Yeni Türk Edebiyatına Giriş 2 Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış bir yargı belirtir?
Kuram, belli bir alanı kavranabilir hâle getirmek için ortaya konan sistemli düşünceler bütünüdür.
|
Sanat ve edebiyat alanındaki ilk kuramsal eser Aristo’nun Poetika’sıdır.
|
Edebiyat kuramı edebiyat teorisi veya edebiyat nazariyatı olarak da bilinir.
|
Edebiyat eleştirisi daha genel bir kavramken edebiyat kuramı daha çok yöntem üzerinde durur.
|
Edebiyatın amacı bilgi vermekten ziyade duygu uyandırmaktır.
|
2.Soru
Osmanlı’da donanmadan sorumlu devlet yöneticisi aşağıdakilerden hangisidir?
Defterdar
|
Yeniçeri Ağası
|
Reissülküttap
|
Kubbealtı Vezirleri
|
Kaptanı Derya |
Kaptan-ı derya, divan üyesi olmakla birlikte sadece İstanbul’da oldugu zamanlarda toplantılara katılırdı. Donanmadan sorumludur.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Fermanı’nın İlanından Önce Osmanlı Devleti’nin uğraştığı dış sorunlar ve savaşlar arasında yer almaz?
Sırp ve Yunan ayaklanmaları
|
Osmanlı - İran Savaşı,
|
Fransızların Cezayir’i işgali,
|
Mısır’da Mehmet Ali Paşa sorunu,
|
Yurtdışına gönderilen “Fevkalade Elçiler” |
Sırp ve Yunan ayaklanmaları, Osmanlı - İran Savaşı, Fransızların Cezayir’i işgali, Mısır’da Mehmet Ali Paşa sorunu, Boğazlar Meselesi ve Londra Antlaşması 19. yüzyılın başından Tanzimat’ın ilanına kadar geçen yarım asırdan az bir sürede devletin mücadele etmek zorunda kaldığı dış sorunlardan bazılarıdır. Öte yandan yurtdışına elçi göndermek de herhangi bir sorun teşkil eden bir durum yoktur.
4.Soru
Yenilgilerin ve Avrupa’ya karşı tutum değiştirilmesi gerektiğinin resmî belgeleri niteliğinde olan ve 1699 imzalanan anlaşma hangisidir?
Karlofça
|
Pasarofça
|
Berkes
|
Gümrü
|
Lozan |
Yenilgilerin ve Avrupa’ya karşı tutum değiştirilmesi gerektiğinin resmî belgeleri niteliğinde olan Karlofça (1699) ve Pasarofça (1718) antlaşmalarının sonucu olarak toprak kaybedilmesi, Osmanlıların yüzünü Avrupa’ya çevirmesinde oldukça etkilidir.
5.Soru
İbrahim Müteferrika’nın I. Mahmut’un tahta çıktığı yıl yazdığı ve Osmanlı Devleti’nin değişen idari, askerî, siyasi ve iktisadi şartlara ayak uydurmasına ilişkin birtakım çözüm önerilerini içeren eser aşağıdakilerden hangisidir?
Vesilet’üt-tıbâa
|
Muvâzene-i Politika
|
Avrupa Risalesi
|
Cihannüma
|
Usûl’ül–hikem fî nizamü’l–ümem |
Bu dönemde Avrupa ile ilişkilerin kültürel boyutlarından birisini de matbaada basılan kitaplar oluşturur. İbrahim Müteferrika’nın I. Mahmut’un tahta çıktığı yıl yazdığı Usûl’ül–hikem fî nizamü’l–ümem adlı eseri Avrupalılaşma hareketinin beyannamesi niteliğindedir. Söz konusu kitap, Osmanlı Devleti’nin değişen idari, askerî, siyasi ve iktisadi şartlara ayak uydurmasına ilişkin birtakım çözüm önerilerini içerir. Müteferrika’nın eserini ayrıcalıklı kılan unsur, Avrupa’daki gelişmelerden haberdar olmasından dolayı tespitlerinde isabetli olması ve değişen zamanın şartlarını göz önünde tutarak çözümler önermesidir.
6.Soru
Bizans Devleti’nden beri İstanbul’da yaşamaya devam eden Yahudilerin sayısının da 15. yüzyılın sonlarında iyice artmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Artan doğum oranı
|
Topraklara katılan ülkeler
|
Osmanlı’nın baskıcı politikası
|
Avrupa ülkelerinden kaçarak Osmanlı’ya sığınan Yahudiler
|
Plansız yerleşme |
Bizans Devleti’nden beri İstanbul’da yaşamaya devam eden Yahudilerin sayısının 15. yüzyılın sonlarında iyice artmasının nedeni bu dönemde İspanya’dan, Portekiz’den ve diğer Avrupa ülkelerinden kaçan pek çok Yahudinin de Osmanlı’nın hoşgörüye dayalı devlet anlayışına sığınmasıdır.
7.Soru
Osmanlılarda en uzun süreli kullanılan saray aşağıdakilerden hangisidir?
