Adalet Meslek Etiği Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdaki kavramlardan hangisini insanın, içinde yaşadığı evrene, yaratıcısına, kendisine ve toplumuna dair tutarlı, bütünlüklü ve akli bir sorgulama faaliyeti olarak tanımlamak mümkündür?
Felsefe |
Hukuk |
Adalet |
Meslek |
Etik |
En yalın ifadeyle felsefe; insanın, içinde yaşadığı evrene, yaratıcısına, kendisine ve toplumuna dair tutarlı, bütünlüklü ve akli bir sorgulama faaliyetidir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.
2.Soru
İnsan hakları kavramına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Doğrudan hakların ve özgürlüklerin hem sahiplerini hem de muhataplarını ifade eder. |
Yürürlükteki hukuk tarafından tanınmış olsun olmasın, ayrım gözetmeksizin tüm insanların sahip olması gerekli sayılan bütün hak ve özgürlükleri ifade eder. |
Yani zamanı ve kültürel mekanı aşan evrenselliğe sahiptir. |
Bir insan hakkına sahip olmak için, insan olarak doğmuş olmak yeterlidir. |
Bir insan hakkının “hak” sayılabilmesi için anayasada, kanunlarda yer alması gerekmektedir. |
Bir insan hakkının “hak” sayılabilmesi için anayasada, kanunlarda yer alması; o kanunun ya da anayasanın yürürlükte olması aranmamasıdır. İnsan hakları, yürürlükteki hukuktan bağımsızdır, yani düzenlenmese de olur. İnsan hakları yürürlükteki hukukun üstündedir, yani bir yasanın insan haklarına uygun olması gerekir. Öte yandan anayasalar ve yasalarla güvence altına alınmamış, hatta hukuk kuralları tarafından yasaklanmış davranış, talep bazı tutum ve davranışlar bile insan haklarının kapsamı içinde olabilmektedir. Örneğin, siyasi partilerin kurulmasına izin vermeyen bir devletin yurttaşları, örgütlenme özgürlüklerini insan hakkı olarak talep edebilirler.
3.Soru
Ücret karşılığı gerçekleştirilen çalışma, ödemeli bir pozisyon ya da istihdam olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Meslek |
Çalışma |
İhtisas |
İş |
Uzmanlaşma |
Ücret karşılığı gerçekleştirilen çalışma, ödemeli bir pozisyon ya da istihdam iş olarak adlandırılır.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ahlâk yargıları hakkında yapılabilecek çıkarımlardan değildir?
I. Ahlâk yargıları kural koyucu dil türündendir.
II. Ahlâk yargılarını benimsiyorsak onlara uygun davranmalıyız.
III. Evrenselleştirilebilirlik ahlâk yargılarının betimleyici yargılarla paylaştığı bir özelliktir.
IV. yargılar arasındaki mantıksal ilişkilerin ortaya çıkarılması ahlâkta rasyonelliği mümkün kılar.
I ve II |
I ve III |
II ve IV |
I, II ve IV |
Hepsi |
Evrenselleştirilebilme ise bir somut olay hakkında verilen bir ahlâk yargısının, benzer bütün olaylar karşısında da verilebilmesidir. Evrenselleştirilebilirlik (universalisability) aslında ahlâk yargılarının betimleyici yargılarla paylaştığı bir özelliktir. Buna karşılık kural koyuculuk (prescriptivity), ahlâk yargılarını betimleyici yargılardan ayırır. Kural koyuculuk, temel ahlâk yargılarının eylemlerimiz üzerinde etkisinin olmasıdır. Bu temel ahlâk yargılarını benimsiyorsak onlara uygun davranmalıyız. Ahlâk yargılarının sahip olduğu bu iki biçimsel özellik, ahlâk kanıtlamalarının mantık yoluyla yapılabilmesini sağlar. Bu özellikleri de gözönünde bulundurularak ahlâk yargıları hakkında üç temel sonuca ulaşılabilir:
1. Ahlâk yargıları kural koyucu dil türündendir.
2. Diğer kural koyucu yargılardan evrenselleştirilebilir olma özelliğiyle ayrılır.
3. Bu yargılar arasındaki mantıksal ilişkilerin ortaya çıkarılması ahlâkta rasyonelliği mümkün kılar.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi meslek ahlakının herhangi bir meslek mensubuna kazandırdığı alışkanlıklardan biri değildir?
