XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
XVI. yüzyılda iki şair Cemşid ü Hurşid mesnevisi kaleme almıştır. Bunlardan ilki aşağıdaki şairlerden hangisidir?
Ahmedi |
Abdî |
Taşlıcalı Yahya |
Fuzulî |
Nefî |
XVI. yüzyılda iki şair Cemşid ü Hurşid mesnevisi kaleme almıştır. Bunlardan ilki Abdî’dir.
2.Soru
"Ten zevrakın düşürme girdâb-ı ıztırâba
Sabr it gönül ki kalmaz bu rûzgâr böyle"
Nesre çevirisi : 'Ten zevrakın girdâb-ı ızdırâba düşürme; sabr et gönül ki bu rûzgâr böyle kalmaz' ve Diliçi çevirisi :'Vücut kayığını acı girdabına düşürme; sabret gönül, bu rüzgâr böyle kalmaz.' olan Nevi'nin bu beyitindeki rüzgar sözcüğüne kattığı sanat aşağıdakilerden hangisidir?
Teşbih |
tecrit |
Tevriye |
İstifham |
İstiare |
Nevî, ikinci mısrada “rûzgâr” kelimesini tevriyeli kullanarak beytin çağrışım dünyasını genişletmektedir [tevriye].
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıl dini mesneviler arasında yer alır?
Ahlak-ı Süleyman |
Selimname |
Nakş-ı Hayal |
Tevarih-i Âl-i Osman
|
Fetihname-i Engerus |
Dinî-mistik konuların işlendiği eserler arasında en dikkate değer olanı ise Azerî İbrahim Çelebi’nin 3140 beyitlik Nakş-ı Hayal adlı mesnevisidir. Nakş-ı Hayal dışındaki eserler tarihi ve destani mesnevilerdir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gelibolulu Mustafa Âlî’nin ilk şiirlerinde kullandığı mahlası ifade etmektedir?
Çeşmî |
Fevrî |
Âhî |
Mahvî |
Veysi |
Çeşmî Gelibolulu Mustafa Âlî’nin ilk şiirlerinde kullandığı mahlası ifade etmektedir?
5.Soru
Osmanlı padişahlarının yapıp ettikleri, icraatları mesnevilerin konusu olur. Aşağıdaki padişahlardan hangisinin döneminden itibaren şahname niteliğinde metinlerin ortaya çıktığı görülür?
II. Bayezid |
Yıldırım Bayezid |
Yavuz Sultan Selim |
Kanıni Sultan Süleyman |
Fatih Sultan Mehmet |
Osmanlı padişahlarının yapıp ettikleri, icraatları mesnevilerin konusu olur. Fatih döneminden itibaren şahname niteliğinde metinlerin ortaya çıktığı görülür. Bu tür eserler, saray tarihçiliğinin ilk örnekleri sayılabilir. doğru cevap E dir.
6.Soru
I. Dede Ömer Ruşenî’nin Mısır’a yerleşen halifesi Timurtaş vasıtasıyla Memlük sultanı Kansu Gavrî’ye takdim edilmiş ve sultanın yakın ilgisini görmüştür. II. Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. III. Halvetîliği benimseyip Mevlevîlik yorumunu ekleyerek sufi gelenek içinde yeni bir yol açmıştır. IV. Türk kültür ve sanatının Hindistan coğrafyasına taşınmasını sağlayarak Türk dilinin kullanım sahasını genişletmiştir. V. Güzel sanatlara düşkünlüğüyle de tanınır. Zahirüddin Babür Mirza ile ilgili olarak yukarıdaki seçeneklerden hangisi veya hangileri doğru ifadelerdir?
I, II, III ve V |
I, III ve V |
II, IV ve V |
II, III ve IV |
III, IV ve V |
Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. Özellikle Babürname adlı eseriyle dünya çapında tanınmıştır. Şiir, düzyazı ve kuramsal metinleriyle Ali Şir Nevayî’nin en önemli takipçisidir. Cesur bir savaşçı ve usta bir hükümdar olmasının yanı sıra güzel sanatlara düşkünlüğüyle de tanınır. Bazı besteler yaptığı, hat sanatında hatt-ı Babürî diye bilinen bir tarz icat edecek kadar usta olduğu bilinir.
7.Soru
Sivasî’nin bir mesnevisidir. 1584 yılında yazılan ve yaklaşık 2300 beyitlik eser, dört bölümden oluşmaktadır. Bu dört bölümün her biri iki alt bölüme ayrılmıştır. Mesnevi, ayet ve hadislerin ışığında adil hükümdarların, bilgilerini eyleme dökebilen bilginlerin, cömert zenginlerin, tevekkül sahibi fakirlerin durumlarını ele almıştır. Bu mesnevi aşağıdakilerden hangisidir?
