XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Hayatı boyunca devletin ileri gelenleriyle yakınlık kurmaktan uzak duran, kimseye övgü şiirleri yazmayan ve yoksul bir hayat süren XVI. yüzyıl şairi aşağıdakilerden hangisidir?
Emrî |
Zatî |
Hayalî |
Nevî |
Bakî |
Emrî’nin adı Emrullah olup Edirne’lidir. Emrî’nin ailesi hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Edirne ve İstanbul’da tevliyet görevini yürüten Emrî, hayatı boyunca devletin ileri gelenleriyle yakınlık kurmaktan uzak durmuş, kimseye övgü şiirleri yazmamış, yoksul bir hayat sürmüştür. Doğru cevap A’dır.
2.Soru
"Dervişlerin tenha ve ıssız bir yere çekilip kırk gün kırk gece çetin bir perhiz ve nefis terbiyesi döneminden geçmeleri ve bu süre içinde gıda, uyku ve dünya kelamını asgariye indirerek hem beden hem de düşünce ile azami derecede ibadet etmeleri Erbaîn çıkarmaktır"
Yukarıda yer alan ifade için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Doğrudur |
Yanlıştır |
Kısmen doğrudur |
Kısmen yanlıştır |
Hiçbiri |
Erbaîn çıkarmak: Dervişlerin tenha ve ıssız bir yere çekilip kırk gün kırk gece çetin bir perhiz ve nefis terbiyesi döneminden geçmeleri ve bu süre içinde gıda,
uyku ve dünya kelamını asgariye indirerek hem beden hem de düşünce ile azami derecede ibadet etmeleridir.
3.Soru
Osmanlı tarihinde ardından en çok mersiye yazılan kişi kimdir?
Kanuni Sultan Süleyman |
II. Selim |
Şehzade Mustafa |
Şehzade Cihangir |
Şehzade Bayezit |
Kanuni’nin kendisinden sonra Osmanlı tahtına geçen şehzadesi II. Selim, tahta geçememiş diğer oğulları Mustafa, Cihangir ve Bayezit de şiir söylemiş hanedan mensuplarıdır. Bunlardan Şehzade Mustafa (1515-1553), şehzadeler arasındaki taht rekabeti yüzünden babası tarafından boğdurularak öldürülmüştür. Bu hazin ölüm hadisesi üzerine Osmanlı şairleri çok sayıda mersiye kaleme almışlardır. Şehzade Mustafa, Osmanlı tarihinde ardından en çok mersiye yazılan kişidir.
4.Soru
16. yüzyılın sultanü’ş şuarası olarak bilinen şair aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Nedim |
Nefi |
Nabi |
Fuzulî |
Bakî |
Yüzyılın son kırk yılında ise şiir tahtına Bakî oturmuş ve tartışmasız devrin sultanü’şşuarası olarak hükmünü sürdürmüştür.
5.Soru
"Divan şiiri geleneği içinde daha çok muamma şairi olarak tanınır. Öyle ki bu türde, İran’lı şairleri geçecek kadar başarılıdır.Şiirini ustaca kuran şairlerdendir. Gazellerinde bile söyleyiş mükemmelliğinden çok orijinal hayaller kurmaya, kelime oyunlarına ve şiirin hüner tarafına yönelmiştir. Bu bakımdan çağdaşlarınca şiirleri kapalı bulunmuştur. Hüner gösterisi sayılan tarih düşürme sanatındaki ustalığı beğenilmiştir"
Yukarıda anlatılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
Necati |
Zati |
Nevi |
Hayali |
Emri |
Emrî, divan şiiri geleneği içinde daha çok muamma şairi olarak tanınır. Öyle ki bu türde, İran’lı şairleri geçecek kadar başarılı olan Emrî’nin muammalarının çözümünü içeren müstakil eserler kaleme alınmıştır [Muammayî Ahmed, Şerh-i Muamma-yı Emrî, Nuruosmaniye Ktp. 3951]. Onun bu özelliğinin değişik yansımalarını harf oyunları biçimiyle Emrî Divan’ında görmek mümkündür. Emrî Divanı ve muammaları M. Yekta Saraç tarafından yayınlanmıştır (İstanbul 2002). Emrî, şiirini ustaca kuran şairlerdendir. Gazellerinde bile söyleyiş mükemmelliğinden çok orijinal hayaller kurmaya, kelime oyunlarına ve şiirin hüner tarafına yönelmiştir. Bu bakımdan çağdaşlarınca şiirleri kapalı bulunmuştur. Hüner gösterisi sayılan tarih düşürme sanatındaki ustalığı beğenilmiştir.
6.Soru
Aşağıda verilen hangi iki dize diğerlerinden farklı bir şaire aittir?