İş ortamında saygınlık kazanma |
Ahlâki olmayan değerlerle kalite yönetimi |
İş ortamındaki güvenirlik |
Meslek hayatında karşılaşılacak problemlerin çözümünde kolaylık görme |
Stratejik planlama gibi alanların yönetilmesine de yardımcı olma |
Meslek ahlakı, ahlâki değerlerle kalite yönetimi, stratejik planlama gibi alanların yönetilmesine de yardımcı olma gibi değerler kazandırır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geniş anlamda mahkemelerin her türlü işlemini, yazı işleri faaliyetini, hakimlerin terfi ve tayinlerini kapsarken, dar anlamda soyut bir hukuk kuralının somut olaya uygulanmasını ifade eder?
Arabuluculuk faaliyeti |
Zamanaşımı kurumu |
Ceza kesme işlemi |
Vergilendirme işlemi |
Yargı faaliyeti |
Yargı faaliyeti geniş anlamda mahkemelerin her türlü işlemini, yazı işleri faaliyetini, hakimlerin terfi ve tayinlerini kapsarken, dar anlamda yargı ile soyut bir hukuk kuralının somut olaya uygulanmasını anlarız. Doğru cevap "E" şıkkıdır.
7.Soru
Personelin görevini ifa ederken eylemleri sonucunda kendisinin ve yakın ailesinin ticari ve mali çıkarlarının etkileneceği durumlarda bağımsız ve tarafsız işlem yapmasının zedeleneceği yahut zedelendiği görüntüsünün ortaya çıkabileceği durumları engellemek adına benimsenen etik ilke aşağıdakilerden hangisidir?
Tarafsızlık |
Menfaat çatışmasından kaçınma |
Gizlilik |
Eşitlik |
Ehliyet ve özen |
Menfaat çatışmasından kaçınma, hem personelin tarafsızlığı hem onun mesleğe yaraşırlığı ile yakından ilişkilidir. Burada bahsettiğimiz yazı işleri personeli ve icra – iflâs dairesi memurları birer kamu görevlisi olduklarından ilk etapta Kamu Görevlileri Etik İlkeleri Yönetmeliğinin 13. maddesinde işaret edilen hususlara tâbidirler. Öte yandan menfaat çatışması, Yargıtay Personeli Davranış İlkelerinde ayrı başlık altında düzenlenmiş değildir. Konu mesleğe yaraşırlık bağlamında ele alınmıştır. Buna karşılık The Judicial Integrity Group’un yardımcı adalet personeli için hazırladığı etik ilkeler arasında yer almaktadır.
Çıkar çatışması, personelin görevini ifa ederken eylemleri sonucunda kendisinin ve yakın ailesinin ticari ve mali çıkarlarının etkileneceği durumlarda bağımsız ve tarafsız işlem yapmasının zedeleneceği yahut zedelendiği görüntüsünün ortaya çıkabileceği durumları ifade eder. Bununla birlikte, yasal mevzuatın izin verdiği mesleki, ticari veya başka türden kuruluşa mensubiyet çerçevesinde ortaya çıkabilecek menfaat, bu türden kuruluşlara mensup olan fakat adalet personeli olmayan kişilerle aynı oranda ise bir çıkar çatışmasından bahsedilmez.
8.Soru
Kadınlara seçme hakkı verilmeyen bir ülkede hangi haklar ihlal edilmiş olur?
Birinci kuşak haklar |
Yan haklar |
İkinci kuşak haklar |
Üçüncü kuşak haklar |
Sosyal ve ekonomik haklar |
Birinci Kuşak Haklar (Klasik Haklar) , Yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı , Kişi özgürlüğü ve güvenliği , Düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü , İnanç ve ibadet özgürlüğü , Konut dokunulmazlığı , Mülkiyet hakkı , Eşitlik hakkı , Seçme ve seçilme hakkı , Kamu hizmetlerine girme hakkı , Tarafsız bir yargıç önünde yargılanma hakkı, başka bir deyimle adil yargılanma hakkı olarak sıralanabilir.
