Kaza önceden planlanmamış ve beklenmeyen bir zamanda ortaya çıkan fakat alınabilecek önlemlerle engel olunabilen can ve mal kaybına yol açan olay olarak tanımlanmaktadır. Yaşlılarda görülen kazaların neredeyse %80’i ev kazalarıdır. Bunlar içerinde düşmeler birinci sırada gelmektedir. Özelliklede ileri yaş yaşlılar (75 yaş ve üzeri), kadınlar ve yalnız yaşayanlar daha fazla risk altındadır.

Deri bütünlüğünün korunması ve cilt bakımı için asla talk pudrası kullanılmamalıdır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir. 

Bası yarası, dokuların uzun süreli basınç altında kalmasına bağlı olarak gelişen ve daha çok vücudun kemik çıkıntılarının üzerinde gözlenen iskemik doku kaybı ve hücre ölümüdür. İlk kez 19yy. ortalarında Jean Martin Charcot tarafından tanımlanmıştır. Diğer adı da dekübit ülseri ya da yatak yarası olarak geçer. Yatak yarası olması için sadece uzun süre yatağa bağımlı yaşamak gerekmez bazen yü- rüyemeyen, tekerlekli sandalyede oturmak zorunda kalan ya da belli bir destek ile hareket eden tüm yaşlılarda ortaya çıkabilir. Yatak yarasının oluşmasındaki en önemli faktör, doku üzerindeki basınçtır. Basınç altında kalan noktalar, kişinin pozisyonuna göre değişiklik gösterse de vücutta kemik çıkıntılarının olduğu bölgeler daha çok basınç altındadır.

Dermis: Derinin en fonksiyonel tabakasıdır. İçinde kan damarları, lenf damarları, sinir uçları, kıl follikülleri, yağ ve ter bezleri, deri kasları ve duyu sinirleri bulunur. Bu tabakada bulunan yağ bezlerinden “sebum” salgılanır. Sebum deriye yumuşaklık ve nemlilik sağlar.

Bağışıklık sisteminin güçlenmesi, suyun değil, yaşlılık döneminde vitamin ve minerallerin etkilerinden biridir. Doğru cevap A'dır.

Derinin Bütünlüğünün Korunması ve Cilt Bakımı

• Derinin temiz ve kuru olması esastır.

• Deri bakımı her gün yapılmalıdır.

• Ter ve vücut sıvılarının ıslattığı katlanan bölgeler uygun temizleyicilerle ılık su ile yıkanmalı, durulanmalıdır.

• Deri temizlenirken fazla bastırmadan nazikçe temizlenmeli ve yumuşak havlu ile tampon edilerek kurulanmalı, nemli bırakılmamalıdır.

• Lanolinli krem ve losyonlarla deriye masaj uygulanmalı, aşırı ovalama ve losyonun fazla uygulanması cilde tahrişe yumuşamaya ve zedelenmeye yol açabilir.

• Asla talk pudrası ve alkollü kremler kullanılmamalıdır

• Çevrenin ısısı ve nemi ayarlanmalıdır (ılık olmalı ve yeterli düzeyde nem sağlanmalıdır).

• Yatak çarşafları temiz ve kuru olmalıdır ve kolay değiştirilebilir özelliği bulunmalıdır. Ayrıca yatak çarşafında kırışıklık olmamalıdır.

• Hava değişimini sağlayan gözenekli yapıdaki dokunmuş kumaşlardan olmalıdır ve naylon gibi sentetik kumaşlar kullanılmamalıdır.

• Yaşlının yatak çarşafları ve giysileri ıslandıkça mutlaka değiştirilmelidir.

• Islaklığı kontrol altına almak amacıyla deriyi kuru tutan ve ıslaklığı emen materyaller tercih edilmelidir.

• Kıyafetlerin fazla sıkı olmamasına dikkat edilmeli ayrıca kat yeri gibi basıyı arttıracak kıvrımlar bulunmamalıdır.

• Ayak ve topukların korunması için gerekirse yatak çarşaflarının nevresim ve battaniyelerin basısını önlemek amaçlı ayak tahtası gibi bir aparattan yararlanılabilir (MEB, 2012).

Hastanın cinsiyeti Braden risk tablosunda değerlendirilen kriterler arasında yer almaz. Doğru cevap A seçeneğidir. 

Bası yarası tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler:

Ölü dokuları debride etme ve drenaj
Greft uygulama
Primer kapatma
Ampütasyon

Doğru cevap E'dir.

