XVI. Yüzyıl Türk Edebiyatı Final 9. Deneme Sınavı

Toplam 20 Soru
PAYLAŞ:

1.Soru

XVI. yüzyılda iki şair Cemşid ü Hurşid mesnevisi kaleme almıştır. Bunlardan ilki aşağıdaki şairlerden hangisidir?


Ahmedi

Abdî

Taşlıcalı Yahya

Fuzulî

Nefî


2.Soru

"Ten zevrakın düşürme girdâb-ı ıztırâba

Sabr it gönül ki kalmaz bu rûzgâr böyle"

Nesre çevirisi : 'Ten zevrakın girdâb-ı ızdırâba düşürme; sabr et gönül ki bu rûzgâr böyle kalmaz' ve Diliçi çevirisi :'Vücut kayığını acı girdabına düşürme; sabret gönül, bu rüzgâr böyle kalmaz.' olan Nevi'nin bu beyitindeki rüzgar sözcüğüne kattığı sanat aşağıdakilerden hangisidir?


Teşbih

tecrit

Tevriye

İstifham

İstiare


3.Soru

Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyıl dini mesneviler arasında yer alır?


Ahlak-ı Süleyman

Selimname

Nakş-ı Hayal

Tevarih-i Âl-i Osman

 

Fetihname-i Engerus


4.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Gelibolulu Mustafa Âlî’nin ilk şiirlerinde kullandığı mahlası ifade etmektedir?


Çeşmî

 Fevrî

 Âhî

Mahvî

Veysi


5.Soru

Osmanlı padişahlarının yapıp ettikleri, icraatları mesnevilerin konusu olur. Aşağıdaki padişahlardan hangisinin döneminden itibaren şahname niteliğinde metinlerin ortaya çıktığı görülür?


II. Bayezid

Yıldırım Bayezid

Yavuz Sultan Selim

Kanıni Sultan Süleyman

Fatih Sultan Mehmet


6.Soru

I. Dede Ömer Ruşenî’nin Mısır’a yerleşen halifesi Timurtaş vasıtasıyla Memlük sultanı Kansu Gavrî’ye takdim edilmiş ve sultanın yakın ilgisini görmüştür. II. Nevayî’den sonra Çağatay edebiyatının en büyük şairi ve yazarıdır. III. Halvetîliği benimseyip Mevlevîlik yorumunu ekleyerek sufi gelenek içinde yeni bir yol açmıştır. IV. Türk kültür ve sanatının Hindistan coğrafyasına taşınmasını sağlayarak Türk dilinin kullanım sahasını genişletmiştir. V. Güzel sanatlara düşkünlüğüyle de tanınır.  Zahirüddin Babür Mirza ile ilgili olarak yukarıdaki seçeneklerden hangisi veya hangileri doğru ifadelerdir?


I, II, III ve V

I, III ve V

II, IV ve V

II, III ve IV

III, IV ve V


7.Soru

Sivasî’nin bir mesnevisidir. 1584 yılında yazılan ve yaklaşık 2300 beyitlik eser, dört bölümden oluşmaktadır. Bu dört bölümün her biri iki alt bölüme ayrılmıştır. Mesnevi, ayet ve hadislerin ışığında adil hükümdarların, bilgilerini eyleme dökebilen bilginlerin, cömert zenginlerin, tevekkül sahibi fakirlerin durumlarını ele almıştır. Bu mesnevi aşağıdakilerden hangisidir?


Mir’atü’l-Ahlak

Gülşenabad

Heşt-Behişt

İbretnüma

Süleymânname


8.Soru

Aşağıdakilerden hangisi XVI. yüzyılın ilginç bir mesnevi şairleri arasında yer alır? 


Baki

Şemsettin-i Sivasî

Fuzili

Tevfik Fikret

Hiçbiri


9.Soru

İnsanın, aşk uğruna maddi varlığından vazgeçmesinin, tasavvuf şiirinde ise Tanrı’nın varlığında yokluğa erişmenin simgesi olan şem (mum) ile pervane (kelebek) hikâyesi kitap düzeyinde ilk defa Fars şiirinde işleyen şair aşağıdakilerden hangisidir?


Ehli-i Şirazi 

Zatî 

Lamiî Çelebi 

Muidî Şem ü Pervana

Nedim


10.Soru

Dinî-mistik konuların işlendiği eserler arasında en dikkate değer olanı ise Azerî İbrahim Çelebi’nin 3140 beyitlik mesnevisi aşağıdakilerden hangisidir?


Mahzenü’l-Esrar

Gülşen-i Envar

Riyazü’l-Cinan

Nakş-ı Hayal

Gül-i Sad-Berg


11.Soru

Aşağıdakilerden hangisi şehrengizlerde görülen özelliklerden biri değildir? 


