XVII. Yüzyıl Türk Edebiyatı Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki İranlı şairlerden hangisi Sebk-i Hindî’nin temsilcilerinden biridir?
Şevket-i Buharî |
Molla Camî |
Firdevsî |
Nizamî |
Hafız |
Şevket-i Buharî, İranlı şair olup, Sebk-i Hindî’nin temsilcilerinden biridir.
2.Soru
Şeyhülislamlığın dinî bir müessese hâline gelişi hangi devride gerçekleşmiştir?
Abbasîler |
Emevîler |
Gazneliler |
Selçuklular |
Osmanlılar |
Sözlükte “yaşlı kimse, reis, bilge” anlamlarındaki şeyh ile İslam kelimesinden oluşan şeyhü’l-islam tabiri, İslam dünyasında önde gelen ulema ve sufilere verilen bir şeref unvanı olarak X. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış, daha sonra “âlimlerin en kıdemlisi, reisi” manasını kazanarak bir unvan hâlinde kullanılmıştır. Şeyhülislamlığın dinî bir müessese hâline gelişi Osmanlılar devrinde gerçekleşmiştir. Şeyhülislamların en temel görevi kendilerine sorulan dinî, siyasi ve idari konularda fıkha göre fetva vermekti.
3.Soru
Zerredür ammâ ki tâb-ı âftâb-ı aşk ile
Rüzgârın şemse-i tâk u revâkıdur gönül
Yukarıdaki beyitte gönül neye benzetilmiştir?
Toz |
Zerre |
Ay |
Güneş |
Rüzgâr |
Gönül aşkın yanında bir zerre gibi kabul edilmiş. Fakat gönül öyle bir zerredir ki zamanın kubbesinin üstündeki şemse gibidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi rahşiyyenin tanımıdır?
Rakibi konu alan şiirdir. |
Nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kasidedir. |
Hiciv yapılan kasidedir. |
Padişah fermanıyla yazılan şiirdir. |
Kayvanların konu edildiği kasidedir. |
Rahşiyye, nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kasidedir.
5.Soru
2.Osmanın trajik bir biçimde öldürülmesinin ardından tahta ikinci kez geçen sultan aşağıdakilerden hangisidir?
3. Murad. |
1. Mustafa. |
4. Murad. |
3. Mehmed. |
4.Mehmed. |
1. Mustafa
6.Soru
Sebk-i Hindi’nin Türk edebiyatına etkisi hangi yüzyılda başlamıştır?
XV. yüzyılda |
XVI. yüzyılda |
XVII. yüzyılda |
XVIII. yüzyılda |
XIX. yüzyılda |
Sebk-i Hindî’nin Türk edebiyatına etkisi XVII. yüzyılda baslar. Bunda da Nailî, Fehim, Nefî ve Nabî’nin rolü vardır.
7.Soru
Nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kaside türüne ne ad verilmektedir?
Medhiye |
Hicviye |
Naat |
Iydiye |
Rahşiyye |
Rahşiyye: Nesib bölümünde bir atın veya atların özelliklerinin anlatıldığı kasidedir.
8.Soru
Hangisi Sebk-i Hindî akımı için kullanılan isimlerden birisi değildir?
Sebk-i Çağatayî |
Sebk-i İsfahani |
Sebk-i Safevi |
Sebk-i Azerbaycani |
Sebk-i Türki |
Bu hususta değişik görüşler ileri sürülmüş; bu tarzın temsilcilerinin yetiştiği veya doğduğu, dolayısıyla üslubun etkili olduğu coğrafi bölgelere ve şehirlere göre adlandırma yoluna gidilmiştir. Böylelikle Sebk-i Hindî, Sebk-i İsfahani, Sebk-i Safevi, Sebk-i Azerbaycani, Sebk-i Türki gibi isimler verilmiş ve bu isimleri benimseyen gruplar ortaya çıkmıştır. Bunlar içinde en çok benimsenen Sebk-i Hindî olmuştur. Bu da, bu üslubun Hindistan’da gelişmesinden kaynaklanmaktadır. A doğru seçenektir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi sanatı destekleyen ailelerden değildir?