Leblerün gonca yanağun gül-i handân olmuş Hüsnün ey serv-i sehî tâze gülistân olmuş |
Anberîn kâküline sünbüli benzetdügimi İşidüp ol sanemün zülfi perîşân olmuş |
Halka halka görinen kâkül-i pür-çîn degül Dîdelerdür kim anun hüsnine hayrân olmuş |
Kâküli cim anun kaddi elif kaşları nûn Ne diyem ana ki başdan ayağa cân olmuş |
Ten zevrakın düşürme girdâb-ı ıztırâba Sabr it gönül ki kalmaz bu rûzgâr böyle |
Yukarıda belirtilen a, b, c ve d seçeneklerindeki dizeler Emri’ye, E seçeneğinde verilen dize ise Hayali’ye aittir. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
Aşağıdaki şairlerden hangisi divan şiirinde çok güzel gazel şiirler arasında yer alır?
Nevi-Baki-Edirneli Nazmi |
Hatemi-Muhabbi-Zati |
Muhabbi- Zati-Edirneli Nazmi |
Adli-Zati-İshak çelebi |
Hiçbiri |
Muhabbi- Zati-Edirneli Nazmi, divan şiirinde çok güzel gazel şiirler arasında yer alır?
8.Soru
Tanrı aşkını konu edinen, Tanrıyı övmek, ona yalvarmak için yazılan, söylenen ilahilere Gülşeni’lerde verilen ad aşağıdakilerden hangisidir?
Erbain |
Mesnevi |
Tapuğ |
Ayin |
Tasavvuf |
Tapuğ: Tanrı aşkını konu edinen, Tanrıyı övmek, ona yalvarmak için yazılan, söylenen ilahilerdir. Özel bir ezgiyle okunurlar. İlahîler tarikatlara göre türlü adlar alır: Mevlevîlerde âyin, Bektaşîlerde nefes, Gülşenîlerde tapuğ denir.
9.Soru
Şair Nevî’nin Şehzade Mehmet’in sünnet düğünü için yazdığı kasidenin adı nedir?
Letaif |
Suriyye |
Netayicü’l-Fünün |
Şem ü Pervane |
Şehrengiz |
Nevî’nin kasideleri arasında bilhassa Şehzade Mehmet’in sünnet düğünü vesilesiyle yazdığı “suriyye” meşhur olmuştur. Hocalığını yaptığı şehzadelerin öldürülmeleri üzerine yazdığı mersiyeler de ilgi görmüştür. Doğru cevap B’dir.
10.Soru
Başumda mûy-ı jûlîde tenümde tâze dâğum var
Melâmet mülkinün sultânıyam tûğum otağım var
Hayali'nin yazdığı mısraların diliçi çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?
Başımda saçım, bedenimde yaram var; sultanım, tuğum ve otağım var. |
Başımda karmakarışık saç, bedenimde taze yaram var; tuğum ve otağım var. |
Başımda karmakarışık saç, bedenimde taze yaram var; kınanmışlık ülkesinin |
Başımda saç, bedenimde yaram var; kınanmışlık ülkesinin |
Başımda karmakarışık saç, bedenimde taze yaram var; kınanmışlık ülkesinin |
Başumda mûy-ı jûlîde tenümde tâze dâğum var
Melâmet mülkinün sultânıyam tûğum otağım var
Diliçi çevirisi: Başımda karmakarışık saç, bedenimde taze yaram var; kınanmışlık ülkesinin sultanıyım, tuğum ve otağım var.
11.Soru
XVI Yüzyıl Osmanlı şiirinde belirginleşen eğilimler aşağıdakilerden hangisidir?
Klasik tarz |
Nazirecilik |
Ahenkli bir dil |
Canlı tasvir |
Hepsi |
Doğru cevap E seneğidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gülşenîler arasında Türkçe’nin yaygın biçimde kullanılmasının en önemli nedenleri arasında yer alır?
İbrahim Gülşenî bütün eserlerini Türkçe yazmıştır. |
Gülşenî tekkelerindeki ayinlerde genellikle Türkçe tapuğlar okunmuştur. |
Gülşenî şairler Yunus Emre’nin etkisinde kalmışlardır. |
Gülşenîlik sadece Türkler arasında yayılmıştır. |
Gülşenîler arasında Türkçe şiir söylemek kurallaşmıştır. |
Gülşenî tekkelerindeki ayinlerde genellikle Türkçe tapuğların okunmuş olması Gülşenîler arasında Türkçe’nin yaygın biçimde kullanılmasının en önemli nedenleri arasında yer almaktadır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nevî’nin XVI. yüzyıl şairleri arasında edindiği konumun etkenleri arasında yer almaz?
