XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Keçecizade İzzet Molla’nın ‘’Mihnetkeşan’’ adlı mesnevisindeki anlatım tekniklerinden biri değildir?
Eserde genel olarak gerçek olaylar ve tiplemeler yer almasına karşın zaman zaman olağanüstü olay ve varlıklara da yer verilmiştir. |
Olay örgüsüne uygun olarak kasie, rubai gibi nazım biçimleriyle yazılmış mersiye, şitaiyye gibi şiir örnekleriyle konuya akıcılık kazandırmıştır. |
Eser, klasik tahkiye geleneğini gerçek anlamda bir dönüşüme uğratarak Batı kaynaklı anlatı türlerine yapılmış ilk ciddi hazırlık olarak kabul edilir. |
Başka şairlerden de alıntılar yapmış olan sanatçı, eserde şehname vezni diye adlandırılan fe’ûlün fe’ûlün fe’ûlün fe’ûl kalıbını kullanmıştır. |
Farsça manzum yazışmaları, İstanbul’dan gelen mektupları, gezintileri, yerel tipleri, diyalogları anlatım teknikleriyle şiirleştirir. |
Eser, tür itibarıyla bir sergüzeştnamedir. Güncel detayları klasik kültür birikimiyle harmanlayan İzzet Molla, mesnevi boyunca metni hareketlendiren çok sayıda anlatım tekniğine başvurur. Dostluk kurduğu bir şairle yaptığı Farsça manzum yazışmaları, İstanbul’dan gelen mektupları, yerel tipleri, çıktığı kısa seyahatleri ve daha pek çok reel ayrıntıyı; göndermeler, alıntılar, diyaloglar, iç ses konuşmaları vb. anlatım teknikleriyle şiirleştirir. Klasik tahkiye geleneğini gerçek anlamda bir dönüşüme uğratan Mihnetkeşan, Anadolu Türk ediplerinin bir süre sonra tanışacağı Batı kaynaklı anlatı türlerine yapılmış ilk ciddi hazırlık kabul edilebilir. Mihnetkeşan’da 109’u başka şairlerden alıntı olmak üzere 4166 beyit ve 6 tahmis ben-di bulunur. Eser aruzun, Şehname vezni diye bilinen fe‘ûlün fe‘ûlün fe‘ûlün fe‘ûl kalıbıyla yazılmıştır. Olay örgüsüne uygun olarak kaside, kıta, tahmis, rubai gibi farklı nazım şekilleriyle yazılmış mersiye, şitaiye ve kudumiyye gibi şiir örnekleriyle konuya akıcılık kazandırılmıştır. Bu yönüyle Mihnetkeşan, benzer mesnevilerde rastlanmayan ölçüde değişik nazım şekilleri içerir.
2.Soru
Yazdıklarının dönemin usta şairlerinden birisi olan -ki aynı zamanda dayısıdır- Keçecizade İzzet Molla tarafından düzeltildiğini belirten kadın divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
Leyla Hanım |
Mihri Hanım |
Halide Edib Adıvar |
Şeref Hanım |
Adile Sultan |
İstanbullu olan Leyla Hanım’ın doğum tarihi tespit edilememiştir. Babası müderrislik ve çeşitli kadılıklarda bulunmuş olan kazasker Moralızade Hamit Efendi, annesi Hatice Hanım’dır. Dönemin şairlerinden Keçecizade İzzet Molla, şairin dayısıdır. Kız çocuklarının örgün eğitiminin henüz söz konusu olmadığı bir dönemde, kültür seviyesi ortalamanın üstünde bir ailede yetişen Leyla Hanım’ın şiirle ilgilenmesinde de bu aile ortamının etkisi olmuştur. Leyla Hanım şiirlerinde, yazdıklarını dayısının düzelttiğini, kendisiyle sohbetler ettiğini, velinimeti olduğunu daima dile getirmiştir.
3.Soru
I. Edebiyatımızda son sûrnamesidir.
II. Abdunnafi İffet Efendi tarafından yazılmıştır.
III. Ağır ve külfetli bir dili vardır.
Sûrname-i Selatin ile ilgili verilenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Abdunnafi İffet Efendi’nin (Abdî) yazdığı Sûrname-i Selatin edebiyatımızda son sûrname olarak bilinir. Bu sûrnamenin oldukça ağır ve külfetli bir dili vardır.
4.Soru
Yazarı belli olan iki .................'nin biri yüzyılın hemen başında Mehmet Emin Karahanzade’nin Mısır’ın Fransızlardan geri alınmasını anlattığı Mısır Seferi Hakkında Tarihçe adlı kısa kitabı, diğeri Abdurrezzak Bahir’in Rusya Harbi adlı eseridir.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Seyahatname |
Sefaretname |
Surname |
Gazavatnameler |
Münşeat |
Yazarı belli olan iki gazavatnamenin biri yüzyılın hemen başında Mehmet Emin Karahanzade’nin Mısır’ın Fransızlardan geri alınmasını anlattığı
Mısır Seferi Hakkında Tarihçe adlı kısa kitabı, diğeri Abdurrezzak Bahir’in Rusya Harbi adlı eseridir.