Strozzi |
Corbinelli |
Rossi |
Medici |
Titian |
Sanat dünyasının yıldızları olarak addedilen Michelangelo, Raphael, Titian, Da Vinci, Holbein, Shakespeare, Mozart, Bach gibi sanatkârlar ya doğrudan krala bağlı olarak saray için çalışmış ya da devrin siyasetinde söz sahibi olan yönetici konumdaki ailelerin himayesinde mesleklerini icra etmişlerdir. Aristokratlar, sadece sanatı desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda aktif olarak şehrin kültürel hayatının içinde yer alıyorlardı. Strozzi, Corbinelli, Rossi, Medici, Davanzati ve Alessandri gibi dönemin seçkin aileleri, özellikle 15. Yüzyılın ortalarından itibaren, önemli patronlar olarak tanınıyorlardı.
10.Soru
Nefi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Nefî’nin şiiri, övgü ve yergiden ibaret değildir. |
Nefî, aslında tam bir mizaç adamıdır. |
Şiirde ses unsuruna önem vermez. |
Devrin sultanlarına, bürokrat ve devlet adamlarına kasideler sundu. |
Esas itibariyle onun otoriteyle çatışma ve güçlü benlik duygusu vardır. |
Nefî şiirde ses unsuruna önem veren, dilin musikisini yakalayabilen şairlerdendir.
11.Soru
Hangi ülke edebiyatında Sebk-i Hindî akımının etkisini görülmez?
Afganistan |
Osmanlı |
Tacikistan |
Tataristan |
Azerbaycan |
Edebî bir üsluba bu adın verilmesi, Hindistan coğrafyasında ortaya çıkmış olmasındandır. Sebk-i Hindî; İran, Hindistan, Afganistan, Türkiye, Azerbaycan ve Tacikistan gibi ülkelerin edebiyatlarında birkaç asır etkisini göstermiş bir edebî üsluptur. D doğru seçenektir.
12.Soru
Osmanlı Devleti’nde sadrazamlık makamına ne ad verilmiştir?
Devran |
Sadaret |
Hâile-i Osmaniyye |
Zic |
Hamse-i Hayati |
Bütün devlet teşkilatının karışık olduğu bir dönemde sadarete gelen ve IV. Murad’ı örnek alan Köprülü Mehmed Paşa, amansız ve acımasız icraatı sayesinde bozulmuş olan devlet düzeni ve otoritesini tekrar sağlamıştır. Sadaret, Osmanlı Devleti’nde sadrazamlık makamına verilen isimdir. Doğru cevap B’dir.
13.Soru
Verilen beytin günümüz Türkçesindeki karşılığı hangisidir?
Güzellik ülkesinin korucusu görevi saçlardayken gamzeye verilmiştir. Çünkü zülüf tam bir derbederdir! Başka çare var mı ki? |
Güzellik ülkesinin meliki olan sevgili, gamzeyi saçlarını koruması için görevlendirmişse önemli değildir. Çünkü o yaman bir bekçiyse sevgili ne yapsın? |
(Sevgili) güzellik ülkesini korumak için gamzeye nasıl bir görev vermelidir? Zira onun zülfü aklı havada bir serseridir. Şimdi ne yapmalıdır? |
(Sevgilinin saçları) güzellik ülkesinin korumak için ne yapmalıdır? Acaba koruma görevini gamzeye mi vermelidir? Çünkü onun asıl korucusu olması gereken zülfü tam bir derbederdir. |
(Sevgili) güzellik ülkesini korumak için gamzeyi görevlendirse bunda ne var? Zülfü, aklı havada bir derbederdir. Ne yapsın? |
Metnin doğru okunuşu ve Türkiye Türkçesine çevirisi şöyledir:
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’da sanat üretimlerini destekleyenlerden değildir?
Padişahlar |
Şehzadeler |
Yöneticiler |
Sanatçılar |
Devlet kademesinde görev yapan bürokratlar |
Osman Gazi’den başlayarak Sultan Mehmed Reşad’a kadar padişahlar, şehzadeler, yöneticiler, yöneticiler ve devlet kademesinde görev yapan bürokratların ilgiye göre değişen derecelerde sanatın çeşitli dallarına destek verdikleri veya üretimde bulundukları bilinmektedir.