9.Soru
Herkes gibi ifade, inanç, dernek kurma ve toplanma özgürlüğüne sahip olan yargı mensupları özgürlükleri kullanırken siyasi niteliğe bürünmüş, çekişmeli tartışmalara aleni olarak katılmaktan ve görüş bildirmekten kaçınmalı denildiğinde aşağıdakilerden hangisi olduğunu anlamalıyız?
İfade ve inanç hürriyetini mesleğe yaraşır şekilde kullanma |
Bağımsızlığına halel getirmeme |
Hükmüyle konuşma |
Sır saklama |
Yakışıksız ve yakışık almayan görüntüler içinde olmaktan kaçınma |
Gerek hâkimler gerek Cumhuriyet savcıları, diğer herkes gibi ifade, inanç, dernek kurma ve toplanma özgürlüğüne sahiptirler. Ancak bu özgürlüğün kullanım alanının sınırları, buna ilişkin genel sınırların öncesinde, yargı görevinin onuru, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını korumak zorunluluğuyla çizilmiştir. Öte yandan yargı mensupları zikrettiğimiz özgürlükleri kullanırken: •Siyasi niteliğe bürünmüş, çekişmeli tartışmalara aleni olarak katılmaktan ve görüş bildirmekten kaçınmalı, • Sosyal medya kullanırken öz denetim yapmak suretiyle siyasi, etnik, mezhepçi, cinsiyetçi ve benzeri paylaşım yapmamalıdırlar.
10.Soru
"Madde 5- Hiç kimseye işkence yapılamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve ceza verilemez.
Madde 6- Herkesin, her nerede olursa olsun, hukuksal kişiliğinin tanınması hakkı vardır.
Madde 8- Herkesin anayasa yada yasayla tanınmış temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna başvurma hakkı vardır."
Yukarıda yer alan ifadeler aşağıdakilerden hangisinin beyannamesidir?
"Madde 5- Hiç kimseye işkence yapılamaz, zalimce, insanlık dışı veya onur kırıcı davranışlarda bulunulamaz ve ceza verilemez.
Madde 6- Herkesin, her nerede olursa olsun, hukuksal kişiliğinin tanınması hakkı vardır.
Madde 8- Herkesin anayasa yada yasayla tanınmış temel haklarını çiğneyen eylemlere karşı yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yargı yoluna başvurma hakkı vardır."
Yukarıda yer alan ifadeler aşağıdakilerden hangisinin beyannamesidir?
NATO beyannamesi. |
UNİCEF beyannamesi. |
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel beyannamesi. |
Avrupa Birliği beyannamesi. |
UNESCO beyannamesi. |
Yukarıda yer alan maddeler
Türkiye’nin de taraf olduğu BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde adil yargılanma hakkı bir başlık altında düzenlenmese de adil yargılanma hakkına pek çok kural ve ilke beyannamesidir.
11.Soru
Bir icra dairesinde memur olarak çalışmakta olan A, önüne hangisi ile ilgili bir dosya geldiğinde iş görme yasağı kapsamında işten el çekmek ve durumu icra mahkemesine haber vermek zorunda değildir?
Eşi |
Annesi |
Babası |
Kayınvalidesi |
Kuzeni |
HMK m. 45 ile CMK m. 32 hükümleri, zabıt kâtibinin reddini, hâkimin davaya bakmaktan yasaklılığını ve reddini düzenleyen hükümlere atıf yaparak düzenlemiştir. Önceki ünitemizde sayılan bu sebepleri tekrar inceleyiniz . Kısacası zabıt kâtibi en az hâkim kadar tarafsız olmalıdır. Konu icra ve iflâs memurları bakımından ise, İcra ve İflâs Kanununun (İİK) m. 10 hükmünde iş görme yasağı başlığı altında ele alınmıştır. Buna göre bir icra ve iflâs dairesi müdürü, yardımcısı veya bir diğer memuru:
• Kendisinin,
• Karı veya kocasının, nişanlısının yahut kan ve sıhri usul ve füruunun veya üçüncü derece dahil olmak üzere bu dereceye kadar olan kan ve sıhri civar hısımlarının,
• Kanuni mümessili veya vekili yahut müstahdemi bulunduğu bir şahsın, menfaati olan işleri göremeyip derhal icra mahkemesine haber vermeye mecburdur. Doğru cevap E'dir.