Yıldız Sarayı
|
Çırağan Sarayı
|
Dolmabahçe Sarayı
|
Topkapı sarayı
|
Beşiktaş Sarayı |
Osmanlı Devleti’nin en uzun süre yönetim merkezi olarak kullandığı saray Topkapı Sarayı’dır. Sarayburnu denilen İstanbul’un Avrupa yakasının Marmara Denizi ile Boğaz ve Haliç’i aynı anda gören bir mevkisinde Fatih Sultan Mehmet tarafından 1465-1478 yılları arasında yaptırılan Topkapı Sarayı yaklaşık 350 yıl Osmanlı saray halkına ikametgâh olmuştur.
8.Soru
Psikolojik eleştiri konusunda aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
Psikolojik eleştiri, yazara büyük değer veren kuramlardandır.
|
Yaşadığı olaylar açığa çıkarılarak yazarın psikolojik özellikleri belirlenebilirse de eserin incelemesinde sağlam sonuçlara ulaşmayı sağlamaz.
|
Bu eleştiri yöntemini ilk ortaya atan Saint Beuve olmuştur.
|
Psikolojik eleştiri yönteminin yükselişi Sigmund Freud'un psikanalizi edebiyata uygulayan çalışmalarıyla sağlanmıştır.
|
Psikolojik eleştiri sanat eleştirisinde büyük bir yer kazanmıştır.
|
9.Soru
Tercüme Heyeti tarafından çevrilen Aristo’nun Physique (Fizika) adlı eserinin Arapça adı nedir?
Cami’ud-düvel
|
Kitâbü’s-semâniye fî sımai’t-tabiî
|
Habîbü’s-siyer |
Acâibü’l-letâif
|
Kitâbü’s-siyâse fî tedbîri’r-riyâse |
Kitâbü’s-semâniye fî sımai’t-tabiî, Aristo’nun Physique (Fizika) adlı eserinin ilk üç kitabının Yanyalı Esat Efendi’nin önderliğinde çalışan bir heyet tarafından Yunancadan Arapçaya yapılmış tercümesidir. Esat Efendi, İbrahim Paşa’nın teşvikiyle giriştiği bu eserin tercümesi sırasında yeri geldiğinde bazı eserlerden yararlanmış ve birtakım açıklamalar yerleştirmiştir. Böylece ortaya “açıklamalı tercüme” örneği koymuştur (Aydüz, 1997, s. 151-152).
10.Soru
Determinizmin önde gelen ismi H. Taine’nin edebiyat tarihi incelemelerinde göz önünde bulundurulması gereken etkenler olarak sıraladığı kavramlar aşağıdakilerden hangileridir?
Yazar-eser-okuyucu
|
Metin- tarih-yazar
|
Irk-çevre-zaman
|
İnsan-toplum-eser
|
Eleştiri-tarih-eser
|
11.Soru
Salyanesiz, salyaneli ve imtiyazlı olmak üzere üçe ayrılmış taşra teşkilatı birimi aşağıdakilerden hangisidir?
Eyalet,
|
Sancak,
|
Kaza,
|
Nahiye
|
Köy |
Osmanlı’da eyaletler salyanesiz, salyaneli ve imtiyazlı olmak üzere üçe ayrılmış durumda idi. Salyane yıllık vergi anlamında kullanılmaktadır.
12.Soru
Etnik-i Eterya aşağıdakilerden hangisini ifade etmektedir?
Büyük devletlerin kendi aralarındaki çekişmeyi
|
Yurt dışana gönderilen elçilerin genel adını
|
Yurtdışından gelen elçilerin genel adını
|
Yunanlılar tarafından kurulan gizli bir örgütü
|
Sırplar tarafından kurulan gizli bir örgütü |
Fransız İhtilâlinin yaydığı milliyetçilik fikirlerinden etkilenen ve Osmanlı İmparatorluğunun yıpranmışlığından yararlanan bir grup Yunan aydını 1814’te Etnik-i Eterya adlı bir örgüt kurdu. Yani Etnik-i Eterya Yunanlılar tarafından kurulan gizli bir örgütü ifade etmektedir.
13.Soru
Tercüme heyeti hangi yıl kurulmuştur?
1713
|
1714
|
1715
|
1716
|
1717 |
Osmanlı dünyasında Batılılaşma yolunda ilk ciddi ve programlı adımlar III. Ahmet ile Sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın “Lale Devri” olarak adlandırılan iktidar yıllarında atılır. Bu adımların başında da Batı medeniyetini oluşturan birikimin tanınması ve Osmanlı ülkesine aktarılması amacıyla başlatılan ve desteklenen tercüme faaliyetleri gelir. Sultanın, özellikle de sadrazam İbrahim Paşa’nın sanata ve bilime verdikleri önemin bir sonucu olarak 1717’de bir Tercüme Heyeti oluşturulur.
14.Soru
Fransız Akademisi örnek alınarak açılan kurum aşağıdakilerden hangisidir?
Encümen-i Daniş
|
Tercüme Odası
|
Meclis-i Maârif-i Muvakkat
|
Maârif-i Umûmiyye Nezareti
|
Mabeyn Kalemi
|
15.Soru
"Bir edebiyat metnini belirli bir yöntemle, edebiyat biliminin verilerini kullanarak sistemli bir biçimde okumaktır" cümlesi aşağıdaki kavramlardan hangisinin tanımlamaktadır?
