XVI-XIX. Yüzyıllar Türk Dili Ara 7. Deneme Sınavı

1.Soru

Aşağıdaki eklerden hangisi isimden isim yapım eklerinden biri değildir?

+lIk

+(I)nCI

+CI

+lI

+IcI

2.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat döneminin önde gelen şairlerinden biridir?

Namık Kemal

Tevfik Fikret

Cenab Şahabettin

Yahya Kemal

Ahmet Haşim

3.Soru

I. Konuşma dilinde kullanılmayan birçok Arapça ve Farsça kelime kullanılmıştır.

II. Sık sık tarihi olaylara ve şahsiyetlere telmihte bulunulmuş, soyut ve karmaşık teşbih, istiare ve mecazlar kullanılmıştır.

III. Cümleler birbirine secilerle ve edatlarla bağlanarak uzatılmış ve konunun ana fikrini anlamak zorlaşmıştır.

IV. Eğitimli kesimlerin günlük konuşmalarında da kullandıkları alıntı kelime, kısa terkipler ve yaygın olarak bilinen İslami ve ilmi terimler bu nesir üslubunda tabi bir şekilde kullanılır.

Süslü nesrin özellikleri göz önünde bulundurulduğunda yukarıdaki ifadelerden hangisi/hangileri doğrudur?

Yalnızca I

I ve III

I, II ve III

Yalnızca IV

II ve IV

4.Soru

Bugünkü Türkmen şiirinin kurucularından sayılan, 1733-1739 yıllarında yaşamış olan isim aşağıdakilerden hangisidir?

Mahtum Kulu

Saib Tebrizî

Ağa Mesih Şirvanî

Kavsi Tebrizî

Nişat Şirvanî

5.Soru

Aşağıdaki kelimelerin hangisinde iç seste ünlü türemesi vardır?

Ohtapot

Ceviz

Meyve

Beygir

Vurmak

6.Soru

Aşağıda dil uyumu ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

{-AcAK}, {-AK}, {-ArAK} ekleri Klasik Osmanlı Türkçesinde dil uyumuna aykırı olarak kelimelere eklenebilir.

Eklerde dudak uyumu eklerin düz ve yuvarlak ünlülü olmalarına göre iki ana başlıkta incelenebilir.

Düz ünlülü ekler dudak uyumuna en son bağlanan ekler olarak kabul edilir.

Çeviriyazılı metinlerde yuvarlak ünlülü eklerin dudak uyumuna bağlı şekilleri Arap harfli metinlere göre daha açık ve daha çok kaydedilmiştir.

Arap harfleri ile yazılmış metinlerde “ötre ـُ, “esre” ـِ, “üstün” ـَ gibi harekeler yardımı ile dudak uyumunu tespit etmek, dil uyumuna göre çok daha zordur.

7.Soru

Sebk-i Hindi üslubunun temsilcilerindendir. Mevlevi şeyhidir. Kasidede Nef ’i’nin, gazelde Urfi ve Enveri gibi Sebk-i Hindi şairlerinin etkisinde oluşturduğu yeni hayaller ve söyleyiş tarzıyla üne kavuşmuştur.

Açıklamada bahsedilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Şeyhülislam Yahya

Sabit

Naili

Neşati

Cevri

8.Soru

Osmanlı Türkçesi ve Çağatay Türkçesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Osmanlı Türkçesinde her zaman kullanılan zamir n’si, Çağatay Türkçesi metinlerinde bazen kullanılır bazen kullanılmaz.

Yeterlilik fiili olarak Osmanlı Türkçesinde bil-, Çağatay Türkçesinde yap- fiilleri kullanılır.

Bulunma hâli çekimi Osmanlı Türkçesinde de Çağatay Türkçesinde de +dA ekiyle yapılır.

Geniş zaman çekimi Osmanlı Türkçesinde de Çağatay Türkçesinde de -Ar ekiyle yapılır.

Osmanlı Türkçesinde -p- (toprak) / Çağatay Türkçesinde -f- (tofrak) kullanılır.