12.Soru
Epistemolojiye ilişkin aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
I. Eşya ve hadiseler hakkında ortaya koyduğumuz önermelerin geçerliliğini sorgular.
II. Bilme faaliyetinin kendisi hakkındaki refleksiyonlardan oluşur.
III. Var olanlar hakkındaki bilgilerimiz üzerine bir bilgiye ulaşma amaçlanır.
IV. İş gördüğü temel kategori belirsizliktir.
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
III ve IV |
Hepsi |
Bilgi felsefesi bilme faaliyetinin bizatihi kendisi hakkındaki refleksiyonlardan oluşur. Yani burada varolan eşya ve hadiselerin kendileri değil, bunlara dair bilginin imkânı hakkında düşünülür. Bir anlamda bizim varolanlar hakkındaki bilgilerimiz üzerine bir bilgiye ulaşma amaçlanır. Epistemolojinin iş gördüğü temel kategoriler “doğru” ve “yanlış”tır. Bu iki kategori aracılığıyla felsefi düşünce eşya ve hadiseler hakkında ortaya koyduğumuz yargıların, yani önermelerin geçerliliğini sorgular. Doğru cevap C'dir.
13.Soru
Avukatların tanıklara önerilerde bulunamaması aşağıdaki etik kurallardan hangisiyle doğrudan ilişkilidir?
Bağımsızlık |
Tarafsızlık |
Dürüstlük |
Sır saklama |
Reklam ve menfaat ede etme yasağı |
Avukatlar dürüstlük ilkesi bağlamında tanıklar ile olan ilişkilerde:avukat ileride tanık olarak dinlenecek kimselerden istisnai olarak bazı konuları öğrenmek zorunda kalmış olursa bu kişileri etkilemiş olma şüphesi altına düşmekten kaçınmalıdır. Bu çerçevede avukat: tanıklara önerilerde bulunamaz.
14.Soru
Kamu Görevlileri Etik Kurulu başvuru usulü ile ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur ?
Başvuru herhangi bir belge ile kanıtlanmak zorunda değildir . |
Tüm bireyler başvurabilir. |
Yargı süreci devam eden davalarda başvuru konusu olabilir. |
Başvuru dilekçelerinin basılı olacaksa bilgisayar çıktısı olması gerekir. |
İhlâl iddiası taşıyan başvurular; yazılı dilekçe, elektronik posta veya tutanağa geçirilen sözlü şeklinde yapılabilir |
Ancak, kamu görevlilerini karalama amacı güden, haklı bir gerekçeye dayanmayan, başvuranın kimliği tespit edilemeyen, başvuru konusuyla ilgili yeterli bilgi ve belge sunulmamış başvurular değerlendirmeye alınmaz Kurula başvurular, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunda belirlenen esaslara göre, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ile Türkiye’de ikamet eden yabancı gerçek kişiler tarafından yapılabilir. Herhangi bir nedenleTürkiye’de bulunup da başvuru nedeni sayılan etik ilkelerden birisine aykırı davranıldığına tanık olan yabancı, başvuru hakkı açısından Türkiye’de oturuyor kabul edilir Başvurunun; gerçek kişiler tarafından elektronik posta yoluyla yapılması hâlinde ise başvuru sahibinin adı ve soyadı, oturma yeri veya iş adresi belirtilir. Başvuru dilekçelerinin daktilo ile yazılması veya bilgisayar çıktısı olması koşulu aranmaz. İhlâl iddiası taşıyan başvurular; yazılı dilekçe, elektronik posta veya tutanağa geçirilen sözlü şeklinde yapılabilir
15.Soru
Anayasanın kaçıncı maddesinde:"Hakimler görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya,
kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler." hükmü yer almaktadır?
138 |
139 |
140 |
144 |
145 |
138
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hukuk devletinin unsurları arasında yer almaz?
Kuvvetler ayrılığı ilkesi |
Hukuki güvenlik ilkesi |
Siyasal iktidarın üstünlüğü |
Anayasanın varlığı |
Yargısal denetim ilkesi |
Bir devletin hukuk devleti olabilmesi, onun insan hak ve özgürlüklerini esas almasıyla ve hukuk aracılığıyla korumasıyla mümkündür. Bu bağlamda bir hukuk devletinin biçimsel ve maddi (içerik) unsurları bulunmaktadır. Bu unsurlar şunlardır:
- Kuvvetler ayrılığı ilkesi
- Hukuki güvenlik ilkesi
- Anayasanın varlığı
- İnsan hak ve özgürlükleri
- Yargısal denetim ilkesi
Doğru cevap "C" şıkkıdır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yazı işleri hizmeti personelleri ile ilgili doğru bir ifadedir?