5.Soru
Eğitim faaliyetlerinden dolayı 2. Abdülhamit tarafından ödüllendirilen kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Sırri hanım. |
Leyla hanım. |
Nakiye hanım. |
Zeynep hatun. |
Mihri hatun. |
Nakiye hanım. Cevap C'dir.
6.Soru
Klâsik şiir içinde daha yüksek, daha derin, daha kapalı, daha süslü bir tarz oluşturma eğilimine ne ad verilir ?
Aruz |
Divan |
Mazmun |
Sebk-i Hindî |
Poetika |
Klâsik şiir içinde daha yüksek, daha derin, daha kapalı, daha süslü bir tarz oluşturma eğilimine Sebk-i Hindî adı verilir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XIX. yüzyılın ilk yarısında yazılmış olan işret hayatıyla ilgili mesnevilerden biridir?
Sakiname |
Zafername |
Manzume-i Sivastopol |
Mihnetkeşan |
Mevlid |
Sakiname, işret hayatıyla ilgili mesnevilerden biridir
8.Soru
XIX. yüzyılın en önemli tezkiresi sayılan eser hangisidir ?
Son Asır Türk Şairleri |
Hatimetü’l-Eşar |
Kemalü’ş-Şuara |
Kudemadan Birkaç Şair |
Osmanlı Şairleri |
XIX. yüzyılın en önemli tezkiresi sayılan eser Hatimetü’l-Eşar'dır.
9.Soru
Adile Sultan'ın eserleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Hece vezniyle ilahiler de söylemiştir. |
Süleyman Çelebi etkisi de hissedilmektedir. |
Hz. Muhammet soyundan geldiğini dile getirmektedir. |
Nakşibendi tarikat büyükleri hakkında manzumeler yazmıştır. |
Divanında mersiyeler önemli bir yer tutmaktadır. |
Güçlü bir şair sayılamayacak olan Adile Sultan, eski divan şairlerinin izinden giderek münacat, naat, mersiye ve gazel nazım şekillerinde aruzlu şiirlerin yanında, hece vezniyle ilahiler de söylemiştir.
Musiki ile de ilgili olan şairin “musıkî” redifli şiiri olduğu gibi bazı şiirleri de çeşitli makamlarda bestelenmiştir.
Fuzulî, Nabî ve Muhibbî’ye nazireleri olan şairin bazı şiirlerinde Süleyman Çelebi etkisi de hissedilmektedir.
Divanında tevhit ve münacatlardan sonra naatlara yer veren şair, sadece Hz. Muhammet hakkında değil; dört halife, on iki imam, Nakşibendi tarikat büyükleri, bağlı bulunduğu Şeyh Ali hakkında da manzumeler yazmıştır.
Adile Sultan’ın divanında Sultan Abdülaziz, kocası Mehmet Ali Paşa, kız kardeşi Hayriye Sultan, Sultan Abdülmecit, Ethem Paşa ve Şehzade Mahmut Celalettin Efendi hakkında söylediği mersiyeler de önemli bir yer tutmaktadır.
“Tahassürname” ve “İftirakname” başlıklı manzumelerde ise, hayatını etkileyen en önemli kişi ve olaylarla ilgili samimi duygularını dile getirmektedir. Başta annesi ve babası olmak üzere kaybettiği aile mensuplarını özlemle anmış, acısını samimi bir dille ifade etmiştir. Divanı, genellikle dinî ve tasavvufi konuları içeren 179 gazelden sonra, yine dinî içerikli birkaç şiir ve bağlı bulunduğu Nakşibendi tarikatının silsilesini andığı mensur metinle son bulur.
Hz. Muhammet soyundan geldiğini dile getiren şair Şeref Hanım'dır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XIX. yüzyılın ilk yarısında yazılmış olan tarihi mesnevilerden biridir?
Zafername |
Sakiname |
Mihnetkeşan |
Sergüzeştname |
Ateşgede |
Zafername, XIX. yüzyılın ilk yarısında yazılmış olan tarihi mesnevilerden biridir.
11.Soru
Yenişehirli Avnî' nin mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmış hangi eseri davranışları normal olmayan insanları anlatır?
Sergüzeştname |
Naz u Niyaz |
Gülşen-i Aşk |
Abname |
Mir’at-ı Cünun |
Yenişehirli Avnî' nin eseri Mir’at-ı Cünun, davranışları normal olmayan insanları anlatan mesnevi nazım şekliyle kaleme alınmış ancak yarım kalmış bir eserdir. Aruzun fe‘ilâtün/fe‘ilâtün/fe‘ilün kalıbıyla yazılmıştır
12.Soru
Bir devlet büyüğünün bir yerleşim yerine ya da bir makama gelişi üzerine kutlama amacıyla yazılan manzumelere ne denir?
Hayriyye |
Kudumiyye |
Şitaiyye |
Suriyye |
Adaviyye |
Bir devlet büyüğünün bir yerleşim yerine ya da bir makama gelişini üzerine kutlama amacıyla yazılan manzumelere ‘’kudumiyye’’ adı verilir. Kudumiyyeler, genellikle kaside ve kıta nazım şekilleriyle oluşturulmuştur. Tehniyetname, tebrikname gibi adları da vardır.