İlk örneklerinin XV. yüzyılda verilmiş olması

Mesnevi dışında başka nazım şekilleriyle de kaleme alınmış olması

Şairlerin çoğunlukla doğup yetiştikleri şehirleri seçmeleri

İçerdikleri bilgilerle coğrafya, sosyoloji, etnoloji gibi alanlara da bilgi sunması

İstanbul başta olmak üzere önemli kültür merkezlerinin konu edilmesi


12.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Türk biyografi geleneği içinde Şakayık’ın yeri ve önemini ifade etmez?




Bu yüzyılda bilginlerin biyografileri için ilk başvurulması gereken kaynak, Taşköprîzade İsamettin Ahmet tarafından Arapça olarak yazılan ve XVI. yüzyıldan itibaren tercüme vezeyil (ek)lerle çoğaltılan Şakayıku’n-Numaniye’dir.

XVI. yüzyılda yapılmış en meşhur tercümesi Mecdî Mehmet’e aittir.

Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmuştur.

Mecdî, Hadayıku’ş-Şakayık adıyla Türkçeye çevirdiği esere ilavelerde bulunmamıştır.

Hepsi ifade eder.


13.Soru

Fuzulî’nin şiirinin kalıcı olmasını sağlayan başlıca özellikler nelerdir?


Fuzulî’nin şiirlerinde yalın ve içten bir söyleyiş vardır.

Özellikle gazellerinde dili sade ve halk zevkine yakındır.

Ağırlıklı olarak Azeri Türkçesinin özelliklerini yansıtmakla beraber
devrinin Osmanlı Türkçesinden ve Çağatay Türkçesinden de uzaktır.

Sözün çağrışım gücüne inanır. Türkçe kelimelerin çok defa birden fazla manasını bir arada kullanır.


Fuzulî’nin şiirleri, çok kolay söylenmiş (sehl-i mümteni) izlenimi uyandırmakla birlikte ustaca kurulmuştur.


14.Soru

Osmanlı Türkçesinde "izz" kelimesi hangi anlamı ifade etmektedir?


Makam

Maiyet

Şeref

Ödül

Haber


15.Soru

Aşağıdakilerin hangisi Şemsettin-i Sivasî’nin mesnevileri arasında yer almaz?


Kitab-ı Usûl

Süleymanname

Heşt-Behişt

Gülşen-âbâd

Miratü’l-Ahlak


16.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Lamii Çelebi için doğrudur?


Bursa’daki Yeşil Türbe ve Yeşil Cami’nin nakışları onun eseridir.

En güzel eserlerini Fatih Sultan Mehmet zamanında vermiştir.

Abdurrahman Camî’den yaptığı tercümelerle Camî-i Rum diye anılır.

Bir edebi tür olan hamseyi eleştirmiş ve karşı çıkmıştır.

Hayatı boyunca çok az eser yazabilmiştir. 


17.Soru

Konaklarında sık sık toplantılar düzenleyen; şairleri, musikî ustalarını çevrelerinde toplayan ve Remzi mahlasıyla şiirler yazan devlet adamı aşağıdakilerden hangisidir?


Rüstem Paşa

Pir Mehmet Paşa

İbrahim Paşa

İskender Çelebi

Celalzade Mustafa Çelebi


18.Soru

Aşağıdakilerden hangisi Lamiî’nin mistik kişiliğinin biçimlenmesinde etkisi olan Emir Buharî"nin daha sonra onun hangi şairlere yönelmesine neden olduğu söylenebilir?

     Ali Şir Nevayî-Molla Camî b. 

c. Eşrefoğlu Rumî-Attar d. 


Molla Muhammet-Şeyhî

Fenarizade-Necatî

Ali Şir Nevayî-Molla Camî

Fenarizade-Necatî

Ahmet Paşa-Hafız-ı Şirazî


19.Soru

Erdebil Tekkesi’nin şeyhi ve Safevi Devleti’nin kurucusu aşağıdakilerden hangisidir?


Şah Abbas

Şah Tahmasb

Şah İsmail

Fuzuli

Gülşehri


20.Soru

Molla Maşîzâde Fikrî Dervîş’in yazdığı bu eser, 1504 beyitten oluşmaktadır. Şairin Edirne ve İstanbul’da yaşadığı bir aşk hikâyesini anlattığı bu eseri, bir sergüzeştname veya hasbihâl olarak kabul edilebilir.

Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?


Nalan u Handan

Hasbihal

Hâlname-i Sevadî

Ebkâr-ı Efkâr

Sergüzeştname-i Zaifî