Nevî, döneminin sufi çevrelerinde saygın bir yeri olan Pir Ali’nin oğludur. |
Hem tasavvuf terbiyesinden geçmiş hem de döneminin en ünlü bilginlerinin ders verdiği medreselerde eğitim görmüştür. |
Bilgisi ve sezgisiyle Osmanlı padişahlarının |
Aynı zamanda öğrencisi olan şehzadelerin ardından yazdığı mersiyeler |
Bütün bunlara ilave olarak bilgin bir şair olmasına rağmen söyleyiş bakımından mükemmel, akıcı ve âhenkli gazeller söylemesi sözkonusu değildir. |
Nevi bilgin bir şair olmasına rağmen söyleyiş bakımından mükemmel, akıcı ve âhenkli gazeller de söylemiştir.
14.Soru
Muamma şairi olarak tanınan şairimiz aşağıdakilerden hangisidir ?
Emrî |
Nevî |
Hayalî |
Bakî |
Fuzulî |
Emrî divan şiiri geleneği içinde dahaçok muamma şairi olarak tanınır.
15.Soru
Hatayî’nin mesnevi türünde yazdığı, aşk konusunun işlendiği, yaklaşık 1500 beyitlik olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hatayî Divanı |
Dehname |
Manevî |
Nasihatname |
Risale-i Validiyye |
Dehname: Hatayî’nin mesnevi türünde yazdığı bu eser, Fars ve Çağatay edebiyatında örnekleri bilinen dehnamelerin (on mektup) Azeri sahasındaki ilk örneğidir. Şair, bu eserini hezec bahrinin mef ‘ûlü mefâ‘ilün fe‘ûlün kalıbıyla yazmıştır. Bazı mısralarda bu veznin mef ‘ûlün fâ‘ilün fe‘ûlün ( _ _ _ / _ . _ / . _ _ ) şekline dönüşerek sekt-i melih yapıldığı görülmektedir. Aşk konusunun işlendiği eser, yaklaşık 1500 beyitli olup 1506 yılında, Hatayî henüz yirmili yaşlardayken tamamlanmıştır.
16.Soru
Divan Şairi Bakî’nin sanatsal özelliği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Bakî’nin şiirlerinin başarısı konu orijinalliğinden çok söyleyiş güzelliğindedir. |
Bakî’nin şiir dilinde halk söyleyişlerine rastlanmaz. |
Bakî münacat ve naat konulu kasideler söylemiştir. |
Bakî, Fuzulî kadar lirik bir şairdir |
Bakî kasidede gazelden daha çok başarılı olmuştur. |
Bakî’nin şiirlerinin başarısı konu orijinalliğinden çok söyleyiş güzelliğindedir. Bu ifade Baki"nin sanatsal bir özelliğidir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde Zatî’nin eserleri arasında yer almaktadır?
Bursa Şehrengizi-Şem ü Pervane |
Şem ü Pervane-Muhabbetname |
Edirne Şehrengizi-Şem ü Pervane |
Netayicü’l-Fünun-Letaifname |
Letâifname-Yenice Şehrengizi |
Edirne Şehrengizi-Şem ü Pervane, Zatî’nin eserleri arasında yer alır?
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıl divan şiirindeki Zatî’nin yerini ifade etmez?
Zatî, yaşadığı dönemde olduğu kadar sonraki asırlarda da usta kabul edilen şairlerdendir. |
Zati"nin remilci dükkânı şairlerin uğrak yeridir. |
Şairliği kadar, çevresindeki şiir heveslisi gençlere yol göstericiliğiyle de tanınır. |
Yetiştirdiği şairler arasında Bakî gibi şairlerin bulunması onun şöhretini pekiştirmemiştir. |
Zatî’nin diğer bir özelliği ise üretkenliğidir. |
Yetiştirdiği şairler arasında Bakî gibi şairlerin bulunması onun şöhretini pekiştirmemesi sözkonusu değil aksine şöhretini pekiştirmiştir.
19.Soru
Zati'nin şiirlerini beğenerek kendisine tevliyet veren padişah kimdir?
Yavuz Sultan Selim |
Fatih Sultan Mehmet |
II. Bayezit |
II. Selim |
III. Mehmet |
Zati, II. Bayezit tarafından şiirleri beğenilerek kendisine tevliyet verildiği halde padişahın şairlere dağıttığı salyâne [yıllık] ve diğer gelirlerle yetinerek İstanbul’da kalmayı tercih etmiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Zatî'nin eserlerinden değildir?
Şehrengiz |
Manevi |
Şem ü Pervane |
Letaif |
Divan |
Manevi Zati'nin eserlerinden değildir?
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