Ayak tırnakları yumuşadıktan sonra düz bir şekilde ve tırnak ucu deri dışında olacak şekilde kesilmelidir. Tırnakların yumuşaması için banyodan sonra kesilmesi ya da ılık su dolu bir küvette bir süre bekleterek yumuşaması sağlandıktan sonra kesilmesi uygun olur. Tırnakların çok uzamadan kesilmesi tırnakların kurumasını ve kırılmasını engeller. El tırnakları oval kesilebilir. Ayak tırnaklarının oval kesilmesi tırnak batmalarına neden olabilir. Kullanılan tırnak makasının bireye özel olması gerekir. Özellikle ayak tırnakları kesilirken tırnak yatağına ve komşu deri bölümlerine hasar verilmemelidir. Tırnağı şekillendirirken, tırnak yatağının kenarları, estetik amaçlı olarak törpü veya kesicilerle zedelenmemelidir.

Kişisel hijyen uygulamaları hem fiziksel, hem de psikolojik iyilik halinin sürdürülmesi ve özellikle deri sağlığını sürdürmek için düzenli ve yeterli olarak yapılmalıdır.

Bası yaraları klinik görünümlerine göre 4 evrede sınıflandırılmaktadır. Evre I’de deri bütünlüğü bozulmamıştır ancak basınç kaldırıldıktan sonra 1 saatten fazla kızarıklık sürmektedir. Evre II’de, dermisin bütünlüğü bozulmuş ve bül oluşumu vardır. Evre III’de, kasa kadar derialtı dokularında tutulum mevcuttur. Evre IV’de, kemik ve eklem tutulumu vardır. Doğru cevap D'dir.

Hijyen, saglığı korumak ve sürdürmek adına yapılan temizlik uygulamaları ya da alınan koruyucu önlemlerdir. Yunan kökenli bir kelime olan hijyen, “Hygieia” yunan mitolojsinde sağlık ve temizlik tanrıçasına verilen isimden kökenini almıstır. Hijyen, saglıklı bir yasam için yapılan faaliyetlerin tümünü ifade eder.

Beden sıcaklığının korunması aktivitesi, giyinme, güvenli çevre ve bireysel temizlik aktiviteleri ile yakından ilişkilidir.

Sindirim sistemiyle ilgili ishal, bulantı, kusma, karında kramp ve şişkinlik şeklinde olumsuz etkiler görüldüğünde hastaya/yaşlıya yerleştirilen tüpün yeri ve devamlılığı, mamanın veriliş hızı ve yoğunluğu kontrol edilmelidir.

İskemi basının devam ettiği durumlarda (yaklaşık 6 saatlik bir süre) ortaya çıkar. Geri dönmesi oldukça zordur bazen 1,5-2 günü bulabilir. Hiperemi erken dönemde gözlenen bir bulgu basınç oluşumundan sonraki belki ilk 30 dakikalık dönemde görülebilir ve basınç ortadan kaldırılırsa düzelir. Nekroz 6 saati aşan basılarda ortaya çıkar ve geri dönüşü mümkün değildir. Nekrozdan sonra iki haftalık bir süre geçtiğinde artık ülser yani yara ortaya çıkmaya başlamıştır. Sepsis ise kanın mikroorginazmalar tarafından istila edilmesi, kan zehirlenmesi anlamına gelir ve bası yarası oluşum basamaklarından biri değildir, bası yarası nedenlerinden biridir.

Spastisite, kasların şiddetli derecede kasılı kalması halidir. Genellikle birinci motor nöron (beyinden omuriliğe inen sinir) hasarında ortaya çıkar. Kas muayene için zorlandığında “Sustalı çakı belirtisi” diye adlandırılan bulgu ortaya çıkar, kas aniden gevşer.

Karbonhidratların başlıca etkinliği enerji sağlamaktır. Günlük enerjimizin çoğunu karbonhidratlardan sağlarız. Doğru cevap B'dir.

BASI YARASI NEDİR?

Bası yarası, dokuların uzun süreli basınç altında kalmasına bağlı olarak gelişen ve daha çok vücudun kemik çıkıntılarının üzerinde gözlenen iskemik doku kaybı ve hücre ölümüdür. İlk kez 19yy. ortalarında Jean Martin Charcot tarafından tanımlanmıştır. Diğer adı da dekübit ülseri ya da yatak yarası olarak geçer (MEB, 2012).