9.Soru

Aşağıdakilerin hangisinde "ünsüz değişmesi" vardır?

beygir

çoban

gavur

hazine

hafta

10.Soru

"Yazar Düsturü’l-Amel isimli eserinde Osmanlı devleti yönetimindeki aksakların giderilmesi yönünde bilgi vermiş, Mizanü’lHak’ta dönemin bilim anlayışlarından bahsetmiş, bir coğrafya kitabı olan Cihannüma’da dönemin en son coğrafya bilgilerini ortaya koymuş, yazarlar ve eserler sözlüğü olarak kaleme aldığı Keşfü’z-Zünun’da ise 14.500 civarında eser tanıtmış ve 10.000’e yakın yazardan bahsetmiştir."

Yukarıda bahsi geçen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

Evliya Çelebi

Katip Çelebi

Sa’i Çelebi

Lütfi Paşa

Ali Reis

11.Soru

-AcAK sıfat-fiil ekiyle teşkil olunmaya başlanan gelecek zaman eki Esli Türkiye Türkçesi’nde hangi ektir?

--mAdA

-mAKdA

–IsAr

–Ar

-(I)r

12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi, Eski Türkiye Türkçesindeki sıfat-fiil eklerinden biri değildir?

-mIş

-AcAk

-AsI

-DI

-dIK

13.Soru

Batı Türkçesinin edebiyat ve kültür merkezi konumunda olan şehir aşağıdakilerden hangisidir?

Bağdat

Edirne

Kütahya

Bursa

İstanbul

14.Soru

Türkiye Türkçesindeki "elma, kardeş, hangi, dahi" vb. kelimelerin klasik Osmanlı Türkçesinin "Seyahatname", "Risale-i Garibe" gibi konuşmayı yansıtan Arap harfli metinlerinde "alma, kardaş, kangı, dahı" şeklinde kaydedilmiş olması neyi göstermektedir?

Arap harfli metinlerin, Türkçenin bütün ünlülerini göstermede yetersiz kaldığını

Klasik Osmanlı Türkçesinde bazı kelimelerin imlasının standartlaştığını

Türkçede dil uyumuna girmeyen bazı kelimelerin geçmişte dil uyumuna bağlı olduğunu

Alınma kelimelerin ses yapısı bakımından dil uyumuna bağlı hale geldiğini

Klasik Osmanlı Türkçesinde dudak uyumunun bulunmadığını

15.Soru

Aşağıdakilerden hangisi hem Latin hem de Arap harfleri ile 1794 yılında yazılmış olan gramer kitabı aşağıdakilerden hangisidir?

Molino

Binachi

Carbognano

Meninski

Viguier

16.Soru

Arap harfli imlada hep “ye (?)” harfi ile yazılmış ek aşağıdakilerden hangisi değildir?

{-mış} öğrenilen geçmiş zaman eki

{+ı} yükleme hali eki

{+(ı)ncı} isimden isim yapma eki

{+cı} isimden isim yapma eki

{-dı} görülen geçmiş zaman eki

17.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Bâbür Şah’ın eserlerinden biri değildir?

Vekayi

Aruz Risalesi

Mübeyyen Der-Fıkh,

Şeybanîname

Risale-i Vâlidiyye

18.Soru

........................... ününü kazandıran sadece XVI. yüzyılın değil belki de bütün Türk
edebiyatının en güzel yergi şiirlerinden sayılan terkib-i bendi olmuştur.

Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki şairlerimizden hangisi getirilmelidir?

Nedim

Bağdatlı Ruhi

Baki

Fuzuli

Nefi

19.Soru

I. Arap alfabesinin hareke işaretleri Türkçe bir ünlünün düzlük-yuvarlaklık özelliğini göstermede yeterlidir.

II. Arap alfabesinin hareke işaretleri Türkçe bir ünlünün önlük-artlık özelliğini gösteremez.

III. Arap alfabesinin hareke işaretleri Türkçe bir ünlünün genişlik-darlık özelliğini gösteremez.

IV. Arap harfli Türkçe metinlerde hareke kullanımının XV-XVI. yüzyıllardan sonra yok denecek kadar azalması, dildeki dudak uyumunun tespit edilememesi anlamına gelmektedir.

Arap harfleriyle yazılan Türkçe metinlerde hareke işaretlerinin kullanımıyla ilgili yukarıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?

I ve II