Mir’atü’l-Ahlak |
Gülşenabad |
Heşt-Behişt |
İbretnüma |
Süleymânname |
Sivasî’nin bir diğer mesnevisi de Heşt-Behişt’tir. 1584 yılında yazılan ve yaklaşık 2300 beyitlik eser, dört bölümden oluşmaktadır. Bu dört bölümün her biri iki alt bölüme ayrılmıştır. Mesnevi, ayet ve hadislerin ışığında adil hükümdarların, bilgilerini eyleme dökebilen bilginlerin, cömert zenginlerin, tevekkül sahibi fakirlerin durumlarını ele almıştır. doğru cevap C dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyılın ilginç bir mesnevi şairleri arasında yer alır?
Baki |
Şemsettin-i Sivasî |
Fuzili |
Tevfik Fikret |
Hiçbiri |
Şemsettin-i Sivasî XVI. yüzyılın ilginç bir mesnevi şairleri arasında yer almaktadır?
9.Soru
İnsanın, aşk uğruna maddi varlığından vazgeçmesinin, tasavvuf şiirinde ise Tanrı’nın varlığında yokluğa erişmenin simgesi olan şem (mum) ile pervane (kelebek) hikâyesi kitap düzeyinde ilk defa Fars şiirinde işleyen şair aşağıdakilerden hangisidir?
Ehli-i Şirazi |
Zatî |
Lamiî Çelebi |
Muidî Şem ü Pervana |
Nedim |
İnsanın, aşk uğruna maddi varlığından vazgeçmesinin, tasavvuf şiirinde ise Tanrı’nın varlığında yokluğa erişmenin simgesi olan şem (mum) ile pervane (kelebek) hikâyesi kitap düzeyinde ilk defa Fars şiirinde Ehli-i Şirazi tarafından işlenmiştir.
10.Soru
Dinî-mistik konuların işlendiği eserler arasında en dikkate değer olanı ise Azerî İbrahim Çelebi’nin 3140 beyitlik mesnevisi aşağıdakilerden hangisidir?
Mahzenü’l-Esrar |
Gülşen-i Envar |
Riyazü’l-Cinan |
Nakş-ı Hayal |
Gül-i Sad-Berg |
Dinî-mistik konuların işlendiği eserler arasında en dikkate değer olanı ise Azerî İbrahim Çelebi’nin 3140 beyitlik Nakş-ı Hayal adlı mesnevisidir. doğru cevap D dir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi şehrengizlerde görülen özelliklerden biri değildir?
İlk örneklerinin XV. yüzyılda verilmiş olması |
Mesnevi dışında başka nazım şekilleriyle de kaleme alınmış olması |
Şairlerin çoğunlukla doğup yetiştikleri şehirleri seçmeleri |
İçerdikleri bilgilerle coğrafya, sosyoloji, etnoloji gibi alanlara da bilgi sunması |
İstanbul başta olmak üzere önemli kültür merkezlerinin konu edilmesi |
Şehrengizlerin bir kısmı sadece bir güzeli ele alıp anlatırken, bir başka grubu onları topluca değerlendirir. Bir diğer bölümü ise konu olarak şehrin güzellerini değil, güzelliklerini seçmiş ve yörenin gezilip görülecek yerlerini ele alıp işlemiştir Lamiî’nin şehrengizi bu sonuncu grubun en dikkate değer örneklerinden biridir. Çoğunlukla şairlerin, doğup yetiştikleri yörelere bir hemşehrilik borcu duygusuyla kaleme aldıkları şehrengizler, biraz da bu yüzden daha çok bol şair yetiştiren şehirler için yazılmış, bir başka ifadeyle Osmanlı devletinin önemli kültür merkezleri, öbür şehirlere oranla daha çok şehrengizlere konu olmuştur. Bu yüzdendir ki zaten sayıları elli civarında olan şehrengizlerden on adetten fazlası devletin birinci sınıf kültür merkezi olan İstanbul için kaleme alınmıştır. Bu yüzyılda Lamiî’den başka, İshak Çelebi Âşık Çelebi, Halilî, Manî şehrengiz yazmışlardır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk biyografi geleneği içinde Şakayık’ın yeri ve önemini ifade etmez?
Bu yüzyılda bilginlerin biyografileri için ilk başvurulması gereken kaynak, Taşköprîzade İsamettin Ahmet tarafından Arapça olarak yazılan ve XVI. yüzyıldan itibaren tercüme vezeyil (ek)lerle çoğaltılan Şakayıku’n-Numaniye’dir. |
XVI. yüzyılda yapılmış en meşhur tercümesi Mecdî Mehmet’e aittir. |
Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmuştur. |
Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmamıştır. |
Hepsi ifade eder. |
Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmaması Türk biyografi geleneği içinde Şakayık’ın yeri ve önemini ifade etmez.