Teknik okuma
|
Eleştirel okuma
|
Felsefi okuma
|
Sosyolojik okuma
|
Biyografik okuma
|
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi II. Mahmut döneminde gerçekleşmemiştir?
1826 öncesi dönemde devlet içteki isyanları bastırmıştır.
|
1826 ile 1839 yılları arasında devlet kurumlarının Avrupai bir tarzda düzenlenmesine yönelik adımlar atılmıştır.
|
1827 yılında Fransa, İngiltere ve Rusya’ya ait filolar, Navarin’de Osmanlı donanmasını yakmışlardır.
|
Askerî düzenlemelerde Prusya’ya yönelmiştir.
|
Avrupa’dan ülkeye gelecekler için pasaport uygulamasına geçilmiştir. |
II. Mahmut dönemi, 1826 öncesi ve sonrası olmak üzere iki dönem olarak ele alınmaktadır. Bu ilk dönemde devlet, içteki isyanlara müdahale edemez. 1826 ile 1839 yılları arasında devlet kurumlarının Avrupai bir tarzda düzenlenmesine yönelik adımlar atılmıştır. 1827 yılında Fransa, İngiltere ve Rusya’ya ait filolar, Navarin’de Osmanlı donanmasını yakarlar. Bu nedenle Osmanlı Devleti ile İngiltere, Fransa ve Rusya arasındaki siyasi ilişkiler kesintiye uğrar. Bu gelişmeler karşısında II. Mahmut, askerî düzenlemelerde Avrupa’ya değil Prusya’ya yönelir. II. Mahmut döneminde Avrupa’dan ülkeye gelecekler için pasaport uygulamasına geçilir ve ülke dışına gidecekler için diğer devletlerde olduğu gibi hariciye nezaretinden (dış işleri bakanlığından) pasaport alınması şart koşulur.
17.Soru
Osmanlılarda bilinen ilk saray hangi padişah döneminde yaptırılmıştır?
Osman Gazi |
I. Murat |
I. Bayezid |
I. Mehmed
|
Orhan Gazi |
Osmanlı yönetiminin sembolü olan saray, hem mecazi hem de gerçek anlamda devletin kalbi durumundadır. Osmanlılarda bilinen ilk saray Bursa’da Orhan Gazi’nin kale dibine yaptırdığı saraydır. Söz konusu saray, devlet merkezi Edirne’ye taşındıktan sonra Eski Saray diye anılmıştır.
18.Soru
Nizip savaşı ne zaman meydana gelmiştir?
1839
|
1817
|
1820
|
1822
|
1824 |
Mehmet Ali Paşa bu olaydan ve 1833’ten sonra tamamen bağımsız bir hükümdar gibi davranmaya devam etti. İstanbul’a gönderdiği vergiyi azalttı. İki taraf arasındaki güvensizliği ve sürtüşmeyi artırıcı hareketlerden sonra Nizip Savaşında da (1839) Osmanlı ordusu ağır bir yenilgi aldı.
19.Soru
Osmanlı’nın Batı’da en büyük toprak kaybını yaşadığı ve Avrupa’nın askerî üstünlüğü somut biçimde fark ettiği anlaşma aşağıdakilerden hangisidir?
Bucaş
|
Karlofça
|
Vasvar
|
Prut
|
Kasr-ı şirin |
Avusturya, Lehistan, Venedik’in oluşturdukları “kutsal ittifak” ile imzalanmış olan bir antlaşma olan Karlofça, Osmanlı’nın Batı’da en büyük toprak kaybını yaşadığı ve Avrupa’nın askerî üstünlüğü somut biçimde fark ettiği anlaşmadır.
20.Soru
Avrupa’nın ilerleme kaydetmesini sağlayan medeniyet unsurlarının neler olduğunun sadece hayranlıkla değil aynı zamanda dikkatli ve meraklı bakışlarla gözlemlendiği ve Lale Devri’nde Avrupa ile kültürel ilişkiler anlamında etkisi görülen belge aşağıdakilerden hangisidir?
Seyehatname
|
Sefaretname
|
Vesilet’üt-tıbâa
|
Binbir Gece Masalları
|
Tipografi |
Vesilet’üt-tıbâa İbrahim Müteferrika tarafından yazılmış olan ve matbaanın öneminin ve gerekliliğini anlatıldığı eserin adıdır. Seyehatname Evliya Çelebi'nin gezip gördüğü yerler hakkında yazdığı kitabın adıdır Tipografi kabartma biçimlerle ilgili basım yönteminin adıdır. Binbir Gece Masalları Arap ve İran halk öykülerinin derlenmesiyle olusmus öyküler topluluğudur. Avrupa’nın ilerleme kaydetmesini sağlayan medeniyet unsurlarının neler olduğunun sadece hayranlıkla değil aynı zamanda dikkatli ve meraklı bakışlarla anlatıldığı eser ise Yirmisekiz Çelebi Mehmet’in yazmış oduğu Sefaretname adlı eserdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