15.Soru
Hangi şair, Nefî için sultanu’ş-şuara (=şairler sultanı) ibaresini kullanmıştır?
Şeyhülislam Yahya |
Nailî |
Atayî |
Neşatî |
Nabî |
Nailî, bir müzeyyel gazelin imkânları çerçevesinde Nefî’yi överken şiirin başlığında onu sultanu’ş-şuara (=şairler sultanı) olarak takdim eder.
16.Soru
Nefî için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Osmanlı edebiyatının iki dilli ve sivri dilli şairlerindendir. |
Farsça Divan tertip ederek bu alanda da iddialı olduğunu göstermiştir. |
Hicivlerini, Siham-ı Kaza’da toplamıştır. |
“Bir nefes didâr” ı temaşa etmeyi önemsiz bulur. |
Siham-ı Kaza, Nefî’nin en ünlü eseridir. |
Nefî “bir nefes didâr” ı temaşa etmek karşılığında bin can feda edebileceğini söylüyor.
17.Soru
Bir gazelin ya da bir kasidenin her beytinin önüne aynı vezin ve kafiyede üç mısra eklenmesiyle oluşturulur. Yukarıdaki tanımı aşağıdakilerden hangisi karşılar?
Müzeyel gazel |
Tahmis |
Zeyi |
Nazire |
Hamse |
“Beşleme” anlamında olan tahmis aslında bir muhammesdir. Bir gazelin ya da bir kasidenin her beyitinin önüne aynı vezin ve kafiyede üç mısra eklenerek muhammes hâline getirmeğe “tahmîs etme” ve ortaya çıkan muhammese detahmis denir.
18.Soru
Hûn-ı dil-i pürhûn-ı Bahayî’yi tüketti
Çeşminden o câdû-yı tatârâne bakışlar
Şeyhülislam Bahayî’nin yukarıdaki beytinde “cadu” hangi anlamda kullanılmıştır?
Yaşlı kadın |
Büyülenme |
Peri |
Sevgili |
Rakip |
Senin gözlerinin ancak bir tatar sihirbazında görülebilen o bakışları, Bahayî’nin kan dolu gönlünün kanını döktü, tüketti. Divan şiirinde tatar, zalimlik ve kan dökücülük; câdû ise büyüleme anlamında kullanılır. Tatar güzellerinin çekik olarak bilinen ve güzelliğiyle tanınan gözlerine ve bakışlarına da divan şiirinde işaret edilir.
19.Soru
I. Mübalağa sanatı kullanılmıştır
II. Tezat sanatı kullanılmıştır
III. Anlama dayalı edebi sanatlar daha az kullanılmıştır
IV. Söz yoğun anlam yüzeyseldir
Sebk-i Hindi sanatı için yukarıda söylenenlerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
I ve II |
II ve III |
II ve IV |
I,III ve IV |
Hepsi |
Sebk-i Hindî şiirinde mübalağa ve tezat sanatının yanı sıra istiare, hüsn-i talil, telmih gibi anlama dayalı edebî sanatlar daha sık kullanılmıştır. Böylece sözün az, anlamın yoğun olması sağlanmıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerin hangisinde Sebk-i Hindi sanatının dil özelliği doğru bir şekilde verilmiştir?
Mana önemini yitirmiştir |
Söz güzelliği için anlamdan feragat etmişlerdir |
Anlamı derinleştirmek için sözden feragat etmemişlerdir |
Manevi sanatlar ağırlık kazanmıştır |
Şiirde söz birincil derecede önemlidir |
Mananın çok büyük önem kazandığı Sebk-i Hindî şiirinde söz ikinci planda kalmıştır. Şairler söz güzelliği için anlamdan feragat etmemişler; bunun aksine anlamı derinleştirmek için zaman zaman sözden feragat etmişlerdir. Bu itibarla da şiirde söz üzerine kurulan lafzi sanatlar yerine manaya önem veren manevi sanatlar ağırlık kazanmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