Sadece ilk derece mahkemelerinde bulunurlar |
Yargıtay ve danıştay hariç tüm mahkemelerde bulunurlar |
Sadece bölge idare ve bölge adliye mahkemelerinde bulunurlar |
Tüm mahkemelerde bulunurlar |
Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde yer almazlar |
Yazı işleri hizmetini görevlileri yargılamanın her derecesinde oluşturulan mahkemelerde, yani ilk derece, bölge adliye veya bölge idare mahkemeleri ile Yargıtay ve Danıştay ve ayrıca Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde görev yaparlar. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.
18.Soru
Arabuluculuk görevinin uyuşmazlığın taraflarından birinin veya bir üçüncü kişinin etkisi altında kalmadan yahut taraflar nezdinde böyle bir intiba uyandırmadan yürütülmesi gerekliliği aşağıdaki ilkelerden hangisinin bir sonucudur?
Gizlilik |
Bağımsızlık |
Görevin özenle yerine getirilmesi |
Eşitliği gözetme |
Ehliyet ve mesleğe yaraşırlık |
Arabulucunun ve uzlaştırmacının görevini herhangi bir etki altında kalmadan, buna imkân ve fırsat vermeden yürütmesi gerekir. Arabuluculuk yolu bakımından bağımsızlık, arabuluculuk görevinin uyuşmazlığın taraflarından birinin veya bir üçüncü kişinin etkisi altında kalmadan yahut taraflar nezdinde böyle bir intiba uyandırmadan yürütülmesi anlamına gelir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, BM'nin hukuk devleti tanımına ters düşen ve onunla bağdaşmayan bir durumdur?
Karar alma süreçlerini tek elde toplama |
Hukukun üstünlüğü |
Hukukun uygulanmasında hakkaniyet ve gerektiğinde hesap verebilirlik |
Hukuki belirlilik, keyfilikten kaçınma ve usule dair ve yasal şeffaflık |
Güçler ayrılığı |
BM için hukuk devleti, bütün insanların ve devlet de dahil olmak üzere kamu ve özel sektör kurumlarının kamuya duyurulmuş, eşitlik ilkesine göre uygulanan, bağımsız denetim organlarının denetiminden geçen ve uluslararası insan hakları normlarına ve standartlara olan yasalarla hesap verebilir hale geldiği bir yönetim ilkesi anlamına gelir. Bu ilke aynı zamanda hukukun üstünlüğü, hesap verebilirlik, hukukun uygulanmasında hakkaniyet, güçler ayrılığı, karar alma süreçlerine katılım, hukuki belirlilik, keyfilikten kaçınma ve usule dair ve yasal şeffaflık ilkelerine uygunluk için tedbirler alınmasını da gerektirir.
20.Soru
- Çocukların anayasası sayılan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesine göre, 16 yaşına kadar her insan çocuk sayılır.
- Oy kullanma hakkına sahip olmadıklarından çocuklar, siyasal olarak güçsüzlerdir; bu nedenle de özel politikalar geliştirilmedikçe karar alma mekanizmalarına katılamazlar.
- Çocuklar, yetişkinler gibi sanık, tanık yahut taraf olarak yargılamalara dâhil olamazlar.
Çocuk ve gençlere ilişkin yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I-II |
II-III |
Çocukların anayasası sayılan Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesine göre, 18 yaşına kadar her insan çocuk sayılır. Çocuklar fiziksel, duygusal, psikolojik, ekonomik ve siyasal açıdan toplumun en güçsüz ve eşitsiz grubunu oluşturmaktadır. Siyasal olarak özellikle güçsüzlerdir çünkü oy kullanamazlar, özel politikalar geliştirilmedikçe karar alma mekanizmalarına da katılamazlar. Bu nedenle adalet sistemiyle mağdur, fail ya da tanık sıfatı ile muhatap olan çocukların özel olarak korunmaları gerekir. Çocuklar da tıpkı yetişkinler gibi sanık, tanık yahut taraf olarak yargılamalara dâhil olabilirler.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