şu veya bu şekilde tasavvufla alakası olan kişilerdi. En büyük toplumsal güç ulemanın elindeydi; din ve eğitim işlerinin idaresi onların elindeydi.
20.Soru
1890 yılında Rusya Tatarlarını ilk defa bir araya getiren Gaspralı İsmail Bey bu toplantısını hangi şehirde yapmıştır?
Ninji Novgorod |
Moskova |
St. Petersburg |
Kiev |
Kazan |
Rusya Müslümanlarının örgütlenmesinin ilk belirtileri 1890’a kadar götürülebilir. O yıl hükûmetin Rusça bilmeyenlere din adamlığı görevi verilmeyeceğini duyurması Tatarları büyük bir endişeye sevk etti. Bu duruma bir çözüm getirmek isteyen Gaspıralı İsmail Bey, Nijni-Novgorod şehrinde, tanınmış Müslüman tüccarlarını çay toplantısı bahanesiyle gizlice bir araya getirdi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