13.Soru
'Yok maaşu meskenim şekl'i melek, Çün beşer halk olmuşum herşey gerek' dizelerinin sahibi şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
Adile Sultan. |
Şeref Hanım. |
Zeynep Hatun. |
Leyla Hanım |
Sırri Hanım. |
Şeref Hanım. Cevap B'dir.
14.Soru
"Şeref nesl-i şerîfinden kemîne ümmetindendir
Aceb mi iftihâr itse giyâhım yâ Resûlullah"
gibi mısralarıyla birçok yerde Hz. Muhammet soyundan geldiğini dile getiren kadın şair aşağıdakilerden hangisidir?
Adile Sultan |
Şeref Hanım |
İffet Hanım |
Leyla Hanım |
Hazinedarzade Fıtnat Hanım |
Şeref nesl-i şerîfinden kemîne ümmetindendir
Aceb mi iftihâr itse giyâhım yâ Resûlullah
(Aciz Şeref, Peygamberin onurlu soyundan, onun ümmetindendir. Ey Resulullah, (mezarımda biten) otlar övünse şaşılır mı?)
gibi mısralarıyla birçok yerde Hz. Muhammet soyundan geldiğini dile getiren kadın şair Şeref Hanım'dır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Keçecizade İzzet Molla’nın, XIX. yüzyılda sürgün edilme hikâyesini mizahi bir dille yazdığı siyasi hiciv niteliğindeki mesnevisinin adıdır?
Sergüzeştname |
Sakiname |
Mihnetkeşan |
Ateşgede |
Zafername |
Keçecizade İzzet Molla’nın, 1823’te Keşan’a sürgün edilme hikayesini mizahi bir dille anlattığı, siyasi hiciv niteliğindeki mesnevisi Mihnetkeşan’dır. Bu mesnevi, İzzet Molla’nın yaklaşık bir yıllık Keşan sürgününü anlatır.
16.Soru
Eski Türklerin oynadıkları, Avrupa’da “polo” adıyla bilinen oyun aşağıdakilerden hangisidir?
Hazire |
Çevgân |
Te’sîr |
Dür |
Mehd |
Çevgân: Eski Türklerin oynadıkları, Avrupa’da “polo” adıyla bilinen oyun. Arapçada sözcükler, eril (müzekker) ve dişil (müennes) olarak iki türlüdür. Bu ayrıma göre, şems sözcüğü eril, Farsça olan mâh’ın Arapça karşılığı kamer ise dişildir. Doğru cevap B'dir.
17.Soru
Aşağıdaki Enderunlu şairlerden hangisinin divanı vardır?
Raik
|
Naşit
|
Rifat
|
Nazif
|
Hasan Yaver
|
18.Soru
"Yok ma’âş u meskenim şekl-i melek
Çün beşer halk olmuşum herşey gerek"
dizeleriyle Şeref Hanım aşağıdakilerden hangisini belirtmek istemiştir?
Yaşadığı maddi sıkıntıları |
Maddi ihtiyaçlarının bulunmadığını |
İnsan ilişkilerinde maneviyatın önemli olduğunu |
Topluma mal olduğunu |
Sıradan bir vatandaş olduğunu |
Yaşadığı maddi sıkıntılardan, değerinin bilinmemesinden yakınan şairin beklentileri cevapsız kalmış olacak ki bir daha “küberâyâ” şiir yazmayacağını söylemiştir. Ancak Sadrazam Ali Paşa’ya sunduğu manzumede,
Yok ma’âş u meskenim şekl-i melek
Çün beşer halk olmuşum herşey gerek
(Melek misali, maaşım ve evim barkım yok; hâlbuki insan yaratılmışım, her şey gerek.) mısralarıyla durumunu açıkça ifade etmiş olan şaire maaş bağlandığı bilinmektedir.
19.Soru
Keşan’a sürgün edilen şairin bir yıllık sürgün macerasını anlatan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Ateşgede |
Mihnetkeşan |
Gülşen-i Aşk |
Yusuf u Züleyha |
Naz u Niyaz |
XIX. yüzyıl mesnevi edebiyatında İzzet Molla’nın önemli bir yeri vardır. Bu mesnevilerden Mihnetkeşan, Keşan’a sürgün edilen şairin bir yıllık sürgün macerasını anlatır.
20.Soru
1806-1812 yılları arasında gönderildiği Fransa elçiliği sırasındaki izlenimlerini Küçük Sefaretname ve Büyük Sefaretname olarak adlandırdığı iki ayrı kitap hâlinde anlatan aşağıdakilerden hangisidir?
Abdunnafi İffet Efendi |
Abdurrahim Muhip Efendi |
İstanbullu Mehmet Lebib Efendi |
Seyyit Abdulvehhap Efendi |
Seyyit Mehmet Emin Vahit Efendi |
1806-1812 yılları arasında gönderildiği Fransa elçiliği sırasındaki izlenimlerini Küçük Sefaretname ve Büyük Sefaretname olarak adlandırdığı iki ayrı kitap hâlinde anlatan Abdurrahim Muhip Efendi'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