13.Soru
Fuzulî’nin şiirinin kalıcı olmasını sağlayan başlıca özellikler nelerdir?
Fuzulî’nin şiirlerinde yalın ve içten bir söyleyiş vardır. |
Özellikle gazellerinde dili sade ve halk zevkine yakındır. |
Ağırlıklı olarak Azeri Türkçesinin özelliklerini yansıtmakla beraber |
Sözün çağrışım gücüne inanır. Türkçe kelimelerin çok defa birden fazla manasını bir arada kullanır. |
|
Ağırlıklı olarak Azeri Türkçesinin özelliklerini yansıtmakla beraber
devrinin Osmanlı Türkçesinden ve Çağatay Türkçesinden de uzak değildir.
14.Soru
Osmanlı Türkçesinde "izz" kelimesi hangi anlamı ifade etmektedir?
Makam |
Maiyet |
Şeref |
Ödül |
Haber |
Osmanlı Türkçesindeki "izz" kelimesi şeref anlamını ifade etmektedir.
15.Soru
Aşağıdakilerin hangisi Şemsettin-i Sivasî’nin mesnevileri arasında yer almaz?
Kitab-ı Usûl |
Süleymanname |
Heşt-Behişt |
Gülşen-âbâd |
Miratü’l-Ahlak |
Kitab-ı Usûl Şemsettin-i Sivasî’nin mesnevileri arasında yer almaz.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Lamii Çelebi için doğrudur?
Bursa’daki Yeşil Türbe ve Yeşil Cami’nin nakışları onun eseridir. |
En güzel eserlerini Fatih Sultan Mehmet zamanında vermiştir. |
Abdurrahman Camî’den yaptığı tercümelerle Camî-i Rum diye anılır. |
Bir edebi tür olan hamseyi eleştirmiş ve karşı çıkmıştır. |
Hayatı boyunca çok az eser yazabilmiştir. |
Kaynakların verdiği bilgilerden hareketle Lamiî Çelebi’nin üstün yönlerini şöyle
sıralayabiliriz:
1. Üretken (velud) bir şair ve yazardır.
2. İki hamse sahibidir.
3. Nesirde üstattır.
4. Mükemmel ve mürettep divan sahibidir.
5. Âlim şairlerdendir.
6. Abdurrahman Camî’den yaptığı tercümelerle Camî-i Rum diye anılır.
17.Soru
Konaklarında sık sık toplantılar düzenleyen; şairleri, musikî ustalarını çevrelerinde toplayan ve Remzi mahlasıyla şiirler yazan devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir?
Rüstem Paşa |
Pir Mehmet Paşa |
İbrahim Paşa |
İskender Çelebi |
Celalzade Mustafa Çelebi |
Pir Mehmet Paşa'dır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Lamiî’nin mistik kişiliğinin biçimlenmesinde etkisi olan Emir Buharî"nin daha sonra onun hangi şairlere yönelmesine neden olduğu söylenebilir?
Ali Şir Nevayî-Molla Camî b.
c. Eşrefoğlu Rumî-Attar d.
Molla Muhammet-Şeyhî |
Fenarizade-Necatî |
Ali Şir Nevayî-Molla Camî |
Fenarizade-Necatî |
Ahmet Paşa-Hafız-ı Şirazî |
Lamiî’nin mistik kişiliğinin biçimlenmesinde etkisi olan Emir Buharî"nin daha sonra onun Ali Şir Nevayî-Molla Camî gibi şairlere yönelmesine neden olmuştur.
19.Soru
Erdebil Tekkesi’nin şeyhi ve Safevi Devleti’nin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?
Şah Abbas |
Şah Tahmasb |
Şah İsmail |
Fuzuli |
Gülşehri |
Erdebil Tekkesi’nin şeyhi ve Safevi Devleti’nin kurucusu Şah İsmail, 25 Receb 892/17 Temmuz 1487 tarihinde Erdebil’de doğmuştur.
20.Soru
Molla Maşîzâde Fikrî Dervîş’in yazdığı bu eser, 1504 beyitten oluşmaktadır. Şairin Edirne ve İstanbul’da yaşadığı bir aşk hikâyesini anlattığı bu eseri, bir sergüzeştname veya hasbihâl olarak kabul edilebilir.
Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Nalan u Handan |
Hasbihal |
Hâlname-i Sevadî |
Ebkâr-ı Efkâr |
Sergüzeştname-i Zaifî |
Molla Maşîzâde Fikrî Dervîş’in yazdığı bu eser, 1504 beyitten oluşmaktadır. Şairin Edirne ve İstanbul’da yaşadığı bir aşk hikâyesini anlattığı bu eseri, bir sergüzeştname veya hasbihâl olarak kabul edilebilir. Özellikleri vereilen eser Ebkâr-ı Efkâr'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